6
Jizaazai aꞌmwe kwalaalyaraavɨ (5,000) wapaaya wɨjaavakeꞌnesɨ.
(Matɨyui 14:13-21; Maakɨ 6:30-44; Lukɨ 9:10-17)
Sare mena kyɨmaꞌnaꞌ Aalɨbunya Galɨli (yaya pɨrɨꞌ Aalɨbunya Taaivɨrɨyaazavɨ) Jizaazai sɨpɨyavɨ wɨlamwaaina kyaꞌ pimagɨnna makuna. Makuna kyaꞌ kwala bwaꞌnaanyaꞌ mɨdɨnna. Yɨjɨwaainya naange Jizaazai nalaavɨnakera tewaanyaraavɨ wɨmwaaihɨna yake tɨnna wanganna yesaꞌna Jizaazarɨ mɨdɨnna yeva gamɨnyawɨnna bɨna. Miꞌna bɨna kyeꞌ mugunyavɨ yɨlaawɨna yaka saba gamɨrerari walamwaaina. Sagaaꞌ Juyaraavɨre Pariꞌmaꞌmunneꞌnegaaꞌ aya kɨgaaꞌ yɨmaꞌnakegaakɨ. Walamwaaina yaka Jizaazai wanganaasɨna yaka tɨnna dara wanganakeꞌ “Nɨmɨnyawɨnna kwala naanga davɨvanɨgaꞌ!” Sara dakeꞌna Pilipɨmɨ wɨdɨna “ ‘Aꞌmwe dara wapaaya nɨpɨka!’ dona gɨrɨkula yuyaraavɨne gawɨ mubaazɨwona?” Jizaazai Pilipɨmɨna dɨna “Gara nyɨdazɨhyɨwaka? Yaamɨjɨ wɨdɨma!” Sareꞌ dareꞌnesɨ. “Sara yɨdeinyɨ,” mena yakei.
Pilipɨ jaꞌnawɨdɨna “Weꞌ, ‘Gazaizai maalɨkeꞌ maarana!’ dona kinaaya 200 (tu aadɨretɨ) wapaaya bɨretɨyanne mubaazɨ kwajɨ wiꞌna yɨmaꞌnadeꞌ mɨꞌ.”
Gamɨre pwai Edɨruyai Saaimonɨ Pitare gahwaalaangei Jizaazarɨ wɨdɨna “Dava kaimale pwai yɨsɨla baali bɨretɨya atɨlyajɨ jawɨnya pɨrɨwaalyɨ sa kɨnɨnnakei mwaalɨꞌ. Sare kɨrɨꞌ aꞌmwe kwalaalya darera tɨka nyaꞌne wapaaya sa benɨngaka!”
10 Jizaazai wɨdɨna “Aꞌmweraavɨ aꞌmwengɨ duzɨla! ‘Dalamwaalyɨla!’ ” Saba kurɨdarya naangebe. Sarevɨdaaꞌnyɨ aꞌmwera aꞌmwe walamwaaina. Aꞌmwera gavera kwalaalyara (5,000) mwaalɨna yeva walamwaaina. 11 Yuya, aꞌmwera aꞌmwe walamwaaina kyeꞌ Jizaazai bɨretɨya sa maarɨna yaka Gotɨyarɨ “Su! Su!” wɨdɨna kyaꞌ bɨretɨya naanga yɨmaꞌnadaaꞌnyɨ aꞌmwe walamwaaina yadapiyangɨna yanga wɨjaavɨna. Wɨjaavɨna yaka bɨretɨya wɨjaavakabaaina jawɨnyawaai wɨjaavɨna kyaꞌ “Sareꞌ nɨma!” yawɨꞌdɨvɨꞌ sara nyɨna kyeꞌ munya winaꞌ. 12 Munya kwinaꞌ sai gamɨreraavɨ wɨdaꞌ “Nagihɨwaasa yaasɨwaꞌ warya nyadɨka! Wapaaya waꞌmwaka yuya dɨmaaryi!” 13 Sarevɨdaaꞌnyɨ gamɨrera sara yeva soigɨlya atɨraai sɨvɨlyɨrɨdaaꞌnyɨ pɨrɨwaalyangɨ mihɨna mihɨna kyeꞌ maanga yekuꞌnyɨna. Aꞌmwera aꞌmwe yɨsibaalibɨretɨya nagihesa soigɨlya sangɨ maanga yekuꞌnyɨna yaꞌ.
