7
Balela kuipa pu' depañuEsteban pakami.
Tsenñu chachilla' mitya Diosnu kalen jimula' kayu aa bale ruku, Estebannu: ¿Uwain yala padetishu juntsa tsajun? ti' pake'meemi.
Tsenñu pakatu tsandimi: Uwain judío naatalala, bale rukula bain meedidei: Lala' tsamantsaa Dios lala' tinbu apa Abrahamnu katawamuve, Mesopotamia tusha chuñu kayu Harán pebulusha jindyuren. Tsejtu tsandimuwaami: Naa ñu' tu bain, naa ñu' bululanu bain shuike' ji' iya naaju tunaa keewaañu bain junga jide, * Génesis 12.1 timuwaami. Tsenñu Abraham Caldea tusha (tsandityu' bain Mesopotamiasha) chuturen lu' ji' Haránbi chuimi. Tsejturen bene junu ya' apa peyañu, Dios, Abrahamnu challa lala chudenaashu juntsa tusha tajami. Tsaaren Dios yanu tiba yachi tadiyaware' shuikendyumi, naa leka chudinuu tu bain kuindyumi, tsaaren Abrahamnu bene ya' tyuipañalanaa yachi tiba jumu dekunu tsuyu ti' pami, Génesis 17.8; 48.4 naa jumalaa Abraham kayu na miyajtuwaañuba. Tsenmin Dios entsa bain tsandimi: Ñunu sera' jamu chachilla vee tusha chu' vee mujtu tusha chumu chachi juu chunu detsuve, tsenmin veelachi uuden i' taawasha ken chumu chachi junu detsuve, tsenmin yaichi 400 añu' mitya firu' in chunu detsuve. Tsaaren mun ñullanu yaichi uuden in chu' taawasha kikaren chumu chachi detireñuba juntsalanu taaju iware' puitenu tsuyu. Génesis 15.13-14 Tsenmala bene junu demalu' miitu enu demaja' inu aawa kure' keewaanu detsuve, § Éxodo 3.12 timuwaave.
Tsejtu bene Dios Abrahamba veta' veta' tsanguedaa ti' patu entsandimi: Ñulla Dioschi señas inu dejuve timuwaave. Tsenñu' mityaa ya' na Isaac nakayañu mandishpen malu iinmalan Dioschi señas ikaamuwaami. Tsenñu Isaac bain ya' na Jacobnu tsarenguemuwaami. Tsenmala Jacob bain ya' nalanu tsarenguemuwaami, juntsa 12 nala, Israel chachillachi 12 bulu sera' jimu chachilla' apala tiyamulanu.
Bene Jacob' nala, matyu laachi lala' aa-apa milla jumula, ya' naatala Josénu kishtyatu, uuden i' veelachi taawasha kemu chachi juu tirenu de-ati' Egiptosha eemuwaala. Tsenñuren Diosya Joséba bulu pu' washkentsu' mitya, 10 tsamantsa taaju ken chunuu juñuba ura' ikaren chukaami. Tsejtu tsamantsa ura' aseetaju' pamu tire' naa Egipto rei, matyu faraónchi bain ura' katawainuke kiñu, yanu Egiptochi uñi tirekemi, tsenmin ya' yasha tiba jumulanu washna' keekeenamu bale bain tireminguemi.
