4
Tek ri Jesús xtzijon riq'ui ri ixok aj Samaria
1 Ri Ajaf Jesús xretamaj c'a chi ri achi'a' fariseos quic'axan chic chi Riya' más ye q'uiy winek ri yeruben bautizar y más ye q'uiy ri yetzekelben riche (rixin), que chiquiwech ri winek ri yeruben bautizar ri Juan ri Bautista* Jn. 3.26. y ri yetzekelben riche (rixin). 2 Astape' ri Jesús ma ya ta Riya' ri yebano bautizar ri winek, xa yec'a ri ye rudiscípulos ri yebano bautizar. 3 Y tek ri Jesús xretamaj ronojel ri', xel c'a el pa Judea y xtzolin chic jun bey pa Galilea ye rachibilan ri rudiscípulos.
4 Xa yac'a riche (rixin) chi ye'apon c'a pa Galilea, rajawaxic chi yek'ax ri pa Samaria. 5 Ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xe'apon c'a pa Sicar. Ri Sicar jun tinamit ri c'o pa rucuenta ri Samaria y c'o c'a apo chunakajal ri ulef ri xuya' ca ri Jacob chare ri José ri ruc'ajol. 6 Y achi'el xa pa nic'aj k'ij chare ri k'ij ri' tek ri Jesús xe'apon chiri' y chiri' c'a c'o wi ri pozo riche (rixin) ri Jacob nibix chare. Chiri' c'a xtz'uye' wi ka ri Jesús, ruma Riya' can sibilaj c'a cosnek chic ruma ri binen ri quibanon pe.
7-8 Y tek ye benak c'a ri rudiscípulos pa tinamit chulok'ic riche (rixin) ri niquitij, xapon c'a jun ixok aj Samaria chuchi' ri pozo chirelesaxic ruya'. Y ri Jesús xubij c'a chare ri ixok ri': Tasipaj juba' nuya' riche (rixin) chi nkum, xcha' chare.
9 Pero ri ixok aj Samaria xubij c'a chare ri Jesús: Riyit yit jun israelita, ¿y achique ruma tek nac'utuj aya' chuwe riyin, ri xa yin jun aj Samaria? xcha' ri ixok. Riya' xubij queri' ruma chi ri ye israelitas y ri ye aj Samaria† 2 R. 17.24. ma yech'aben ta qui' (yech'o ta chiquiwech).‡ Lc. 9.52, 53; Hch. 10.28.
10 C'ac'ari' ri Jesús xubij c'a chare ri ixok ri': Wi ta riyit awetaman achique chi sipanic§ Is. 9.6; 42.6; Ro. 8.32; 1 Co. 1.30. ruya'on pe ri Dios, y awetaman ta chuka' achique c'a ri' ri nic'utun juba' ruya' chawe; xa yit ta riyit ri yac'utun aya' chare, y Riya' can ta nuya' Aya'* Is. 12.3; 44.3; Jer. 2.13; Zac. 14.8; Ap. 7.17. ri can niya'o c'aslen, xcha' ri Jesús.
11 Y ri ixok xubij c'a chare ri Jesús: Táta, pero re pozo re' nej rupan y ri ya' nej c'o wi ka, y riyit majun c'o ta awuq'ui riche (rixin) chi nawelesaj ka ya'. ¿Acuchi (achique) c'a nac'om wi ri ya' ri niya'o c'aslen ri natzuj (nasuj)? 12 Ruma chupan c'a re jun pozo re' xrelesaj wi ruya' ri kamama' Jacob, quiya' ri ralc'ual y quiya' chuka' quinojel ri chicop ri xeruq'uiytisaj. ¿Acuchi (achique) ta c'a xtac'om wi ri ya' ri natzuj (nasuj)? ¿La más ta c'a nim ak'ij riyit que chuwech ri kamama' Jacob chi ma wawe' ta c'a nac'om wi ri ya'? xcha' ri ixok.
13 Y ri Jesús xubij c'a chare ri ixok: Ri yekumu re ya' re', re ntel chupan re pozo, xa juba' oc nrelesaj ri chaki'j chi' chique. Xa can nic'atzin c'a chi niquikum más ya' riche (rixin) chi nich'uch'u' ka juba' ri chaki'j chi' chique. 14 Yac'a ri xquekumu ri ya' ri nya' riyin majun bey xtichaki'j ta chic quichi', xa xtuben pa cánima achi'el jun ralaxbel (rutz'ucbel) ya'† Jn. 7.38. ri can nibulbut (nibulbux) pe‡ Jn. 10.10. riche (rixin) chi yeruc'uaj c'a chupan ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek.§ Ro. 5.21; 6.23.
