1 Abraham yumaa pure' rukuumi, tsenmin Yavé yanu tinuba ura' de-ikare' puitemi. 2 Tsejtu ma malu Abraham, yachi manda-i' taawasha kemu chachinu, matyu ya ti tañuba kumuinchi washna' keenamu kayu ruku chumunu mikatu tsandimi: Tsantsaya ñu' tyaapa in enbu panbeesha pukide, *Tyaapa enbu panbeesha pukitaa tyee tsanguenbera kentsuyu ti'ba masmi' manbatinuu jutyuve ti' keewarawaami. 3 tsejtu in na Isaacnu, enu in chunaashu juntsa Canaán tusha chumu supulanuya kakaan jutyuyu ti', naa selu bain, naa tu bain kemu Yavé Diosnu paka' tsanguikarenbera kikaan jutyuyu tika. 4 Tsejtu in tushaa ji', jungaa Isaacchi in bulu paande na'malanu ma supu mi'ke' kaide, timi.

5 Tsenñu yachi manda-i' taawasha kemu ruku pakatu tsandimi: Tsandenna juntsa na'ma iba jandyai'shu juntsaa, ¿tyeenguenujtuuwa? ¿Ñu' nanaa junga ñu' chudi' janu tusha ta'nujtuuwa? timi.

6 Tsenñu Abraham tsandimi: ¡Tsa jutyuve, in nanuya junga miya' jityude! 7 Matyu Yavé, selusha chumu Dios, inu in apa' yanu kalaamu Dios, in paandela' tusha inu kalaamu Dios, entsa tu inu sera' jimu chachillanaa kuwanu tsuyu ti' uwain tsanguenbera kenu tsuyu ti' pamu Dios, ñu' ajuusha main anjee eenu tsuve, in nachi ma supu kakaanu. 8 Tsandenna supu na'maa ñuba jandyai'shu juntsaa, ñu Diosnu paka' tsanguenbera kentsuyu tishu juntsa, nejuu mandiyainu tsuve naa taatyuñu bain, ¡tsaaren ti' mityaba in nanuya jungaa ta'tyude! timi.

9 Tsenñu yachi tiba kiikemu chachi, yanu uudenguemu ruku Abraham' enbu panbeesha tyaapa ta'pu' taditu, Abraham naati pañuba Diosnu paka' uwain tsanguenbera kenu tsuyu ti' pami. 10 Tsejtu yanu uudenguemu rukuchi tiba uukeraa bale jumula deka' jitu, paitya kameyu ka' ji', umaa Nahor pebulusha jimi, Mesopotamiasha. 11 Tsejtu bene malutala tiba kiikemu chachi yumaa dekependu' kakensha juntsa pebulu avindala vijimi, matyu supula pi kas neneinu uwatala, tsejtu pi pusu kelunu kameyulanu detelengaakaake' 12 umaa Diosba kuinda ketu entsandimi: Yavé, inu uudenguemu ruku Abraham' Dios, uma malu inu ura' puiwaaka, tsenmin inu uudenguemu rukunu bain ura' puiwaanu kikaade. 13 Iya challa entsa pusu kelunu entsanayu, tsenñu enu chumu pannala pi kalaaja' mijin juunu detsuve. 14 Tsenmala challa iya naaju na'manu: Tsantsaya, ñu' tupiyama pajtede, inu pi kushnu tenve, tinmala, Kujchide, ti', naa ñu' kameyulanu bain pi kuwanu tsuyu, ti' pakamu na'ma ju'ba, juntsaa ñuchi tiba kiikemu chachi Isaacchi mi'ke' kañu na'ma jusa. Tsenmalaa iya mijanu tsuyu naa inu uudenguemu rukunu ñu yuj ura' kentsuñuba, timi.

15 Tsejtu juntsandi' Diosba kuinda ketu kayu dekindyuren, ma na'ma ya' palanu tupiyama chuu jantsu katami. Juntsa panna Rebecami, Betuel' na'ma. Betuelya Milcáchi bain, Nahorchi bain ya' na jumi; Nahorya Abraham' naatalawaami. 16 Tsenñu Rebeca yuj uukerami, tsenmin naajulanuba tsa-i' kerajtu jumi; naaju unbeelaba yaba tsudi' kerajtula. Tsejtu pi pususha vitu ya' tupiyamanu pi tyuwake' yumaa maluntsumi, 17 tsenñu Abrahamchi manda-imu chachi yangachi ji' mi'na jitu entsandimi: Tsantsaya, ñu' tupiyamanu pi jayu kuwaka; kushnu tenve, timi.

