11
1 Siaka ka wari dii ate nuru ta yiila ale seba chak me ayen di sum ka wensie a yaase di le sum nyɛ alege, wa an baga a nya wanni deema la. 2 Ku jam ka ba siaka nyiŋ ate Naawen jam basi ate dila po dila po demma seba ayen wa sui peenti ale ba kama.
3 Ka siaka ale soa ate ti seba ayen ka Naawen ale biisi a yaa nyɛ wenŋmazuk ale tɛŋ ale ŋanta baai meena wuu ale bo ba po la. Dila nyiŋ ate ti baga a nya ŋanta baai ale boro nna la. Ti be an baga a nya ŋanta baai ate wa pa nyɛ ŋantaŋa de meena la.
4 Ku jam ka siaka nyiŋ ale soa ate Abil jam te Naawen kaab maŋ a gaam Keen ale jam pa jaab buui me a nyɛ kaabka la. Be ka Abil siaka de nyiŋ abe ale soa ate Naawen sui peenti ale wa ayen wa ka wayɔrisima nyɔnɔ. Ti seba nyaku de kama dii nyiŋ la, Naawen dek sui jam peenti ka nalimnyiini ale wa tiirimu. Be ka wa siaka de nyiŋ ale soa me ate ti a wi wa yonni jinla ase wa diem vua kama la.
5 Ku jam ka siaka nyiŋ ale soa ate Ɛnok an kpi la. Naawen jam goanti nyɛ kama ate wa yiri jueli wenŋmazuk ayen wa kan kpi. Nuru abe an jam baga a nya wa. Naawen Gbaŋka abe weeni sak ti kama ayen wa nyɛ ate ka Naawen sui peenti ale wa ale ge ate wa yaa pa wa a ta jueli la. 6 Nuru waai karo a baga a nyɛ ate Naawen sui a peenti ale wa alege kula nyɔnɔwa a ka siaka ale wa. Dii nyiŋ la, waai ale pa wa dek a te Naawen la, ku a fe kama ayen wa ta siaka ayen wa boro kama. Wa be a te baai ale a gisi wa la ka tiirim.
7 Ku be jam ka siaka me nyiŋ ale soa ate Nowa baga wom Naawen ale jam kaam wa a magsi chaab ale wie ŋaai le ŋa nyɛ chum diipo la. Wa siaka nyiŋ ale soa ate wa jam lagi tue wom, a yaa nyɛ ŋaaruŋ ayen wa vari wa ale wa dɔkdemma meena a basi. Wa siaka de nyiŋ abe ale soa ate nurubiik tɛŋzuk de a jam nya chivie, ale ge ate Naawen wi wa ayen wayɔrisima nyɔnɔ.
8 Ku jam ka siaka nyiŋ ale soa ate Abraham zuli Naawen noai a nyini cheŋ tɛŋ kaai ate Naawen jam pe ayen wa le pa te wa la. Abraham yaa basi wa tɛŋka a yaa nyini a cheŋ alege poom ze juijui dek chekki ate wa jam a cheŋ la. 9 Siaka de nyiŋ ate wa jam bo tɛŋ kaai ate Naawen pe ayen wa le pa te wa la. Wa jam bo ka po ase ka nichaano la. Wa ale wa dɔkdemma jam a goa ka viita po ase Aizik ale Jekob ate Naawen jam pe ale ba ate ba me jam bo viita po dii la. 10 Dii nyiŋ la, Abraham jam a limsi ayen wa jo ka wenŋmazuk yeri ŋaai ate Naawen se te wa la. Yeeŋa de kan maari a lo.
11-12 Ku jam ka siaka nyiŋ ale soa ate Abraham, waai ale jam kpaŋ nna yegayega a mɔata kum la, a te wa powa Saara, waai me ale jam kpaŋ nna yegayega a gaam biam taam la puuk. Dii nyiŋ la, Abraham jam ta siaka kama ayen Naawen ale jam pe ayen wa le nyɛ dii a te wa la, wa le nyɛ kama. Abraham be jam sum nya ka ŋaaŋbisa a piisi nna yegayega ase chiŋmarisaŋa la, ale piisi me nna ase beli tambusuŋ tintanfiila la. Nuru an poom baga a chiini ba.
