41
End oɗakeli od Farawoŋ eŋ
1 Ga xucak ɓëniy ɓëki, Farawoŋ lakeli ko. Wataya ko ga xwëŝa ko ler gër yeɓ ir Nil. 2 Wat këɓi oxeƴ onëm ocongoxi, oyekax, oɓëtëk, ga ŝëpëtagu këni gër Nil, do këni ƴambërand ondës oŋ na gër ɓëŋa. 3 Sëfagu kënëɓi ɓëte oxeƴ onëm oŝëxe ocongoxi oỹëŋënax, ofiŝëk, ga ŝëpëtagu këni ɓën ɓëte gër Nil, do xetëna kënëɓi oxeƴ onëm oỹanar ol, ler gër ɓëŋa. 4 Oxeƴ onëm oỹëŋënax ol, ofiŝëk ol, ƴamb kënëɓi oxeƴ onëm ocongoxi oyekax ol, oɓëtëk ol. Ata nëngëta ko Farawoŋ.
5 Ga raŝ këŋo gaŝëxe, lakeli ko ɓëte akinëm. Wat ko në añamb amat ɓanjëra ɓanjongëɓaki ɓanjekax, ɓand rëw̃ëk mbaŋ. 6 Ata nëtëguk ɓëte gër añamb aŋo fo ɓanjëra ɓanjongëɓaki ɓañëŋënax, ɓaŋaỹëk, ɓand ŝorëk ekoc eƴëkax ed kë xaniwënd apën-eñan el. 7 Ɓanjëra ɓañëŋënax ɓaŋ hëlëk ɓanjëra ɓanjekax ɓaŋ. Aŋo nëngëta ko ɓëte Farawoŋ: lakeli iɓat ebax mondako.
8 Ata gëɓër, Farawoŋ wëlandëra këŋo gër onden ondexëm. W̃ac këɓi ɗek ɓëŝaki ɓën, gë ɗek ɓërenik ɓër ebar ed Misëra ɓën do sëfëtan këɓi oɗakeli odexëm ok. Ɓarikan gaɓatak ax kor bana eŋo pel er w̃acayak lakeli ijo in. 9 Ata alëngw ar ɓëxatën ɓër ngoƴ an fel këŋo Farawoŋ: «Awël nde, doro afo mi kwitan amena andam aŋ. 10 Akey amat, wëj Farawoŋ xoỹën baɓo ɓiyi ɓëriyenin ɓëreƴ ɓën. Fëra këƴëɓo wëno do gë alëngw ar ɓëwëka ɓër mburu an gër epëra ed alëngw ar ɓënëkona. 11 Ata gëmëɗ iɓat, lakeli bami wëno do gë mëŋ, ala kala gë lakeli irexëm, do gë er w̃acayak in. 12 Icambenjar ind andëw̃ëra and Eber ind ex xaɗëp ir alëngw ar ɓënëkona hik na lëf gër epëra. Ɓiyi ga sëfëtan këmo oɗakeli odeɓi ok, fel këɓo ala kaka er w̃acayak in. 13 Ata enimin h̃atak ɗek ang faỹën baɓo ak: wëno ɓakaliw këƴe gër andiyen andam ro, do alëngw ar ɓëwëka ɓër mburu an, ŝës ko mokaw̃.»
End epaỹën ed lakeli ir Farawoŋ eŋ
14 Ata Farawoŋ re ko eno macëgu Yosef. Nëcëtëgu këno aỹand gër epëra. Ga ŝëk këno lir-lir, nëmbara ko ɓanjëm ɓaŋ h̃ataxën ko gër Farawoŋ. 15 Farawoŋ fel këŋo Yosef: «Wëno alakeli lakeli këme, do ala ax kor ex na exe pel er w̃acayak in. Ɓarikan awël wël këme mëne wëj ewël ed lakeli el fo këƴ ŝënind eƴ deƴaxën er w̃acayak in.» 16 Yaka ko Yosef: «Kaxanu wa këŋo faỹën Farawoŋ lakeli irexëm in xali eŋo nëngan, ax gi ex na wëno!»
17 Ata Farawoŋ fel këŋo Yosef: «Gër lakeli iram, wëno er xwëŝa bame gër ɓëŋa ir Nil. 18 Ŝëpëtaw këni gër Nil oxeƴ onëm ocongoxi oyekax, oɓëtëk, do këni ƴambërand ondës oŋ gër ɓëŋa. 19 Ŝëpëtaw këni ɓëte oxeƴ onëm ocongoxi oŝëxe, ofiŝëk, oỹëŋënax, or ɓayi bax oŝapar fo: oxeƴ or ỹëŋënëk mondako, elod amëni wat ex na ɗek ebar ed Misëra el. 20 Oxeƴ onëm or ɓayi bax oŝapar fo olo, oỹëŋënax olo, ƴamb kënëɓi oxeƴ onëm ocongoxi oỹanar or ɓët bax ol. 21 Ga hël kënëɓi, ɓacël ɓandeɓën ɓaŋ ɓayik nangëde ỹoweỹ ani ƴamb ex na fo. Ɓayi këni ang ỹëŋën bani gër ỹanar ak. Aŋo nëngëta këme. 22 Ga raŝ ke gaŝëxe, lakeli këme ɓëte. Wat këme në añamb amat ɓanjëra ɓanjongëɓaki ɓanjekax, ɓand rëw̃ëk mbaŋ. 23 Ata nëtëguk ɓëte gër añamb aŋo fo ɓanjëra ɓanjongëɓaki, ɓaŋaỹëk gayik ekoc eƴëkax ed kë xaniwënd apën-eñan el ŝor bax. 24 Ɓanjëra ɓaŋaỹëk ɓaŋo hëlëk ɓanjekax ɓaŋ. Lakeli ijo fel këmëni ɓëŝaki ɓën, ɓari gaɓatak ax kor ex na exe pel er w̃acayak in.»
