El Santo Evangelio Según
SAN LUCAS
1
Prólogo
1-3 Mʉ, Teófilo, nocãrõ majũ caãnimajũʉ̃rẽ, ati carta mena mʉ yʉ quetibʉjʉ woatujopa mai, Jesucristo cʉ̃ caátiãnajẽrẽ caroaro cõñarĩcãrõrẽ bairo. Mai, capããrã camasã tiere, Jesús cʉ̃ caátiãnajẽrẽ merẽ quetibʉjʉ woajomiñupã. Bairo na caátimiatacʉ̃ãrẽ, yʉ cʉ̃ã tiere yʉ quetibʉjʉ woajogʉ. Mai, Jesús cʉ̃ caátiãnajẽrẽ caĩñarĩcãrã pʉame na caquetibʉjʉnetõrĩqũẽrẽ jãã cʉ̃ãrẽ jãã quetibʉjʉwã. Caãnijʉ̃goripaʉ Jesús cʉ̃ caátiãnajẽrẽ na caĩñarĩqũẽrẽ jãã cʉ̃ãrẽ jãã quetibʉjʉwã. Bairo tiere tʉ̃gori yua, caroaro cõñarĩcãrõrẽ bairo mʉ yʉ quetibʉjʉ woatujoya ati carta mena. Teófilo, merẽ Jesús cʉ̃ caátiãnajẽ jĩcã wãme ũnorẽ mʉ tʉ̃goyupa. Bairo cʉ̃ caátiãnajẽ nipetirije caroaro cariape cʉ̃ masĩnemoáto ĩ, mʉ yʉ quetibʉjʉ woajoya ati carta mena.
Un ángel anuncia el nacimiento de Juan el Bautista
Bairo baiyupa: Herodes cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ Judea yepa macããnarẽ quetiupaʉ rey cʉ̃ caãni yʉteare jĩcãʉ̃ sacerdote ãñupʉ̃. Abías ya poa macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ ãñupʉ̃. Cʉ̃ pʉame Zacarías wãmecʉsupʉ. Cʉ̃ nʉmo Isabel wãmecʉsupo. Cõ pʉame Aarón ãnacʉ̃ pãrãmeo majũ ãñupõ. Bairi na, pʉgarãpʉa Dios cʉ̃ caroticũrĩqũẽ nipetirijere tʉ̃goʉsayuparã. Bairo bairã, carorije wapa mánarẽ bairo baiyuparã, Dios cʉ̃ caĩñajoro. Tunu bairoa nii ũcʉ̃, “Roro ásuparã na,” ĩ masĩẽsuparã narẽ. Na pʉame tiwatoare capũna mána ãñuparã. Isabel pʉame pũnaa bomiocʉ̃ã, yoaro pũnacʉti masĩẽsupo. Tunu bairoa cabʉtoa ãnirĩ na capũna cʉtigamirĩcãpaʉ merẽ netõcoásúparo.
Bairo na cabairipaʉ jĩcã rʉ̃mʉ Zacarías templo wiipʉ paaʉ ásúpʉ, cʉ̃ ya poa macããna mena cʉ̃ cajʉpaari rʉ̃mʉ caetaro ĩñarĩ. Bairo topʉ eta, jʉpaa yua, jĩcã rʉ̃mʉ cʉ̃ yarã pʉame cʉ̃ beseyuparã. “Templo wii pupeapʉ werea cajʉtiñurĩjẽrẽ cʉ̃ joeáto,” qũĩñuparã cʉ̃ yarã Zacaríare. 10 Bairo Zacarías, “Jaʉ,” ĩ, ti wii pupea ape arʉapʉ jãásúpʉ. Ti hora Zacarías cajʉtiñurĩjẽrẽ cʉ̃ cajoeri hora majũ Diore cʉ̃ jẽnirã baiyuparã camasã pʉame. 11 Bairo Zacarías tiere cʉ̃ cajoeãno yua, cʉ̃ tʉpʉ ángel pʉame buiaetayupʉ. Altar, cajʉtiñurĩjẽrẽ cʉ̃ cajoemʉgõrĩ mesa cariape nʉgõã pʉame buiaetanʉcãñupʉ̃. 12 Bairo ángel cʉ̃ cabairo, Zacarías pʉame qũĩña acʉacoasupʉ. Qũĩña uwijãñuñupʉ̃. 13 Bairo cʉ̃ cabairo ĩña, ángel pʉame qũĩñupʉ̃ Zacaríare:
—Yʉ uwieticõãña Zacarías. Caroa quetire mʉ quetibʉjʉ acʉ́ yʉ atíapʉ. Dios, mʉ cajẽnirĩjẽrẽ tʉ̃goyami. Bairo bairi mʉ caborore bairo mʉ nʉmo, macʉ̃ cʉtimasĩgomo. Bairi mʉ macʉ̃ caãnipaʉ cʉ̃ cabuiaro yua, “Juan” cʉ̃ mʉ wãmetigʉ. 14 Ti rʉ̃mʉ, cʉ̃ cabuiari rʉ̃mʉrẽ mʉ ʉseanigʉ bʉtioro. Mʉ mena macããna cʉ̃ã capããrã ʉseanigarãma, cʉ̃ cabuiaro ĩñarĩ yua. 15 Tunu bairoa mʉ macʉ̃ caãnipaʉ pʉame Dios yaye quetire catʉ̃gomasĩ ãnirĩ caãnimajũʉ̃ nigʉmi Dios cʉ̃ caĩñajorore. Bairi tunu ʉse oco cacũmuorĩjẽrẽ cʉ̃ etieticõáto. Bairi tunu Espíritu Santo, Dios Yeri cʉ̃ camasĩõrĩjẽ carʉsaecʉ majũ ãnicõãgʉmi. Cʉ̃ cabuiaparo jʉ̃goyepʉa merẽ cʉ̃ mena ãnicõãgʉmi. 16 Bairo mʉ macʉ̃ caãnipaʉ bʉtiácʉ́ yua, Israel yepa macããna capããrã cʉ̃ caquetibʉjʉrijere tʉ̃goʉsagarãma. Bairo bairã, marĩ Quetiupaʉ Diore cʉ̃ bogarãma tunu, na cʉ̃ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori yua. 17 Tunu bairoa marĩ Quetiupaʉ ati yepapʉ cʉ̃ caetaparo jʉ̃goye camasãrẽ na quetibʉjʉgʉmi mʉ macʉ̃ caãnipaʉ pʉame. Elías cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ Espíritu Santo jʉ̃gori caroaro cʉ̃ caquetibʉjʉmasĩrĩcãrõ cãrõ cʉ̃ cʉ̃ã Dios Yeri jʉ̃gori camasãrẽ caroaro na quetibʉjʉ masĩgʉmi. Bairo cʉ̃ caquetibʉjʉro, capũnacʉna pʉame na pũnaa mena na asiajãnao joroque na átigʉmi. Tunu bairoa Dios yaye quetire catʉ̃gogaena cʉ̃ã cariape tʉ̃goʉsagarãma tunu, mʉ macʉ̃ caãnipaʉ caroaro cʉ̃ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori yua. Bairo bairi mʉ yarã Israel yepa macããna marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ caetaparore caroaro yugarãma mʉ macʉ̃ caãnipaʉ caroaro na cʉ̃ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori yua —qũĩ quetibʉjʉyupʉ ángel Zacaríare.
18 Bairo cʉ̃ caĩmiatacʉ̃ãrẽ, Zacarías pʉame cariape cʉ̃ tʉ̃goesupʉ:
—¿Ñe jʉ̃gori, “Cariape mʉ bʉsʉya,” ñi masĩcʉti? Merẽ cabʉtoa majũ jãã ãniña yʉ, yʉ nʉmo cʉ̃ã. Torena, jãã pũnacʉti masĩẽtĩña —qũĩñupʉ̃ Zacarías ángel pʉamerẽ.