18 Tsenñu pakatu: Ruku, kushde, timi.

Tsejtu ya' tupiyama jeke pajte' ya' tyaapachi yaitadi' kushkaami. 19 Tsenñu Abrahamchi manda-imu chachi pi kujchi' dyañu, Rebeca entsandimi: Ñu' kameyulachi bain pi kalaanu tsuyu, tsenmala yala naake mutya'ba tyubanbera kushnudetsu, timi.

20 Tsejtu animaa pi kushnutsumi, kule keraanu jeke ya' tupiyamanu pumu pi deyuuputu, pususha mavi' malatintsumi, kumuinchi animaala pi kujchinbera. 21 Tsenñu juntsa na'ma tsaita nentsuñu Abrahamchi manda-imu chachiya pabandi'mujchi ne keenami, yanu uwain Yavé ura' kemishtiñuba mijanu tyatu. 22 Tsejtu kameyula pi dekujchi' dyañu, juntsa ruku ma uru suutes mandishmain gramu adyu kuwami juntsa na'manu. Tsejtu tyaapanu eenguintsumi bain uru tene juu, mika 100 gramuya ma pulla adyu tene, pallu kuwami. 23 Tsejtu tsandimi: ¿Ñu mu' na'mayu? ti' pake'meemi. Tsanditu: ¿Ñu' apa' yasha, naa in chachillachi bain, naa inchi bain uma kepe junga tsudi' puinuu junu jun? timi.

24 Tsenñu entsandi pakami: Iya Betuel' na'mayu, matyu Milcáchi bain, naa Nahorchi bain ya' paña. 25 Tsenmin lala' yashaya ñu uma kepe tsudi' puinuu junu juve, tsenmin kameyulachi tsuinsha bain, naa panda bain detanayu, timi.

26 Tsenñu Abrahamchi manda-imu chachi teledi' Yavénu aawa kure' keewaatu, 27 entsandimi: ¡Inu uudenguemu Abraham' Dios Yavéya yuj urave tikayasa, naa inu uudenguemu rukunu bain kidanda jutyu' tenbitya' ura' ju', naa inu bain ya' paandela' junga jiinuke kikaren mitya! timi.

28 Tsenñu Rebeca ya' ama' yasha yangachi mijiimi, kumuinchi naa naa-i puiñuba kuinda kenu. 29-30 Rebeca main kaya miyawaami, ya' mumu Labán. Tsejtu Labán, ya' tsujki naa suutes bain, naa tyaapanu eenguintsumi bain taaya miiñu katatu, tsenmin Rebeca juntsa rukunu laapu' patu naatiñu bain kuinda kentsu meena' mitya, Labán pususha yangachi jiimi juntsa rukunu mi'kenu. Tsejtu Abrahamchi manda-imu chachi junu pusu kelunuren kameyulaba bulu de-uina, Labán kata' yanu kalen mi'na jitu 31 entsandimi: Yavéchi ura' imu ruku, engu jidaa. ¡Nejtaa ñu enu avindalaa shuwanu juyu, naa ñuichi yasha tsudinuu bain, naa kameyulachi tsuinsha bain ba'kaawashuba! timi.

32 Tsenñu Abrahamchi manda-imu chachi yala' yasha jiñu, Labánya kameyulanu buli delanbu' pajte' kameyulanu panda kuwa', yala' tsuinsha ishtape bain detsuumi. Tsejtu bene yaichi pi taji' kumi, tsenmalaa naa Abrahamchi manda-imu chachi bain, naa yaba bulu nemu chachilla bain yala' neepa demanbitsaasa tyatu.

33 Tsejtu bene panda bain fisa tya' dechujti' kuñu, Abrahamchi manda-imu chachi entsandimi: Iya ñullanu ti kuinda kenaa ju'ba kayu kuinda ki'mujchiya panda fin jui'yu, timi.

Tsenñu Labán: Tsaaya pade, timi.

