4
Ri Jesús nich'o riq'uin jun ixok aj pa departamento Samaria
Ri Ajaf Jesús xretemaj chi ri achi'a' fariseos quic'axan chi rija' más eq'uiy vinak yeru'on bautizar y más eq'uiy yetzekle'en richin* Jn. 3:26. que chuvech ri Juan ri Bautista. Pero mana-ta ri Jesús ri yebano bautizar ri vinak, xa ja ri ru-discípulos. Y tok ri Jesús xrac'axaj chi quiri' rutzijol quic'axan ri fariseos, rija' xel-e chiri' pa Judea y xtzolij chic jun bey pa Galilea. Jac'a richin ni'e pa Galilea, rija' nuna' ránima chi nic'atzin nik'ax pa departamento Samaria. Chiri' pa Samaria rija' (xapon, xebos) chunakaj jun tinamit rubinan Sicar, ri c'o chunakaj ri juyu' ri xuya' can ri Jacob che ri ruc'ajol rubinan José. Chiri' c'o-vi ri pozo ri Richin Jacob ni'ix che, y cosnak roma ri binen rubanon, ri Jesús xtz'uye-ka chuchi' ri pozo pa nic'aj cami k'ij chiri'.* Re' c'o che'el chi xbanataj richin a las seis xk'ak'ij si ri Juan xucusaj ri hora ri niquicusaj ri romanos.
Jari' tok (xapon, xebos) jun ixok aj chiri' pa departamento Samaria chuchi' ri pozo richin nrelesaj ruya'. Y ri Jesús xu'ij che: Ixok, tabana' favor, tasipaj juba' nuya' richin ninkum, xcha'. Ri hora ri' ri discípulos ebenak pa tinamit richin xequilok'o' ri achique niquitij. Quire' c'a rutzolic rutzij ri Jesús xu'on ri ixok: Rat, rat jun israelita, y, ¿achel chi chuve yin nac'utuj-vi aya', tok yin, yin jun ixok aj-Samaria? Ri ixok quiri' xu'ij, roma ri israelitas man nicajo' ta qui'* Lc. 9:52, 53; Hch. 10:28. quiq'uin ri aj-Samaria.* 2 R. 17:24. 10 Jac'a ri Jesús xu'ij che ri ixok: Xa ta rat aveteman achique sipanic nuya'* Is. 9:6; 42:6; Ro. 8:32. ri Dios, y achique chi achi ri nic'utun juba' ruya' chave; rat ta yac'utun aya' che, y rija' nuya' ri ya'* Is. 12:3; 44:3; Jer. 2:13; Zac. 14:8; Ap. 7:17. ri niyo'on c'aslen chave, xcha' ri Jesús. 11 Jac'ari' xu'ij ri ixok che: Ri pozo naj kajnak ka rupan, y rat man jun achok che navelesaj-vi ri ya'. ¿Achique lugar naq'uen-vi ri ya' ri niyo'on c'aslen ri nasuj? 12 ¿La más cami c'o ak'ij rat chuvech ri kamama' Jacob ri ruyo'on can ri pozo re' chike? Roma rija' y ri ralc'ua'l vave' xquelesaj-vi quiya' richin xquikum y richin xquiya' chique ri cavaj, xcha' ri ixok. 13 Y ri Jesús xu'ij che: Xa achique na xtikumu ri ya' richin ri pozo re', nitzolij chic pe ri ruchakij-chi'. 14 Jac'a ri nikumu ri ya' ri niyo'on c'aslen ri ninya' yin che, ri ránima man jun bey chic xtuna' chakij-chi'. Roma ri ya' ri ninya' yin che, can achel jun alaxbel-ya' xtu'on pa ruc'aslen,* Jn. 7:38. y can xtichoxin-pe richin nuc'uaj chupan ri c'aslen ri richin jumul.* Jn. 10:10; Ro. 5:21; 6:23. 15 Jari' tok ri ixok quire' xu'ij: Tabana' favor, tasipaj ri ya' ri' chuve yin,* Jn. 6:34. richin quiri' man jun bey chic xtichakij nuchi', y nis-ta xtic'atzin chic chi nunvelesaj nuya' vave', xcha'.
