7
E pwopune wo Étienne
1 Ke e tahimwo Étienne wo pa *daame he lépwo apwoâpwailo pie: «Te a juuju kuti ana lé ko pii ne kom?»
E piuti jepule ko lépwo Isaraéla @ —Abérama
2 7.2−7 Genèse 11.31, 12.1Ke e hegi ne ten pie: «Lépwo âjiénung me lépwo caa, geé téne, wo Padué na ubwo nang ne ha *a wâé ten, ke e pihabwiieng de pa caa tenye *Abérama, he e mwo te mu ha amu Mésopotami, ânebuhe a bwo engen den me e â mu Aran. 3 Ke e pii ten wo Padué pie: Go engen koja a pwomwoiu tem me a amu tem, ke go â ha amu na é bo habwii tem.Genèse 12.1
4 7.4 Genèse 11.31―12.5«Ke e engen wo Abérama mu ha amu te lépwo Babulona* 7.4 Babulona—Grek: Kaldé—la partie sud de la Babylonie., ke e â mu Aran. Ke é alecehen, ke e mele wo caa ten. Ke wo Padué, ke e pééeng bé ne ha amu ce, na geé caa tee ko mu hen jenaa.
5 7.5 Genèse 12.7, 15.18, 17.8«Kehe te tice ace céiu duaan celi e ne ten. Kehe icehi ana e caa te mi pii ten pie: É bo ne tem me ni piebehiko a amu ce.Genèse 17.8
Ke é ha a benaamwon naa, ke he mwo te tice naî Abérama.
6 7.6−7 Genèse 15.13−14; Exode 12.40«Ke e pii ten wo Padué pie: Ni naî ni naîm, ke lé o bo mulie ne ha amu na mwo coho, ke lé bo penem tice ja kon ne ha amu naa, ke o bo pwotahinaado ne kolé he na 400 ni jo. 7 7.7 Exode 3.12Kehe icehi ana e pii mwo wo Padué pie: É bo pwocuhinaado te a bele naa, na lé pwo me lé penem tice ja kon. Ke é alecehen, ke lé bo wie, ke lé bo pipaunuéo, ne ha a duaan ce.» Genèse 15.13−14
Isaaka me Iakobo
8 7.8 Genèse 17.9−14, 21.4«É alecehen, ke wo Padué, ke e pacuwohi a *piapwo telu me Abérama. Ke a ine a piapwo, ke a *tegoop. Ke wo Abérama, ke e pwotegoop te Isaaka, pa naîn, ha a bécéiuhe naadenitan den. Ke wo Isaaka, ke e pwotegoop te Iakobo pa naîn, ke wo Iakobo, ke e pwo te ni naîn na 12 jélé: wo lépwona lé bo watihe ni 12 pwomwoiu te a bele tenye *Isaraéla.»
Josef
9 7.9 Genèse 37.11,28, 39.2,21−23«Ke lé pitaaba ne ko Josef wo lépwo âjiénen naa. Ke lé icueng, ke e caa â *apenem tice ja kon ne ha amu *Aigupito. Kehe icehi ana e te mu pelen wo Padué. 10 7.10 Genèse 41.37−44Ke e te celuimieng koja ni picani me ni téé. Ke e ne ten a bwo temehinaado. Ke e ne me e piwâé Josef wo Faraô, pa daame ne Aigupito. Wo Faraô, ke e ne me e gupéno ne ha amu Aigupito, ke me e pihuôhi ni den ne ha a pomwa ten.
11 7.11 Genèse 41.54, 42.1−2«Ke e tuiebé a menele na ubwo, na ati ha amu Aigupito, ke é Kanana† 7.11 Kanana—Ali amu li e ne te Abérama me ni piebehieng wo Padué. Omehi a niide a tii 4. Omehi mwo Kanana ne ha a Niinaado (Vocabulaire) ha anebwén ko a tii.. Ke te junihe pwoééhe ni apulie. Ke caa tice wiinaado te lépwo caa tenye. 12 Ke me e temehi pie pwo wiinaado Aigupito wo Iakobo, ke e tabuhi pawie ole [ni naîn], lépwo caa tenye.
13 7.13 Genèse 45.1−4,16«É ha a béalohe bwo ole telé, ke e pipatemehieng de lépwo âjiénen wo Josef. É mulang, ke e bwobe temehi a pwomwoiu ten wo Faraô. 14 7.14 Genèse 45.9−11, 46.27Ke wo Josef, ke e todebé caa ten Iakobo, me ati a pwomwoiu ten, ke pwo 75 jélé ati. 15 7.15 Genèse 46.1−7, 49.33Ke e ole Aigupito wo Iakobo, ke e bwo mele nelang, woélé me lépwo caa tenye. 16 7.16 Genèse 23.2−20, 33.19; Josué 24.32Ke lé te pédaamwo ni duulé ne ha amu Sichem, ke nelé ha a iitihi na e pwocuhin ko mwani wo Abérama koja ni piebehi Amor, pa apulie ha amu Sichem.