25 Ata Yosef yaka këŋo Farawoŋ: «Lakeli iɓat wat këƴ, Farawoŋ. Kaxanu nangën ki wëj Farawoŋ er ko ri in. 26 Oxeƴ onëm ocongoxi oɓëtëk ol ex ɓëniy ɓënjongëɓëki. Ɓanjëra ɓanjongëɓaki ɓanjekax ɓaŋ ex ɓëte ɓëniy ɓënjongëɓëki. Lakeli iɓat fo ex. 27 Oxeƴ onëm ocongoxi or ɓayi bax oŝapar fo ol, oỹëŋënax ol, or ŝëpëtagu bax gër ofoƴ or oxeƴ onëm oỹanar ol, ex ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë enjo. Ɓanjëra ɓanjongëɓaki ɓand gë ɓenjëlir këm ɓaŋ, ɓand ŝorëk ekoc eƴëkax ed apën-eñan ɓaŋ ex ɓëte ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë enjo. 28 Ata ang fel këmi wëj Farawoŋ ak, Kaxanu nangën ki er ko ri in. 29 Ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë eƴamb ed mbaŋ kë h̃atëgu na ɗek ebar ed Misëra el. 30 Ata ex ɓëtëgu ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë enjo. Mokwëya këni xwëya gër ebar ed Misëra ɓëniy ɓënd gë eƴamb ed mbaŋ ɓëŋ. Enjo eŋo moñepën kë ƴepën ebar ed Misëra el. 31 Ɓëniy ɓënd gë eƴamb ed mbaŋ ɓëŋ, ala ax ñana na exo kwitand ro gër Misëra gayik enjo eŋ mokuma kë xuma. 32 Awa Farawoŋ, gayikako ɓakëlëbëd ɓaki wat këƴ lakeli ijo, nangël mëne Kaxanu, end faỹ ko mopaỹ dëŋ ex, gogo ko ri eŋo. 33 Awa gërëgako Farawoŋ, tanalo ar gë onden, arenik, eƴo di alëngw gër ɗek ebar ed Misëra. 34 Wëj Farawoŋ, calalëɓi ɓëte gër ebar edeƴ ɓësëf ɓër eƴamb eni kanaxënënd mar*41.34 Gër er ko xana ala, aŝet bani ŝetënd oɓun oco, do eɓun eɓat eni mëla ɓësëf ɓër eƴamb ɓën. gër eƴamb ed këni ŝotëra Ɓëmisëra el gë ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë eƴamb ed mbaŋ ɓëŋ. 35 Ɓarindëlexëni eƴamb ed ex yo gë ɓëniy ɓënd gë eƴamb ɓënd kë h̃atëgu ɓëŋ. Dilexëni gër ɓangol, gë or gapak or këƴëɓi yël wëj Farawoŋ ol, ɓaciw̃ ɓand gër ed këni ỹana eni cacënd bële in, gë eƴamb ed këni ɓar do eni nëkonand el. 36 Eƴamb ed këni ɓar elo kënëɓi ŝacën Ɓëmisëra ɓën. Do and kë h̃atëgu ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë enjo aŋ fo kënëɓi nëcëtën, mondako ɓayik enjo eŋ aɓi nemindëra na.»
End olëngw or Yosef eŋ
37 Ata Farawoŋ do gë ɓër eyang edexëm ɓën nëngan këɓi end eyeƴan elo eŋ. 38 Farawoŋ w̃ëka këɓi ɓër eyang edexëm ɓën: «Aŝot nde kënëŋo ŝote ala aŝëxe, ar ang ajo ak, ar gë angoc and Kaxanu?» 39 Farawoŋ fel këŋo Yosef: «Awa gayikako Kaxanu, wëj nangën ki eŋo ɗek, ar gë onden, ar renik ang wëj ak, axo gi ex na. 40 Wëj kë hi alëngw ar eyang edam an do ar ɗek ɓulunda iram an, ɓapela ɓandeƴ këni ỹana eni ɓaxëtënd. Gë añëpara and owun aŋ fo këmi ỹëmbëta or gapak ol.» 41 Ata Farawoŋ fel këŋo ɓëte Yosef: «Awël nde, wëj sana këmi eƴ gi alëngw ar ɗek ebar ed Misëra an.» 42 Farawoŋ rëxët ko gër eɓasa edexëm anëna and owun aŋ, do lën ko gër eɓasa ed Yosef. Ŝuɗëra këno ɓanjëm ɓanjekax, ɓand xemëk akanji, do rëxën këŋo edëxër ed kaŋe gër egëla. 43 Re ko eno ñëpan Yosef ƴaŋ gër wotir ir ar ɓëtëk gër owun orexëm, do eno mëlara. Ɓela ɓër bax lëngwënd ɓën këni xeỹënd: «Pacanayin, pacanayin!» Ata Farawoŋ mondako yata baŋo Yosef hi ko alëngw ar ɗek ebar ed Misëra an.