16 Jac'a ri Jesús xu'ij: Te'avoyoj ri avachijil y yape chic vave', xcha' che. 17 Ri ixok xu'ij: Yin manak vachijil, xcha'. Y ri Jesús xu'ij: Can kitzij ri na'ij chi manak avachijil. 18 Roma evo'o' yan avachijil quec'uje', y ri achi ri c'o aviq'uin vacami, man avachijil ta. Kitzij ri xa'ij. 19 Jari' tok ri ixok quire' xu'ij: Yin nintz'et chi rat, rat jun profeta.* Lc. 7:16; 24:19. 20 Ri kate-katata' ri xec'uje' ojer can, pa ruvi' re jun juyu' re' xquiya-vi ruk'ij ri Dios. Jac'a rix israelitas ni'ij chi conojel vinak nic'atzin chi ja ri pa Jerusalem* Dt. 12:5; 2 Cr. 7:12; Sal. 78:68. niquiya-vi ruk'ij ri Dios, xcha' ri ixok. 21 Jac'a ri Jesús xu'ij: Tanimaj ri xtin-ij chave, chi xtuka na jun k'ij tok mana-ta chic pa ruvi' ri juyu' re', nis-ta pa Jerusalem xtiya-vi ruk'ij ri Katata' Dios.* Mal. 1:11; Mt. 18:20; 1 Ti. 2:8. 22 Rix aj-Samaria nis-ta iveteman ri achique niya' ruk'ij.* 2 R. 17:28-34. Jac'a roj israelitas keteman ri achique nikaya' ruk'ij, roma ri xticolo quichin ri vinak chupan ri quimac, chikacojol roj israelitas xtutak-vi-pe ri Dios.* Is. 2:3; Ro. 9:4, 5. 23 Jac'a ri k'ij ri xin-ij chave chi nipe, ja vacami ri', tok ri kitzij yeyo'on ruk'ij ri Katata' Dios, can e'uc'uan roma ri Lok'olaj Espíritu* Fil. 3:3. y roma ri kitzij tok xtiquiya' ruk'ij. Roma ri Dios ja ri yebano quiri' ri yerucanoj richin niquiya' ruk'ij. 24 Ri Dios can Espíritu vi. Romari' ri vinak ri yeyo'on ruk'ij, nic'atzin chi niquiya' ruk'ij achel nrojo' ri Lok'olaj Espíritu y achel nrojo' ri kitzij richin ri Dios. 25 Jac'ari' xu'ij ri ixok: Yin veteman chi c'o na jun k'ij xtuka choch'ulef ri Jun ri xtutak-pe ri Dios chucolic ri rutinamit, ri ni'ix Cristo* Dt. 18:18. che. Tok xtuka ri Jun ri', ronojel xtuk'alajrisaj chikavech, xcha' ri ixok. 26 Ri Jesús xu'ij che: Ri Jun ri na'ij rat, ja yin ri yitzijon aviq'uin, xcha'.
27 Jac'ari' tok xetzolij-pe ri ru-discípulos, y can achique na xquina' tok xquitz'et chi ri Jesús nitzijon riq'uin jun ixok. Pero nis-ta jun chique rije' xc'utun-apu che ri achique nuc'utuj che ri ixok o ri achique nutzijoj che. 28 Xuya' c'a can (rucucu', ruk'e'l) ri ixok chiri', xbe pa tinamit, y quire' xu'ij chique ri vinak: 29 ¡Nuvinak! Quire' quixampe, tu'itz'eta'. Roma yin c'o jun achi xtzijon viq'uin, y xa ronojel ri achique enubanalo'n pa nuc'aslen,* Jn. 4:17, 18. xeru'ij chuve. ¿Mana-ta cami rija' ri Jun ri ni'ix chi nitak-pe roma ri Dios chucolic ri rutinamit? xcha' chique. 30 Xe'el c'a pe ri vinak pa tinamit y xebe ri achique lugar c'o-vi ri Jesús.
31 Ja benak ri ixok chiri', ri discípulos quire' favor xquic'utuj che ri Jesús: Tijonel, tatija' juba' re xekalok'o', xecha' che. 32 Jac'a rija' xu'ij chique: Yin c'o achok che nintzuk-vi-vi'* Job 23:12. ri man iveteman ta rix, xcha'. 33 Romari' ri discípulos niquibila' chiquivech: ¿C'o cami jun xc'amo-pe ri achique xutij? yecha'. 34 Y ri Jesús xu'ij chique: Ri nintzuku'ej-vi yin, ja ri nin-en ri nurayij ri takayon-pe vichin,* Jn. 6:38. y ninq'uis can rubanic ronojel ri samaj ri ru'in-pe chuve.* Jn. 17:4. 35 Rix ni'ij chi c'a nrojo' na (caji', quiji') ic' richin nemol ruvech ri tico'n. Jac'a yin nin-ij chive: Que'itz'eta' la vinak epetenak. Rije' e'achel jun tico'n* Mt. 9:37; Lc. 10:2. ri utz chic richin nimol ruvech. 36 Ri nimolo ruvech ri tico'n, c'o rajil-ruq'uexel nuc'ul, y c'aslen ri richin jumul* 2 Jn. 8. xtiquic'ul ri xqueniman ruch'abel ri Dios. Riq'uin ri', xtiquicot cánima ri etiquiyon ruch'abel ri Dios junan quiq'uin ri xquemolo ruvech ri tico'n. 37 Vave' kitzij nibanataj achel nu'ij ri jun tzij: Jun vi nitico ri tico'n y jun vi ri nimolo ruvech. 38 Yin xixintak chumolic ruvech ri tico'n ri mana-ta rix rix tiquiyon. Xa ch'aka' chic rusamajela' ri Dios etiquiyon ri ch'abel pa tak cánima ri vinak, jac'a rix xaxe chic yixto'on-apu richin nimol ruvech ri tico'n ri'. Quiri' xu'ij ri Jesús chique ri ru-discípulos.