13 Nyaba de meena ate m biisi ba wie la kpi kama ale ba siaka alege ba an tuesi ŋanta baai ate Naawen pe ayen wa le te ba la. Alege siaka nyiŋ ba nya kama ayen ŋanta dua ka jigi nna niŋniŋa ate ba jam a nyɛ ase ba jam paari ku jigini kama la. Ba be jam siak kama ayen ba ka nicham tɛŋzuk de. Ba yenni dek abe bo ka jigi yoŋ. 14 Nuru baai abe ale a poli ase nna la, bala chaab a sak kama ayen ba kasim a gisi ka ba dek tɛŋ ayen ba kali. 15 Ba be dan kasim a poli ka tɛŋ kaai ate ba pa basi ŋaaŋ la wie, ba ta siuk kama a pilim a ŋmani? 16 Aawo, wanni ale, ba kasim a yaali ale ka ninmuna tɛŋ kaai ale gaam ba tɛŋka la. Daa jigi yoŋŋɔa, tɛŋzuk de, ka wenŋmazuk ale la. Dila nyiŋ la, chivie ka Naawen ale ba ale wi wa ayen ba Naawenya. Dii nyiŋ la, Naawen se ka yeri te ba.
17-18 Aizik nyiini jam ale Abraham biik. Naawen yaa jam weeni Abraham ayen, “Fi le va ka Aizik nyiŋ a nya ŋaaŋbisa ate fi yonni kasim boro taam wuu, ase m le poom pe dii ale fu la.” Alege, ku ŋaaŋnyiŋ ate Naawen yaa weeni Abraham ayen, wa ko wa biika de a nyɛ kaabka a te wa, Naawen. Alege, Naawen ale jam pe dii ale Abraham ayen wa le nya biik la, ku sum chim wensie. Wa me yaa siak ayen wa ko biika de a te wa. Naawen jam weeni nna, kama ayen wa nyɛ Abraham siaka ale wa a nya. 19 Abraham be jam ta siaka kama ayen Naawen baga a nak nuruba kama a yiri kum po. Dila nyiŋ la, daam dan ka ku wensieŋa jigini, ti baga a weeni kama ayen Abraham ŋman tuesi Aizik ka kum nisima po.
20 Ku jam ka siaka nyiŋ ale soa ate Aizik weeni ayen chum da dii dai, Jekob ale Iisɔ le nya niaka kama.
21 Ku jam ka siaka ale basi ate Jekob te Josefi nidɔabilisaŋa wanyiwanyi niaka ale ge kpi. Wa jam pa ka wa tachekka a chogsi wa dek a yiri kali wa gaduoku zuk a yaa puusi Naawen a te ba niaka.
22 Ku jam ka siaka nyiŋ ale soa ate diipo ate Josefi a jam mɔata kum la wa biisi magsi chaab ale diipo ate Izirali demma ale jam basi Ejipiti tɛŋka abe ba kuli la. Wa jam maa weeni ba le ba nyɛ wa dii ase wa nin kpi ate Izirali demma basi Ejipiti a kuli la.
23 Ku jam ka siaka ale basi ate Moosis kowa ale wa mawa ale biak wa la, a pa wa suk ate ku paari chiisa sita. Ba ale jam nya ale biika ka bimaŋ la, yɔgsum jam ka ba ate ba zɛri Ejipiti Naawa sinsaŋŋa.
24 Ku be jam ka siaka ale soa ate biika Moosis ale ga chim nueri la, wa zɛri ayen wa daa Ejipiti Naawa le biiga. 25 Wa jam a yaali ayen ka wa dan maa nam ale Naawen nuruma a zunchoŋ gaam wa nin de masim ale biem alege ku kan beni. 26 Wa jam poli kama ayen fi dan nya chivie Kirisitawa, waai ate Naawen le tom ate wa jam la nyiŋ, a zunchoŋ ka nna yegayega a gaam Ejipiti jigsika meena. Wa jam a poli dila kama dii nyiŋ la, wa nina jam muni ale ka tiirim buui ate wa le nya la.
