Tii te Paulo
nge céii lépwo
Éféso
Atabuhi ko a tii
Woo na e tii a tii ce?
Wo Paulo, pa apostolo.
E tii éniile?
Ha awieme a jo 60 me 62, ha a bécéiuhe bwo mu he karépu te Paulo ne Rome (Apostolo 28.30−31). Ha a benaamwon naa, ke e tii ni tii na paa: a tii ce, nge céii lépwo Éféso; ke a tii nge céii Filémon; ke ni béé tii mwo nge céii lépwo Filipi; me lépwo Kolosé.
E tii me dee?
Te lépwo acéihi na time lé uce Juif, ha a province Asia (Turki jenaa). Lé mu ha a pwomwo ubwo Éféso me ni béé duaan na e mwonuhi lang. Wieli e tii, beme pine nge he ni pétaapwo puco te ni acéihi. Time e uce temehi ati lépwo apulie na e pwotii nge céiilé (omehi 1.15; 3.2), be e tii he na paa ai nim ni jo alecehe a bwo mu ten Éféso (Apostolo 19.10), ke caa piân a Pwooti Wâé.
É ko ade na e tii?
E tii, beme e habwii tenye lépwo acéihi pie, te junihe ubwo wéden ni adéihi na e pipwaadeniin bé wo Iésu Kériso. Ke e pwopune tenye me nye mulie ha a mulie na wâé te Padué.
Ade ace âne a tii ce?
Te junihe wâé Padué, be e niimihi ha atabuhi kon pie, me e bo ne tenye ati ni wâé ten. Mu ko a pipwoééhe tice ja kon den, ke e celuimikenye koja ni ta pwo tenye, ke e ne tenye a ju mulip ne pelen. Ke e ne tenye mwo atebwo ne he miiden me Kériso, me ati a adéihi ten: a adéihi jenaa, me a adéihi na e bo âbé. E wonaa, be caa wogenye he Kériso (2.6).
É mu ko anaa kuti, na e neibukenye, ati lépwo acéihi ne ko Kériso, me a bele na céiu. Hiwon ni ocine ko a puapulie te Kériso, a Mwaiitihi ten, na e pii wo Paulo. Be nye pwohewii a één (1.22−23); ke nye pwohewii a mwa te Padué (2.19−22); ke genye pwohewii ê mwode Kériso (5.23−32).
Ke me wonaa, ke wâé heme nye mulie ha a mulie na wâé te Padué:
• Nye penem ko a âpipati na e ne tenye na a Jenen Iitihi, beme nye pamwoiu ni acéihi béénye (4.1−16);
• Nye tahi taabwon ati ni huô me ni bwomu na mwiihi, ke genye mulie ha a pwéélang (4.17―5.20);
• Nye mulie ha a pipwoééhe me pwo me piwahin genye, ne he ni pwomwoiu tenye (5.21―6.9).
E paniimihi tenye wo Paulo pie, wogenye, ke ni coda te Kériso na nye pwopa ne ko Caatana me a junuu a ta. É mu ko anaa, na wâé heme nye pé ati ni naamuu pa na e ne tenye wo Padué (6.10−20).
Hiwon ni pwooti na junihe wâé na e ha a tii ce, ko nini:
A pipwoééhe te Padué (1.5, 2.4 me ni béé niide a tii)
A Jenen Iitihi te Padué (1.13−14 me ni béé niide a tii)
A Pwooti te Padué (1.13; 5.26; 6.17)
A bwomune a tii Éféso
Pipwobwocu (1.1−2)
A adéihi na e pébé wo Iésu Kériso (1.3―3.21)
E pwoiitihi me de lépwo acéihi wo Paulo (1.15−23)
Ânebun, ke genye mele; ke é jenaa, ke genye mulie (2.1−10)
Céiu genye ne he Kériso (2.11−22)
Ana e niimihi wo Padué bwolihi (3.1−13)
Te junihe ubwo a pipwoééhe te Kériso me denye (3.14−21)
A mulihenye ne ha a pimu ibu tenye (4.1―6.24)
A mulihenye na mwo coho (4.17−32)
Mulie pwohewii ni ju naî Padué (5.1−20)
Ni pwomwo na lé céihi (5.21―6.9)
Ni naamuu pa tenye (6.10−20)
Bépinelé (6.21−24)
1
Pipwobwocu
1  1.1 Apostolo 18.19−21, 19.1Woéo, Paulo, na é pwotii lé céiikewé, woéo pa apostolo te *Kériso Iésu, âcehi a bwo niimihinaado te Padué. [Be e pahedeéo ngen, me é pipatemehi a pwooti ten.] É pwotii lé céiikewé, wogewé ni apulie iitihi ten ne Éféso* 1.1 Ne Éféso—Ni pwooti naa, ke te tieden he ni béé tii iitihi he pwo grek., [ke é ne mwo he ni béé duaan mwo] wogewé na geé *cumang ne ha a céihi ne ko Kériso Iésu, ke céiu gewé me weeng.
2 Wâé heme e mu kowé a *pipwoééhe tice ja kon me a péém na e âbé mu pele Padué Caa tenye, me Padaame Iésu Kériso. Adéikewé!
a adéihi na e pébé wo iésu kériso
(Pwahamii tii: 1―3)
3  1.3 Éféso 2.6Wâé heme nye pipaunu Padué! Weeng Padué na e Caa te Padaame henye Iésu Kériso. Be e ne tenye mu he miiden ati ni *adéihi ten, mu ko ana céiu genye me Kériso.
