23
Jesús ante Pilato
(Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Jn 18.28-38)
Bairo ĩ yaparori bero, wãmʉnʉcãrĩ cʉ̃ neásúparã quetiupaʉ Pilato cawãmecʉcʉ tʉpʉ Jesure. Topʉ etarã, Jesure cʉ̃ bʉsʉjã jʉ̃goyuparã. Atore bairo qũĩ bʉsʉjãñuparã:
—Ãni, cʉ̃ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori jãã yarã na tʉ̃gomawijiao joroque na átiyami. ‘Roma macããcʉ̃ quetiupaʉ emperadore, marĩ yaye dinero impuestore cʉ̃ marĩ joetigarã,’ jãã ĩ quetibʉjʉnucũñami. Tunu bairoa, ‘Mesías yʉ ãniña,’ ĩtonucũñami. Bairo cʉ̃ caĩata, ‘Quetiupaʉ Rey yʉ ãniña,’ caĩrẽ bairo ĩnucũñami —qũĩ bʉsʉjãñuparã Pilatore.
Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñupʉ̃ Pilato Jesure:
—¿Mʉa, judío majã Quetiupaʉ Rey mʉ ãniñati?
Bairo cʉ̃ caĩrõ, Jesús pʉame qũĩñupʉ̃:
—Mʉ caĩrõrẽã bairo yʉ baiya —qũĩñupʉ̃.
Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ Pilato sacerdote majã quetiuparãrẽ, aperã camasã cʉ̃ãrẽ:
—Yʉa, ãni roro cʉ̃ caátiere yʉ bócañaẽtĩña. Ñe ũnie buicʉperiyami —na ĩñupʉ̃.
Bairo na cʉ̃ caĩmiatacʉ̃ãrẽ, nipetiro camasã pʉame tutuaro mena qũĩnemoñuparã tunu:
—Ãni, cʉ̃ caquetibʉjʉrije mena roro camasã na tʉ̃gomawijiao joroque na átinucũñami. Galilea macãpʉ bairo átijʉ̃gowĩ. Ãmerẽ tunu, ati yepa, Judea yepare torea bairo roro na ĩtoʉ átiyami —qũĩ bʉsʉjãñuparã.
Jesús ante Herodes
Bairo na caĩrĩjẽrẽ tʉ̃gori, Pilato pʉame, “¿Galilea macããcʉ̃ cʉ̃ ãniñati?” na ĩ jẽniñañupʉ̃. Bairi yua, “Cʉ̃ã niñami,” na caĩrõ tʉ̃go, Herodes cawãmecʉcʉ tʉpʉ Jesure cʉ̃ neárotiyupʉ Pilato. Mai, Herodes pʉame Galilea yepa macããna quetiupaʉ ãñupʉ̃. Baipʉa, ti rʉ̃mʉrĩrẽ cʉ̃ cʉ̃ã ãñupʉ̃ Jerusalén macãpʉ. Bairo Jesure Herodetʉ na cane etaro ĩña, Herodes pʉame bʉtioro qũĩñajesoyupʉ. Mai, Herodes pʉame Jesús cʉ̃ caátiere, camasã na caquetibʉjʉrijere tʉ̃gonucũñupʉ̃. Bairi bʉtioro Jesure qũĩñaga nucũmiñupʉ̃, ape wãme cʉ̃ caátijẽñomasĩrĩjẽrẽ ĩñagʉ. Bairo Jesús cʉ̃ caetaro, capee cʉ̃ jẽniñamiñupʉ̃. Jesús pʉame cʉ̃ yʉesupʉ. 10 Topʉ ãñuparã quetiuparã sacerdote majã, aperã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã mena. Na pʉame Jesure tutuaro mena cʉ̃ bʉsʉjãñuparã. 11 Bairi Herodes, cʉ̃ ʉ̃mʉa cʉ̃ã Jesure roro qũĩ epeyuparã. Bairo átiri, jutii quetiupaʉ rey ũcʉ̃ cʉ̃ cajãñarĩjẽ ũnierẽ cʉ̃ jãñuparã, cʉ̃ boyetiepegarã. Cabero Jesure Pilato tʉpʉ cʉ̃ neárotiyupʉ tunu. 12 Ti rʉ̃mʉ caãno, Herodes, bairi Pilato mena ãmeo bapacʉti jʉ̃goyuparã, cajʉ̃goyepʉ mai caãmeo ĩñatemirĩcãrã.