39 Chupan ri k'ij ri', eq'uiy aj chiri' pa tinamit Sicar ri c'o pa departamento Samaria xquinimaj ri Jesús, roma ri ixok quire' xu'ij chique: Ri achi ri', ronojel ri enubanalo'n pa nuc'aslen xu'ij chuve, xcha'. 40 Romari' xebe ri aj-Samaria, xquic'utuj favor che ri Jesús chi tic'uje-ka chiri' pa quitinamit, y rija' xc'uje-ka ca'i' k'ij chiri'. 41 Eq'uiy chic más xeniman richin ri Jesús tok xquic'axaj ri ch'abel ri nu'ij chique. 42 Quire' c'a niqui'ij che ri ixok: Vacami nikanimaj, man xe ta chic roma ri xa'ij chike; nikanimaj roma ja roj mismo xojac'axan, y xketemaj chi can kitzij vi chi ja rija' ri Jun ri takon-pe chucolic rutinamit ri Dios, ri Colonel quichin ri vinak choch'ulef.* 1 Jn. 2:2.
Ri Jesús nu'on chi nic'achoj ruc'ajol jun tata'aj ri nisamaj riq'uin ri rey
43 Tok xk'ax ri ca'i' k'ij, ri Jesús xel-pe pa tinamit Sicar, y xbe pa departamento Galilea. 44 Roma ja mismo ri Jesús biyon chi jun profeta man jun ruk'ij chiquivech ri aj-rutinamit.* Mt. 13:57; Mr. 6:4; Lc. 4:24. 45 Pero tok (xapon, xebos) pa departamento Galilea, ri aj chiri' jabel xquic'ul ruvech, roma xquitz'et ri milagros* Jn. 2:23; 3:2. ri xerubanala' pa Jerusalem chupan ri nimak'ij.* Dt. 16:16. Roma ri vinak re' (chuka', ka) xec'uje' chiri' pa nimak'ij.
46 Xtzolij chic c'a ri Jesús pa tinamit Caná chiri' pa departamento Galilea, ri achique lugar xu'on vino* Jn. 2:1-11. che ri ya'. Y pa jun chic tinamit rubinan Capernaum, mismo pa Galilea, c'o jun tata'aj nisamaj riq'uin ri rey, y ri tata'aj ri' niyavej jun ruc'ajol. 47 Tok ri tata'aj xrac'axaj chi pa departamento Judea elenak-vi-pe ri Jesús, y xa c'o chic chiri' pa Galilea, xbe-apu riq'uin, y xuc'utuj quemelal che chi ti'e chirij richin nerubana' che ri ruc'ajol chi nic'achoj, roma ri ala' (nicom yan, mayaj chic). 48 Jac'a ri Jesús xu'ij che: Si rix man nitz'et ta retal ri ruchuk'a' ri Dios y si man yebanataj ta ri man jun bey etz'eton chivech, man ninimaj ta,* 1 Co. 1:22. xcha' che. 49 Pero rusamajinel ri rey xu'ij che ri Jesús: Ajaf, tabana' favor, jo-ka chuvij pa tinamit Capernaum, na'ey chi nijik'ijo-ka jumul ri nuc'ajol, xcha'. 50 Jac'a ri Jesús xu'ij che: Catzolij.* Mt. 8:13; Mr. 7:29. Ri ac'ajol nic'ase', xcha'. Y rija' xunimaj* Jn. 11:40. ri xu'ij ri Jesús, y xbe. 51 Tok xulan-ka chiracho, xuc'ul-e coma ri rusamajela' y rije' xqui'ij che: ¡Ri ac'ajol xtzolij-pe ruvech! xecha' che. 52 Jac'ari' xuc'utuj chique ri rusamajela' chi achique hora xtzolij ruvech ri ruc'ajol. Xk'ak'ij ivir a la una xq'uis-e ri c'atan chirij, xecha'. 53 Jari' xuka pa ruvi' rutata' ri ala' chi ja hora ri' tok ri Jesús xu'ij che chi ri ruc'ajol xa nic'ase', roma c'a ri', xuya' ránima riq'uin ri Jesús, y quiri' mismo conojel ri ec'o riq'uin pa racho.* Hch. 16:34. 54 Ja ruca'n milagro* Jn. 2:11. re' ri xu'on ri Jesús pa Galilea tok elenak chic pe pa Judea.