4  1.4 Ioane 15.16Ânebuhe a bwo tabuhi na a bwohemwo, ke e caa te mi pipégalikenye wo Padué, beme nye apulie ten, na e pwaadeniin bé wo Kériso. Ke nimen me wâé genye, ke me tice ta konye ne he pwahamiin. Be te junihe eânimen denye. 5  1.5 Ioane 1.12Ke é mu ko a pipwoééhe ten, ke a âniimihinaado ten ânebun pie, me e bo pwo me wogenye ni naîn, mu ko Iésu Kériso. Weengaa a bwo niimihinaado ten, ke e te pacuwohi.
6 Wâé heme nye pipaunueng, me picedieng. Be te junihe ubwo *a wâé ten, me a pipwoééhe tice ja kon den me denye! Be e ne, me piticenaado ne kon, ne tenye ni adéihi ten, na e pwaadeniin bé wo pa Naîn na te junihe eânimen den. 7  1.7 Éféso 2.7; Kolosé 1.14Ke caa céiu genye me weeng. Ke e caa tuwokenye [wo Padué] ke e caa pineuhi ni ta pwo tenye, mu ko a cewéhe Kériso [na tée he li e mele me denye]. Be te junihe ubwo a pipwoééhe tice ja kon den 8 na e ne tenye me tice ja kon. Ke e ne tenye ati a pitemang me a bwo temehinaado† 1.8 Ai, E pwo ninaa mu ha a pitemang me a bwo temehinaado ten..
9  1.9 Roma 16.25E habwii tenye *a bwo niimihinaado ten li e ha aduwo ânebun. Ke e pacuwohi ne tenye, mu ko Kériso, 10  1.10 Kolosé 1.16,20ha a benaamwon na e caa te mi pacuwohi ânebun. Ke e bo neibuhi ati nina [e tabuhi] ne jeda he miiden, ke e jeoté pwo bwohemwo. Ke e bo tai nelé ati haahi a pihuô te Kériso.
E pipégalikenye bwolihi wo Padué
11-12  1.11 Roma 8.28−29E pipégalikeme wo Padué, wogeme na geme mi céihi ne ko Kériso, me ucéieng. Ke e niimihi ânebun me e pwo me wogeme ni apulie ten, mu ko ana céiu geme me Kériso. Be ati ni naado na nimen kon, ke e te pacuwohi. E pwo me wonaa, beme geme habwii *a wâé ten na junihe ubwo.
13 Wogewé mwo, ke geé téne a pwooti na a juuju. Ke a pwooti ce, ke a *Pwooti Wâé, na e celuimikewé kon. Be geé caa téneeng, ke geé caa céihi ne ko Iésu Kériso. Ke e [habwii wo Padué, pie, geé caa apulie ten. Be e] caa ne kowé a inen, a *Jenen Iitihi, pwohewii a bwo *piapwo ten ânebun.
14  1.14 2 Korénit 1.22Ke a Jenen Iitihi naa, ke e ânebuhe ni wâé ten, na e ne tenye, ni apulie ten. Ke é mu ko anaa, ke genye temehi pie, genye o bo hegi ati ni wâé ten. Ke bobe tuwokenye ati koja a ta. Wâé heme nye pipii de Padué na ubwo nang ne ha a wâé ten!
É pwoiitihi me dewé ni acéihi
15-16 É mu ko ati ninaa, ke é te cuwo ko niimikewé ne he ni pwopwoiitihi tong. Ke é te cuwo ko pwo-olé ten kowé. Be é téne jepule kowé pie, geé te junihe céihi ne ko Padaame Iésu, ke geé pipwoééhe ati ni apulie ten.
17  1.17 Kolosé 1.9[Heme é pwoiitihi me dewé] ke é ilehi koja Padué pie, me e picani tewé, me geé temehieng ehi ko a Jenen Iitihi ten. Be a Jenen Iitihi, ke e bo habwii tewé a ju bwomu te Padué‡ 1.17 A ju bwomu te Padué—ai …ko ni naado. Révélation. E habwii tenye a Jenen Iitihi ne ha a jenen ni naado na time genye uce temehi ha a bwo temehinaado te pa apulie.: wo Padué te Padaame henye Iésu Kériso, me pa Caa na oba nang ko a wâé. 18 Ke é ilehi kojaeng pie, me pwéélang ehi ne he ni pwonimewé ko ati ni wâé ten na e ne tewé. Be junihe ubwo nina e bo ne te ati ni apulie ten. Be wonaa a cemewé na geé *ucéihi ne ha a céihi, alecehe a bwo todekewé ten. 19  1.19 Kolosé 1.11Ke [é pwoiitihi mwo pie] me geé temehi a junuu Padué na te junihe ubwo me denye, wogenye nina genye céihi ne kon.
Ne te Kériso me e pihuôhi ati
E habwii a niihen me a junuun naa wo Padué, 20  1.20 Psaume 110.1; 2 Korénit 13.4; Kolosé 2.12he e pamulipi Kériso mu ha amele, ke e pwo me e tebwo *pwo a juin ne he miiden. 21  1.21 Kolosé 1.16, 2.10Ke e pwo me e pihuôhi ati ni apihuô ke ni pwojunuun [ne jeda he miiden, ke éni pwo bwohemwo]; he ni benaamwo amu ce, ke ni benaamwo amu na e bo âbé. 22  1.22 Psaume 8.7Éa, e tai ne ati wo Padué haahi ni pihuô te Kériso.
Ke e pwo me pa daame he a puapulie ten, a Mwaiitihi, 23  1.23 Roma 12.5; Éféso 4.10,15; Kolosé 1.18na a één, ke [wo Kériso, ke e punin; ke] céiu julu. Ke ati ni naado na e ne wo Padué, ke te tai oba ko Kériso§ 1.23 Tai oba ko Kériso—Ati ni naado na e tabuhi wo Padué, ke ni de Kériso. Ke e mu kolé wo Kériso, ke e ne telé a mulie. Ai, Wo Kériso, ke hején nang ko ati ni naado na e tabuhi wo Padué..