44 Farawoŋ fel këŋo ɓëte Yosef: «Wëno ex Farawoŋ! Angëmëne ax gi ex na wëj rek, gaɓatak ax ñana na ex cangënënd imasa indexëm, ba itapar indexëm iŋ, ɗek ebar ed Misëra el.» 45 Farawoŋ nëngwët ko ow̃ac or Yosef ol: «Tësafënat-Panehax». Ŝalan këŋo asoxari ar këno w̃acënd Asenet, aɓiw̃ ar Poti-Fera, aŝaɗaxan ar eɗaŝ ed bani w̃acënd On el. Aŋo fo xor ko Yosef exo ƴexërand ɗek ebar ed Misëra el. 46 And w̃ëla këno Yosef gër Farawoŋ, emun end ebar ed Misëra aŋ, anëka sëk baŋo ɓëniy ofëxw osas.
Yosef xani ko na gër eyang ed Farawoŋ, ƴexëra ko ɗek ebar ed Misëra el. 47 Gë ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë eƴamb ed mbaŋ ɓëŋ, ebar el këɓi w̃aŝënd aye ɓeneɗa ɓend bani neɗënd ɓeŋ, do këni xanarand ɗëm. 48 Ata Yosef ko ɓarënd ɗek eƴamb el gë ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd eƴamb ed ɗëm ɓëŋ, na gër ebar ed Misëra. Aŝac baxo ŝacënd eƴamb el në angol kala, ler gër ocënga od xanaraw këni. 49 Yosef ɓar ko bële in ang eɗini ed gër angwëngw fo. Ang ỹëmb bax ak, axuri xuri bax, xali seɓ këni epën el gayik ax mënd bana eni pën.
50 Ɗamana ex ŋatëgu iniy iñanar ind gë enjo iŋ, Asenet, alindaw̃ ar Yosef, aɓiw̃ ar Poti-Fera aŝaɗaxan ar eɗaŝ ed On an, anëka rëw̃ baɓi oɗëmëta oki. 51 Yosef w̃ac këŋo lëmëta iỹanar in Manase, mëne ngëŋ «Ekwëya», gayik are baxo rend: «Kaxanu rëca ke xwëya këme ɗek toro indam iŋ, do gë ɗek ekun ed faba ed seɓëgu këme el.» 52 W̃ac këŋo lëmëta ixinëm in Efërayim, mëne ngëŋ «Ecënar», gayikwa are baxo rend: «Kaxanu wa rëca ke këme ŝënand ro gër ebar ed ŝëmura baxe.»
53 Ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë eƴamb ed mbaŋ na gër ebar ed Misëra ɓëŋ xucak. 54 Ata ỹanak ngwa ɓëniy ɓënjongëɓëki ɓënd gë enjo ɓëŋ, ang reƴa baxo Yosef ak. Ata enjo eŋ ɓeñëtak ɗek owar oŋ. Ɓarikan gër ebar ed Misëra, eƴamb ƴamb hi bax na. 55 And ỹana këɓi enjo ɗek ebar ed Misëra aŋ, ɓulunda in sesan këno Farawoŋ, eni cotaxën eƴamb ƴamb in. Farawoŋ fel këɓi ɗek ebar ed Misëra el: «Ƴeyin eno wat Yosef, do diyindën ang këŋun fel ak.» 56 Enjo eŋ mokuma dëŋ xuma bax ɗek ebar ed Misëra el. Yosef fel këɓi ɓër bax riyenind gë mëŋ ɓën eni përëtëra ɗek ɓaciw̃ ɓand gë eƴamb ed ŝacëra bani ɓaŋ, do enëɓi panënd eƴamb el Ɓëmisëra ɓën. Enjo eŋ kwël dëŋ bax ƴëkand gër ebar ed Misëra. 57 Ngwën iŋ ɗek bani ƴowërawënd gër ebar ed Misëra, gër Yosef, eni yëcëra eƴamb ƴamb in. Gayikwa enjo eŋ mbaŋ ƴëka bax ɗek ngwën iŋ.
*41:34 41.34 Gër er ko xana ala, aŝet bani ŝetënd oɓun oco, do eɓun eɓat eni mëla ɓësëf ɓër eƴamb ɓën.