14 Sarevɨdaaꞌnyɨ aꞌmwera Jizaazai yɨjɨwaainya saꞌ yakeꞌ tɨnna wanganna yeva dɨnyɨna “Gotɨyai wɨjaaka ‘Kwaakevakɨ nyuꞌnawɨjɨwaakadei bathelyɨra,’ wɨjaakei sahwalyɨ. Nebulyasɨra. Sahwalyɨ.” 15 Sarevɨdaaꞌnyɨ Jizaazai dara wanganakeꞌ “ ‘Kingɨyai nemaremwaaladei yɨmaꞌnana!’ dapi yarai galalɨmwanna nyɨpɨꞌdera daaka!” Sara daka mugunyavɨ ayɨna yɨlaawɨna yaꞌ gavei.
Aalɨbunyavɨ Jizaazai gaꞌnɨgokeꞌnesɨ.
(Matɨyui 14:22,23; Maakɨ 6:45-52)
16 Sawɨtɨrɨnyagaaꞌ aalɨbumaangebaarɨna gamɨrera walaawɨna yeva 17 sɨpɨyavɨ yɨlamwaaina kyeꞌ aalɨbunyavɨ Anga Kaapanɨyamɨna makuna. Sawɨsaꞌ kajɨnnaꞌ kumɨnyawɨnna Jizaazai kuna mabyaꞌ. 18 Sɨpɨyaꞌ makuna yadaaꞌnyɨ yɨhuta naangeꞌ yaka aalɨmavajɨnaaka naanga yɨna yadaaꞌnyɨ 19 naangeba (5 kilomitaaya pɨnɨ, 6 kilomitaaya kɨnɨ) gamɨrera sɨpɨyaꞌ yɨsajɨ aalyavɨ maarɨmaarya yɨna. Sarevɨdaaꞌnyɨ aalyavɨ aꞌba Jizaazai gaꞌnɨguna yaka sɨpɨyavɨ aya kɨbanna yɨꞌmaꞌna yakerɨ tɨnna wanganna yeva lɨka naanga yɨna. 20 Lɨka naanga yɨna kyeꞌ sai wɨdɨna “Nɨmɨnyɨra. Lɨka mipɨnera!” 21 Sara wɨdɨna kyaꞌ gamɨrera dɨna “Sɨpɨyavɨ yɨlamwaalana!” Dɨna kyeꞌ sahwai yɨlamwaaina kyaꞌ sagaaꞌ “Sabanna yɨꞌmavawaana!” desabanna sɨpɨyaꞌ yarai yɨmaꞌnaabɨna yaꞌ.
Aꞌmwera Jizaazarɨna bɨresaꞌnesɨ.
22 Mwanyavɨ aalɨbunya pimagɨ kwala bwaꞌnaanyaꞌ kuna mwaalɨna yeva dara yawɨresaꞌ “O, wona sɨpɨya pɨnɨ mwari kyɨwaꞌdɨꞌ gaveꞌ yɨlaꞌmwaꞌdɨkeꞌ daaka!” Nabaai, dara yawɨresaꞌ “Sɨpɨyaꞌ gannyarajɨ Jizaazai milamwaalyɨ yawaalɨꞌ. Aawa. Sahwarɨ yaꞌmaꞌna kyawaaihaꞌ sɨpɨyaꞌ gavera damakwiawaalɨka!” 23 Dadaapi Anga Taaivɨrɨyaazɨdaaꞌnyɨ aalɨbumaanga sabaarɨna sɨpɨya pɨnɨ bɨna. Naangei Gotɨyarɨ “Su! Su!” wɨdɨna kyaꞌ kwala bwaꞌnaanyaꞌ bɨretɨya nesaba samwinebanna sɨpɨya sa bɨna. 24 Sarevɨdaaꞌnyɨ kwala bwaꞌnaanyaꞌ dara wanganesaꞌ “O, Jizaazai pwai midaaka! Jizaazarera pwara midaaka!” Mena deva sɨpɨya sangɨ yɨlamwaaina yeva “Jizaazarɨna bɨraana!” deva Anga Kaapanɨyamɨna wɨna yeꞌ.