15 Y ri ixok can yac'ari' xubij chare ri Jesús: Táta, taya' c'a* Jn. 6.34. ri ya' ri' chuwe riyin, riche (rixin) chi queri' majun bey chic c'a xtichaki'j ta nuchi', y riche (rixin) chi majun chic nic'atzin wi chi yipe wawe' chuchi' ri pozo chirelesaxic ya', xcha' ri ixok.
16 Pero ri Jesús xubij c'a chare ri ixok: Cabiyin y tasiq'uij (tawoyoj) ri awachijil, y c'ac'ari' yape chic, xuche'ex el ruma ri Jesús.
17 Ri ixok xubij c'a: Riyin majun wachijil, xcha'. Y ri Jesús xubij chare: Kas kitzij wi ri xabij chi majun awachijil. 18 Ruma can ye wu'o' chic awachijil quec'oje'. Y ri achi ri c'o awuq'ui wacami, xa ma awachijil ta. Rumari' can kitzij wi c'a ri xabij chi majun awachijil.
19 Y can yac'ari' tek ri ixok xubij chare ri Jesús: Táta, riyin nch'ob chi riyit yit jun profeta ri yak'alajsan ri ruch'abel ri Dios.† Lc. 7.16; 24.19. 20 ¿Achique c'a lugar ri ruc'amon chi nikaya' wi ruk'ij ri Dios? Ruma ri kate' katata' ri xec'oje' ojer ca, pa ruwi' re jun juyu' re' c'o wi ri lugar ri xquiya' wi ruk'ij ri Dios. Ya chic c'a riyix israelitas nibij chi quinojel ri winek c'o chi ya ri pa Jerusalem‡ Dt. 12.5; 2 Cr. 7.12; Sal. 78.68. niquiya' wi ruk'ij ri Dios, xcha' ri ixok.
21 Yac'a ri Jesús xubij chare ri ixok ri': Tanimaj c'a re xtinbij chawe. Can xtoka wi c'a jun k'ij tek quinojel ri winek ma ya ta chic pa ruwi' re juyu' re', ni ma pa Jerusalem§ Mal. 1.11; Mt. 18.20; 1 Ti. 2.8. ta chuka' xtiquiya' wi ruk'ij ri Katata' Dios. 22 Riyix aj Samaria niya' c'a ruk'ij ri Dios pero ma k'axnek ta jabel chiwech achique ri'.* 2 R. 17.28-34. Yac'a riyoj israelitas can ketaman wi ri achique ri nikaya' ruk'ij;† Is. 2.3; Ro. 9.4, 5. ruma can ya c'a ri kiq'ui riyoj xtel wi pe ri nicolo quiche (quixin) ri winek chupan ri quimac. 23 Ri jun k'ij ri xinbij chawe chi nipe, wacami ri', tek quinojel ri winek ri can kitzij chi niquiya' ruk'ij ri Katata' Dios, can xtiquiya' wi ruk'ij chi kitzij pan espíritu,‡ Fil. 3.3. astape' ma niquitz'et ta, ruma chi can ye ri yebano queri' ri yerucanoj ri Tata'ixel. 24 Ri Dios can Espíritu wi y rumac'ari' ri winek nic'atzin chi kitzij pan espíritu niquiya' ruk'ij, astape' ma niquitz'et ta.
25 Y ri ixok xubij c'a chare ri Jesús: Riyin wetaman c'a chi c'o na jun k'ij tek xtoka chuwech re ruwach'ulef ri Mesías,§ Dt. 18.18. ri nibix chuka' Cristo chare. Y ri k'ij tek xtoka Riya', ronojel c'a xtuk'alajsaj chkawech, xcha' ri ixok.
26 Ri Jesús xubij c'a chare: Ri Mesías ri nibij chuka' Cristo chare, yin c'a riyin ri', ri yitzijon awuq'ui, xcha'.
27 Y yac'ari' tek xe'apon ri rudiscípulos y riye' jun wi juba' xquina' ruma nitzijon riq'ui jun ixok aj Samaria. Pero ri discípulos majun xquibij chare ri Jesús: ¿Achique nac'utuj chare? o ¿Achique ri natzijoj riq'ui? Majun c'a xquic'utuj ta chare. 28 Y ri ixok ri' xuya' c'a ca ri rucucu' chiri' y xbe ri pa tinamit. Y xberubij c'a chique ri winek: 29 C'o jun achi xtzijon wuq'ui y xubij c'a chuwe ronojel ri ye nubanalon.* Jn. 4.17, 18. ¿La ma ya ta cami re' ri Cristo? Jo', y titz'eta', xcha' chique.
