Na Faarongoa Diana Bae 'Ana Kekeda Laa Sa Maak
Sa Maak nao lau ta waa 'ana waa kwairooi baki sa Disas 'ua guu 'i nao, sui boroi 'ana ni nia waa rao kwaimani mai fainia sa Bita (1 Bita 5:13). Doo nai ne adea nia ka saitoma diana 'ana Faarongoa Diana nee siana sa Bita 'ua guu. Aia, sa Maak nia kedaa buka nee fua toaa ne kera too lao fera 'i Rom, ne kera nao lau toaa Diu ki.
Buka nee 'e bae suli birangana sa Disas fainia toolangaidoo laa nia ki. Sa Maak, nia unu suli doo kwaibalatana baki sa Disas fulida ki. Ma na doo kwaibalatana nai ki da faatainia sa Disas nia ilida 'ana rigitaa God, ma daka faatainia lau guu sa Disas na 'Alakwa nia God 'e lea mai uri faamauri lana toae ki sui guu lao fera ne 'i saegano. Doo kwaibalatana nai ki sa Disas fulia 'ana rigitaa God, tai doo ai da susuia sui gu kau na kau na mae lana sa Disas fainia tatae lana fasi maea. Ka 'uri nai boroi 'ana, toaa Diu ki kera manata toi 'ua gwada lelea na Kraes 'e dao mai, nia kai taga 'ana 'initoaa 'i Rom faasi kera ma kai 'inito fuada ka lelea firi naa. Na Faarisii fainia Sadiusii ki, ma toa gwaungai Diu ki lau guu, kera susubutainia sa Disas suli nao kera si doori faamamane lana ne God fale nia mai.
Sa Maak nia kedaa na Faarongoa Diana nee otofana si kada toa gwaungai 'i Rom ki da dau 'ana faanonifii lana toaa faamamane ki. 'Uri nai sa Maak, nia ka dooria lau guu bae fifii lae fua tii gwana ne kai teemainia kekeda laa nee suli si Faarongoa Diana nee. Uri wane nai ka dau ngasi 'ana faamamane lana nia 'ana rigitaa sa Disas fua gura lana toaa matai ki, faatofatoo lana toaa anoedoo ta'aa ki faagwauoe kera ki, ma fua siitasa lae 'ana maea. Sa Maak, ka dooria lau guu kai faatainia siada malutana mauria falu, ne nia na mauria 'ana fiitooa ma ka nao si walude lau.
Na 'Inifuui Ununue Ki Laona Buka Nee:
Kada sui fatai sa Disas kafi safalia raoa nia 1:1-13
Kada sa Disas ilia raoa nia 'i Galilii 1:14—9:50
Kada sa Disas faasia 'i Galilii ka lea naa uri 'i Durusalem 10:1-52
Wiiki 'isi nia sa Disas 'i Durusalem 11:1—13:37
Kada sa Disas 'e mae 14:1—15:47
Kada sa Disas 'e tatae lau faasia maea 16:1-20
1
Sa Dion saea toae ki kera daka ade akau maasia dao lana Kraes
(Matiu 3:1-12; Luk 3:1-18; Dion 1:19-28)
1 Na Faarongoa Diana nee sulia sa Disas Kraes na 'Alakwa God, na safali lana mai 'e 'urii: 2 Nia safali mai mala bae sa 'Aesaea na brofet nia kedaa mai si baea God 'e saea fua Kraes*Kraes na satae doo da 'ailia 'ana waa God filia ka lea mai uri faamauri lana toaa God ki. ma ka bae 'urii,
“Nau kwai odua kau waa ni ngali baea nau kai lea kau 'i nao 'ani 'oe, uri nia dao ka ade akau 'ana toae ki fuamu.
3 Tii waa nia 'ai laona fera kwasi fuana toae ki.
Nia ka bae 'urii, ‘Na Aofia nia kai dao mai!