27 Ku jam ka siaka ale soa ate Moosis basi Ejipiti tɛŋka alege yɔgsum an jam yik wa ale naawa supuurimu. Wa kasim jam ta popola ale siaka kama ale Naawen, waai ate nurubiik an baga nya wa la. 28 Ku jam ka siaka ale soa ate wa weeni nuruma ayen ba nyɛ Gaambasika Tigini ŋandiintaŋa abe ba pa ziimu a misimisi diinaŋa noaŋa ate sabiilo, waai ale a ko nuruba la a dan jam, wa kan ko nidɔabili sii ate Izirali demma liŋ biak la.
29 Ku jam ka siaka ale soa ate Izirali demma a baga va beli dii ate ba a wi ayen Nyamonuŋ la a cheŋ taam jueli nna ase ba jam a tabi ka tɛŋ kosik zuk alege daa nyiam po la. Ejipiti demma ale jam tomsi ayen ba maa va taam la, nyiamu yaa deri chali jam lim ba a basi du.
30 Ku jam ka siaka ale soa ate Jeriko tɛŋka siaka ate ba se gilim ka la a lo. Izirali demma jam cheŋ gilim ka, ka daa ŋayopoi ale ge ate ka lo. 31 Ku jam ka siaka nyiŋ ale soa ate Arayab, waai ale jam ka nidɔa yaalido nna yegayega la, an jam maa kpi ale baai ale jam kan siak a te Naawen noai la. Dii nyiŋ la, wala ale jam vari nuru baai ate Izirali demma jam tom ayen ba ga nak nya ba dachaasaŋa, Jeriko demma la, a basi.
32 M be le ŋman biisi ka wana ale wana wariya? M te baga a biisi nuruba ba chaab wie kama, ase mbala meena ate m biisi la, alege niŋ ŋman karo ate m le nyɛ dila. Alege ba chaab boro kama ase Gidiyon ale Barak ale Samson ale Jepeta ale Deevid ale Samuel ale Naawen biisiteerɔma la. 33 Be ka siaka nyiŋ ate nyaba de meena a nyɛ kpaliŋsa ale tɛŋsa a nak de, a fe ate wensie boro, a nya Naawen ale pe ale ba ayen ba le nya dii la, a nyɛ ate gbeŋma a baga ligi ŋa noa, 34 a kpimsi bolim kpeenta, a chali liisi gebi woŋ sii ate ba jam ayen ba pa ko ba la. Ba jam wobsa kama alege tulim nya pagrim. Ba jam ta pagrim ka nna yegayega tugurisa po a yaa nak satɛŋsa sojiba de. 35 Nipooba gela baai ale ta siaka la nyiŋ ale soa ate ba mabisa ba gela baai ale kpi la a yaa yiri kum po.
Ba gela me a jam zɛri kama ayen nuruba kan basi ba namsika alege siak ayen ba namsi ba a ko, ayen ku basi ate ba yiri kum po a ta nyuvuri maŋ. 36 Nuruba jam nyɛ ba gela me a la, a miiri ba, a pa choarima bobi ba a ta ba ga lik. 37 Ba gela me, ba yuk ba ale tana, a pa gebisa a gebi ba buye, a pa gebi woŋsa a ko ba gela me. Ba gela me a jam a jo ka piisa ale bua gbaŋsa, ba gela me a jam chim ka ŋanjagsa nna yegayega, nuruba namsi ba gela a te ba tuom. 38 Ku an poom ŋman magsi ayen tɛŋzuk de demma a ŋman ta nuruma de chaab ba sunsuŋŋa. Ba kasim jam bo ka sagini po a nyiem cheŋ a basi du, nna ase nicham la. Ba jam maa bo ka guuta zuima, ale pina vie po, ale maari a goa vie po me.
39 Nyaba de meena siaka nyiŋ abe ale soa ate Naawen jam weeni ayen wa sui peenti ale ba kama alege, ba an jam nya Naawen ale jam pe ayen ba le nya jaab buui la. 40 Dii nyiŋ la, Naawen daam poom poli ayen wa nyɛ ka wamaŋ ate di gaam dila a te ti. Wa be poli kama ayen wa kan nyɛ ate nuru bala kan ta kaasuŋɔa, ase ka wa nin pa tama me a gum chaab ale bala, ale wa yaa nyɛ dila.