30 Y ri winek ri xe'ac'axan ri', xquiya' ca ri tinamit y xebe c'a acuchi (achique) c'o wi ri Jesús.
31 Y tek c'a ma jane que'apon ta ri winek, ri discípulos xquibij c'a chare ri Jesús: Tijonel, cawa', xecha' chare.
32 Pero Riya' xubij chique: Riyin c'o nuway† Job 23.12. ri ntij y riyix ma iwetaman ta achique ri', xcha'.
33 Y ri rudiscípulos xquibij ka chiquiwech: ¿La c'o cami jun xc'amo pe ruway? xecha'.
34 Y ri Jesús xubij chique: Ri oconek ruq'uexel nuway riyin ya c'a ri nben ri nrajo' ri yin takayon pe‡ Jn. 6.38. y nq'uis ca rubanic ronojel ri rusamaj ri ruchilaben pe chuwe.§ Jn. 17.4. 35 Riyix nibij c'a chi c'a c'o na caji' ic' nrajo' riche (rixin) chi nic'ol ruwech ri tico'n. Yac'a riyin nbij chiwe: Quixtzu'un chila' y que'itzu' la winek. Riye' ye achi'el jun tico'n* Mt. 9.37; Lc. 10.2. ri k'en chic. Coyoben chic riche (rixin) chi nitzijox ri ruch'abel ri Dios chique, riche (rixin) chi niquinimaj. 36 Ri xquebano c'a ri k'atoj, can c'o c'a rajel ruq'uexel xtiquic'ul;† 2 Jn. 8. y ri ruwech ri tico'n ri xtiquimol ca, yac'ari' ri winek ri can xtiquic'ul quic'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek, riche (rixin) chi queri', ri ye tiquiyon ca ri ruch'abel ri Dios, y ri yec'olo ruwech ri tico'n ri', junan c'a xtiquicot ri cánima. 37 Wawe' can kitzij c'a ntel wi ri tzij ri nubij: Jun wi c'a ri nibano ca ri ticoj y jun wi chic nic'olo ruwech ri tico'n. 38 Riyin xixintek c'a riche (rixin) chi xaxu (xaxe wi) chic nic'ol ruwech ri tico'n ri ma yix ta riyix ri yix samajiyon. Ruma ye nic'aj chic c'a samajela' ye tiquiyon ca ri tico'n ri', y riyix xaxu (xaxe wi) chic ximol ruwech ri tico'n ri quisamajin riye', xcha' ri Jesús chique ri rudiscípulos.
39 Y chupan c'a ri k'ij ri', ye q'uiy wi ri winek xeniman riche (rixin) ri Jesús ri chiri' pa tinamit Sicar, ri c'o chiri' pa rucuenta ri Samaria. Y ri' ruma chi ri ixok quere' xberubij chique ri winek: Ri Jesús xubij chuwe ronojel ri ye nubanalon, xcha' chique. 40 Y ri ye aj Samaria ri' xbequic'utuj c'a utzil chare ri Jesús chi tic'oje' ka quiq'ui. Y Riya' xc'oje' c'a ka ca'i' k'ij quiq'ui. 41 Y sibilaj ye q'uiy chic winek ri aj chiri' ri xeniman tek xquic'axaj ri ch'abel ri xubij ri Jesús. 42 Ri winek ri' niquibila' c'a chare ri ixok ri xbeya'o rutzijol chique: Wacami ketaman chic y nikanimaj chuka', pero ma xaxu (xe) ta wi ruma ri xabij riyit chake, xa can nikanimaj chuka' ruma ri xkac'axaj riyoj y xketamaj c'a chi kas kitzij wi chi ya Riya' ri Cristo, ri Colonel quiche (quixin) quinojel winek ri yec'o chuwech re ruwach'ulef.‡ 1 Jn. 2.2.
Tek ri Jesús xuc'achojsaj c'a ruc'ajol jun nimalaj achi
43 Tek k'axnek chic ri ca'i' k'ij§ Jn. 4.40. ri', xuya' c'a ca ri tinamit Sicar ri c'o pa rucuenta ri Samaria y xuchop chic c'a el ri rubey riche (rixin) chi xbe c'a pa Galilea. 44 Y can ya ri Jesús xk'alajsan chi tek jun profeta nuk'alajsaj ri ruch'abel ri Dios pa rutinamit, xa majun ruk'ij nitz'etetej cuma ri ruwinak.* Mt. 13.57; Mr. 6.4; Lc. 4.24. 45 Pero tek ri Jesús xapon pa Galilea, jabel ruc'ulic xban cuma ri winek aj chiri'; ruma ri winek ri' xec'oje' chuka' pa Jerusalem riche (rixin) ri nimak'ij† Dt. 16.16. y xquitz'et ri milagros ri xerubanala' ri Jesús‡ Jn. 2.23; 3.2. chiri'.