17 7.17−18 Exode 1.7«Ke caa é mwonu a benaamwon na o caa cuwo a piapwo ânebun na e pii wo Padué te Abérama. Ke mepwo ali bele Isaraéla, ke piubwo ke pihiwon jélé ne Aigupito. 18 7.18−19 Exode 1.8−22Kehe icehi ana e â cuwoda wo pa céiu daame ne Aigupito, na e pwo me piticenaado ne ko ni penem de Josef. 19 Ke e pipwohuô te ali bele tenye, ke e pwo me ta ne kolé, ke e pwohuu telé, me lé engen koja ni naîlé, beme lé mele.»
Moosé
20 7.20 Exode 2.2«É ha a benaamwon naa, ke e pituie wo *Moosé, pa cuwo ewa na te junihe wâé nang ne hamii Padué. Ke lu picileeng he na cié ni wole wo lu nyaa ten me caa ten. 21 7.21 Exode 2.3−10[Ke caa time uce jan me lu pineduwoeng] ke lu pééeng, ke lu neeng ole he éémwa. Ke e tooeng ê naî pa daame Faraô, ke e pééeng me pa naîn. 22 Ke lé pacémunieng ne ha ati ni pitemang de lépwo Aigupito, ke pa acihe ehi, ke e penem ehi.
23 «É he ko 40 ni jo hen, ke e âbé ne he pwonimen pie me e â caniê lépwo âjiénen, a bele Isaraéla. 24 7.24 Exode 2.11−15Ke e too pa céiu Aigupito, he e ko ahi pa céiu apulie Isaraéla. Ke e pwopain ko pali e ko ahieng, ke e taunu pali Aigupito. 25 E te niimihi pie wo lépwo âjiénen, ke lé o te temehi pie wo Padué ke nimen me e celuimilé. Kehe icehi ana time lé uce temehi.
26 «Ke é ha a tan alecehen, ke e ali lupwo apulie Isaraéla na lu ko piokéé, ke e picuwo hadeniilu, ke e pii telu pie: “Lupwo bééng, wogeu, ke lupwo âjién. É ko ade na pita geu?” 27 Kehe icehi ana wo pa apulie na e ahi pa béén, ke e pitité Moosé, ke e pii ten pie: Woo paceli e etiko me go daame heme, ke me go pa atautikeme? 28 Woté? Go pwo me go taunuéo, pwohewii ali bwo taunu pali Aigupito haabwén?Exode 2.14
29 7.29 Exode 2.21−22, 18.3−4«Ke me e téne anaa wo Moosé, ke e te cela kuti, ke e â coho ne ha amu Madian. Ke lu pituie nelang wo lupwo naîn.
30 7.30−35 Exode 3.1−10«É alecehe nina 40 ni jo, ke e pihabwiieng de Moosé wo pa céiu *âcélo ne ha a melé‡ 7.30 Melé—Da (désert). A duaan na ticie hen. e mwonuhi a juwole Sinaï. E âbé ha a duwele miû ko a nahi acuwo na éle. 31 Ke me e alihi anaa wo Moosé, ke e te junihe téetihi kuti, ke e âbé mwonuhi, beme e alihi ehi. Ke e téne a pwocihe te Padaame na e pii ten pie: 32 Woéo Padué he lépwo watihem: Padué he Abérama, ke Padué he Isaaka, ke Padué he Iakobo.Exode 3.6
Ke te éjén kuti Moosé ko a bwo mwotieng, ke pwocoon den me e omehi.
33 «Ke e pii ten wo Padaame pie: Go céi ni dihibwaam, be mepwo a duaan na go ko cuwo hen, ke a duaan na iitihi. 34 É caa alihi a picani me a téé te a bele tong Isaraéla, ne Aigupito, ke é téne a pwocewé ten. Ke é opé beme é pawielé. Ke é jenaa, ke go engen, be é bo neko nge Aigupito.Exode 3.5−10
35 «[E ne te Moosé a mwomwon naa wo Padué] kehe icehi ana time lé uce temehieng, ke lé pii pie: Woo paceli e etiko me go daame heme, ke me go pa atautikeme?Exode 2.14
Weeng kuti na e neeng wo Padué me e pihuô, ke me e pipéélé, be weeng pana e pipégalieng wo pa âcélo te Padué, li e pihabwiieng ne ha ali nahi acuwo.