Jesús es sentenciado a muerte
(Mt 27.15-26; Mr 15.6-15; Jn 18.39–19.16)
13 Cabero Pilato pʉame quetiuparã sacerdote majã, aperã carotimasĩrĩ majã, aperã camasã nipetirore na neñoñupʉ̃. 14 Na neñorĩ, atore bairo na ĩñupʉ̃:
—Mʉjãã, ãnirẽ cʉ̃ bʉsʉpaigarã, yʉtʉ cʉ̃ mʉjãã neatíupa. ‘Cʉ̃ caquetibʉjʉrije mena camasãrẽ na tʉ̃gomawijiao joroque na átiyami,’ ĩrĩ, yʉtʉ cʉ̃ mʉjãã neatíupa. Bairo mʉjãã caĩrõĩ, yʉ pʉame mʉjãã caĩñajoro, cʉ̃ yʉ jẽniñamiapʉ̃. Bairo mʉjãã, ‘Roro átiyami,’ mʉjãã caĩmiatacʉ̃ãrẽ, yʉa, ãnirẽ roro cʉ̃ caátiere yʉ bócañaẽtĩña. Ñe ũnie mʉjãã cabʉsʉjãmirĩjẽ cʉ̃ yʉ wapa bocaetiya. 15 Herodes marĩrẽ cʉ̃ catunuojoatacʉ cʉ̃ã, ‘Ñe ũnie buicʉperiyami,’ ĩũpĩ. Bairi cʉ̃ cayasimasĩrõ maniña. 16 Baipʉa, cʉ̃ yʉ baperotigʉ. Cʉ̃rẽ na cabapeyaparoro, cʉ̃ yʉ wiyogʉ —na ĩñupʉ̃ Pilato camasãrẽ.
17 Mai, tocãnacã Pascua bose rʉ̃mʉ caãno, Pilato pʉame wiyonucũñupʉ̃ jĩcãʉ̃ preso jorica wiipʉ macããcʉ̃, judío majã na caboʉre. Bairi Jesure cʉ̃ wiyogamiñupʉ̃. 18 Bairo cʉ̃ caátigamiatacʉ̃ãrẽ, nipetiro camasã pʉame bairo boesuparã:
—¡Bairo mʉ áperigʉ! ¡Barrabás roquere jããrẽ mʉ wiyobojagʉ! —qũĩ awaja jʉ̃goyuparã.
19 Barrabás pʉame ti macãrẽ ãcʉ̃, na quetiupaʉ gobiernorẽ rocagʉ, bairi tunu camasãrẽ na pajĩãrĩ, preso jorica wiipʉ ãñupʉ̃ tie wapa. 20 Pilato pʉame Jesure cawiyogaʉ ãnirĩ tunu na ĩnemoñupʉ̃:
—Jesure cʉ̃ yʉ wiyogʉ.
21 Bairo cʉ̃ caĩmiatacʉ̃ãrẽ to macããna netõõjãñurõ qũĩ awajayuparã:
—¡Yucʉpãĩpʉ cʉ̃ papuaturotiya!
22 Tunu na ĩnemoñupʉ̃:
—Cariape yʉ quetibʉjʉya: ¿Dise ũnie carorije cʉ̃ ásupari? Yʉa, ãnirẽ roro cʉ̃ caátiere yʉ bócañaẽtĩña. Bairi cʉ̃ cayasimasĩrõ maniña. Baipʉa, cʉ̃ yʉ baperotigʉ. Cʉ̃rẽ na cabape yaparoro, cʉ̃ yʉ wiyorotigʉ —na ĩñupʉ̃ merẽ itiani majũ.
