15
Ri c'astajbel quiche (quixin) ri caminaki'
Wach'alal, wacami nwajo' ntzijoj chic jun bey chiwe ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic ri xintzijoj chiwe tek xic'oje' iwuq'ui. Y riyix can xic'ul wi ri ch'abel ri xintzijoj chiwe, y can cof yixc'o chupan.* Ro. 5.2. Y ruma ri ch'abel ri' ntajin niwil ri colotajic. Pero rajawaxic chi riyix ma niya' ta ca riche (rixin) chi queri' nik'alajin chi can c'o rejkalen chi xinimaj Ro. 1.16; Ga. 3.4. ri lok'olaj ch'abel ri xintzijoj chiwe.
Ruma ri ch'abel ri xinc'ul riyin, can ya chuka' ch'abel ri' ri xinc'ut chiwech. Y ri ruc'u'x ronojel ri xinc'ut chiwech, ya chi ri Cristo xcom ruma ri kamac, Gn. 3.15; Sal. 22.15; Is. 53.5, 6; Dn. 9.26; Zac. 13.7. can achi'el ri tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios. Chi ri Cristo xmuk y pa rox k'ij xc'astej pe,§ Sal. 16.10. achi'el ri tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios. Y tek ri Cristo c'astajnek chic pe, xuc'ut ri'* Lc. 24.34; Jn. 20.19. chuwech ri Pedro, y c'ac'ari' xuc'ut ri' chiquiwech chi ye cablajuj discípulos. C'ac'ari' tek xuc'ut ri' chiquiwech más ye wu'o' ciento kach'alal, tek quimolon qui'. Ye q'uiy c'a chique riye' ri c'a ye q'ues na, pero yec'o chuka' ri ye caminek chic el. 1 Co. 15.20, 51. Y tek ruc'utun chic c'a ri' chiquiwech ri pa ciento kach'alal ri', yac'ari' tek xuc'ut chuka' ri' chuwech ri Jacobo. Y ya tek ruc'utun chic ri' chuwech ri kach'alal ri', c'ac'ari' tek xuc'ut ri' chiquiwech Hch. 1.3. quinojel ri ye ru'apóstoles.
Y pa ruq'uisbel xuc'ut c'a ri' chinuwech riyin§ Hch. 9.4. tek c'a ma jane yinoc ta apóstol, ruma ri k'ij ri' riyin xinc'ulwachij c'a achi'el jun ac'al ri xa ma jane ruk'ijul ta chi nalex. Riyin can nna' wi c'a chi xa ma ruc'amon ta (takal ta chuwij) chi nibix apóstol chuwe. Ruma riyin xa yin ti lawalo' oc que chiquiwech ri nic'aj chic apóstoles, ruma riyin sibilaj c'a xenwokotala' ri iglesia ri riche (rixin) ri Dios, riche (rixin) chi xinben c'a q'uiy pokon chique.* Hch. 8.3. 10 Pero matiox chare ri Dios chi xuya' ri rutzil chuwe, Ef. 2.7. riche (rixin) chi xuben chuwe chi xinoc apóstol. Ri utzil ri' can xuben c'a chuwe chi sibilaj xisamej. Riyin más q'uiy c'a samaj xinben que chiquiwech ri nic'aj chic apóstoles. 2 Co. 11.23. Pero ma nbij ta c'a chi yin c'a riyin xibano ri samaj, ma que ta ri', xa can ya ri rutzil ri Dios§ Sal. 115.1. ri xsamej pa nuc'aslen. 11 Pero xabachique ta na ri nitzijon ri ruch'abel ri Dios, wi ye ri nic'aj chic apóstoles o wi yin c'a riyin, ri' majun rubanon. Ruma xa can junan ri nikatzijoj, y jabel chi riyix can xinimaj wi ri ch'abel ri'.