19 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, ángel pʉame Zacaríare qũĩñupʉ̃ tunu:
—Yʉʉ, Gabriel, Diotʉ macããcʉ̃ yʉ ãniña. Cʉ̃ majũã yʉ joámi mʉ tʉpʉ, caroa quetire cʉ̃ masĩáto, ĩ. 20 Baipʉa, cabʉsʉmasĩẽcʉ̃ mʉ tuagʉ ãmerẽ. Yʉ caĩrĩjẽrẽ cariape mʉ catʉ̃goetie wapa bairo mʉ tuagʉ. Cabero mʉ macʉ̃ caãnipaʉ cʉ̃ cabuiaropʉ roque tunu mʉ bʉsʉmasĩgʉ. Yʉ yaye quetire mʉ caĩroaetimiatacʉ̃ãrẽ, tore bairo nipetirije baipeticoagaro ti yʉtea caetaro —qũĩ quetibʉjʉyupʉ ángel Zacaríare.
21 Bairo ángel mena Zacarías cʉ̃ cabʉsʉãnitoye yua, to macããna cañubueri majã pʉame Zacarías ti arʉa cʉ̃ cawitietoi, yoaro coteyuparã. Na pʉame: “¿Nopẽĩ yoaro cʉ̃ baiyati?” ãmeo ĩ jẽniñañuparã na majũ. 22 Cabero Zacarías witietaʉ, na quetibʉjʉ masĩẽsupʉ. Cʉ̃ wãmo mena jeto na quetibʉjʉmiñupʉ̃. Bairo cʉ̃ cabairo ĩña, atore bairo ãmeo ĩñuparã: “Qũẽguericarore bairo apeye ũnierẽ ĩñaatacʉmi Zacarías,” ãmeo ĩ bʉsʉyuparã cañubueri majã macãpʉ cacoterã pʉame. Bairo bʉsʉmasĩẽcʉ̃ã, ãnicõãñupʉ̃ yua.
23 Bairo Zacarías nocãnacã rʉ̃mʉ bero templo wii coterique cʉ̃ capaari rʉ̃mʉrĩ capetiro ĩña, tunucoásúpʉ cʉ̃ ya wiipʉ. 24 Bairo topʉ eta, ãni yua, tocãrõã cʉ̃ nʉmo Isabel pʉame bairirupaʉ ãñupõ merẽ. Bairi wii pupeapʉ ãnicõã ninucũñupõ. Jĩcã wãmo cãnacãʉ̃ muipʉa, aperã tʉpʉ átáto mano ãnicõãnucũñupõ cõ ya wiipʉ. 25 Cõ pʉame bairo ĩ tʉ̃goñañupõ: “Ãmerẽ yʉ átinemoñami Dios, camasã pʉame, ‘Capũna mácõ niñamo Isabel,’ yʉre na caĩbʉsʉpaietiparore bairo ĩ. Bairi, ñujãñuñami Dios yʉ mena,” ʉseanirĩ ĩ tʉ̃goñanucũñupõ Isabel.
Un ángel anuncia el nacimiento de Jesús
26 Cabero Isabel jĩcã wãmo peti jĩcã pẽnirõ cãnacãʉ̃ muipʉa majũ bairirupaʉ cõ caãno, ángel Gabriel cawãmecʉcʉre cʉ̃ joyupʉ Dios tunu. Galilea na caĩrĩ yepapʉ, Nazaret cawãmecʉti macãpʉ cʉ̃ joyupʉ. 27 “María cawãmecʉcore mʉ quetibʉjʉápá,” ĩ, cʉ̃ joyupʉ. Mai, María pʉame camanapʉ mácõ ãñupõ. Caʉ̃mʉ mena ãmeñupõ. José cawãmecʉcʉ nʉmo caãnipao ãnirĩ apei mena ãmeñupõ. José pʉame David ãnacʉ̃ pãrãmi ãñupʉ̃. 28 Bairo bairi Gabriel pʉame Maríare cõ buiaetayupʉ. Bairo cõtʉ buiaetari yua, cõ ĩñupʉ̃:
—¡María, Dios cʉ̃ caĩroao majũ, mʉ ãnimiñati! Marĩ Quetiupaʉ mʉ mena ãniñami. Tocãnacãõ camasã rõmirĩ netõrõ caroaro mʉ átinemoñami —cõ ĩ quetibʉjʉ etayupʉ ángel Maríare.