“Jizaazai Sɨgunyavɨne Wapaayalyɨ,” dɨnɨkeꞌnesɨ.
25 Aalɨbunyavɨ aꞌmwera gaꞌmaꞌna yeva Jizaazarɨna bɨrɨna bɨrɨna yeva bɨramaaꞌna yeva yɨwaaraꞌna “Wɨjɨwaakyaigɨ, dava gathɨngaaꞌ bɨwaa?”
26 Jizaazai jaꞌnawɨdɨna “Naanga nebulyaꞌna yɨhɨthɨvanɨge. Nɨmɨ dɨragɨnna yadɨnyangɨna yɨjɨwaainyangɨna sɨdusaꞌ nayaa myawɨryadɨvɨꞌ nyɨbɨꞌmanɨgaꞌ. Aawa. Bɨretɨya neva munya yɨhinyawaalɨkeꞌna nyɨbɨꞌmanɨgaꞌ. 27 Wapaaya bwia buꞌdenna wawɨnyaꞌ minna! Aawa. Yuyagaaꞌ yuyagaaꞌne gaalyaꞌne wapaaya ge waragwode sanna wawɨnyaꞌ jɨ! Wapaaya sa Aꞌmweraavɨne Kaimɨraayai gɨzaavadengɨ. Sareꞌ dareꞌnesɨ. Gotɨyai Ganɨmaangei gannya dɨragɨnyaꞌ kujaavaꞌ baavanaka sahwai sara yadelyɨra.”
28 Sarevɨdaaꞌnyɨ kumɨ wɨdɨna “ ‘Nemɨ Gotɨyare wawɨnyanna yaana!’ dona gara yawaajɨ yaadeinaavaka?”
29 Jizaazai jaꞌnawɨdɨna “Gotɨyare wawɨnya saꞌna daresɨ. Sahwai wɨdasaabakerɨna dɨragɨnna dɨlɨmwagarila!”
30 Sarevɨdaaꞌnyɨ kumɨ wɨdɨna “Nabaai, ‘Nemɨ tɨnna wanganawaajɨ gɨlɨmwagaana!’ dawaajɨ yɨjɨwaainyaꞌ garɨvɨ dɨneyɨdevaka? Berɨꞌ jɨzɨwaana? 31 Aꞌmwamaayaba Ne sɨnnawɨnyara sɨgunyavɨdaaꞌnya wapaaya manaaya nyaasare. Gotɨyare bukuyaꞌ dɨnɨkabaaibɨsasɨ. Sɨgunyavɨdaasɨ wapaaya tɨka nyaꞌne wɨjaavaꞌ. Sara dɨnɨkesɨ.”
32 Sarevɨdaaꞌnyɨ Jizaazai wɨdɨna “Nebulyaꞌna yɨhɨthɨvanɨge. Mozɨzai Sɨgunyavɨdaaꞌnya wapaayaꞌ mena yɨhɨzayaakei mɨka! Aawa. Nɨmaamaangei yuyagaaꞌ Sɨgunyavɨdaaꞌnya Wapaaya Nebulyarɨ yɨhɨzaavadelyɨ. 33 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Gotɨyare Wapaayai Sɨgunyavɨdaaꞌnyai Kwaakevakɨ mwaalyaraavɨna gaalyabwi wɨjaavadelyɨ yuyagaaꞌ.”