23 Bairo cʉ̃ caĩmiatacʉ̃ãrẽ, “¡Yucʉpãĩpʉ cʉ̃ papuatu rotiya!” jĩrĩã bʉtioro jãñurĩ ĩ awajanemoñuparã. Bairi to macããna, sacerdote majã quetiuparã, bairi aperã camasã mena, bʉtioro na caawajaro jʉ̃gori, na caborore bairo baiyuparo. 24 Bairi Pilato pʉame, “Torecʉ, na caborore bairo yʉ átigʉ,” ĩ tʉ̃goñañupʉ̃. 25 Bairi cárcel caãcʉ̃ gobiernorẽ carocagamirĩcʉ̃, camasãrẽ capajĩãrĩcʉ̃rẽ cʉ̃ wiyorotiyupʉ. Bairo átiri, Jesure yua, na caborore bairo na átirotiyupʉ.
Jesús es crucificado
(Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Jn 19.17-27)
26 Bairi yua, Jesure cʉ̃ neásúparã, yucʉpãĩpʉ cʉ̃ papuatugarã. Bairo áná, Simón cawãmecʉcʉre cʉ̃ ñeñuparã, Jesús yucʉpãĩrẽ cʉ̃ pʉsabojáto, ĩrã. Mai, Simón pʉame Cirene yepa macããcʉ̃ ãñupʉ̃. Ti rʉ̃mʉrẽ aperopʉ caãniatacʉ etaʉ baiyupʉ Jerusalén macãrẽ. Bairi Jesús berore cʉ̃ yucʉpãĩrẽ pʉsa ásúpʉ Simón.
27 Jesure na capapuarátóre, capããrã camasã na ʉsayuparã. Bairi carõmia na mena caãna pʉame, roro Jesure na caátigaro ĩñarĩ, bʉtioro tʉ̃goña yapapuari, otiʉsayuparã. 28-29 Bairo na caotiro ĩñarĩ, Jesús pʉame atore bairo na ĩñupʉ̃ na, rõmirĩrẽ:
—Mʉjãã, Jerusalén macããna rõmirĩ. Roro yʉ cabaipeere tʉ̃goña yapapuaeticõãña. Popiye mʉjãã cabaipa rʉ̃mʉrĩ etagaro. Ti rʉ̃mʉ caetaro, ati macã macããna rõmirĩ atore bairo ĩgarãma: ‘Ʉseanirĩ niñama carõmia capũnaacʉti masĩẽna, capũnaa mána, capũnaa ũpũõẽna.’ Roro tʉ̃goña yapapuari bairo ĩgarãma. Bairi mʉjãã majũã roro mʉjãã cabaipeere, mʉjãã pũnaa cʉ̃ã roro na cabaipee pʉamerẽ tʉ̃goña yapapuari otiya. Yʉre, ‘Roro baiyami,’ ĩ otieticõãña. 30 Ti rʉ̃mʉ caetaro, camasã pʉame riagamirã, ‘¡Ʉ̃tã yucʉre jããrẽ to tãnio reató!’ ãmeo ĩgarãma. 31 Yʉ, caroaro caácʉ ãnirĩ yucʉ cacatiricʉre bairo yʉ ãniña. Bairo caãcʉ̃rẽ yʉre na caátimasĩata, nocãrõ roro netõõrõ na átigarãma ati macã macããnarẽ, yucʉ cajĩnirĩcʉre bairo caãnarẽ —na ĩñupʉ̃ Jesús.