29 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go yua, cõ pʉame tʉ̃go acʉacoasupo: “¿Dope bairo ĩgʉ qũĩñati, yʉre bairo cʉ̃ caĩjẽniata?” ĩ tʉ̃goñañupõ. 30 Bairo cõ caĩtʉ̃goñarõ yua, ángel pʉame cõ ĩñupʉ̃ tunu:
—Yʉ uwieticõãña María. Caroa quetire mʉrẽ quetibʉjʉ acʉ́ yʉ atíapʉ. Caroaro mʉ caátiãnierẽ ĩñajesoyami marĩ Quetiupaʉ Dios. Bairi mʉ beseami. 31 Bairi bairirupaʉ mʉ ãnigo. Cawĩmaʉaca mʉ cʉ̃gogo. Bairi mʉ macʉ̃ caãnipaʉ cʉ̃ cabuiaro yua, “Jesús” cʉ̃ mʉ wãmetigo. 32 Tunu bairoa mʉ macʉ̃ caãnipaʉ pʉame caátirotimasĩ nigʉmi. Bairi nipetiro camasã, “Dios jõbui macããcʉ̃ macʉ̃ majũ niñami,” qũĩgarãma camasã cʉ̃rẽ. Cʉ̃, marĩ Quetiupaʉ Dios pʉame mʉ macʉ̃ caãnipaʉre quetiupaʉre bairo cʉ̃ cũgʉmi. Cʉ̃ ñicʉ̃ ãnacʉ̃ David ãnacʉ̃rẽ bairo cʉ̃ cũgʉmi mʉ macʉ̃ caãnipaʉre. 33 Bairo cʉ̃ cacũrõ yua, mʉ macʉ̃ caãnipaʉ pʉame rotimasĩgʉmi. Israel yepa macããnarẽ tocãnacã rʉ̃mʉa na rotimasĩ ãnigʉmi yua. Cʉ̃ carotiãnie petietigaro —cõ ĩ quetibʉjʉyupʉ ángel Maríare.
34 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, María pʉame atore bairo qũĩ jẽniñañupõ:
—Yʉ pʉame, ¿dope bairo yʉ baioati? Caʉ̃mʉ mena yʉ ãmerĩnucũña —qũĩñupõ María ángel pʉamerẽ.
35 Bairo cõ caĩrõ, cʉ̃ pʉame cõ ĩñupʉ̃:
—Espíritu Santo, Dios Yeri majũ buseriwo ruiatí, catorore bairo baiñajãetagʉmi mʉpʉre. Bairo Dios, nipetiro netõrõ caátimasĩ, cʉ̃ camasĩrĩjẽ jʉ̃gori cawĩmaʉaca mʉ cʉ̃gogo. Bairo bairi nipetiro camasã, “Caroʉ́ cañuʉ, Dios macʉ̃ majũ niñami,” qũĩgarãma camasã cʉ̃rẽ, mʉrẽ cabuiapaʉ pʉamerẽ. 36 Apeyera tunu mʉ yao Isabel cawãmecʉco cʉ̃ã cabʉcʉo ãnimiocʉ̃ã, ãmerẽ bairirupaʉ ãniñamo cõ cʉ̃ã. Jĩcã wãmo peti jĩcã pẽnirõ cãnacãʉ̃ muipʉa merẽ cʉ̃goyamo capũna mácõ na caĩmirĩcõ pʉame. 37 Dise ũnie Dios cʉ̃ caátimasĩẽtĩẽ maniña. Nipetiro cʉ̃ caátimasĩrĩjẽ jeto niña —cõ ĩ quetibʉjʉ yaparoyupʉ ángel Maríare.
38 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, María pʉame qũĩñupõ:
—Mʉ caĩrõrẽ bairo to baiáto toroque. Dios cʉ̃ carotio yʉ ãniña. Bairi cʉ̃ caborore bairo yʉ cʉ̃ áparo —qũĩñupõ María.
Bairo cõ caĩyaparoro, ángel pʉame acoásúpʉ yua.
