Uduhuli yai Yesu ya Lauguguya
5
Matiu 5:1—Paisowa 7:59
1 Baiwa laꞌilaꞌi Yesu ya itadi, be ya finahe hasa uduhuli hesa yai amainiya ya taꞌai. Tau famuli watanina sa obiyo fataꞌiꞌili. 2 Habahim ya fatubu ya faꞌatadi.
3 Iyen,
Salumadi yaluwa yai sa deha, nuwadi ti amna wananaha,
Galewa Aba Baꞌisa Nuꞌuna mate iti enehedi.
4 Salumadi sa nuwa heyaya,
nuwadi ti amna wananaha.
Paꞌana Yaubada haba nuwadi ya liba fataludi. (Isaiya 61:2)
5 Tau nuwa lidilidi nuwadi ti amna!
Paꞌana Yaubada haba tanoꞌubu ya feledi! (Samsi 37:11)
6 Salumadi dudulai guliyamna yo gadomaguna lisidi yai,
mate nuwadi ti kwade!
Yaubada haba ya famohafudi. (Isaiya 55:1-2)
7 Tau nuwatohatoha,
nuwadi ti amna!
Paꞌana Yaubada haba ya nuwatohatohaedi hinaga!
8 Salumadi nuwadi sa aꞌa,
nuwadi ti kwade,
paꞌana Yaubada haba sa ita! (Samsi 24:3-4)
9 Tau laulau bili salumadi,
nuwadi ti kwade.
Paꞌana Yaubada haba ya kawa natuwedi!
10 Salumadi dudulai debana yai
sa ankamkamna,
nuwadi ti amna wananaha,
paꞌana Galewa Aba Baꞌisa Nuꞌuna iti enehedi! (1 Pita 3:14)
11 Salumamiu dodoga sa liba faheyayamiu, sa fakamkamnamiu yo liba bwalabwala yai wasamiu sa faheyayadi yau debagu yai mate, au kwade. (1 Pita 4:14)
12 Laulauna eseꞌesegana sa ginauli peloweta bwaꞌidi lisidi yai Nuwamiu ti amna yo au kwade, paꞌana maisamiu laꞌilaꞌi galewa yai ya otaꞌota. (Paisowa 7:52)
Alita Yo Mala
Matiu 5:13-16
(Maleko 9:50; Luka 14:34,35)
13 Umi mate dodoga adi alita. Inmoho yena alita ni amnana ya ofi, haba sidohana faꞌamna fuyoina? Ya heyaya, haba peina moho be dodoga ai hewana sa bwaꞌi.
14 Yo umi mate tanoꞌubu mahudoꞌina ana mala. Yena siti uduhuli yai sa ginauli hige gonowana ti simo.
15 Lampa te gabu ibege ai gulewa ta fabuihomo. Haba aba fataꞌaina yai te tole, be dodoga luma yai mala ya feledi. 16 Gonogonowana doha, em mala bena ya sina dodoga ai lisidi, be haba ginauli loholohodi wa ginaulidi sa itadi haba Tamam galewa yai sa fadebasae. (1 Pita 2:12)
Laugagayo Lau Faꞌatana
Matiu 5:17-20
17 Tabu emi nuwatuhu mate Yau E laoma bena Peloweta edi lau faꞌata yo Mose ena laugagayo haba ya falautomdi. Higeꞌe. Inmoho fawananahadi haluluna E laoma. 18 Galewa yo tanoꞌubu haba sa tauyamuhi. Inmoho, E faliba dudulaimiu mate laugagayo piꞌana o ena koma kiukiu ibege i tauyamuhi ana siga ee–, ginauli mahudoꞌina ya fawananaha. (Luka 16:17)
19 Be yena, sai laꞌi laugagayo te ya moꞌa peiyen, yo dodoga haisa ya fatalahadi be sa ginauli doha, haba Galewa Nuꞌuna, sa ita fakium. Na inmoho, sai laꞌi laugagayo te ya famuli watanidi yo dodoga haisa ya fatalahadi be sa famuli watanidi mate ai Galewa Basileiyana haba sa ita hitiꞌi.