34 Tsenñu entsandi pami: Iya Abrahamchi manda-imu chachiyu. 35 Yavéya inu uudenguemu rukunu tiba pure' uraa ikaakive, tsangue' taruku tiwaave: tsejtu naa uveja juula bain, naa wagaa juula bain, naa lushi jeru juula bain, naa uru juula bain, naa yachi tiba kiikemu chachilla, supula bain, unbee rukula bain, naa kameyu juula bain, naa buru juula bain dekuwave. 36 Tsenmala ya' shinbu Sara bain yumaa deshinbuuren na main ka' kuve, tsenñu inu uudenguemu ruku yachi kumuinchi ti ta'ba ya' nanu tene demanguwakive. 37 Tsejtu inu uudenguemu ruku, inu Diosnu paka' tsanguenbera kenu tsuyu tikaatu entsandiwa: In na Isaacnu, enu in chunaashu juntsa Canaán tusha chumu supulanuya kakaatyude. 38 Matyu in apa' paandela' jungaa jitu, in paande supulanaa in nachi main supu mi'ke' kade, tiwa. 39 Tsenñu inu uudenguemu rukunu entsandiwayu: ¿Tsen, juntsa na'ma iba jandyai'shu juntsaa, naa kenujtuuwa? tiwayu. 40 Tsenñu ya inu tsandiwa: Iya Yavé inu naakesa tyañuba tsangues nemuyu. Yaa ya' anjee ñuba eenu tsuve, ñunu tiba ura' ikaakaanu. Tsa' mitya in apa' paandela' na'malanu ñu in nachi supunganu jide. 41 Tsaaren in paandela ya' na'malanu kuwandetyai'shu juntsaa, ñu Diosnu paka' inu tsanguenbera kenu tsuyu tiñu, nejuu mandiyainu juve naa tsangui'ñu bain, tiwa.

42 Tsenñu iya, uma pi pusu kelunu jatu, inu uudenguemu Abraham' Dios Yavéba kuinda ketu entsandiyu: Uwain ñuren inu ura' nekare' iya tyeenguenaa nentsuñuba juntsaikaandenmalaya, 43 challa iya pi pusu kelunu uinanu uwanu entsaa puiwaasa tenve: naaju na'maa pi kalaanu jañu bain, iya patu: Tsantsaya, ñu' tupiyamanu pumu pi jayu kushkaaka, 44 tinmala, pakatu: Kujchide, ti', naa ñu' kameyulanu bain pi kunu tsuyu, ti' pakamu na'ma ju'ba, juntsaa ñuchi manda-imu chachi Isaacchi mi'ke' kañu na'ma jusa, tiyu. 45 Tsejtu kayu Diosba pensachi kuinda dekindyuren Rebeca ya' palanu tupiyama chuu jantsu katayu. Tsejtu pususha vi' pi kalaañu entsandiyu: Tsantsaya, pi kuwaka, tiyu. 46 Tsenmalan ya' tupiyama jeke pajtetu inu tsandive: Kushde, naa ñu' kameyulanu bain pi kuwanu tsuyu, tive. Tsejtu naa inu bain, naa in kameyulanu bain pi kuve. 47 Tsenñu bene pake'meetu: ¿Ñu mu' na'mayu? tiyu. Tsenñu pakatu: Iya Milcáchi bain, naa Nahorchi bain ya' na juushu juntsa Betuel' na'mayu, tive. Tsenñu iya suutes kijkapanu pumin, naa tyaapanu eenguintsumi bain pallu kuwa' ya' tyaapatala puyu. 48 Tsejtu teledi' Yavénu aawa kure' keewaayu; tsenmin inu uudenguemu Abraham' Dios Yavénu tsamantsa yuj urave ti' payu, matyu inu ura' miñunu taja', inu uudenguemu ruku' nachi ya' naatala' pañanu kakaanu eeñu' mitya. 49 Tsa' mitya challa ñullaren inu uudenguemu rukuba ura' kiikenu deju' padanda deki'shu juntsaa wainkai, naa juntsaasa pensa dejutyu' bain wainkai, tsenmala iyaa mijanu tsuyu nukaa miinu ju' bain, timi.