María visita a Isabel
39 Cabero nocãnacã rʉ̃mʉ bero caãno, María pʉame Judea caʉ̃tãyucʉ pairi yepapʉ, cariape acoásúpo. 40 Topʉ eta, Zacarías, bairi Isabel ya wiipʉ jããñupõ. Bairo jããrĩ yua, Isabere cõ ĩ jẽniñupõ: “¡Mʉ ãnimiñati!” 41 Bairo María cõ caĩrõ, Isabel macʉ̃ãcã pʉame cõ paropʉ yuguiyupʉ. Bairo cʉ̃ cabairo, Espíritu Santo Isabel yerire jããñupʉ̃. 42 Bairo cʉ̃ cajããrõ, Isabel pʉame Maríare ʉseanirĩqũẽ mena atore bairo cõ ĩñupõ:
—¡Yʉ yao, camasã rõmirĩ tocãnacãõ netõrõ caroare mʉ joyami marĩ Pacʉ Dios! Mʉ macʉ̃ caãnipaʉ cʉ̃ãrẽ caroare cʉ̃ joyami. 43 Cabʉgoro macããcõ yʉ ãniña. Bairo cabaio yʉ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, mʉ, yʉ Quetiupaʉ paco, yʉ mʉ nʉcʉ̃bʉgoya, bairo yʉre ĩñao acó. ¡Yʉ mena mʉ ñujãñuña! 44 Tʉ̃goya. Yʉre mʉ cajẽnirõ, yʉ macʉ̃ caãnipaʉ pʉame yʉ paropʉ yuguiami. 45 ¡Yʉ yao ʉseanirĩ ãña! Mʉrẽ marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ caĩrĩqũẽrẽ cariape mʉ tʉ̃goyupa. Bairi caroare mʉ joupi Dios —cõ ĩñupõ Isabel Maríare.
46 Bairo cõ caĩrõ, María pʉame cõ ĩñupõ Isabere:
“Yʉ yeri ñujãñuña. Ñe ũnie yʉ rʉsaetiya.
Yʉ mena ñumajũcõãñami marĩ Pacʉ Dios.
47 Dios, yʉre canetõõʉ̃, caroaro cʉ̃ caátiere tʉ̃goñarĩ yʉ ʉseaninetõña yʉ yeripʉ.
48 Yʉʉ, cʉ̃ carotio cabʉgoro macããcõ yʉ ãniña.
Bairo cabaio yʉ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, yʉ beseami.
Cʉ̃ cajoʉ paco yʉ ãnigo cʉ̃ camasĩrĩjẽ jʉ̃gori.
Bairo bairi nipetiro camasã ñiroagarãma.
‘Camasã rõmirĩ tocãnacãõ netõrõ ʉseaniñamo María,’ ñigarãma.
49 Marĩ Pacʉ Dios nipetiro caátimasĩ ãnirĩ caroare yʉ joami.
Cʉ̃ caátimasĩrĩjẽ ñujãñuña yʉre.
¡Caroʉ́ cañuʉ majũ niñami!
50 Tunu bairoa noa ũna cʉ̃rẽ canʉcʉ̃bʉgorãrẽ na ĩñamaiñami Dios.
Ape tuti, ape tuti macããnarẽ bairo jeto na ĩñamaiñami.
51 Tunu cʉ̃rẽ canʉcʉ̃bʉgorãrẽ cʉ̃ caátimasĩrĩjẽrẽ na ĩñoñami Dios.
‘Cabʉgoro macããna mee marĩ ãniña,’ caĩtʉ̃goñarã roquere na caátigamirĩjẽrẽ na ẽñotayami.
52 Quetiuparã cʉ̃ãrẽ na rotijãnoñami.
Aperã cabʉgoro macããna roquere caãnimajũrã na ãnio joroque na átiyami.
53 Tunu bairoa caqueyarãrẽ ʉgariquere pairo na joyami.
Aperã capee apeye ũnierẽ cacʉ̃gorã roquere ñe ũnie mánarẽ bairo na átiyami.
54-55 Marĩ ñicʉ̃jãã, Abrahãjããrẽ cʉ̃ caĩrĩcãrõrẽ bairo átiyami Dios. Tiere masiritietiyami.
Bairi marĩ, Israel yepa macããnarẽ marĩ jʉátiyami ãmerẽ caroaro,”
cõ ĩñupõ ʉseanirĩ María Isabere.