12 Y wi ri ruch'abel ri Dios ri ntajin rutzijoxic nubij chi ri Cristo xc'astej el chiquicojol ri caminaki', ¿achique c'a ruma tek yec'o kach'alal chicojol ri yebin chi ri caminaki' ma xquec'astej ta el?* Hch. 26.8; 2 Ti. 2.18. 13 Ruma wi ta majun caminek xtic'astej el, ri Cristo man ta xc'astej el Jn. 11.25, 26; Hch. 23.8; Ro. 8.11; 1 Ts. 4.14. chuka'. 14 Y wi ri Cristo xa man ta xc'astej el, juyi' ta oc kawech kabanon, can man ta jun nic'atzin wi ri nikatzijoj y majun chuka' nic'atzin wi chi riyix xinimaj. 15 Y riq'ui ri' nik'alajin ta chi riyoj xa ma kitzij ta ri xkabij chrij ri Dios, tek xkabij chiwe chi Riya' xuc'asoj el ri Cristo. Ruma xa ta kitzij chi majun c'astajbel quiche (quixin) ri caminaki', ri Cristo man ta chuka' xc'astej el. Hch. 2.24. 16 Ri yebin c'a chi ri caminaki' ma xquec'astej ta, xa ma kitzij ta ri niquibij ruma xa ta kitzij ri niquibij, ri Cristo man ta xc'astej el. 17 Y wi ri Cristo man ta xc'astej el,§ Ro. 4.25. xa man ta jun xc'atzin wi chi riyix xinimaj. Xa c'a yixc'o ta na chupan ri imac. 18 Y xa ta can kitzij chi queri', ri xeniman el riche (rixin) ri Cristo, tek xecom el, xa ta pa k'ak' xebeka wi. 19 Ruma wi xaxu (xaxe wi) ta oc chuwech re ruwach'ulef koyoben chi ri Cristo c'o ri nuya' chake, xa ta can kitzij chi queri', juyi' ta oc kawech que chiquiwech quinojel ri winek, ruma kacukuban apo kac'u'x riq'ui chi c'o xtuya' chake y xa majun.
20 Yac'a ronojel ri' xa ma kitzij ta. Ruma ri Cristo can xc'astej wi el chiquicojol ri caminaki'.* Hch. 26.23; 1 P. 1.3. Ya c'a Riya' ri nabey ri xc'astej el y rumari' can xquec'asox na wi el ri nic'aj chic caminaki'. 21 Ruma c'a jun achi tek xpe ri camic chuwech re ruwach'ulef, y ri' ya ri Adán. Y konojel c'o c'a ri camic pa kawi'. Ro. 5.12. Queri' chuka', ruma jun achi tek xquec'astej el Jn. 11.25. ri caminaki'. Y ri jun achi ri' ya ri Cristo. 22 Riq'ui c'a ri Adán xkil wi ri camic konojel. Y queri' chuka' riq'ui c'a ri Cristo xtikil wi ri c'aslen§ Ro. 5.12-18. riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek. 23 Y ya c'a ri Cristo ri nabey xc'astej el. Y yac'a tek xtipe chic jun bey, ya chic c'a riyoj ri yoj riche (rixin) chic Riya' ri xkojc'astej el.* 1 Ts. 4.15, 16. Quec'ari' rucholajen ri nibanatej. 24 Y yac'ari' tek xtapon ri ruq'uisbel. Ri Cristo xtich'acon c'a chiquij quinojel ri itzel tak espíritu, ri k'atbel tak tzij, y ri c'o uchuk'a' pa quik'a'. Y tek ch'aconek chic chiquij quinojel, c'ac'ari' tek ri Cristo xtujech chic ri rajawaren pa ruk'a' ri Dios Tata'ixel. Dn. 7.14; Jn. 17.2. 25 Ruma rajawaxic chi ya ri Cristo ri aj k'atbel tzij hasta que xtich'acon chiquij quinojel ri ye'etzelan riche (rixin), y xtuben chique chi xqueka pa ruk'a' pa raken. Sal. 110.1; He. 1.13. 26 Y ri ruq'uisbel chique ri ye'etzelan riche (rixin) ri xtuchup ruwech, ya c'a ri camic.§ He. 2.14. 27 Ruma ri Dios ronojel xuya' pa ruk'a' ri Cristo.