11 Tsenñu bene tu kuraa Egiptosha bain, naa Canaánsha bain panda yamuj tiyañu, lala' yumaa aa-apala bain taaju i' puila, ti fin tsaatu. 12 Tsejturen Jacob, Egiptoshaya finutsumi tsuve detiñu kuinda mijatu, ya' nalanu, matyu lala' kaspee aa-apalanu junga eemuwaami. Juntsaitaa ajke' bijee jimuwaala. 13 Tsejtu bene bain demiitu, juntsaba pai bijee demiiñaa, José ya' naatalalanu mangueengayakutimi, juntsaiñaa faraón bain José naaju bulu chachiwaañuba mijamuwaami. 14 Bene José ya' apa Jacobnu bain, naa ya' bululanu bain mikamuwaami. Kumuinchibi 75 chachi juwaala. 15 Juntsaitaa Jacob Egiptosha ji' chutu, bene junbiren ya bain, naa lala' tinbu apala bain peyala. 16 Tsenñu yala' ujkun bulu Siquembi demandaji', kaspele Abraham, Hamor' nalanu lushinchi ati'kañu tujuusha mene menekila.
17 Tsejtu Dios Abrahamnu naati' tsanguenbera kenu tsuyu timuwaañuba tsaa puinu malu dechantsuñu, Israel chachilla Egiptosha pure' seraintsula. 18 Tsaintsunu tinbunu Egiptobi main vera, Josénu kerajtunu chachee rei tiya' uudenguen machumi.* Éxodo 1.8 19 Juntsa reiya lala' chachillanu na'baasa ken chu' lala' tinbu apalanu firu' deke', naa yala' kaillanu bain avindala dekepu' maali shuikenu uudenguemuwaami yala depesa tyatu. 20 Tsenñu juntsa tinbutalaa Moisés nakayamuwaami. Juntsa kaana yuj uukera' nawaami, tsenñu ya' apala yala' yasha pen chu'chaya jingue awakaala. 21 Tsejtu bene avindala kepu' deshuikiñu, faraón' na'ma kata' katu, ya' na juuñungue washke' awakaami. 22 Juntsaitaa Moisés Egiptosha titi mijakaamu deeñuba tsai mijakaratu tiba demijaimi. Tsejtu palaachi bain ura' aseetaju' pamumin, naa kenchi bain tsaren jumi.
23 Moisés 40 añu juunu uwanu ya' chachilla' junga keejinu tya' jimi, Israel chachilla' junga. 24 Tsenñu main Egiptosha chumu chachi, Moisés' paandenu firu' ke' ta'kentsu katatu, ya' mitya balela' ketu, Egiptosha chumu chachinu tsaa tutekemi. 25 Tsejtu ya tsanguiñaa, Dios ya' mitya livee kikaanu juñuba, ya' bulu chachilla aseetanguichu deeve tyañuren, aseetangui'la. 26 Juntsa ayunchi Moisés Israel chachilla yai tene vinguendetsu kata', veta' veta' ura' demandisa tyatu tsandimi: ¿Nenñu dekiyu, ñulla bulu chachiitalaba tsanguintsula? timi.
27 Tsenñu firu' kenu tya' vinguemu ruku Moisésnu ma bandyulera ketu tsandimi: ¿Maa ñunu lalanu kavitu kemu bale ruku juu detiren? 28  Tsejtu ¿inu bain kishi Egiptosha chumu rukunu naake' tute'ba tsangue' tu'nu tenguee? Éxodo 2.14 timi.
29 Tsandiñu meetu, Moisés Madián tusha nepiya' ji' chuimi. Tsejtu junga vee mujtu tusha ji' chumu chun tsanatu pai na kakaami. 30 Tsejtu bene 40 añu puiñu tiba den chutyunu tenasha, Sinaí kuyi keesha main da'chichii llu'kakentsununu ma anjee katawami Moisésnu. Éxodo 3.2 31 Tsenñu Moisés katatu pure' keenbashiindu kalen jimi ura' keenu tyatu, tsaintsuren Bale Ruku' palaa meejatu tsandimi: 32  Iyaa ñulla' tinbu aa-apala' Diosyu, Abrahamchi bain, Isaacchi bain, Jacobchi bain, § Éxodo 3.6 timi. Tsenñu Moisés jelanchin dejullukendu junga mangue-erendyai'mi. 33 Tsenñu Bale Ruku tsandimi: Ñu' neepanu puushu juntsa sandalia kalaakide, matyu ñu' uinashu juntsa tuya inchin juu tuñu' mitya.* Éxodo 3.5 34  Uwain in chachilla Egiptosha chutu taaju kendetsuñu bain miyu, tsenmin yala llakindya' depakañu bain mere' mityaa yalanu livee kenu pajayu. Tsa' mitya jade, ñunu Egiptosha eenu tsuyu, Éxodo 3.7, 8, 10 timi Dios.