56 Bairo ĩ yaparo yua, Isabejãã mena ãninucũñupõ María. Itiarã muipʉa bero caãno, cõ ya wiipʉ tunucoásúpo tunu.
Nacimiento de Juan el Bautista
57 Cabero Isabel pʉame cõ macʉ̃ cʉ̃ cabuiari rʉ̃mʉ etayuparo. Bairo caetari rʉ̃mʉ cõ macʉ̃ buiaetayupʉ yua. 58 Bairo cʉ̃ cabuiaro, Isabejãã yarã, bairi natʉ macããna cʉ̃ã cõ macʉ̃ cʉ̃ cabuiaro tʉ̃gori ʉseaniñuparã. “Bairi cõ ĩñamaiñami Dios,” ʉseanirĩ ãmeo ĩñuparã na yarã, bairi natʉ macããna cʉ̃ã. 59 Bairo jĩcã wãmo peti itia pẽnirõ cãnacã rʉ̃mʉrĩ cõ macʉ̃ cʉ̃ cabuiaro bero etayuparã na yarã pʉame. Cʉ̃ãcã rupaʉ macããtõrẽ yisetarã etayuparã. Bairo áti yaparo yua, cʉ̃ pacʉ wãmerẽ bairo, Zacarías cʉ̃ wãmetigamiñuparã cʉ̃ãcã cʉ̃ãrẽ. 60 Bairo na cabomiatacʉ̃ãrẽ, cʉ̃ paco pʉame atore bairo ĩñupõ:
—Bairo jãã boetiya. “Juan” roque jãã boya. Bairo marĩ wãmetiroa yʉ macʉ̃ãcãrẽ —na ĩñupõ.
61 Bairo cõ caĩrõ tʉ̃go, cõ ĩñuparã:
—¿Nopẽĩõ “Juarẽ” mʉ boyati? ¿Ni ũcʉ̃ mʉjãã yaʉ Juan cawãmecʉcʉ cʉ̃ ãñuparĩ? Jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mácʉ̃mi —cõ ĩñuparã.
62 Bairo cõ ĩ yaparo, Zacarías cabʉsʉmasĩẽcʉ̃rẽ na wãmorĩ mena qũĩ jẽniñañuparã, “¿dise wãme pʉame cʉ̃ boyati?” ĩrã. 63 Bairo na caĩjẽniñarõ, Zacarías pʉame cʉ̃ wãmorĩ mena “Woaturicapãĩ, yucʉpãĩrẽ neasá,” na ĩñupʉ̃. Bairo na canenunirõ bero, Zacarías, “Juan wãmecʉtigʉmi cʉ̃ãcã,” ĩ woatuyupʉ tipãĩpʉre yua. Bairo cʉ̃ caĩwoaturo, to macããna caetari majã pʉame ĩña acʉacoasuparã, “¿Nopẽĩ bairo cʉ̃ boyati?” ĩrã yua. 64 Tocãrõã Zacarías cabʉsʉmasĩẽtĩmiatacʉ jicoquei bʉsʉmasĩcoasupʉ tunu. Bairo bʉsʉmasĩcõã yua, Diore qũĩ basapeoyupʉ. 65 Bairo bairi natʉ macããna tʉ̃go acʉayuparã nipetirã. Tunu bairoa Judea yepa macããna caʉ̃mʉarĩ yepa macããna nipetirãpʉ ãmeo quetibʉjʉyuparã Zacaríajãã na cabairiquere. 66 Bairo ãmeo quetibʉjʉrã yua, na yeripʉ tʉ̃goñañuparã nipetirã bʉtioro. “¿Dope cabaipaʉ cʉ̃ ãnicʉti ãni cawĩmaʉ?” ãmeo ĩñuparã. “Cariape Dios cʉ̃ maitʉ̃goñañupĩ,” ãmeo ĩñuparã.
El canto de Zacarías
67 Zacarías pʉame cʉ̃ macʉ̃ cʉ̃ caátipeere quetibʉjʉyupʉ. Espíritu Santo cʉ̃ camasĩõrĩjẽ jʉ̃gori atore bairo ĩñupʉ̃:
68 “¡Marĩ Pacʉ Dios caroʉ́ majũ niñami, marĩ, Israel yepa macããna, marĩ caĩroaʉ!
Bairi marĩtʉ atíyami. Marĩ netõõʉ̃ acʉ́ atíyami, cʉ̃ yarã majũ marĩ caãnoi.