20 E falibamiu pa'ana, gonowana haba Galewa Nuꞌuna ami sola, yena nuwamiu sa adidili, be tabu Falesiya yo laugagayo tau lau faꞌataedi au lau watanidi, na Yaubada ena nuwatuhu ami lau watan, haba Galewa Basileiyana ami luhuhu sola.
Aiyunu Laugagayona
Matiu 5:21-26
21 Beyabeyana haba dodoga sa falibadi, tiyen,
<<Tabu au aiyunu mate au atahiyen, na yena sai ya aiyunu mate ai halana haba ya lau fatala.>> (Esedo 20:13; Diutelonomi 5:17)
22 Inmoho, E falibamiu yena sai hidana ya manabalaꞌen, mate hinaga haba ya lau fatala. Yo yena hidana ya liba faheyaya mate haba Sanhedeli ai matadi ya obiyo. Yo sai hidana ya kawa yauyauleꞌen haba heyaya ya lobahi oyagi alaꞌalana yai.*5:22 Diusi alinadi yai, <<Aba Kamkamna Alaꞌalasina>> hesana mate <<Gehena.>>
23 Lisina yai, ibe yena em ainauya bena wa felen aba antalasam yai na amainiya wa nuwatuhui mate, hidam ena, ana manabala lisim yai hola otana, 24 em ainauya ai aba antalasam u lau afulen, na u fuyo hidam lisina be em fadududulai u ginauli, habahim u fiyoma em ainauya Yaubada u felen.
25 Yena sai somo halana yai ya samanim, tau samanin ma'em pilipilina ni, au fadudulai heuheulai, ibe i tolem tau fafadudulai ai lisina be tau fafadudulai i tole lawem pilisiman ai lisina be ai deli i tolem.
26 E liba dudulai, ainiya haba wa miya ee–, ana siga am sadi wa famaisa
Kelele Laugagayona
Matiu 5:27-30
27 Haꞌa ami sibai mate: kelele laugagayo.†5:27 Esedo Bukana yai laugagayona mate <<Taumoho e waihin mai nahinahi tabu mai nahinahi hesa maꞌem au eno bili.>> (Esedo 20:14)
28 Inmoho, aho te E falibamiu: Sai laꞌi waihin ya ita na nuwa ganahewana yai ya gadolelehiyen, mate haꞌa ya kelele nuwana yai.
29 Be yena matam tefa sibam ya falauponom, u limofahi, be u pei! Ibe taum mahudoꞌina i faheyaya be u alagolu ai oyagi alaꞌalana.‡5:29 Beyabeyana Yelusalem sadaina yai mate mala houhoubo hesa hesana Gehena na ganahewana yai, fuya ouꞌouli edi wenu sa alaꞌalagolu. 30 Be yena nima sibam ya falauponom, u ibo motu be u pei! Doꞌata taum mahudoꞌina ya faheyaya be wa alagolu ai oyagi alaꞌalana hesana Gehena.
Tausoho Laugagayona
Matiu 5:31-32
(Matiu 19:9; Maleko 10:11; 12; Luka 16:18)
31 Hinaga sa liba, tiyen,
Sai lahuna ya tausohoꞌen mate bena tausoho pepana ya uli be ya felen.
32 Inmoho, E falibamiu doha ite:
<<Waihin sai hige i kelele na lahuna ya tausohoꞌen, be waihin ya nahi boda mate waihin ya kelele. Na yena taumoho sai waihin tautausohona ni ya fai mate taumohona ya kelele hinaga.>>
Angwala Lau Faꞌatana
Matiu 5:33-37
33 Beyabeyana dodoga sa fafalibadi haꞌa ami atahiyen,
<<Tabu em angwala u utusi. Somo GUYAU lisina yai wa angwalaꞌen, bena wa ginauli watan.>> (Esedo 20:7)
34 Inmoho E falibamiu:
Yena ami angwala, tabu u angwala hasa galewa, paꞌana Yaubada ena aba tanuwaga nu'una, 35 o ai tanohi, paꞌana mate ahena ena aba faꞌanyawasina. Ye tabu Yelusalem hesana au atahi, paꞌana Kin Laꞌilaꞌi ena siti. 36 Hinaga tabu u angwala ai kulum, paꞌana ibege kulu maihawadi laꞌi u ginauli be i kafu or i duba. 37 Bena wa liba moho uwen, <<Ii–>> o <<Higeꞌe.>> Somo hesa wa libaen, mate Diyabolo lisina yai ya laoma.
