6
Naazaretɨ mwaalyara “Jizaazai aꞌmwe naangei mɨka,” deꞌ.
(Matɨyui 13:53-58; Lukɨ 4:16-30)
Sabadaasɨ sai gannya angebanna wɨyaꞌnei wɨna. Gamɨrera mɨdɨnna. Gamɨre angebanna kyɨꞌmavaꞌ Juyaraavɨre Kwazaakegaaꞌ yɨmaꞌnakegaaꞌ Lotuangevɨ buladaaꞌna yakegaaꞌ wɨjɨwaakɨna. Sara wɨjɨwaakɨna yadaaꞌnyɨ aꞌmwe kwalaalyara wɨꞌneva atɨka maruꞌnareva dɨnyɨna “Yagaala dazaꞌ aꞌmwe dai gawɨ maaꞌmwaka! Bewai yɨwɨrivanɨka! Dɨragɨnya yɨya wɨꞌnɨwaꞌdo gamɨre asɨraalyɨ gara yɨwaka! Kaaꞌmadaayai midaaka! Maarɨyaaꞌ gawaalɨꞌ midaaka! Jemɨzalyɨ Jozɨzalyɨ Juthaazalyɨ Saaimonɨjɨ saraavɨre kwɨyaꞌmwei midaaka! Dava nemɨjɨya ganyaabulaanga damwaaihava! Nemɨjɨ avaalyalyɨ. Aꞌmwe naangei mɨka,” dɨnyɨna yeꞌ. Sara dɨnyɨna yeva Jizaazare sɨmunya myawɨri kyeꞌ sagaaꞌ gamɨnyɨna sɨnna tɨka davɨna. Sɨnna tɨka wɨdaꞌdaaꞌnyɨ Jizaazai wɨdɨna “Pwara Gotɨyare wɨꞌnawɨjɨwaakyarɨne yayaꞌ yɨlaaya makimanɨgaꞌ. Kɨrɨꞌ gamɨre kwaakeba mwaalyarajɨ kwɨyaꞌmwerajɨ gannya angevɨ mwaaihasajɨ sa gamɨre yayaꞌ mamakɨlyɨvanɨgaꞌ.” Sara wɨdɨna yaka angeba saba dɨragɨnya yaꞌne aane pɨnɨ kɨnɨ myaꞌ. Kɨrɨꞌ nalaavɨnaka pwaina pwaina, pɨrɨꞌna pɨrɨꞌna ata kudathɨwagaꞌ tewaanya mwaalɨna yeꞌ. Sara yesaꞌna dɨna “Aꞌmwe kwalaalyara nɨmɨnyɨna manyɨlɨmwagyɨwaava!” Sara yesaꞌna maruꞌnaꞌna yaꞌ.
Jizaazarera wɨjɨwakamaryeꞌ.
(Matɨyui 10:5-15; Lukɨ 9:1-6)
Sabanne angebanna wɨjɨwakamarina yaꞌ. Sara yakegaaꞌ atɨraai sɨvɨlyɨrɨdaasɨ pwaraalyara bɨna kyeꞌ “Nɨmɨre yagaalyaꞌna aꞌmwe pwaraaihi pimagɨnna dɨwila! Aꞌmwe pwaraaihi pimagɨnna dɨwila! Aꞌmwe yuyaihi sana sana jɨla! Nɨmɨre dɨragɨnyabwi kyɨhɨzaavaꞌmujɨ aꞌmwe yɨmaka widɨvɨsaraavɨ wanganapɨjɨ yɨmakeraavɨ gɨrɨꞌnakeraavɨ duthaasideihɨlyɨ. Tusavɨne gɨlyɨvɨta maayaihi yadisarɨkananyaihi dɨwila! Tɨka wapaaya, gɨlyaꞌ, nɨgwɨgɨlyɨꞌ mamaapɨnera! Aawa. Kwaariꞌmasɨvɨla dɨvaazɨꞌmaꞌnyɨla! Baazɨꞌmaꞌnya pɨrɨwaai mabaazɨꞌmaꞌnɨpɨnera! Sareꞌna yarai dɨwideihɨlyɨra.” 10 Nabaai gamɨreraavɨ wɨdɨna “Angebanna yɨꞌmavaawapɨjɨ anga gave pɨrɨvɨ dɨmwaalyɨla! Wapaayaꞌna myɨrɨꞌmaranamaripɨnera! Anga gave saba se wapɨjavadaasɨ kaanna dɨwideihɨlyɨ. 11 Anga pɨbanyara ‘Aꞌmweraaihi kaajɨla!’ mihɨza pwara ‘Kɨrɨmɨre yagaalyaꞌ wɨꞌnaana!’ mihɨza kwara kamwaalapɨjɨ kaanna wɨyagaaꞌ ‘Anga gɨrɨkitaꞌnanyababɨsaba midaaka!’ dɨna yakɨlyɨ tɨrya saraaihɨre sɨvɨla warojɨya purakɨrasɨꞌna yakɨlyɨ kaanna dɨwideꞌna angebanyara kunnyabwi yawɨpɨꞌderera. Sareꞌ jalɨkurakyaꞌnesɨ.” 12 Gamɨrera miꞌna wɨꞌneva pina pina yɨwɨnadaaꞌna yeva aꞌmweraavɨ wɨdɨna “Sarɨmɨre sɨmunyabwi mudɨkebwi jawɨramaarila!” 13 Sara wɨdɨna yesagaaꞌ yɨmaka kwalaalyaraavɨ wɨdaasɨna yeva aꞌmwe nabalɨnakeraavɨ yɨsiwelivananyaꞌ mɨnyagɨnyangɨ dɨngɨna yeva tewaanya wɨmwaaihɨna yeꞌ gamɨrera.