1:1 1.1 Apostolo 18.19−21, 19.1

*1:1 1.1 Ne Éféso—Ni pwooti naa, ke te tieden he ni béé tii iitihi he pwo grek.

1:3 1.3 Éféso 2.6

1:4 1.4 Ioane 15.16

1:5 1.5 Ioane 1.12

1:7 1.7 Éféso 2.7; Kolosé 1.14

†1:8 1.8 Ai, E pwo ninaa mu ha a pitemang me a bwo temehinaado ten.

1:9 1.9 Roma 16.25

1:10 1.10 Kolosé 1.16,20

1:11-12 1.11 Roma 8.28−29

1:14 1.14 2 Korénit 1.22

1:17 1.17 Kolosé 1.9

‡1:17 1.17 A ju bwomu te Padué—ai …ko ni naado. Révélation. E habwii tenye a Jenen Iitihi ne ha a jenen ni naado na time genye uce temehi ha a bwo temehinaado te pa apulie.

1:19 1.19 Kolosé 1.11

1:20 1.20 Psaume 110.1; 2 Korénit 13.4; Kolosé 2.12

1:21 1.21 Kolosé 1.16, 2.10

1:22 1.22 Psaume 8.7

1:23 1.23 Roma 12.5; Éféso 4.10,15; Kolosé 1.18

§1:23 1.23 Tai oba ko Kériso—Ati ni naado na e tabuhi wo Padué, ke ni de Kériso. Ke e mu kolé wo Kériso, ke e ne telé a mulie. Ai, Wo Kériso, ke hején nang ko ati ni naado na e tabuhi wo Padué.

© 2017 WBT