36 7.36 Exode 7.3, 14.21; Nombres 14.33«Ke wo Moosé, ke e pwo me e wie a bele ten mu Aigupito. Ke e pwo ni *inenaado na pwojunuun, ne ha amu Aigupito, ke é ne ha a jié Megele, ke é ne ha a melé he na 40 ni jo. 37 Wo pa Moosé naa kuti, na e pii te a bele Isaraéla pie: Wo Padué, ke e bo pwo me e cuwoda mu hadeniiwé wo pace péroféta celi e pwohewiiéo.Deutéronome 18.15
38 7.38 Exode 19.3Mwo te wo Moosé mwo, na e mu pele lépwo caa tenye, ke lé tai mu ha a melé. Ke te weeng mwo na e mu pele pali âcélo, he li e paciheeng ne pwo a juwole Sinaï. Ke e ne ten wo pali âcélo ni pwooti mulip, beme e bo ne tenye.»
Muhi telé ko Moosé
39 «Kehe icehi ana wo lépwo caa tenye, ke muhi telé me lé piténedeeng, be muhi telé kon, be nimelé me lé mwojuia ngemwo Aigupito. 40 7.40 Exode 32.1Ke lé pii te *Aarona [pa cuwo Moosé] pie: Go pwo ce *déme duéé henye celi me lé ânebuhenye. Be mepwo wo pa Moosé naa, pali e pawiekenye mu ha amu Aigupito, ke time genye uce temehi celi e ko tooeng.Exode 32.1
41 7.41 Exode 32.2−6É he ni tan naa, ke lé pwo a nahi paaci me a déme duéé helé, ke lé pwo a tan ubwo, ke lé pwoâpwailo ten. Ke lé te junihe pipwodéén ko ana lé pwo. 42 7.42 Amos 5.25−27Ke e biteeng wo Padué kojalé, ke e patupwolé me lé pwoiitihi te [a téale, me a wole, me] ni ceni. Genye pine anaa ne he ni tii te lépwo péroféta pie:
Bele Isaraéla,
kona geé mu te pwoâpwailo tong
he na 40 ni jo ne ha a melé? Ûhu!
43 Be li geé pé ali mwa mwaanu
te ali duéé Molok †,
ne pehi ali ceni te ali duéé Réfan§ 7.43 Molok—Pa céiu duéé he lépwo Kanana; Réfan—Pa céiu duéé he lépwo Babulona.,
ni démenaado na geé pwo,
me geé pipaunuhi.
Watihen kuti ninaa,
na é pwo me péékewé
nge ité koja Babulona.»
Amos 5.25−27
A mwa mwaanu
44 «Ne ha a melé, ke wo lépwo caa tenye, ke lé pwo a mwa mwaanu na e mu hen ni patén de Padué. Lé pacuuli a mwa mwaanu naa, pwohewii a bwomunen na e pii te Moosé wo Padué, he e habwii ten. 45 7.45 Josué 3.14−17É alecehen, ke uce ni naîlé na lé pé céilé, he lé âcéi Iosua, ke lé pipwoeapwihi a amu [Kanana] ke lé mu lang. Be wo Padué, ke e caa peni ni bele na lé te mi mu lang ânebuhelé. Ke mepwo a mwa mwaanu naa, ke e mu lang dieli ha a benaamwon de pa daame *Davita. 46 7.46 Exode 25.40; 2 Samuel 7.1−16Ke mepwo wo Davita, ke te junihe wâé nang ne he pwahamii Padué. Ke e ilehi kojaeng, pie me e pacuuli ace *mwaiitihi te a bele Isaraéla* 7.46 Bele Isaraéla—Grek: Pomwa te Iakobo.. 47 7.47 1 Rois 6.1−38Ke wo *Solomona na e bo bahi a mwaiitihi te Padué.
48 «Kehe icehi ana wo Padué na nihe e daaité, ke time e uce mu he ni mwa na lé pwo ne ni apulie. Be e pii wo pa céiu péroféta pie:
49 E pii wo Padué pie:
“A miiden, ke atebwo tong,
ke a bwohemwo, ke aca tong.
Ke he ace mwa celi woté
celi me geé bahi me dong?
É wé ace duaan
celi o jan me é mu hen?
50 He time uce a ing
na e pwo ati ni naado naa?”»