Jonɨ Bavɨtaazɨya Yadei balaꞌ.
(Matɨyui 14:1-12; Lukɨ 3:19-20; 9:7-9)
14 Yuyaba aꞌmwera gamɨ yakengɨ dɨnyɨdɨnya yadɨvɨsaꞌna pɨba maremwaaidei Erotɨyai dara wɨꞌnakeꞌ “Sahwai nawɨꞌnya jɨvanɨka!” Wɨꞌnakeꞌ daresɨ. Pwara Jizaazarɨna dɨnyɨna “Gamɨ sai Jonɨnyɨra. Jonɨ Bavɨtaazɨya Yadei balaka Gotɨyai yɨdɨkaavaka savɨna kwaihwaainakei dɨragɨnya dɨvanɨgɨnyaꞌ maaraka tewaanya saza yɨvanɨkelyɨra.” 15 Sara dɨnyɨna kyeꞌ pwara dɨneꞌ “Gamɨ sai Yɨlaajai kɨgaakuna balyaakelyɨra.” Dɨnesavɨ pwara dɨnyɨna “Aꞌmwe sai wɨꞌnawɨjɨwaakadei sɨnnawɨ Gotɨyarɨ wɨꞌneva aꞌmweraavɨ wɨjɨwakyaasarabɨsalyɨ.” 16 Aꞌmwe pwara sana sana kadɨneꞌ Erotɨyai wɨdɨna “Jonɨ sahwalyɨra. Aꞌmwerɨ wɨde ‘Aꞌmwe Jonɨmɨ tɨlɨnnyaꞌ doripuka!’ Kude balakei dahaaꞌ tewaanya mwaalɨꞌ,” wɨdaꞌ. 17 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Sahwai Erotɨyaazaꞌ gyaꞌmwe Pilipɨmɨre balaangaꞌ kwala maaraꞌ. 18 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Jonɨ wɨdɨna “Jaꞌmwere aꞌmweꞌ baaꞌna maꞌmwaana! Sabwina Gotɨyare Kɨwɨnyabwi galazekɨvaimwaa,” wɨdɨna. 19 Sara wɨdɨna kyaꞌ Erotɨyaazavɨ sɨnna tɨka wɨdaꞌdaaꞌnyɨ Erotɨyai Erotɨyaazavɨ yɨlaaya maryaka yakeꞌna Erotɨyai aꞌmweraavɨ kudaasaꞌ Jonɨmɨ wɨla marirakɨna yeva kalavuzangevɨ wɨmwaaihɨna yeꞌ. Jonɨ kalavuzangevɨ kamwaalaꞌ Erotɨyaazavɨ sɨnna tɨka kuna wɨdaꞌdaaꞌnyɨ “Jonɨmɨ tamakɨma!” dada Erotɨyarɨ kudaꞌ “Aawa,” wɨdɨna. 20 Sareꞌ dareꞌnanyɨ. Sai dɨna “Jonɨ aꞌmwe naangelyɨra. Sahwai yɨdaꞌmaraangei. Tewaanyaburɨ mwaaidei,” daka “Erotɨyaazaꞌ naramakadɨka!” daka Jonɨmɨ kalavuzangevɨ nayaa maremwaaina. Maremwaaina yakei Jonɨmɨre yagaalyaꞌ wɨꞌnada sɨmunya kwalaalya yawɨꞌna yada yɨlaaya yaꞌ.