35 Tsenñu Esteban kayu pandu tsandimi: Naa ñulla Moisésnu meradekityu', ¿Maa ñunu kavitu kemu bale ruku tiren? Éxodo 2.14 detiñu bain, Diosya yanu bale ruku bain, tsenmin livee kemu bain tire' eemi, da'chichii llukinsha katawamu anjeenu tsanguikaañu' mitya. 36 Tsenñu Moisésya lala' tinbu aa-apalanu Egiptosha dechuñu naa kata' keenbashiinuu juu bain deke', naa Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu jumu bain deke' keeware', naa Egiptosha bain, naa Ungalala tinu lamaasha bain, naa tiba den chutyunu tenasha bain 40 añu' mitya tsanguendu mangalaamuwaami. 37 Tsejtu Moisésren Israel chachillanu entsandimuwaami: Dios ñulla' kejtsapalaren main ya' mitya pamu ruku iya tsaa faawaanu tsuve, § Deuteronomio 18.15 timuwaami. 38 Tsenmin tiba den chutyunu tenasha dewa'nanu uwanu bain Sinaí kuyisha anjee panmala Moisésya lala' tinbu apalanu manba manbatimuwaave, tsenmin yaren lalanu chuwaanuu palaa bain mere' mawainnu tiyamuwaave.
39 Tsenñuren lala' tinbu apalaya yanu demeenguityu' Egiptoshaa miinu tyamuwaala. 40 Tsenmin Aarónnu entsandimuwaala: Chi dyus kide lalanu miya' jinutsu, matyu lalanu Egiptosha mangalare' maamu Moisésya challa naa-iñuba mijdetu' mitya, * Éxodo 32.1, 23 tila. 41 Tsejtu chi dyus ke' wagaa muute juuya kila, tsangue' naa animaa juula bain tu'la juntsanu keewaanu, tsejtu yala' tyaapachi keñu chi dyusnaa balengure' keeware', naa fandangu bain kila. 42 Tsenñaa Dios yalanu baka' miji-i', kai'sha chumu makaralanaa teedi' aawa kuren chunuke tiwaami, Diosa' mitya pamu rukulachiren yala' kiikanu entsa pillawaañu:
Israel chachilla,
¿ñulla 40 añu tiba den chutyuin tenasha nenduba,
naa animaa bain tute', naa vejan ufeenda juula bain inu keewaamuwa dejuu?
43  Tsanguityumee chi dyusya deke' Moloc mumu depu',
juntsanaa kaa yapaya ke' pu' tajimu deeve,
tsenmin makaranu bain dyus ti', Refán mumu pu',
ñui tene keñu chi dyusnuren tsangue' teedi' aawa kure' keewaawaakemu deeve.
Tsa' mitya ñullanu entsa tunu majuka'lare' Babilonia pebulu ajkesha manguepukenu tsuyu, Amós 5.25-27 ti' pillawaami.