* Mt. 28.18; 1 P. 3.22. Y tek nubij ri tz'ibatal ca chi ri Dios ronojel xeruya' xeruk'a' xeraken ri Cristo, can k'alaj ri nubij chi ri Dios ma xoc ta pa ruk'a' ri Cristo. Ruma ya ri Dios ri xya'o ronojel pa ruk'a'. 28 Yac'a tek ronojel jachon chic pa ruk'a' ri Cristo ri C'ajolaxel, Mt. 13.41; Ef. 1.10. c'ac'ari' ri Cristo xtujech chuka' ri' pa ruk'a' ri Dios. Y riq'ui ri', nik'alajin chi ri Dios can nim wi y ya Riya' ri nic'oje' pa ruwi' ronojel. Jn. 14.28.
29 Wi xa man ta queri', wi man ta yec'astej pe ri caminaki', ¿la yec'o ta cami winek ri nicajo' chi yeban bautizar pa quiq'uexel ri xa majun bey chic xquec'astej pe? ¿La c'o ta cami nic'atzin wi tek queri' niquiben?
30 Wi xa man ta yec'astej ri caminaki', majun nic'atzin wi chi riyoj nikaya' ki' pa camic§ 2 Co. 11.26. ronojel k'ij ruma nikatzijoj ri ruch'abel ri Cristo. 31 Can kitzij wi chi can juba' ma yicamisex.* 2 Co. 4.10. Pero riyin nbij el chiwe chi ri wánima niquicot iwuma riyix chi xinimaj ri Kajaf Jesucristo, y riyix iwetaman chi can kitzij wi ri nbij y ma ntz'uc ta el tzij. K'ij k'ij juba' ma nikil kacamic. 32 Riyin tek xintij nuk'ij chi xisamej chiquicojol ri winek re wawe' pan Efeso, winek ri can ye achi'el itzel tak chicop, ma na'oj ta quiche (quixin) winek ri xincusaj. Xa ta queri' xinben, ronojel ri tijoj pokonal ri xink'axaj pa quik'a' ri winek tek xeyacatej pe chuwij, 2 Co. 1.8. man ta jun utz nuc'om pe chuwe. Y xa ta kitzij chi ri caminaki' man ta yec'astej el, juyi' ta oc kawech kabanon, xa más ta utz chi nikaben achi'el ri nibix: Kojwa' y kojuc'uya' ruma xa chua'k cabij yojcom el. Is. 22.13.
33 Pero ma quixsach ta riq'ui re na'oj re'. Ma quixoc ta cachibil ri xa ma utz ta quina'oj. Ruma wi xque'iwachibilaj, xa can xtiyojtej§ Ga. 5.9; 2 Ti. 2.17. chuka' ina'oj riyix y xque'ibanala' ri ma ye ruc'amon ta chi ye'iben. 34 Tuna' c'a iwech,* Ro. 13.11. tibana' c'a ri utz chi niben, y ma quixmacun ta chic. 1 Ts. 4.5. Queri' nbij chiwe ruma yec'o chicojol ri ma quetaman ta ruwech ri Dios, y q'uiy ri ma ya ta rubixic niquiben chare. Rumari' tek riyin nbij re' chiwe, riche (rixin) chi yixq'uix 1 Co. 6.5. ta c'a juba'.
35 Pero riq'ui juba' yec'o ri yebin: Wi ri caminaki' xquec'astej chic el, ¿achique cami rubaniquil ri'? ¿Achique cami rubanic nitzu'un ri quich'acul? 36 Ri nich'obo c'a queri' xa jun winek nacanic. Xa can majun runa'oj. Ruma jun ija'tz c'o ri nuc'ut chkawech chrij ri'. Tek ri ija'tz nbetic ca pan ulef, ri rij ri ija'tz nik'ey,§ Jn. 12.24. yac'ari' tek nitz'uc pe. Y queri' riyoj. 37 Y chuka' ri ija'tz ri nitic ka, ma ija'tz ta ri nbe'el pe, ma que ta ri', ri nberuya' pe ri ija'tz ri' jun tico'n ri c'o raken, c'o ruxak. Y can que wi ri' ronojel ija'tz ri yetic ka, wi trigo o jun chic ruwech ija'tz. 38 Ya ri Dios ri nibano chi tek nitic ka jun ija'tz riche (rixin) ri trigo pan ulef, trigo ntel pe. Y queri' chuka' ri nic'aj chic ija'tz, tek yetic ka pan ulef, etaman achique ri' ri yebe'el pe, ruma ya ri Dios ri banayon ca chi queri'.