21 Pɨgaaꞌ Erotɨyaazavɨnegaaꞌ yɨmaꞌnakegaaꞌ Erotɨyai daka “Nɨwaaꞌ nɨmɨnyɨ nyɨmaarakegaaꞌ jɨmaꞌnɨwaka!” daka gamɨre wɨdaayadɨvɨsaraavɨ wɨdɨna “Yarala, dahaaꞌ Kwaaka maremwaaidɨvɨsarajɨ aawɨlasaraavɨ maremwaaidɨvɨta naangerajɨ Galɨli mwaalya naangerajɨ saraavɨna tɨka munne jovɨrayɨla dahaaꞌ sagaaka!” Wɨdɨna kyaꞌ Erotɨyaazaꞌ dara wanganakeꞌ “Dahaaꞌ Jonɨmɨre balyagaaꞌ daaka!” 22 Sara kadaꞌ tɨka munne nadaapi Erotɨyaazavɨre garaavaangaꞌ bulaawɨna yaka kwarame yɨna. Taayaꞌ kwarame sara kyaꞌ Erotɨyalyɨ aꞌmwerari yɨlaaya yɨna. Yɨlaaya yɨna kyeꞌ Erotɨyai taayavɨ wɨdɨna “ ‘Sare nyɨjaama!’ kanyɨdaꞌgɨzɨ gɨzaavɨdeinyɨra. 23 Nebulyaꞌ gɨthɨwa ‘Nɨmɨre gɨlyɨvɨta naange warɨꞌ. Gɨlyɨvɨta sa Kingɨyainyɨreba yune tɨnnyabanna gɨzaapalyɨdeinyɨ,’ ” wɨdɨna. 24 Sara wɨdakeꞌ walyuna yaka ganaangevɨ wɨdɨna “Nɨmɨ berɨꞌna wɨdɨjɨwana?”
“ ‘Jonɨ Bavɨtaazɨya Yadere mɨnyagɨnyaꞌ dɨnyɨmaryaama!’ sara duthana!” 25 Sara wɨdɨna kyaꞌ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ taaya saꞌ yarai bulaawɨna yaka Erotɨyarɨ wɨdɨna “Dara yawɨꞌmanɨge. Jonɨ Bavɨtaazɨya Yadere mɨnyagɨnyaꞌ maaraꞌgɨzɨ paletɨyavɨ wakaꞌgɨzɨ yarai nyɨjaama!” 26 Wɨdakevɨ Erotɨyai kale naanga wiadaaꞌnyɨ “Nebulyaꞌ gɨthɨwa,” wɨdakeꞌna nabaai tɨka munne nesara sara wɨꞌnesaꞌna “ ‘Aala,’ nudɨwɨdɨka!” daka 27 yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ damerɨ wɨdaasaꞌ “Jonɨ Bavɨtaazɨya Yadere mɨnyagɨnyaꞌ dalamaralɨngipuramaraawa!” Wɨdaasakei walyuna yaka kalavuzangevɨ Jonɨmɨre tɨlɨnnyaꞌ woripuꞌna yaka 28 mɨnyagɨnyaꞌ paletɨyavɨ wakɨna yaka makulaabaka taayavɨna bulawɨjaavaꞌ. Kabulawɨjaavaꞌ taayaꞌ ganaangevɨna wɨjaavɨna. 29 Sagaaꞌ Jonɨmɨrera dara wɨꞌnesaꞌ “Weꞌ, Jonɨ mena davaimwaka!” Deva kaanna wɨna yeva kɨlaakejɨꞌ maarɨna yeva kaanna makwaweva simaangevɨ wakɨna yeꞌ.
Jizaazai aꞌmwe kwala naanga naangeraavɨ wapaaya wɨjaavaꞌ.