Halaꞌabi Lau Faꞌatana
Matiu 5:38-42
(Luka 6:20-29)
38 Laugagayo beyabeyana ganahewana yai haꞌa ami sibai. Sa libaen, tiyen,
<<Yena sai matam ya oigolu, mate dogana matana hinaga u oigolu. Yo yena sai moꞌam ya oitutu, mate hinaga moꞌana hinaga u oitutu.>> (Esedo 21:24)
39 Inmoho, ahoꞌite E falibamiu: Sai somo lisim yai ya ginauli faheyaya, mate tabu am hala u abi. Yena sai ya lau-papalinim, tefa hesa u felen be ainiya i oi hinaga. 40 Sai bena ya foyahim tau fadudulai matana yai be am luhuluhu ya abi, mate luhuluhu lofalofana hinaga u felen.
41 Na yena hiyala dogana ya duduim be ena tobo wa bahei lawen somo yai am sigasiga ya tole, mate hagahagana u abi lawen.§5:41 Uliꞌuli haisa tiyen, <<Yena hiyala dogana ya duim be ena tobo wa bahei lawen maila esega, beti, maila luwaga maꞌem au lau, be wa bahei.>> 42 Yena sai somo ya etai lisim yai, u felen; yo sai somo lisim yai bena ya abi be ya fapaisowa hinaga u felen.
Am Waiyunu u Gadosisiyen
Matiu 5:43-48
(Luka 6:27-29; 6:32-36)
43 Haꞌa sa libaen, tiyen:
<<Hidam u gadosisiyen, na am waiyunu u ꞌwaiyoꞌoen.>> (Lewitikusi 19:18)
44 Inmoho, E falibamiu:
<<Am waiyunu u fanuha, yo saluma sa liba fafaheyayam, enehedi u lauꞌuꞌula.>> (Lewitikusi 19:18)
45 Umi haba Tamam galewa yai nanatuna. Ena maihala ya fasina tau heyaya yo tau loholoho enehedi. Usa ya fatamali tau miya dudulai yo tau miya heyaya enehedi. 46 Yena salumadi sa gadogadosisiyemiu ibodi ami fanuhadi, paꞌana somo haba Yaubada ya famaisamiu? Mate iti tau takesi tau tano edi laulau. 47 Yo yena afa efamiu ibodi ami lautoꞌiyedi, na dodoga haisa higeꞌe, mate haba sidohana? Salumadi Yaubada hige ti sibai edi laulau doha.
48 Bena inonomiu sa loholoho wananaha doha Tamamiu galewa yai inonona sa loholoho. (Lewitikusi 19:2; Diutelonomi 18:13)
*5:22 5:22 Diusi alinadi yai, <<Aba Kamkamna Alaꞌalasina>> hesana mate <<Gehena.>>
†5:27 5:27 Esedo Bukana yai laugagayona mate <<Taumoho e waihin mai nahinahi tabu mai nahinahi hesa maꞌem au eno bili.>>
‡5:29 5:29 Beyabeyana Yelusalem sadaina yai mate mala houhoubo hesa hesana Gehena na ganahewana yai, fuya ouꞌouli edi wenu sa alaꞌalagolu.
§5:41 5:41 Uliꞌuli haisa tiyen, <<Yena hiyala dogana ya duim be ena tobo wa bahei lawen maila esega, beti, maila luwaga maꞌem au lau, be wa bahei.>>