Molu 'olosia taale ki fuana!’ ” ✡Malakai 3:1; 'Aesaea 40:3
4-6 'Uri nai guu, sa Dion nia ka dao naa laona fera kwasi nai. Nia 'e ofi gwana 'ana maku da saungainia 'ana ifuna kamel, ka kania gwana straf 'ana 'ungana buluka, ka 'ania gwana siko ki ma na wewedua kwasi ki.†Na ofi ma na fanga 'uri nai ki gwana ne, nia walude uri dao lae toi laona fera kwasi nai. Sa 'Ilaeja na brofet mai 'i nao 'e ofi 'uri nai lau gu. 2 King ki 1:8; Matiu 17:11-13.
Ma nia ka faasiuabua toae ki, ka bae 'urii fuada, “Molu bulasi manataa, molu ka siuabu uria God ka manata lukea abulo ta'aa laa kamolu ki.” Ma toaa 'oro 'asia naa daka lea mai uri rongo lana bae lana sa Dion. Toaa nai ki kera lea mai faasia bali lolofaa 'i Diudia, ma faasia maefera baita 'i Durusalem. Kera ka faarongo folaa 'ana abulo ta'aa laa kera ki, ma nia ka faasiuabu kera lao kafo 'i Diodan.
7 Ma sa Dion ka bae lau gu 'urii fuana toaa nai ki, “Tii waa nia kai dao mai buriku, ne nia 'e tetede tasa ka talu nau fatai, ma nau boroi ka nao kwasi bobola fainia uri ku 'agwaoro ku lukea sadol nia. 8 Tasi doo lau guu, nau ku faasiuabu kamolu gwaku 'ana kafo, ma sui waa nai mone nia kai faasiuabu kamolu 'ana Anoedoo Abu 'ua guu.”
Sa Dion 'e faasiuabua sa Disas
(Matiu 3:13—4:11; Luk 3:21-22; 4:1-13)
9 Nao si tau lau guu buri doo nai ki, sa Disas 'e too mai 'i Naasaret lao bali lolofaa 'i Galilii lea mai ka dao naa. Ma sa Dion ka faasiuabu nia naa lao kafo nai 'i Diodan. 10 Ma si kada sa Disas nia tatae mai fasi lao kafo, nia lio 'alaa ka suana salo loo nia 'ifi. Ma na Anoedoo Abu ka koso mai mala 'ana fa bole ka dau na faafi sa Disas. 11 Ma tii si lingee doo 'e talo mai fasi 'i salo ka bae 'urii, “'Oe 'alakwa nau naa ne 'oe tii fa wela 'autania nau ne ku liosau 'ani 'oe. Manata laku 'e ele 'asia naa suli 'oe.”
12 Ma 'ali'ali 'ua guu buri sa Disas nia siuabu, na Anoedoo Abu ka talai naa sa Disas uri lao fera kwasi nai. 13 Ma nia ka too 'i seeri suli faitaafuli fa dani, ma sa Saetan ka ilitona. Na doo kwasi da too 'ana fai'ae ki, kera ni lau guu 'i seeri, ma sui boroi 'ana 'ensel ki kera lea mai daka 'adomi nia.
Sa Disas, nia filia fai waa kwairooi nia ki
(Matiu 4:12-22; Luk 4:14-15; 5:1-11)
14 'I burina kera daua naa sa Dion uri alu lana laona lookafo, sa Disas ka oli na mai lao bali lolofaa nai 'i Galilii, ma nia ka faarongo talo naa sulia na faarongoa diana God. 15 Ma nia ka bae 'urii, “Nia dao naa 'ana si kada bae kera bae mai sulia ne. 'Initoaa God 'e nii karangi na siana toae ki. Molu bulasi manataa fasi abulo ta'aa laa kamolu ki, molu ka faamamanea na faarongoa diana nee.”
16 Kada sa Disas 'e 'iia 'osi 'i Galilii, nia ka suana sa Saemon fainia toolana sa 'Andru. Keerua roo waa ni dee lae ki. Keeru daru dee 'adarua 'ana furai keeru laona 'osi nai. 17 Ma sa Disas ka bae 'urii fuadaru, “Muru lea mai fai nau uri nau ku toolangainia dee lae siamuru, uri muru ka deea mai wane ki fuaku.” 18 Ma kada nai 'ua guu, keeru ka faasia furai keeru nai ka tio na 'i seeri, daru ka lea na 'adaru fainia.
