18
¿Quién es el más importante?
(Mr 9.33-37; Lc 9.46-48)
Tipaʉ caãno jãã, Jesús cʉ̃ cabuerã cʉ̃tʉ etarã, atore bairo jãã ĩ jẽniñawʉ̃:
—¿Ni majũ cʉ̃ ãnicʉti jĩcãʉ̃ Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ macããcʉ̃, caãnimajũʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃? —jãã ĩ jẽniñawʉ̃ Jesure.
Jesús pʉame bairo jãã caĩjẽniñarõ tʉ̃go, jĩcãʉ̃ cawĩmaʉrẽ cʉ̃ piijowĩ. Cʉ̃ piijo yua, jãã watoapʉ cawĩmaʉrẽ cʉ̃ nʉcõwĩ. Bairo átiri, atore bairo jãã ĩwĩ:
—Cariape mʉjããrẽ ñiña: Mʉjãã, yʉ cabuerã, ãni cawĩmaʉrẽ bairo tʉ̃goñarĩqũẽ cʉtiri mʉjãã yerire mʉjãã cawasoaeticõãta, Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre mʉjãã jããetigarã. Ãni, cawĩmaʉ pʉame cʉ̃ pacʉ mena tʉ̃goñatutuamajũcõãñami. Cʉ̃rẽ bairo Dios mena mʉjãã cabairo yʉ boya. Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ Dios mena cʉ̃ catʉ̃goñatutuanemoata, Dios pʉame cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre caãnimajũʉ̃ cʉ̃ ãnio joroque cʉ̃ átigʉmi. Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, yʉ yaye quetire tʉ̃goʉsari, ãni cawĩmaʉrẽ bairo caãcʉ̃rẽ cʉ̃ camaiata, yʉre camairẽ bairo cʉ̃ ñiñagʉ.
El peligro de caer en pecado
(Mr 9.42-48; Lc 17.1-2)
“Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ apei yʉ mena catʉ̃goñatutuajʉ̃goʉre, cʉ̃ tʉ̃gomawijiao joroque cʉ̃ caápata, roro majũ baigʉmi Dios cʉ̃ caĩñabesepa rʉ̃mʉ caetaro. Jĩcãʉ̃, ʉ̃tãã capairica mena cʉ̃ wãmʉarẽ jiyaturi, ria capairiyapʉ na carurocaricʉre bairo netõjãñurõ popiye baigʉmi cʉ̃ ũcʉ̃ ti rʉ̃mʉrẽ. ¡Ati yepapʉ mʉjãã catʉ̃goñarĩjẽ mʉjããrẽ caroyeturije capee niña! Bairoa nicõãgaro tocãnacã rʉ̃mʉ ati yepapʉ mʉjãã caãno. ¡Bairo cabairo jʉ̃gori bopacooro netõrõ na baio joroque na átigʉmi Dios ati yepapʉre camasãrẽ roro cajʉ̃goátiri majã roquere!
“Bairi mʉjããrẽ ñinemoña tunu: Ni mʉjãã mena macããcʉ̃ cʉ̃ wãmorĩ mena jʉ̃gori carorije jetore átinucũʉ̃mi. O cʉ̃ rʉpori mena jʉ̃gori caroropʉ ánucũʉ̃mi. Bairo cʉ̃ wãmorĩ mena jʉ̃gori roro caátipai, o cʉ̃ rʉpo mena jʉ̃gori carorije caána na caãnopʉ caápai cʉ̃ caãmata, apei cʉ̃ wãmorĩrẽ, o cʉ̃ rʉporire capajurere ecoricʉre bairo cʉ̃ caãno, ñuña. Cʉ̃ rupaʉ macããjẽ cʉ̃goetimicʉ̃ã, rupa tutua Diotʉ cʉ̃ caátó, ñujãñuña. Peeropʉ roro cʉ̃ caábujiorijere cʉ̃ netõõgʉmi Dios, tore bairo roro cʉ̃ cabairijere cʉ̃ caátijãnata yua. Cʉ̃ wãmorĩ, o cʉ̃ rʉpori roro cʉ̃ átio joroque caátie mena cʉ̃gori roro peeropʉ cʉ̃ capopiye tãmʉoata roque, ñuetibujioro, yʉra. Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mʉjãã mena macããcʉ̃ cʉ̃ caapee mena jʉ̃gori carorije macããjẽ jetore ĩñanucũʉ̃mi. Bairo cʉ̃ caapee mena jʉ̃gori carorije macããjẽrẽ caĩñapai cʉ̃ caãmata, apei cʉ̃ caapeere cawerocaecoricʉre bairo cʉ̃ caãno, ñuña. Bairo jĩcã ũno caapea cʉ̃goetimicʉ̃ã, Diotʉ cʉ̃ caátó ñujãñuña. Peeropʉ roro cʉ̃ caábujiorijere cʉ̃ netõõgʉmi Dios, tore bairo carorije macããjẽrẽ cʉ̃ caĩñajãnaata yua. Cʉ̃ caapee roro cʉ̃ átio joroque caátie mena cʉ̃gori roro peeropʉ cʉ̃ capopiye tãmʉoata roque, ñuetibujioro, yʉra. Bairi roro mʉjãã caátinucũrĩjẽrẽ jãnacõãña.