* Sal. 104.14; 1 Co. 3.7. 39 Y queri' chuka' q'uiy ruwech ch'aculaj yec'o. Ri kach'acul riyoj winek ma junan ta riq'ui ri quich'acul ri chicop, y ri quich'acul ri aj xic' tak chicop ma junan ta riq'ui ri quich'acul ri car y ri nic'aj chic chicop. 40 Y queri' chuka' riyoj ri yojc'o wawe' chuwech re ruwach'ulef, ma junan ta kach'acul quiq'ui ri yec'o chila' chicaj. Ruma ri ruk'ij ri kach'acul riyoj ma junan ta ruk'ij riq'ui ri yec'o chila' chicaj. 41 Y queri' chuka' ri k'ij y ri ic', ma junan ta ri quisakil, y ma junan ta chuka' ri quisakil riye' riq'ui ri quisakil ri ch'umila'. Chuka' jun ch'umil can c'o rucojol rusakil riq'ui jun chic ch'umil.
42 Y quec'ari', ri ch'aculaj ri xtiquic'uaj ri caminaki' tek xquec'astej el, Sal. 16.10; 49.9, 14; Is. 38.17; 61.11; Dn. 12.3; Mt. 13.43; Mr. 4.26, 29; Hch. 2.27. ma junan ta chic riq'ui ri xquic'uaj wawe' chuwech re ruwach'ulef. Ruma ri xquic'uaj wawe' chuwech re ruwach'ulef xa nik'ey. Yac'a ri ch'aculaj ri xtiquic'uaj chila' chicaj ma xtik'ey ta chic. 43 Ri quich'acul c'a ri xquic'uaj wawe' chuwech re ruwach'ulef majun ruk'ij, yac'a ri quich'acul ri xtiquic'uaj tek xquec'astej el, can xtic'oje' wi ruk'ij. Ri quich'acul ri xquic'uaj wawe', majun ruchuk'a', yac'a ri quich'acul ri xtiquic'uaj tek xquec'astej el, can xtic'oje' ruchuk'a'. Fil. 3.21. 44 Re ch'aculaj c'a re kac'uan wacami xaxu (xaxe wi) c'a chuwech re ruwach'ulef nic'atzin wi chake, pero riche (rixin) chi yojbe chila' chicaj, nic'atzin jun ch'aculaj riche (rixin) chila' chicaj chake. Ri ch'aculaj caminek chic y nbemuk ca, jun ch'aculaj ri c'a riche (rixin) na re ruwach'ulef, pero tek xtic'astej el, can jun ch'aculaj ri can riche (rixin) chic chila' chicaj.
45 Y queri' nik'alajin chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatal ca, chi ri nabey achi ri xubini'aj Adán tek xwinakirisex ruma ri Dios, nabey xuben ri ruch'acul y c'ac'ari' xuya' jun c'aslen§ Gn. 2.7. riche (rixin) re ruwach'ulef chare. Queri' ri tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios. Yac'a ri jun chic Adán,* Ro. 5.14. ri Cristo mismo, c'o más rejkalen ruma ma xu (xe) ta wi c'o ruc'aslen, xa can nuya' c'aslen riche (rixin) chila' chicaj. Jn. 5.21; 6.33. 46 Pero nabey nic'oje' ri kach'acul riche (rixin) re ruwach'ulef, c'ac'ari' xtic'oje' ri kach'acul riche (rixin) chila' chicaj. Y ma ya ta c'a ri kach'acul riche (rixin) chila' chicaj ri nic'oje' nabey. 47 Ri nabey achi, can riche (rixin) wi re ruwach'ulef, ruma riq'ui ulef xban wi. Gn. 3.19. Yac'a ri jun chic achi, can aj chila' chicaj wi. Y ri' ya ri Cristo ri Ajaf.