69 Marĩrẽ joʉ átiyami catutuaʉ majũ, marĩrẽ canetõõpaʉre.
Cʉ̃ carotiricʉ David ãnacʉ̃ pãrãmerã poa watoai marĩrẽ joʉ átiyami marĩrẽ canetõõpaʉ majũrẽ.
70 Tirʉ̃mʉpʉre profeta majãrẽ cʉ̃ caquetibʉjʉ jʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽ bairo baietaro baiya.
71 Bairo boyupi Dios: Marĩ wapana roro marĩrẽ caátigarãrẽ marĩ canetõõrõ boyupi.
Tunu bairoa marĩ pesua roro marĩrẽ caátigarãrẽ marĩ canetõõrõ boyupi.
72 Bairo bairi marĩrẽ joʉ átiyami marĩrẽ canetõõpaʉre.
Marĩ ñicʉ̃jããrẽ cʉ̃ caĩrĩcãrõrẽ bairo ácʉ, marĩrẽ ĩñamairĩ, marĩ joʉ átiyami cʉ̃rẽ.
Cʉ̃ caĩjʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽ bairo tiere masiritietiyami Dios.
73 Marĩ ñicʉ̃ Abraham ãnacʉ̃rẽ cʉ̃ caĩcũrĩcãrõrẽ bairo tiere masiritietiyami.
74 Bairi marĩ wapanarẽ cʉ̃ canetõrõ, marĩ pʉame uwiricaro mano cʉ̃ yaye quetire marĩ tʉ̃goʉsagarã.
75 Tunu bairoa carorije caáperã, cariape caána majũ marĩ ãnigarã Dios cʉ̃ caĩñajoro tocãnacã rʉ̃mʉ marĩ cacatiri rʉ̃mʉ cãrõ,” ĩ quetibʉjʉyupʉ Zacarías.
76 Ĩ quetibʉjʉ yaparo, qũĩñupʉ̃ tunu cʉ̃ macʉ̃ãcãrẽ:
“Macʉ̃, atore bairo migarãma:
‘Dios jõbui macããcʉ̃ yaʉ niñami Juan.
Cʉ̃ yaye quetire caquetibʉjʉjʉ̃goyecʉcʉ niñami,’ migarãma.
Marĩ Quetiupaʉ camasãrẽ cʉ̃ caquetibʉjʉparo jʉ̃goye mʉ quetibʉjʉ jʉ̃goyecʉtigʉ.
Marĩ Quetiupaʉ yaye quetire caroaro na tʉ̃goáto ĩ, cʉ̃ jʉ̃goye mʉ quetibʉjʉ jʉ̃goyecʉtigʉ.
77 Bairo mʉ caquetibʉjʉro, Israel ya poa macããna atore bairo ĩ masĩgarãma:
‘Roro marĩ caátiere masiriyogʉmi marĩ Pacʉ Dios.
Marĩ netõõgʉmi,’ ĩ masĩgarãma yua.
78 Marĩ Pacʉ Dios pʉame cʉ̃ camairĩjẽ mena marĩ netõõñami.
Ti rʉ̃mʉ marĩrẽ cʉ̃ canetõõrĩ rʉ̃mʉ merẽ etaya.
Jĩcã rʉ̃mʉ cabusuetarore bairo merẽ etaya.
79 Bairi camasãrẽ caroaro na masĩõgʉmi Dios cʉ̃ cajopaʉ.
Camasã pʉame canaitĩãrõpʉ ruirãrẽ bairo caãna niñama.
Bairo caãna nimirãcʉ̃ã, caroaro cabusurore ĩñarãrẽ bairo nigarãma, cʉ̃ caquetibʉjʉrijere tʉ̃gorã.
Jĩcãrõ tʉ̃nia ãnimasĩgarãma,” qũĩñupʉ̃ Zacarías cʉ̃ macʉ̃ãcãrẽ.
80 Bairo cabero Zacarías cʉ̃ caĩrõrẽ bairo baiyupʉ. Cʉ̃ macʉ̃ yeri ñuʉ bʉtiásúpʉ. Bairo bʉtiácʉ́, desierto cayucʉmanopʉ ãninucũñupʉ̃ Juan. Israel ya poa macããnarẽ Dios yaye quetire cʉ̃ caquetibʉjʉparo jʉ̃goye topʉ ãninucũñupʉ̃ Zacarías macʉ̃ pʉame.