*4:1 Jn. 3:26.

*4:6 Re' c'o che'el chi xbanataj richin a las seis xk'ak'ij si ri Juan xucusaj ri hora ri niquicusaj ri romanos.

*4:9 Lc. 9:52, 53; Hch. 10:28.

*4:9 2 R. 17:24.

*4:10 Is. 9:6; 42:6; Ro. 8:32.

*4:10 Is. 12:3; 44:3; Jer. 2:13; Zac. 14:8; Ap. 7:17.

*4:14 Jn. 7:38.

*4:14 Jn. 10:10; Ro. 5:21; 6:23.

*4:15 Jn. 6:34.

*4:19 Lc. 7:16; 24:19.

*4:20 Dt. 12:5; 2 Cr. 7:12; Sal. 78:68.

*4:21 Mal. 1:11; Mt. 18:20; 1 Ti. 2:8.

*4:22 2 R. 17:28-34.

*4:22 Is. 2:3; Ro. 9:4, 5.

*4:23 Fil. 3:3.

*4:25 Dt. 18:18.

*4:29 Jn. 4:17, 18.

*4:32 Job 23:12.

*4:34 Jn. 6:38.

*4:34 Jn. 17:4.

*4:35 Mt. 9:37; Lc. 10:2.

*4:36 2 Jn. 8.

*4:42 1 Jn. 2:2.

*4:44 Mt. 13:57; Mr. 6:4; Lc. 4:24.

*4:45 Jn. 2:23; 3:2.

*4:45 Dt. 16:16.

*4:46 Jn. 2:1-11.

*4:48 1 Co. 1:22.

*4:50 Mt. 8:13; Mr. 7:29.

*4:50 Jn. 11:40.

*4:53 Hch. 16:34.

*4:54 Jn. 2:11.