Ésaïe 66.1−2
Wogewé lépwo apipwobwoni Padué
51 7.51 Ésaïe 63.10E pii mwo wo Étienne te lépwo apihuô pie: «Te junihe mwoiu ni puniwé! Be muhi tewé me geé téne a pwooti te Padué! Ûhu! Geé te cuwo ko pipwobwonihi a *Jenen Iitihi, pwohewii lépwo caa tewé. 52 7.52 Mataio 23.31Be lé pwotahi ne ko ni péroféta ati. Ke lé taunu ni béén na lé te mi piuti ânebun a bwo tuie te pana mwomwon nang, na e pipégalieng wo Padué. Ke te wogewé mwo na geé icueng, ke geé taunueng. 53 Wogewé lépwona geé hegi ni patén de Padué na lé pipwaadeniin bé ne pelewé ne ni âcélo† 7.53 Ni âcélo—Lé pii wo lépwo béé Juif pie, ni patén, ke lé pwaadeniin bé ne ni âcélo., ke time geé uce âcehin.»
A bwo mele te Étienne
54 Ke me lé téne ni pwooti naa wo lépwo apihuô, ke lé te junihe okéé kuti, ke lé piwii pecuwo ne ko Étienne.
55 7.55 Psaume 110.1Ke e ole kon a Jenen Iitihi, ke e niê da he miiden, ke e alihi a wâé te Padué, ke e ali Iésu [na e pihuô] ne *pwo a jui Padué. 56 7.56 Kolosé 3.1Ke e pii pie: «Geé téne! É alihi a miiden he tehi. Ke e cuwo pwo a jui Padué wo pa *Nahi Apulie!»
57 Ke lé te cihe kuti me ubwo, ke lé capuhi ni pwojéénelé, ke lé te tai tétebé ne kon. 58 Ke lé céieng wie koja a pwomwo ubwo, ke lé ahieng ko péi, beme lé taunueng. Ke lé ne ni epwénelé ko ni a pa ewa aiu na pii kon pie Saulo.
59 Me lé ko ahieng ko péi, ke e pwoiitihi pii pie: «Padaame Iésu, go hegi a jenung.»
60 7.60 Luka 23.34Ke e tidihi jilin, ke e toii da pie: «Padaame, go pineulé ko a ta na lé pwo tong!» Ke é alecehe ni pwooti naa, ke e mele.
7:2 7.2−7 Genèse 11.31, 12.1
7:4 7.4 Genèse 11.31―12.5
*7:4 7.4 Babulona—Grek: Kaldé—la partie sud de la Babylonie.
7:5 7.5 Genèse 12.7, 15.18, 17.8
7:6 7.6−7 Genèse 15.13−14; Exode 12.40
7:7 7.7 Exode 3.12
7:8 7.8 Genèse 17.9−14, 21.4
7:9 7.9 Genèse 37.11,28, 39.2,21−23
7:10 7.10 Genèse 41.37−44
7:11 7.11 Genèse 41.54, 42.1−2
†7:11 7.11 Kanana—Ali amu li e ne te Abérama me ni piebehieng wo Padué. Omehi a niide a tii 4. Omehi mwo Kanana ne ha a Niinaado (Vocabulaire) ha anebwén ko a tii.
7:13 7.13 Genèse 45.1−4,16
7:14 7.14 Genèse 45.9−11, 46.27
7:15 7.15 Genèse 46.1−7, 49.33
7:16 7.16 Genèse 23.2−20, 33.19; Josué 24.32
7:17 7.17−18 Exode 1.7
7:18 7.18−19 Exode 1.8−22
7:20 7.20 Exode 2.2
7:21 7.21 Exode 2.3−10
7:24 7.24 Exode 2.11−15
7:29 7.29 Exode 2.21−22, 18.3−4
7:30 7.30−35 Exode 3.1−10
‡7:30 7.30 Melé—Da (désert). A duaan na ticie hen.
7:36 7.36 Exode 7.3, 14.21; Nombres 14.33
7:38 7.38 Exode 19.3
7:40 7.40 Exode 32.1
7:41 7.41 Exode 32.2−6
7:42 7.42 Amos 5.25−27
§7:43 7.43 Molok—Pa céiu duéé he lépwo Kanana; Réfan—Pa céiu duéé he lépwo Babulona.
7:45 7.45 Josué 3.14−17
7:46 7.46 Exode 25.40; 2 Samuel 7.1−16
*7:46 7.46 Bele Isaraéla—Grek: Pomwa te Iakobo.
7:47 7.47 1 Rois 6.1−38
7:51 7.51 Ésaïe 63.10
7:52 7.52 Mataio 23.31
†7:53 7.53 Ni âcélo—Lé pii wo lépwo béé Juif pie, ni patén, ke lé pwaadeniin bé ne ni âcélo.
7:55 7.55 Psaume 110.1
7:56 7.56 Kolosé 3.1
7:60 7.60 Luka 23.34