La parábola de la oveja perdida
(Lc 15.3-7)
10 “Tunu bairoa mʉjããrẽ ñiña: Cawĩmarãrẽ, cabʉgoro macããnarẽ bairo na ĩñaeticõãña. Na cʉ̃ãrẽ na mʉjãã canʉcʉ̃bʉgoro boya. Cariape mʉjããrẽ ñiña: Narẽ caĩñarĩcãnʉgõrĩ majã ángelea pʉame na cabairijere yʉ pacʉ Dios ʉmʉrecóo macããcʉ̃rẽ cʉ̃ quetibʉjʉnucũñama. 11 Torecʉ, yʉ, Camasã Jʉ̃gocʉ, yʉ apʉ́, camasã cayasibujiorãrẽ na netõʉ̃ acʉ́.
12 “Tʉ̃gopeoya mai. Jĩcãʉ̃, cien ovejare cacotei jĩcãʉ̃ na mena macããcʉ̃ oveja cʉ̃ camawijiayasicoápata, ¿jicoquei cʉ̃ macãʉ̃ ápéribujioʉcʉti? Jicoquei cʉ̃ macãʉ̃ ácoabujioʉmi. Noventa y nueve caãnarẽ ẽñotaricaropʉ cũcõã, apei cayasiatacʉre cʉ̃ macãʉ̃ ábujioʉmi. 13 Bairi oveja cayasiatacʉre cʉ̃ cabocaata, caroaro ʉseanibujioʉmi. Aperã camawijiaetiatanarẽ na cʉ̃ caʉseanirõ netõrõ cʉ̃ ʉseanibujioʉmi, cayasiatacʉre cʉ̃ cabocaata. 14 Torea bairo ãnoa cawĩmarã mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ cayasiro boetiyami yʉ Pacʉ ʉmʉrecóo caãcʉ̃ pʉame,” jãã ĩ quetibʉjʉwĩ Jesús.
Cómo se debe perdonar al hermano
(Lc 17.3)
15 Ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo jãã ĩ nemowĩ tunu: “Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mʉjãã yaʉ, roro mʉjããrẽ cʉ̃ caápata, cʉ̃tʉ átíri cʉ̃ quetibʉjʉya, aperã na catʉ̃goetopʉ. Bairi cʉ̃ pʉame mʉjãã caĩrĩjẽrẽ cʉ̃ catʉ̃goʉsaata, jĩcã yerire bairo cacʉ̃gorã mʉjãã tuagarã yua. 16 Bairo mʉjãã caĩrĩjẽrẽ cʉ̃ catʉ̃gogaeticõãta roque, apei mʉjãã yaʉ, jĩcãʉ̃, o pʉgarãrẽ na piiya. Bairo na caetaro ĩña, na mena átíri, roro mʉjããrẽ caátiatacʉre mʉjãã quetibʉjʉ nemogarã tunu, cʉ̃ mʉjãã caĩrĩjẽrẽ aperã pʉgarã, o itiarã na catʉ̃goparore bairo ĩrã. 17 Bairo mʉjãã caquetibʉjʉqũẽnogamiatacʉ̃ãrẽ, cʉ̃ pʉame jĩcã nʉgõã cʉ̃ catʉ̃gogaeticõãta, ñubueri majãrẽ na quetibʉjʉya. Torea bairo tunu na caquetibʉjʉrijere cʉ̃ catʉ̃gogaeticõãta, Diore camasĩẽcʉ̃rẽ bairo qũĩñacõãña yua. O romano majãrẽ camasã yaye dinerore cajejobojari majãrẽ bairo qũĩñacõãña.