(Matɨyui 14:13-21; Lukɨ 9:10-17; Jonɨ 6:1-13)
30 Jizaazai wɨdasaawakera yagalaaweva ayɨna beva gamɨnyɨ kumɨ yuya sara yesaꞌna nabaai wɨjɨwaakesaꞌna wɨdɨna. 31 Wɨdɨna yesara mwaaidapi kwalaalyara bulawɨꞌnyaagaidɨvɨꞌ wodaapi pwara bulawɨꞌnyɨna yadaapi Jizaazalyɨ gamɨrerajɨ wapaaya nyaꞌnegaaꞌ mwarina. 32 Wapaaya nyaꞌnegaaꞌ mwari yakeꞌna gannyaraavɨ wɨdɨna “Gaveina aꞌmwera maayawɨnna kwawaajɨ pɨgaaꞌ kwazaaka dɨmwaalyɨla!” Sara wɨdɨna kyaꞌ sahwara gavera sɨpɨyavɨ wɨlamwaaidapi pɨwɨ aꞌmwera maayawɨnna makuna yaꞌ. 33 Makuna yadaaꞌnyɨ aꞌmwe kwalaalyara tɨnna wanganeva “Jizaazai gamɨrerari damakuvanɨka!” deva anga yuyabanyara aalɨbumaangevɨ kaanyaveꞌna kaanyaveꞌna sahwaraavɨ wavɨlaveva aꞌmwera maayabanna yɨꞌmaꞌna yeꞌ. 34 Yɨꞌmaꞌna yevera aalɨbumaangevɨ mwaaidapi gamɨ kwaakevakɨ bwalamwaaina yaka dara wanganakeꞌ “Kwala bwaꞌnaanya naangeꞌ daaka!” Daka “O, aꞌmwe dara aꞌmwe da jɨlɨkyaawarya sipɨzipɨya yɨꞌdɨvaidei maaya yaasɨwaꞌna mwaaihava.” Sara dɨna yakeꞌna gamɨre kale wiadaaꞌnyɨ yagaala kwalaalya gaai wɨjɨwaakɨna yɨna yaꞌ. 35 Wɨjɨwaakɨna yɨna kyaꞌ sawɨtɨrɨnyaburɨ gamɨrera bɨna yeva wɨdɨna “Sawɨsaburɨ menanyɨra. 36 Dava anga mamannyɨka dava aꞌmweraavɨ duthana! ‘Davadaasaihi, angeburajɨ wawɨnyaba anga mannɨkebajɨ wawopɨjɨ sarɨmɨnne wapaaya nyaꞌneihi dɨnyide dɨmubyɨla!’ ” 37 Sara wɨdɨna kyeꞌ sai wɨdɨna “Sarɨmɨ saihi wapaaya dumaarila!” Wɨdɨna kyaꞌ “Nemɨ gara yaajɨwo? Nɨgwia kwalaalya (200 kinaaya) maraajɨ kwajɨ gɨrɨkula mubaawɨna yawaajɨ aꞌmwe yuyara wapaaya maalɨka kanɨpɨdɨka!” wɨdɨna gamɨrera. 38 “Wapaaya gara gara warɨꞌ? Danganamarila!” wɨdɨna. Sai wɨdɨna yakera tɨnna wanganamaryaaweva ayawɨnna beva wɨdɨna “Gɨrɨkula dawaai dawaai daꞌ jawɨnya pwaraalyɨ waꞌdɨꞌnyɨ wangamwona,” butheꞌ gamɨnyɨ. 39 Buthɨna kyeꞌ aꞌmwe sahwaraavɨ wɨdɨna “Kurɨvaarɨyangɨ yuyaraavɨ nayaa geva geva jawɨbwaramwaaihila!” 40 Sara wɨdɨna kyaꞌ pɨba kumɨ kwala naanga (100) mwaalɨna, pɨba kwala naanga (50) mwaalɨna, sana sana yeꞌ. 41 Sana sana mwaalɨna kyeꞌ Jizaazai gɨrɨkula atɨlya dazajɨ jawɨnya pwaraalyɨ maaraka sɨgunyavina maranganaka Gotɨyarɨna “Su! Wapaaya danna gɨmɨre yayaꞌ makimwa,” wɨdaka gɨrɨkula gunyɨna gunyɨna yaka gamɨreraavɨna wɨmaarina aꞌmwe kwala naanga mwaaidapɨjɨyaraavɨna yanga wɨmujaꞌne. Nabaai jawɨnya pwaraai mɨlɨkɨna mɨlɨkɨna yaka yuyaraavɨna yanga jaapalawɨmudaꞌ. 42 Kajaapalawɨmudaꞌ tɨka nyɨna kyeꞌ munya yunebanna kwinaꞌ 43 pɨnɨ warɨna nɨganakesa warɨna kyaꞌ gamɨrera maarɨna yeva jawɨnya sara nɨganaketa maarɨna yeva gɨlya atɨraai sɨvɨlyɨrɨdaaꞌnyɨ pukaalyangɨ maramihyekuꞌna yeꞌ. 44 Wapaaya nesamɨlɨkaavɨdaasara aꞌmwe gavera (5000) paaivɨ taawɨzanɨyara mwaaleva nyɨna yeꞌ wapaaya.
Jizaazai aalyavɨ aꞌba wawokeꞌnesɨ.