19 Sui, sa Disas nia taa lea tu'uu lau gu kau, ka suana lau guu sa Demes fainia sa Dion, roo 'alakwa sa Sebedii ki. Keeru too gwadaru laona kaa baru nai, ma daru ka roo 'adaru 'ana kaura lana furai keerua. 20 Ma si kada sa Disas 'e suadaru, nia ka 'aili keeru lau guu. Keeru daru ka faasia maa keeru sa Sebedii lao gwa baru nai fainia na toa ni rao ki, ma ni keeru daru ka lea na 'adaru fai sa Disas.
Sa Disas too 'ana rigitaa fua tari lana anoedoo ta'aa ki
(Luk 4:31-37)
21 Sa Disas fainia waa kwairooi nia ki, kera dao 'ana maefera 'i Kabaneam. Ma dao 'afa dani Sabati nai, sa Disas nia ka lea naa laona beu ni ofu laa nai, ka toolangaidoo naa fua toaa 'oro 'i seeri ki. 22 Si kada kera rongoa doo nai ki nia bae sulia lelea ka sui, kera daka kwele 'asia naa 'ana toolangaidoo laa nia, suli kera da saitomana sa Disas nia toolangaidoo fainia rigitaa God. Nao si 'uria lau toa saitoma doo kera ki 'ana taki sa Mosis, ne da toolangaidoo gwada fainia saitoma doo lana wane ma rigitaa kera 'i tala 'ada.
23 Ma si kada nai, tii waa nai anoedoo ta'aa burosia, 'e nii lau gu lao beu ni ofu laa nai. Ma waa nai ka akwa baita ka bae 'urii, 24 “Disas 'ae! 'Oe na waa 'i Naasaret! Tee ne 'oi ilia 'ameli nee wala? Alamia 'oe dooria naa faafunui lameli lae 'oto nee! Nau ku saitomamu gwaku, 'oe na Waa Abu God ne!”
25 Sa Disas ka ngatafia na anoedoo ta'aa nai ka 'urii, “'Oe taaro 'amu wala, 'o ruu mai maa fasi sa wala nena!”
26 Ma na anoedoo ta'aa nai ka ilia sa wala nai ka akwa baita, ka lelebe baita, sui na anoedoo ta'aa nai ka lea na fasi sa wala nai. 27 Ma toaa nai da koni 'i seeri ki, daka kwele 'asia naa, daka ledi kera kwailiu daka 'urii, “Rowane 'ae, ma tee naa ne 'urii? Ma toolangaidoo laa falu 'ana nee! Sa wala nee nia bae fainia rigitaa totoo 'ana! Tee ne nia odua anoedoo ta'aa ki, ma daka roo gu suli bae lana nee!”
28 'I seeri guu, 'ali'ali faarongo lae suli sa Disas ka talo naa laona bali lolofaa nai 'i Galilii.
Sa Disas, nia guraa toaa matai 'oro
(Matiu 8:14-17; Luk 4:38-41)
29 Si kada sa Disas fainia sa Demes ma sa Dion, kera faasia beu ni ofu laa nai, kera daka lea 'i luma kera sa Saemon fainia sa 'Andru. 30 Kada sa Disas 'e dao naa 'i luma nai, kera daka faarongo nia, ne 'initai fungo sa Saemon nia 'e matai 'ana 'a'ako lae, ka tio gwana 'i luma. 31 Sa Disas lea ka dao siana 'initai nai ka dau 'i 'abana, ka tataea. Ma na 'a'ako laa nai ka sui na faasia, ma 'initai nai lea ka rao fanga na 'ana fuada.