34 Sarevɨdaaꞌnyɨ kumɨ wɨdɨna “Aꞌmwe naangeigɨ, yuyagaaꞌ wapaaya nedɨwaanyaꞌ dɨnejaadeigɨnyɨ.”
35 Jizaazai wɨdɨna “Gaalyabwine wapaaya sai sahwainyɨ. Aꞌmwera aawapaaya tɨka nyɨna yadɨvɨꞌ ayawɨ mɨjɨka yɨna. Aalya nyɨna yadɨvɨꞌ ayawɨ mɨjɨka yadɨvɨtara. Pwai nɨmɨnyawɨnna wɨlaabozɨ gannya kuryai mɨjɨka mwi. Arɨkewɨ. Sai nyɨlɨmwagozɨ aalyaꞌna mwinyɨ yadelyɨ. Arɨkawɨ. 36 Aawa. Nabaai, pɨrɨwaaina dara yɨhɨthɨwa. Tɨnna nyangamwaasainyɨ. Manyɨlɨmwagyɨvanɨgasaihɨlyɨ. 37 Nɨmwai nyɨjaavajara yuyara nɨmɨnyawɨnna bɨpɨꞌdeinyɨ. Nɨmɨnyawɨnna sara bozɨyarɨ mwasɨmagɨnna marasɨꞌnɨdei mɨka. Arɨkewɨ. 38 Nɨmɨ ‘Nɨmɨre sɨmunyabwi miwɨna! Aawa. Nyɨdasaabakere sɨmunyabwi yɨma!’ dena Sɨgunyavɨdaaꞌnyɨ walaabeinyɨ. 39 Nyɨdasaabakere sɨmunyabwi daresɨ. Nɨmɨnyɨna yuyaraavɨ nyɨjaavake aane pwarɨ kwarɨ myagalyaꞌmayainyɨ. Aawa. Yɨrɨka Aayagaaꞌ sahwarɨ tewaanna yɨdɨkaavɨdelyɨ. 40 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Nɨmaamaangere sɨmunyabwi dara yawɨꞌmanɨkesɨ. Gazaizai Nyɨbwaalɨvɨ wanganojɨ sahwarɨ lɨmwagarojɨ yuyagaaꞌ yuyagaaꞌne gaalyabwi maarana! Sara kanyɨdaꞌ Yɨrɨka Aayagaaꞌ sahwarɨ yɨdɨkaavɨdelyɨ.”
41 Jizaazai wɨdɨna “Sɨgunyavɨdaaꞌnyɨ Wapaayainyɨ walaabeinyɨ.” Wɨdɨna yakeꞌna Juyara pwara jɨkurya yeva kɨnɨmyagaala dɨna. 42 Sarevɨdaaꞌnyɨ dɨnyɨna “Baaꞌna nedɨwaꞌ? Aꞌmwe dai Jizaazai Jozepɨyare gawaalɨvaangei daaka! Ganɨmaangerɨnajɨ ganaangevɨnajɨ yawɨꞌmwo. ‘Sɨgunyavɨdaaꞌnyɨ walaabeinyɨ,’ gara nedɨwakelaka!”
43 Jizaazai jaꞌnawɨdɨna “Jɨkurya yeva kɨnɨmyagaala dɨmanɨgasaꞌna mipɨnera! 44 Nɨmwai nyɨdasaabakei nɨmɨnyawɨnna aane pwarɨ kwarɨ mamwagiꞌnya yajaꞌ sai nɨmɨrei yɨmaꞌnyaꞌnei mabyɨ yannelyɨ. Nɨmwai sahwarɨ mwagiꞌnyɨ yajarɨ Yɨrɨka Aayagaaꞌ tewaanna mwaaladeꞌna yɨdɨkaavɨdeinyɨ. 45 Gotɨyarɨ wɨꞌnawɨjɨwaakyara yɨdayaasangɨ dara dɨnɨkesɨ. Gotɨyai aꞌmwe yuyaraavɨ wɨjɨwaakadelyɨ. Sara dɨnɨkeꞌ gazaizai Nɨmwarɨ kadɨka wɨꞌnyɨna yojɨ gamɨre wɨjɨwaakyaꞌ maarɨna yada sahwai nɨmɨnyawɨnna bathelyɨ. 