18 “Cariape mʉjããrẽ ñiña: Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ macããnarẽ caátijʉ̃gorã mʉjããrẽ yʉ cũña. Bairo caãna ãnirĩ ati yepa ãna, ‘Dios ʉmʉrecóo macããcʉ̃ marĩrẽ cʉ̃ caátirotirije niña,’ o ‘Dios cʉ̃ caátirotietie niña,’ mʉjãã ĩ masĩgarã Dios yarãrẽ.
19 “Apeyera tunu mʉjããrẽ ñinemoña: Noa ũna mʉjãã mena macããna pʉgarãpʉa jĩcã yericʉnarẽ bairo dise ũnie mʉjãã caborijere Diore mʉjãã cajẽniata, mʉjãã caĩrõrẽã bairo mʉjãã átibojagʉmi yʉ Pacʉ Dios, ʉmʉrecóo macããcʉ̃. 20 Yʉ yarã yʉ yaye bʉsʉriquere na cañubueneñarõpʉ caãno cãrõ na mena yʉ ãnigʉ. Pʉgarã, o itiarã jeto na caãmata cʉ̃ãrẽ, na mena yʉ ãnigʉ,” jãã ĩ quetibʉjʉwĩ Jesús.
21 Bairo jããrẽ cʉ̃ caĩquetibʉjʉyaparoro, Pedro pʉame Jesutʉ atí, atore bairo qũĩ jẽniñawĩ:
—Jãã Quetiupaʉ, yʉ yaʉ roro yʉ cʉ̃ caápata, ¿nocãnacãni majũ cʉ̃ mena yʉ bʉsʉqũẽnocʉti? ¿Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãni majũ bairo yʉ áticʉti? —qũĩ jẽniñawĩ Pedro Jesure.
22 Bairo cʉ̃ caĩjẽniñarõ tʉ̃go, atore bairo qũĩwĩ Jesús Pedrore:
—Baipʉa, tore bairo mee mʉjãã yʉ átirotiya. Siete por setenta cãnacãni majũ cʉ̃ mʉjãã bʉsʉqũẽnogarã, ñiña —qũĩwĩ.
La parábola del funcionario que no quiso perdonar
23 Ĩ quetibʉjʉ yaparo, ape wãmerẽ ĩcõñarĩ bairo jãã ĩ quetibʉjʉwĩ tunu: “Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ atore bairo niña: Jĩcãʉ̃ quetiupaʉ rey cʉ̃ ʉ̃mʉa cʉ̃rẽ cawapamorã dinerore na catunuorõ boyupʉ. 24 Bairo boʉ, cʉ̃tʉ na piijoneñojʉ̃goyupʉ, na mena qũẽnogʉ. Bairi jĩcãʉ̃ cʉ̃ capiijojʉ̃goʉ pairo capee millones majũ cʉ̃ wapamoñupʉ̃. 25 Cʉ̃ pʉame dope bairo cʉ̃ átiwapatimasĩẽsupʉ̃ tie cʉ̃ cawapamorĩjẽrẽ cʉ̃ quetiupaʉre. Bairo, ‘Yʉ cʉ̃goetiya,’ cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, quetiupaʉ rey pʉame cʉ̃ cawapamoʉrẽ, cʉ̃ nʉmorẽ, cʉ̃ pũnaarẽ, bairi cʉ̃ yaye nipetirije cʉ̃ cacʉ̃gorije ũnie cʉ̃ãrẽ aperãrẽ na nunirerotiyupʉ, cʉ̃ cawapamorĩjẽrẽ na cajeparore bairo ĩ. 26 Cawapamoʉ pʉame bairo rey cʉ̃ carotiro tʉ̃gori, rʉpopaturi mena cʉ̃tʉ etanumurĩ atore bairo bʉtioro qũĩñupʉ̃: ‘Yʉ Quetiupaʉ, jicoquei roro yʉ mʉ ápewa. Dinero mʉ yʉ cawapamorĩjẽrẽ tocãnacã tiirire cabero mʉ yʉ tunuogʉ baipʉa,’ qũĩñupʉ̃. 27 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, bopacooro qũĩñañupʉ̃ quetiupaʉ rey cʉ̃ ʉ̃mʉrẽ. Bairi, ‘Ñugaro. Caroaro mʉ tuagʉ. Yʉ mʉ cawapamorĩjẽrẽ mʉ yʉ masiriyogʉ’ qũĩñupʉ̃. Bairo ĩrĩ, caroaro tuao joroque cʉ̃ áti, cʉ̃ árotiyupʉ.