50 Tsenñu Labán Betuelba pakatu tsandila: Kumuinchi entsa judeeshu juntsa Yavé tene tsanguikaañu' mitya, lalaya naatin tsa deeyu, naa ne urave tinu bain, naa urajtuve tinu bain dejutyuyu. 51 Tsa' mitya Rebeca enu entsanave; ka' miide. Tsenmala ñunu uudenguemu ruku' na' shinbu jusa, tsai' Yavé naakesa tyañuba tsaasa, tila.

52 Tsenñu Abrahamchi manda-imu chachi tsa detiñu meemin, tsaa teledi' llashkapa tunu tapa'kanbera wayu'kami, Yavénu aawa kure' keewaatu. 53 Tsejtu bene naa tiba lushi jeruchi dekeñu juu bain, naa uruchi dekeñu juu bain, naa jali juu bain kalare' Rebecanu kuwami. Tsenmin Rebeca' kayanu bain, naa ya' amanu bain tiba naraa dekalare' kuwami. 54 Tsejtu bene Abrahamchi manda-imu chachi yaba bulu jimulaba panda fila, tsai' kepe junu tsudi' puila.

Tsejtu ayunchi kepenene dekujtu, Abrahamchi manda-imu chachi tsandimi: Tsantsaya inu uudenguemu ruku' yasha me-eekai, timi.

55 Tsenñuren Rebeca' kaya ya' amaba tsandila: Entsa panna kayu laaba paitya malutalaa manchusa, tsejtaa bene ñuba jinu tsuve, tila.

56 Tsenñu Abrahamchi manda-imu chachi tsandimi: Inu kajkaatyukai. Iya tyeengues nentsuñu bain Yavé ura' tsanguikare' puiteñu' mitya, tsantsaya daatadityumujchi inu uudenguemu ruku' yasha me-eekai, timi.

57 Tsenñu yala tsandila: Tsaayaa, pannanaa mika' pake'meedaa, matyu yaa naatiñu meenu, tila.

58 Tsejtu Rebecanu mika' pake'meetu tsandila: ¿Entsa rukuba jinu tenguen? tila.

Tsenñu pakatu: Jinu tenve, timi.

59 Tsenñu Rebecanu bain, tsenmin yanu naa-uwanuba washi washikemu shinbunu bain bulu eela. Tsenmin Abrahamchi manda-i' washkemu chachinu bain, naa yaba bulu nemulanu bain me-eela. 60 Tsejtu Rebecanu Dioschi ura' isa titu entsandila: Lala' tsujki, ¡tsamantsa pure' chachillachi ama jude! ¡Tsenmin ñunu bene sera' jimu chachilla yala' kundaalanu pulla' ka' uudenguen chumu detiyasa! tila.

61 Tsenñu Rebeca yachi manda-imu shinbulaba, kameyunu delu' chudi', Abrahamchi manda-imu chachinu bendaa jila. Entsaitaa Abrahamchi manda-imu chachi, Rebecanu ka' junu malu' miimi.

62 Tsenñu Isaac Négueb tenasha chutu, ma pi pusu “Chu' inu keenamu” mumu pususha pu' miimi. 63 Tsejtu kependu' kainsha nenu lumi ya' yapaya keetala. Tsaintsunu uwanu kameyu kalen jandetsu kata-eemi. 64 Tsenmala Rebeca bain kata-eemi, tsejtu Isaacnu katamin, kameyunu pajtyaimi. 65 Tsejtu Abrahamchi manda-imu chachinu pake'meetu: ¿Mun juntsa unbere jeenbaatala lala' junga jaintsushu juntsa? timi.

Tsenñu Abrahamchi tiba kiikemu chachi: Inu uudenguemu ruku Isaacve, timi.

Tsenmalan Rebeca dukenu jali ka', ya' kajuunu dukikemi.

66 Tsenñu Abrahamchi manda-imu chachi Isaacnu dekuindakikemi naa naake' maja' bain. 67 Tsenñu bene Isaac ya' yapayasha miya' vimi, matyu kaspeleya ya' ama Sara' yapayanun yachi tireñu yapayasha. Tsejtu yaba tyushdi' ya' shinbu tiretu, Isaac Rebecanu yuj estyami. Entsaitaa ya' ama peyañu tsamantsa llakinguen chuturen llaki piremi.