46 C'ac'ari' ri Jesús xbe chic c'a jun bey ri pa tinamit Caná ri c'o pa rucuenta ri Galilea, ri acuchi (achique) xuben wi chare ri relic ya'§ Jn. 2.1-11. chi xoc ruya'al uva. Y chiri' pa Galilea, pa jun chic tinamit ri Capernaum rubi', c'o c'a jun achi nim ruk'ij, rumozo ri rey, y riya' c'o jun ruc'ajol yawa'. 47 Ri achi ri rumozo ri rey, tek xrac'axaj chi ri Jesús petenak c'a quela' pa Judea y xapon ri chiri' pa Galilea, xbe c'a riq'ui. Riya' xberuc'utuj jun utzil chare riche (rixin) chi nucol ta ri ruc'ajol chuwech ri camic, ruma ri c'ajol ri' ya xa nicom yan ka. 48 Yac'ari' tek ri Jesús xubij c'a chare ri rumozo ri rey: Man ta nitz'et riyix ri milagros ri nben riyin, man ta yininimaj.* 1 Co. 1.22.
49 Pero ri achi ri rumozo ri rey xubij c'a chare ri Jesús: Ajaf, tabana' c'a jun utzil chi caxule' pa tinamit Capernaum, ruma chi ri nuc'ajol ya xa nicom.
50 Y ri Jesús xubij c'a chare: Catzolin.† Mt. 8.13; Mr. 7.29. Ri ac'ajol nic'ase', xuche'ex el. Y ri achi ri' can xunimaj wi‡ Jn. 11.40. ri xubij ri Jesús, y xbe. 51 Tek ri achi ri' ruchapon ka rutzolejen, yec'o c'a ri rumozo ri xepe chuc'ulic y xquibij chare: Ri ac'ajol q'ues. Ma xcom ta, xecha' chare.
52 Y riya' xuc'utuj c'a chique ri rumozo chi achique c'a hora tek ri ruc'ajol xk'alajin chi nic'achoj. Y riye' xquibij: Ya ri tikak'ij iwir pa tek a la una, tek xq'uis el ri c'aten chrij, xecha'.
53 Y ri tata'aj ri' chanin c'a xoka chuc'u'x chi ya hora ri' tek ri Jesús xubij chare chi ri ruc'ajol nic'ase'. Y riya' y ri ye aj pa rachoch can xquinimaj§ Hch. 16.34. c'a ri Jesús.
54 Y yac'are' ri ruca'n milagro* Jn. 2.11. ri xuben ri Jesús chiri' pa Galilea, y re' xuben tek tzolijnek chic pe quela' pa Judea.
*4:1 Jn. 3.26.
†4:9 2 R. 17.24.
‡4:9 Lc. 9.52, 53; Hch. 10.28.
§4:10 Is. 9.6; 42.6; Ro. 8.32; 1 Co. 1.30.
*4:10 Is. 12.3; 44.3; Jer. 2.13; Zac. 14.8; Ap. 7.17.
†4:14 Jn. 7.38.
‡4:14 Jn. 10.10.
§4:14 Ro. 5.21; 6.23.
*4:15 Jn. 6.34.
†4:19 Lc. 7.16; 24.19.
‡4:20 Dt. 12.5; 2 Cr. 7.12; Sal. 78.68.
§4:21 Mal. 1.11; Mt. 18.20; 1 Ti. 2.8.
*4:22 2 R. 17.28-34.
†4:22 Is. 2.3; Ro. 9.4, 5.
‡4:23 Fil. 3.3.
§4:25 Dt. 18.18.
*4:29 Jn. 4.17, 18.
†4:32 Job 23.12.
‡4:34 Jn. 6.38.
§4:34 Jn. 17.4.
*4:35 Mt. 9.37; Lc. 10.2.
†4:36 2 Jn. 8.
‡4:42 1 Jn. 2.2.
§4:43 Jn. 4.40.
*4:44 Mt. 13.57; Mr. 6.4; Lc. 4.24.
†4:45 Dt. 16.16.
‡4:45 Jn. 2.23; 3.2.
§4:46 Jn. 2.1-11.
*4:48 1 Co. 1.22.
†4:50 Mt. 8.13; Mr. 7.29.
‡4:50 Jn. 11.40.
§4:53 Hch. 16.34.
*4:54 Jn. 2.11.