32 Jesús mena na neásúparã caʉ̃mʉa pʉgarã roro caánarẽ, Jesús mena na cʉ̃ãrẽ yucʉpãĩpʉ na papuaturegarã. 33 Bairi yua, La Calavera na caĩrõpʉ etarã, Jesure yucʉpãĩpʉ cʉ̃ papuatuyuparã. Cʉ̃ mena, roro caána cʉ̃ãrẽ na papuatuyuparã, jĩcãʉ̃ cariape nʉgõãrẽ, apei caãcõ nʉgõãrẽ. 34 Bairo yucʉpãĩpʉ tusaʉ, Jesús pʉame Diore qũĩñupʉ̃:
—Caacʉ, ãnoa roro na caátiere masĩẽtĩñama. Bairi tiere na masiriyobojaya —qũĩñupʉ̃.
To caãna soldaua pʉame cʉ̃ jutirore nipetirã caborã ãnirĩ, número tiirire ãmeo wẽnuniñuparã. Bairo átiri na majũ masĩñuparã Jesús jutirore canepaʉre. 35 Camasã nipetiro to caãna Jesure qũĩñajoyuparã. Bairi tunu carotimasĩrĩ majã cʉ̃ã qũĩñajori roro qũĩ boyeti epeyuparã:
—Aperãrẽ na netõũpʉ̃. Bairi ãmerẽ cʉ̃ majũã cʉ̃ netõáto. Mesías, Dios cʉ̃ cabesericʉ majũ cariape cʉ̃ caãmata, cʉ̃ majũã netõõmasĩbujioʉmi —qũĩ boyetiepeyuparã.
36 Soldaua cʉ̃ã qũĩ boyetiepeyuparã. Cʉ̃tʉ etari, ʉse oco carorijere, “¡Ʉ̃jʉ̃, etiya!” qũĩ epeyuparã. 37 Tunu atore bairo qũĩnemoepeyuparã:
—¡Mʉ, judío majã Quetiupaʉ Rey mʉ caãmata, mʉ majũã mʉ netõmasĩbujioʉ! Mʉ netõẽtĩña —qũĩ epeyuparã.
38 Tunu bairoa Jesús rʉpoa buire yucʉpãĩ woaturicapãĩrẽ papuatuyuparã. Tipãĩpʉre atore bairo ĩ woaturique tusayuparo: ÃNI JUDÍO MAJÃ QUETIUPAɄ REY NIÑAMI, ĩ woaturique tusayuparo.
39 Jesús mena na capapuaatacʉ jĩcãʉ̃ Jesure tutiri atore bairo qũĩñupʉ̃:
—¡Mesías, Dios cʉ̃ cajoʉ majũ mʉ caãmata, mʉ majũã mʉ netõõbujioʉ! Jãã cʉ̃ãrẽ mʉ netõõbujioʉ. Mʉ netõõmasĩẽcʉ̃ —qũĩñupʉ̃.
40-41 Bairo cʉ̃ caĩrõ, cʉ̃ mena macããcʉ̃ apei pʉame qũĩ tutiyupʉ cʉ̃ bapare:
—Mʉ, cariacoapaʉ nimicʉ̃ã, ¿Dios mena mʉ tʉ̃goña qũẽnogaetiyati mai? Marĩã, roro caãna ãnirĩ marĩ buicʉtiya. Bairi marĩrẽ pajĩãrã átiyama. Ãni roque dise ũnie carorije caápei niñami —qũĩñupʉ̃.
42 Cabero Jesús pʉamerẽ qũĩñupʉ̃:
—Jesús, mʉ carotimasĩrĩpaʉ etaʉ, yʉre mʉ masiritiepa.
43 Bairo cʉ̃ caĩrõ, qũĩñupʉ̃ Jesús pʉame:
—Cariape mʉrẽ ñiña: Ati rʉ̃mʉa yʉ mena mʉ ãnigʉ, Diotʉ, nocãrõ caroaro caãnopʉ —qũĩñupʉ̃.