46 Aꞌmwe pwai kwai Nɨmwarɨ mwanganyadei mɨꞌ. Gotɨyaryawɨdaasai dazahwai gaveina wanganaꞌ Nɨmwarɨ. 47 Naanga nebulyaꞌna yɨhɨthɨvanɨge. Aꞌmwe nyɨlɨmwagarajai yuyagaaꞌ yuyagaaꞌne gaalyabwi kɨnɨnnakelyɨ. 48 Sahwainyɨ gaalyabwine Wapaayainyɨ. 49 Aꞌmwamaayaba sarɨmɨre Ne sɨnnawɨnyara wapaaya manaayaꞌ nyaata kwara balɨna. 50 Balɨna yaasaꞌ Sɨgunyavɨdaaꞌnyɨ Wapaayai walaabɨna yakeꞌ daresɨ. Pwai kwai Wapaaya sarɨ maranajai mabalyɨ yadelyɨ. 51 Wapaaya sai Sɨgunyavɨdaaꞌnyɨ walaabeneinyɨ sahwainyɨ. Aꞌmwe pwai kwai Wapaaya sainyɨ nyɨnajai yuyagaaꞌ yuyagaaꞌ tewaanya mwaaladelyɨ. Wapaaya nɨmɨ wɨjaavɨwɨjaꞌ nɨmɨre mɨwɨsajɨꞌna nabaai Kwaakevakɨ mwaalyaraavɨna mɨwɨta sajɨꞌ mubaꞌmujɨ Kwaakevakɨ mwaalyaraavɨ gaalyabwi wɨmaaridezɨkɨra.”
52 Sara wɨdakevɨdaaꞌnyɨ Juyara maanga naanga dɨnyɨna yeva yɨwaaraꞌnyɨna “Aꞌmwe dai gannya mɨwɨsajɨꞌ nyaꞌneꞌ gara nejaavannelaka!”
53 Sarevɨdaaꞌnyɨ Jizaazai wɨdɨna “Naanga nebulyaꞌna yɨhɨthɨvanɨge. Aꞌmweraavɨne Kaimɨraayare mɨwɨsajɨsɨ gamɨre tawesɨ manyɨ yɨjaꞌ sahwaigɨnyɨ gaalyabwi kɨnɨnnakeigɨ mɨꞌ. 54 Aꞌmwei nɨmɨre mɨwɨsajɨꞌ nyɨna, nɨmɨre taweꞌ najai yuyagaaꞌ yuyagaaꞌne gaalyabwi kɨnɨnnakelyɨ. Yɨrɨka Aayagaaꞌ sai baryarɨ yɨdɨkaavɨdelyɨ. 55 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Nɨmɨre mɨwɨsajɨꞌ wapaaya nebulyasɨ. Nɨmɨre taweꞌ aalya nyɨnyaꞌne nebulyasɨ. 56 Aꞌmwei nɨmɨre mɨwɨsajɨꞌ nyɨna, nɨmɨre taweꞌ najai nɨmɨnyɨ wɨlamwaaina nyadelyɨ. Sarɨ wɨlamwaaina yɨdelyɨ. 57 Nɨmwai yuyagaaꞌ gaala mwaaida mwaalɨkei nyɨdasaabakeinyɨ Nɨmware dɨragɨnyaꞌna mwaaihevaaibɨꞌ aꞌmwei nyɨnajai nɨmɨre dɨragɨnyaꞌna mwaaladelyɨ. 58 Sɨgunyavɨdaaꞌnyɨ Wapaaya sai walaabakelyɨ. Ne sɨnnawɨnyara wapaaya manaayaꞌ neva balyaasaꞌ wapaaya sabaaibɨtaꞌ mɨka! Aꞌmwei Wapaaya sai najai yuyagaaꞌ yuyagaaꞌ gaala mwaaladelyɨ.”
59 Anga Kaapanɨyamɨ Juyaraavɨre lotuangevɨ wɨjɨwaakɨna yada yuya sa sara wɨdaꞌ.
Aꞌmwera tewaanya mwaalyabwina dɨnɨkesɨ.