44 Lala' tinbu apala tiba den chutyunu tenasha nendu Diosa' tsandipañu keewara yapaya tanamuwa deeve, Dios, Moisésnu keewaatu naajuñu kata'ba tsangue kide tiñu jumu yapaya. 45 Tsenmin lala' tinbu apalaren yaichi tiba jumu juu tire' tanamuwaala juntsa yapayanu, tsejtu Josuéba demiitu Diosa' kunu tusha mandajila, matyu Diosren lala' tinbu apalanu juntsa tusha dechusa tyatu vee chachillanuya yala' ajuusha dejuka'lare' eemuwaañu. Tsai' detajiñu junuren David chungama juntsa yapaya chumuwaami. 46 Tsenñu bale ruku rei David, Dioschi ura' katawatu, Diosa' pupunanu ya main kenu pa'mi, junaa Jacob' chachilla Diosnu aawa kure' keewaanudetsu. 47 Tsenñuren David' na Salomónya Dioschi aa elesha kemuwaami, 48 naa aa kai'sha chumu Diosya chachilla' keñu yanu chutyuwaañuba. Matyu Diosa' mitya pamu ruku naatimuwaañuba:
49  Selu jumaa in chuntsumi chunbulla juve;
tsenmala tuya in neepa teetadintsumi juve.
Tsaanuba ¿tyeenguenaa inchi ya kenu dejuyu, inu junu chusa titu?
50  ¿Iyaa tiba dekemu ruku jutyuu? tive Bale Ruku, Isaías 66.1-2 ti' pillami.
51 Tsejtu Esteban kayu pa' jindu tsandimi: Naa tsaañu bain ñullaa naa-uwanuba pañu meedityu chachi deeve, tsenmin naa ñulla' pungui bain, naa ñulla' tenbuka bain Diosnu keenguityu chachilla naadejuñuba tsa deeve. Tsa' mitya naa-uwanuba Espíritu Santo naakesa tyañuba tsa tsanguityu deeve. Tsa deju' ñulla' tinbu aa-apa naajuwa deeñuba ñui bain tsaren dejuve. 52 Tsejtu ¿ñulla' tinbu aa-apala, Diosa' mitya pamu rukulanu naajulanu bain firu' kityuwa dejun? Tsenmin Dios naakesa tyañuba tsanguemu ruku main janu tsuve ti' wainmulanu bain yalaren tutentsumuwa deeve, tsenmin challa juntsa ruku janmala, ñullaa firu' kenu dewandi' kakare' detu'kaave. 53 Tsenmin Moisésya anjeela' mityaa lei ka' ñullanu kuwañu bain, ñullaa juntsanu meenguityu chachi deeve, timi.
Esteban shupukachityatyu' peyami.
54 Tsejtu Esteban juntsandi pañu demeetu ajaranchin yala' tenbukaba delulawaake', naa tejkuba depakarai ajaavila. 55 Tsaaren Estebanya Espíritu Santo tene tyuwaju' mitya kai'sha ke'laatu, Diosnu tsamantsa aa bale ruku juu uina katalaami, naa Jesúsnu bain ya' urandyasha uyuna. 56 Tsejtu tsandimi: Kai'sha juuna katayu, tsenmala naa Chachi Tiya' Nakayamu bain Diosa' urandyasha uinave, timi.
57 Tsenñu yala merendyai'tu, naa punguiba deduka' tadi' jutindu yanu tene deji', 58 bene pebulu kapasha dejuike' taji' shupukachi tene detya'kila. Tsejtu yanu tsandive ti' meena' kuipa pumulaya, yala' jandaa pannu jali debe'tu main Saulo mumu rukunu keenakaanu tsuula.
59 Tsangue' shupukachi tya'kendetsun, Esteban Diosba kuinda ketu tsandimi: Bale Ruku Jesús, in aama kade, timi. 60 Tsanditu bene teledi' daran uti' patu tsandimi: Bale Ruku, entsa ujcha' mitya yalanu kuipa putyude, timi.
Tsandi' dyatu peyami.

*7:3 Génesis 12.1

7:5 Génesis 17.8; 48.4

7:7 Génesis 15.13-14

§7:7 Éxodo 3.12

*7:18 Éxodo 1.8

7:28 Éxodo 2.14

7:30 Éxodo 3.2

§7:32 Éxodo 3.6

*7:33 Éxodo 3.5

7:34 Éxodo 3.7, 8, 10

7:35 Éxodo 2.14

§7:37 Deuteronomio 18.15

*7:40 Éxodo 32.1, 23

7:43 Amós 5.25-27

7:50 Isaías 66.1-2