§ Jn. 3.13, 31. 48 Riyoj ri c'a yojc'o na wawe' chuwech re ruwach'ulef, yoj junan c'a riq'ui ri nabey achi ri xban riq'ui ulef. Yac'a ri yec'o chic chila' chicaj,* Fil. 3.20. can ye achi'el c'a ri Cristo ri can aj chila' chicaj. 49 Wacami riyoj xa junan c'a kabanic Gn. 5.3. riq'ui ri nabey achi ri xban riq'ui ulef, pero xtapon jun k'ij tek xkoj-oc el Ro. 8.29; Fil. 3.21. achi'el ri Cristo ri can aj chila' chicaj.
50 Riyin nwajo' wach'alal, chi riyix niwetamaj chi re kach'acul re kac'uan wacami chuwech re ruwach'ulef ma xticowin ta xtibec'oje' pa rajawaren ri Dios, ruma ri kach'acul xa nik'ey, y ri pa rajawaren ri Dios ma xtic'oje' ta jun cosa ri xa nik'ey.§ 1 Co. 15.42.
51 Yac'a wacami nwajo' c'a nbij jun tzij chiwe, ri xa c'a ma jane q'uiy ta k'ij tik'alajsex ruma ri Dios. Ma konojel ta xkojcom el, pero konojel xtijalatej el ri kach'acul.* Fil. 3.21; 1 Ts. 4.15. 52 Tek xtik'ajan ri ruq'uisbel trompeta, Mt. 24.31. yari' tek xtijalatej el ri kach'acul, y xa pa ti jumej xkojjalatej el achi'el tayup ka juba' runak' awech. Tek xtik'ajan c'a ri trompeta ri', yac'ari' tek xquec'astej el ri caminaki' ri xquinimaj el ri Cristo, pero riq'ui chic quich'acul ri ma nik'ey ta chic tek xquec'astej el. Y riyoj ri c'a yoj q'ues na yac'ari' tek xtijalatej el ri kach'acul. 53 Ri ch'aculaj ri kac'uan wacami, xa nik'ey y nichuwir, y rumari' rajawaxic chi nijalatej. Nic'atzin chi nikac'uaj jun ch'aculaj ri ma nik'ey ta ni ma nichuwir ta. Y queri' chuka' ri ch'aculaj ri kac'uan wacami xa nicom, y rajawaxic chi nijalatej, riche (rixin) chi nikac'uaj ta jun ch'aculaj ri ma nicom ta chic. 2 Co. 5.4. 54 Y yac'a tek xtibanatej ronojel ri', tek ri kach'acul xtijalatej, y tek ma xtik'ey ta chic, ma xtichuwir ta chic, y chuka' ma xticom ta chic, yac'ari' tek nibanatej ri tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios, tek nubij: Ri camic xch'acatej.§ Is. 25.8; Ap. 20.14. 55 Y rumari' riyit camic, ¿la c'a c'o na cami awuchuk'a'* Os. 13.14. riche (rixin) chi naya' k'axomal chake? Majun chic. Riyit camic, ¿la c'a yach'acon na cami? Ya mani chic. Queri' nubij ri tz'ibatal ca. 56 Xa ruma ri mac tek nipe ri camic pa kawi'. Y ruma chi riyoj can yojc'o pa ruk'a' ri mac, rumari' ri ley riche (rixin) ri Dios, nuya' ruc'ayewal pa kawi'. Ro. 4.15. 57 Pero matiox chare ri Dios chi Riya' xutek Ro. 7.25; 1 Jn. 5.4. pe ri Kajaf Jesucristo chkacolic y rumari' tek nuben chake chi yojch'acon.
58 Y rumari', wach'alal ri sibilaj yixinwajo', nbij c'a chiwe: Can cof quixc'oje' riq'ui ri Dios, y ma tiya' ta ca ri kitzij. Can ma quixtane' ta chi niben ri rusamaj ri Ajaf, y jabel tibana' chare. Riyix iwetaman chi ronojel ri niben pa rusamaj ri Ajaf, can c'o rajel ruq'uexel§ 2 Cr. 15.7; Is. 3.10. ri xtuya' chiwe.