60 Sarevɨdaaꞌnyɨ wɨdakeꞌ gamɨrera kwalaalyara kadɨka wɨꞌnyɨna yeva dɨnyɨna “Yagaala saꞌ taangesɨ. Aai wɨꞌnojɨ daapadevaka!”
61 Jizaazai gannya sɨmunyavɨ dara yawɨrakeꞌ “Nɨmɨre mɨdɨdɨvɨsara savɨna kɨnɨmyagaala yɨvanɨgasara daaka!” Sara daka wɨdɨna “Yɨhɨthɨweꞌna sarɨmɨre sɨmunyaburɨ navɨka galayɨgala jɨhyɨwaka! Nɨmɨnyɨ dɨnyasɨꞌnyideihi daaka? 62 Sarevɨdaaꞌnyɨ sɨnnawɨ Aꞌmweraavɨne Kaimɨraayai mwaalakewɨnna ayɨna yɨlaawɨna kyojɨ sarɨmɨ wangabɨzaꞌ sagaaꞌ garevaka! 63 Yuyagaaꞌne gaala sabwi Gotɨyare Kuryai yɨhɨzaavadelyɨ. Aꞌmweraavɨre mɨwɨsajɨkɨ dɨmaaryidevwina mɨꞌ. Yagaala sa nɨmɨnyɨna yɨhɨthɨvanɨge sa Gotɨyare Kuryaina yɨhɨthɨvanɨge. Yagaala sa gaalyabwinenna yɨhɨthɨvanɨge. 64 Sare kɨrɨꞌ sarɨmɨ pwaihi manyɨlɨmwagyɨvanɨgasaihi mwaaihaꞌ.” Sareꞌ dareꞌnesɨ. Aayawɨdaasɨ Jizaazai malɨmwagyɨ yɨpɨjaraavɨna mena yawɨrakeꞌ nabaai sɨnnawɨ “Yɨnagaawai yɨkamaangeraavɨ nɨmɨnyɨna wibwarɨdaakwadei daaka!” mena yawɨrakelyɨ. 65 Sai wɨdaka wɨdɨna “Sarevɨ dara yɨhɨthɨwa. Nɨmwai aane pware kware sɨdusavɨ ‘Jizaazarɨ dɨmɨdɨna!’ yawɨta mwaki yajaꞌ nɨmɨnyawɨnna aꞌmwe sai mabi yannelyɨ.”
66 Sarevɨ gamɨrera kwalaalyara gamɨnyɨ yagalyaꞌmaveva ayɨna wɨna. Yuyagaaꞌ gamɨjɨ ayɨna myamari yeꞌ. 67 Sarevɨdaaꞌnyɨ Jizaazai gamɨrera sɨvɨlyɨraai ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraalyaraavɨ wɨdɨna “Nabaai, sahwaihi dɨnyaꞌmayideihi daaka?”
68 Saaimonɨ Pitai jaꞌnawɨdɨna “Naangeigɨ, aaryawɨnna wawaadeinaavaka! Aawa, yuyagaaꞌ yuyagaaꞌne gaalyabwine yagaalya kɨnɨnnakeigɨnyɨ. 69 Gɨlɨmwagaꞌmanɨgo. Gɨmɨnyɨna dara yawɨꞌmwo. Gotɨyare Tewaanaangeigɨnyɨ. Gɨrɨka maayaigɨnyɨ. Sara yawɨꞌmwo.”
70 Jizaazai jaꞌnawɨdɨna “Sɨvɨlyɨraai ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraalyaihɨrɨ dahɨlakeihi daaka! Yo, sareꞌ sarɨmɨnyɨdaaꞌnya pwai yɨmakelyɨ.” 71 Saaimonɨ Yɨzɨkerɨyotɨyarɨ gawaalɨꞌ Juthaazarɨna wɨdɨna yaꞌ. Sareꞌ dareꞌnesɨ. Jizaazarei aꞌmwe atɨraai sɨvɨla purɨdaaꞌnyɨ pwaraalyai Juthaazai kwalyɨ mwaaleva kɨrɨꞌ dɨvi maalɨkegaaꞌ yɨkamaangeraavɨna Jizaazarɨ wibwarɨdaakwadelyɨ.