(Matɨyui 14:22-23; Jonɨ 6:15-21)
45 Yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ gannyaraavɨ wɨdɨna “Yarala, sɨpɨyavɨ wɨlamwaalapɨjɨ angeba Betɨzaaitha aalɨbunyavɨ pimagɨ mannɨkebanna dɨwideihɨlyɨra. Wodaapɨjɨ kwala bwaꞌnaanya davɨ wɨdɨdehaaꞌnanyɨ ‘Sarɨnnya angengɨ dɨwila!’ Dɨvi nɨmɨ wɨlaabɨdera.” 46 Sara wɨdakera wɨna kyeꞌ kwala bwaꞌnaanyavɨ “Tewaanya dɨwila!” wɨdaka “Gotɨyarɨ wɨdɨma!” daka mugunyangɨ yɨlaawɨna yaꞌ. 47 Yɨlaawɨna kyaꞌ sawɨsaꞌ kajɨnnaꞌ gamɨrera sɨpɨyavɨ mwaaidapi aalɨbunyavɨ tɨnnyaba sɨpɨyaꞌ wɨlaꞌdɨꞌnyɨ gavei kwaakevakɨ mwaalɨna. 48 Mwaalɨna yakei wanganakeꞌ “O, yɨhuta naangeꞌ tɨvaataꞌmwakeꞌna nɨmɨrera aalyavɨ yɨsɨkari yarai yarai makwɨya yadaapi sɨpɨyaꞌ kavena damakuvanɨka!” Daka yɨrɨkunyagaaꞌ aalɨbunyavɨ aꞌba gaꞌnɨguna yaka sɨpɨyaꞌ waꞌdɨsɨyaba “Nɨmɨreraavɨ wavɨlavɨma!” yawɨꞌna. 49 Yawɨꞌna yakei aalyavɨ aꞌba gaꞌnɨguna yakerɨ gamɨrera wanganeva “Ai, gɨlaayai daaka!” deva “Ewɨ,” jaka wɨdɨna. 50 Sareꞌ dareꞌnanyɨ. Yuyara gamɨnyɨna tɨnna wanganna yadɨvɨꞌ lɨka naanga yɨna. “Ewɨ,” jaka wɨdɨna kyeꞌ yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ wɨdɨna “Dɨragɨnna dɨmwaalyɨla! Nɨmɨnyɨra. Lɨka mipɨnera!” 51 Sara wɨdɨna yakei sɨpɨyavɨ yɨlamwaaina kyaꞌ yɨhusaꞌ mi. Yɨhusaꞌ mi kyaꞌ gamɨrera kumɨ sara tɨnna banganakulɨna yeꞌ. Atɨka naanga maruꞌnaꞌna yeꞌ. 52 Sareꞌ dareꞌnesɨ. Gamɨre dɨragɨnyaꞌna myawɨri yeꞌ. Sahwai wapaaya gunyadaaꞌnyɨ wapaaya kwalaalya yɨmaꞌnyɨna yakevɨ wanganyawalyaadaasara myawɨri yeꞌ. Aawa.
Kwaakeba Ganezaaretɨ Jizaazai nalaavɨnakeraavɨ tewaanya yavadaꞌgalaꞌ.
(Matɨyui 14:34-36)
53 Aalɨbunyavɨ gaꞌmakuna yeva Kwaaka Ganezaaretɨna yɨꞌmavaaweva sɨpɨyaꞌ wɨla marirakɨna yeꞌ. 54 Marirakɨna yeva sɨpɨyavɨdaasara waidavadaapi yɨmeꞌnyaꞌbɨꞌ aꞌmwe aꞌmwera gamɨnyɨ tɨnna wanganeva 55 kaanyaveꞌna waweva anga yuya dangɨ aꞌmwe nabalɨnakeraavɨ maramarina. Sai mwaaidɨsɨyabanna yɨꞌbɨnnakeraavɨ makabɨna “O sahɨbanna damwaalɨka!” deva sahɨbanna makabɨna. 56 Sahwai anga naanga kɨba anga maalɨka pɨba gazabazaba wɨlyɨrɨꞌmaaꞌna kyaꞌ kumɨ wapemubya yadɨvɨsabanna nabalɨnakeraavɨ makabɨna yeꞌ. Makabɨna yeva yagaala naanga wɨdɨna “Nabalɨnakera gɨmɨre kwaabɨhannyavɨ maangebaarɨ yɨmeꞌnyɨna yɨpɨka!” deva wɨdɨna kyeꞌ nabalɨnakera gamɨre kwaabɨhannyavɨ yɨmeꞌnyɨna yeva yuya sahwara tewaanya mwaalɨna yeꞌ nabalɨnakera.