32 Ma dao kada sato 'e suu naa 'i saulafia 'afa dani nai, 'ana sui lana fa dani sabat, toaa nai ki daka ngalia mai toaa 'oro da matai ki, ma toaa 'oro anoedoo ta'aa ki ruufida ki ma daka lea na mai siana sa Disas. 33 Ma toaa nai 'ana maefera nai daka koni tiifau na mai maana luma nai. 34 Ma sa Disas ka guraa toaa 'oro matai nai fasi mataia 'e'ete 'oro kera ki sui gwana. Ma nia ka taria lau guu anoedoo ta'aa 'oro. Sui nia ka saea fua anoedoo ta'aa nai ki nao dasi bae lau, suli kera saitomana sui naa ne nia 'Alakwa nia God.
Sa Disas, nia toolangaidoo laona bali lolofaa 'i Galilii
(Luk 4:42-44)
35 Sa Disas nia ada 'ua lao 'uubongi rorodoa, ka faasia luma nai nia too ai ka lea naa uria tii si kula banitai nai, ka foa 'ana 'i seeri. 36 Ma sa Saemon fainia waa kwaimani nia ki kera daka nani na uri nia. 37 Ma kada kera dao tona naa, kera daka bae 'urii fuana, “Toae ki sui gwana da nanisi 'oe ne wala.”
38 Sa Disas 'e luu kera ka bae 'ana 'urii, “Kolu lea 'akolu lau uri tai maefera 'e'ete 'ana bali karangi loko ki gwana, uri nau ku toolangaidoo lau, suli si raoa ne nau ku lea mai uri ili lana.”
39 'Uri nai, sa Disas ka lea 'ana maefera ki sui gwana laona bali lolofaa 'i Galilii, ma ka faatalongainia bae lana God laona beu ni ofu laa kera ki, ma ka taria anoedoo ta'aa ki faasia toae ki.
Doo kwaibalatana sa Disas fulia ki da konia mai toae ki siana
(Matiu 8:1-4; Luk 5:12-16)
40 'Uri nai, tii waa furoa nai lau guu ka lea mai siana sa Disas ka booruru 'i 'aena, ka amasia ka 'urii, “Lea sa 'oe ala gwamu faafia, 'oko gura nau fasi uri ku 'akwaa 'aku.”
41 Sa Disas 'e manatainia 'asia naa sa wala nai, ka fale 'aba kau ka dau tona ka bae 'urii, “Nau ku ala gwaku faafia. Nau ku faa 'akwaa 'oe uri nonimu ka falu 'ana!” 42 'Ana si kada nai 'ua guu, furo bae ka sigi na faasia ma nonina ka maafo tiifau naa.
43 Sa Disas ka bae fifii fua sa wala nai ka 'urii, 44 “Nao 'osi faarongoa 'ua ta waa 'ana si doo nai ku ilia fuamu nai. Si doo 'oe ilia 'amu ne, lea kau 'oko faatainia nonimu siana waa ni foa uri ka iroa, ma 'oko faa afuafua ni koo lana talea God fuamu 'i 'abada, 'uri bae taki sa Mosis saea mai fua ili lana. 'I seeri, na waa ni foa ki daka faamamanea ne nonimu 'e maafo naa.” Sa Disas ka odua sa wala nai ka lea 'ua guu 'asi kada nai.
45 Ma sui, si kada sa wala nai 'e lea kau, nia ka ununu na 'ana suli si doo nai fuli 'ani nia siana toae ki sui gwana. Ma si ununua nai sa wala nai ka adea toaa 'oro 'asia naa daka lea mai sia sa Disas ma ka kwaisuusi 'ani nia si ruu gu kau lao maefere nai ki. 'Uri nai, nia ka too ki gwana kau 'i sara ma toae ki daka lea gwada kau siana ki.
*1:2 Kraes na satae doo da 'ailia 'ana waa God filia ka lea mai uri faamauri lana toaa God ki.
✡1:3 Malakai 3:1; 'Aesaea 40:3
†1:4-6 Na ofi ma na fanga 'uri nai ki gwana ne, nia walude uri dao lae toi laona fera kwasi nai. Sa 'Ilaeja na brofet mai 'i nao 'e ofi 'uri nai lau gu. 2 King ki 1:8; Matiu 17:11-13.