*15:1 Ro. 5.2.

15:2 Ro. 1.16; Ga. 3.4.

15:3 Gn. 3.15; Sal. 22.15; Is. 53.5, 6; Dn. 9.26; Zac. 13.7.

§15:4 Sal. 16.10.

*15:5 Lc. 24.34; Jn. 20.19.

15:6 1 Co. 15.20, 51.

15:7 Hch. 1.3.

§15:8 Hch. 9.4.

*15:9 Hch. 8.3.

15:10 Ef. 2.7.

15:10 2 Co. 11.23.

§15:10 Sal. 115.1.

*15:12 Hch. 26.8; 2 Ti. 2.18.

15:13 Jn. 11.25, 26; Hch. 23.8; Ro. 8.11; 1 Ts. 4.14.

15:15 Hch. 2.24.

§15:17 Ro. 4.25.

*15:20 Hch. 26.23; 1 P. 1.3.

15:21 Ro. 5.12.

15:21 Jn. 11.25.

§15:22 Ro. 5.12-18.

*15:23 1 Ts. 4.15, 16.

15:24 Dn. 7.14; Jn. 17.2.

15:25 Sal. 110.1; He. 1.13.

§15:26 He. 2.14.

*15:27 Mt. 28.18; 1 P. 3.22.

15:28 Mt. 13.41; Ef. 1.10.

15:28 Jn. 14.28.

§15:30 2 Co. 11.26.

*15:31 2 Co. 4.10.

15:32 2 Co. 1.8.

15:32 Is. 22.13.

§15:33 Ga. 5.9; 2 Ti. 2.17.

*15:34 Ro. 13.11.

15:34 1 Ts. 4.5.

15:34 1 Co. 6.5.

§15:36 Jn. 12.24.

*15:38 Sal. 104.14; 1 Co. 3.7.

15:42 Sal. 16.10; 49.9, 14; Is. 38.17; 61.11; Dn. 12.3; Mt. 13.43; Mr. 4.26, 29; Hch. 2.27.

15:43 Fil. 3.21.

§15:45 Gn. 2.7.

*15:45 Ro. 5.14.

15:45 Jn. 5.21; 6.33.

15:47 Gn. 3.19.

§15:47 Jn. 3.13, 31.

*15:48 Fil. 3.20.

15:49 Gn. 5.3.

15:49 Ro. 8.29; Fil. 3.21.

§15:50 1 Co. 15.42.

*15:51 Fil. 3.21; 1 Ts. 4.15.

15:52 Mt. 24.31.

15:53 2 Co. 5.4.

§15:54 Is. 25.8; Ap. 20.14.

*15:55 Os. 13.14.

15:56 Ro. 4.15.

15:57 Ro. 7.25; 1 Jn. 5.4.

§15:58 2 Cr. 15.7; Is. 3.10.