Muerte de Jesús
(Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Jn 19.28-30)
44-45 Merẽ yua, pasaribota caãno, caãno tʉsaroa yua, naitĩãcoásúparo ati yepa nipetiropʉ. Yoaro naitĩãñuparõ. Bairi muipʉ bauesupʉ. Ñamicã, tres de la tarde caãno majũ tunu busuyuparo. Tunu bairoa templo wii arʉare ẽñotaricaro jutii asero carecomacã woocoasuparo. 46 Bairo cabairo bero yua, Jesús pʉame bʉsʉrique tutuaro mena atore bairo ĩñupʉ̃:
—¡Caacʉ, yʉ yeri pũnarẽ yʉ bocáñeña!
Atore bairo ĩ yaparo, riacoásúpʉ Jesús.
47 Soldaua quetiupaʉ capitán pʉame cabaiatajere ĩñarĩ, atore bairo Diore qũĩ basapeoyupʉ:
—Cariapea ãnia, Jesús carorije caápei majũ nimiupĩ —ĩñupʉ̃.
48 Tunu bairoa camasã nipetiro to caãna tie cabaiatajere caĩñaatana ãnirĩ, bʉtioro tʉ̃goña yapapuari na cotiare pari tunuásúparã, Diore tʉ̃goñabobori. 49 Bairi Jesús baparã caãnana cʉ̃ã nipetiro, aperã carõmia Galilea yepa macããna Jesure caʉsaátíatana pʉame toa tuari jõpʉ̃ã ĩñacõãnucũñuparã cabaiatajere.
Jesús es sepultado
(Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Jn 19.38-42)
50 Mai, ãñupʉ̃ jĩcãʉ̃ caʉ̃mʉ cañuʉ José cawãmecʉcʉ. Arimatea cawãmecʉti macã macããcʉ̃ ãñupʉ̃. Ti macã pʉame Judea yepapʉre ãñuparõ. Cʉ̃ cʉ̃ã, quetiuparã, Junta Suprema majã mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ ãñupʉ̃. 51 Mai, José pʉame Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ caetarore cacotei ãñupʉ̃. Bairi cʉ̃ mena macããna quetiuparã roro na caátiatajere caboetimiatacʉ ãñupʉ̃. 52 Bairi yua, Pilato tʉpʉ átí, Jesús rupaʉri ãnajẽrẽ yarocagʉ, cʉ̃ jẽniásúpʉ. 53 Cabero yua, José pʉame Jesure, yucʉpãĩpʉ catusaʉre cʉ̃ ruioyupʉ. Bairo cʉ̃ átiri, jutii asero lino mena, cʉ̃ ũmañupʉ̃. Bairo átiri bero, ʉ̃tã opepʉ Jesús rupaʉri ãnajẽrẽ cũñupʉ̃. Áti yaparori, ʉ̃tãpãĩ mena tubiatoyupʉ. Ti ope pʉame mai, aperã cayasirãrẽ cacũroca mani ope ãñuparõ. 54 Ti rʉ̃mʉ pʉame ãñuparõ judío majã na cayerijãrĩ rʉ̃mʉ jʉ̃goye macã rʉ̃mʉ. Ti rʉ̃mʉ ñamicã merẽ judío majã na cayerijãrĩ rʉ̃mʉ etagaro baiyuparo. Bairi qũẽno weyopeyogarã baiyuparã, na cayerijãrĩ rʉ̃mʉ caetaparo jʉ̃goye.
55 Bairi carõmia Galilea yepa macããna Jesure caʉsaátíatana cʉ̃ã ásúparã, Jesure ʉ̃tã opepʉ na cayarore ĩñaráná. Na, rõmirĩ pʉame Jesús rupaʉri ãnajẽrẽ na cacũatapaʉre masĩgarã, ĩñarã ásúparã. 56 Bairo ĩña yaparori bero, na caãni wiiripʉ tunucoásúparã. Topʉ etarã yua, caroaro cajʉtiñurĩjẽrẽ qũẽnoñuparã Jesús rupaʉri ãnajẽrẽ na capiopeopeere. Bairo áti yaparori bero, yerijãñuparã Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩcãrõrẽã bairo.