28 “Bairo caroaro cʉ̃ caátimiatacʉ̃ãrẽ, cawapamomiatacʉ pʉame cabero apei cʉ̃ yaʉ petoaca cʉ̃rẽ cawapamoʉrẽ bocáetari cʉ̃ tutiyupʉ. Bairo cʉ̃ tuti yua, roro cʉ̃ wãmʉtutupʉre ñerĩ atore bairo qũĩñupʉ̃: ‘¡Yʉ mʉ cawapamorĩjẽrẽ jicoquei yʉ mʉ tunuogʉ!’ qũĩñupʉ̃. 29 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñupʉ̃ cʉ̃ bapa cʉ̃ cawapamoʉrẽ: ‘Yʉ yaʉ, jicoquei roro yʉ mʉ ápewa. Dinero mʉ yʉ cawapamorĩjẽ tocãnacã tiirire cabero mʉ yʉ tunuogʉ baipʉa,’ qũĩñupʉ̃. 30 Bairo cʉ̃ caĩrõ, cʉ̃ yʉesupʉ. Preso jorica wiipʉ cʉ̃ cũrocarotiyupʉ, yʉ cʉ̃ cawapamorĩjẽrẽ cʉ̃ jopeyoáto, ĩ. 31 Bairo cʉ̃ caáto ĩña, aperã cʉ̃ mena macããna paabojari majã tʉ̃goñarĩqũẽ paiyuparã. Bairo cabairã ãnirĩ na quetiupaʉre cʉ̃ quetibʉjʉrásúparã. 32 Bairo na caĩquetibʉjʉro tʉ̃go, quetiupaʉ rey pʉame cʉ̃ piijorotiyupʉ tunu cʉ̃rẽ cawapamomiatacʉre. Bairo cʉ̃ caetaro ĩña, atore bairo qũĩñupʉ̃: ‘Mʉ, yʉ paabojari majõcʉ, ¡roro majũ mʉ tʉ̃goñaña! Bopacooro yʉ mʉ cajẽnirõĩ, pairo yʉ mʉ cawapamomiatajere yʉ masiriyobojaapʉ. 33 Bairo yʉ caátimiatacʉ̃ãrẽ, ¿nopẽĩ bopacooro mʉrẽ yʉ caĩñaatatorea bairo, apei, mʉ bapare bopacooro cʉ̃ miñaetiati? Roro majũ mʉ tʉ̃goñaña,’ qũĩñupʉ̃. 34 Bairo qũĩrĩ, netõjãñurõ cʉ̃ mena asiari, preso jorica wiipʉ cʉ̃ árotiyupʉ. Topʉ nicõãñupʉ̃ dinero cʉ̃ cawapamorĩjẽ cʉ̃ catunuopeyoparo jʉ̃goye,” ĩcõñarĩ jãã ĩ quetibʉjʉwĩ Jesús.
35 Bairo ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo jãã ĩnemowĩ tunu:
—Yʉ Pacʉ ʉmʉrecóo macããcʉ̃ pʉame torea bairo átigʉmi mʉjãã tocãnacãʉ̃rẽ, mʉjãã yeripʉ mʉjãã yarã roro mʉjããrẽ na caátiere na mʉjãã camasiriyoepata —jãã ĩwĩ.