21
Pol kãmma‑i Yerusalɛmu‑i-na
1 Iŋ buɔra baa Efɛsi Diiloŋ-dũŋ-baamba yaataamba‑i, miɛ yiɛ ta baa baatoŋo‑i tiɛ kã Kɔsi. Ku cuo kaala‑i-na, yiɛ sire Kɔsi‑i-na a kã Ɔrɔdi. Iŋ siire Ɔrɔdi‑i-na, yiɛ kã Patara. 2 Iŋ kãa Patara‑i-na, yiɛ da baatoŋo naŋo kã Fenisi; yiɛ suur ufaŋo-na a ta. 3 Iŋ kaa piɛ Sipire‑i, yiɛ yaŋ-yo i nanyuɔŋ-nu aa naa bella cor tiɛ kã Tiir, dii Siiri mara nuɔ. Coŋgorni maŋ waa baatoŋo-na, nii naa saaya ni hiire kusuɔŋ-nu'i. 4 Iŋ hii terieŋgu‑i, yiɛ da Diiloŋ-dũŋ-baamba namba, yiɛ tĩɛna ce yinni niehãi baa-ba. Bafaŋ baa ta ba piiye baa Pol wuɔ u baa kã *Yerusalɛmu‑i-na. *Diiloŋ-Yalle'i naa diyaa nelma famma‑i ba nunni-na. 5 Iŋ juɔ'a i ta yiiŋgu maŋ nuɔ‑i, baa hel hiere baa ba caamba‑i baa ba bisãlmba‑i a saaŋ-ye kã baa-ye dãmmaŋ-nuoraaŋgu-na. Iŋ kaa hi nuoraaŋgu nuŋgu‑i, yiɛ dũuna cãrã Diiloŋo‑i 6 aa sire jaal i-naa. Iŋ jaalaa i-naa, miɛ yiɛ suur baatoŋo-na aa bafaŋ baa gũunu ta ba kũŋ.
7 Iŋ siire terieŋgu-na, yiɛ kã Pitolemayisi. Iŋ hiiriiye Pitolemayisi‑i-na, molo saa ji tiraa suur baatoŋ-na. Iŋ hiiriiye, yiɛ kã ka jaal tobimba maŋ dii terieŋgu-na aa tĩɛna ce yiiŋgu diei baa-ba. 8 Ku cuo kaala‑i-na, yiɛ sire cor kã Sesare. Iŋ hii, yiɛ har Filipu terieŋ-nu. Filipu faŋo waa Diilonelwaraŋo. Ba naŋ hielaa nuɔmba niehãi maŋ Yerusalɛmu‑i-na wuɔ ba ta ba kãyã Yesu *pɔpuɔrbiemba‑i, u waa ba hɔlma-na.*Niɛŋ 6.5. 9 U biemba waa ba naa. Ba saa naa hi soŋ yogo. Ba waa *Diilopɔpuɔrbiemba hiere.
10 Yiiŋgu naŋgu-na, *Diilopɔpuɔrbiloŋo naŋ wuɔ hel *Yude‑i-na jo, ba taa ba bĩ-yo Agabusi. 11 Uŋ juɔ ji da-ye, wuɔ biɛ Pol kpaŋkpaaŋgu‑i a vaa fuɔ fɛrɛŋ gbeini‑i baa u nammu‑i aa cira: «Diiloŋ-Yalle ciɛra wuɔ kpaŋkpaaŋ daaku tieŋ duɔ kã Yerusalɛmu‑i-na, *Yuifubaa-ba ka bel-o vaa-yo dumandɛ yaa nuɔ‑i a hã *niɛraamba‑i baa-yo.» 12 Uŋ piiye dumaaŋo-na, miɛ fɛrɛ‑i yiɛ gbuu cãrã Pol baa terieŋgu faŋgu taamba‑i wuɔ u baa kã Yerusalɛmu‑i-na. 13 Wuɔ bir gbɛ̃-ye wuɔ: «Bige‑i ciɛ na ta na kaal da na caar mi holle‑i? Da ba ka vaa-mi, wɛima sĩ. Da ba fiɛ ka ko-mi, wɛima sĩ. Mi hũyãa-ma da mi ku Yerusalɛmu‑i-na Itieŋo‑i Yesu maama-na.» 14 Uŋ yagaraa miɛ nuŋgu‑i, i saa ce-ku ku hãi; yiɛ yaŋ-yo aa naa cira: «Ma ce ŋaa Itieŋ uŋ taaraŋ-mɛi dumaa.»
15 Ku huoŋgu-na, yiɛ tigiiŋ ta tiɛ kã Yerusalɛmu‑i-na. 16 Diiloŋ-dũŋ-baamba namba hel Sesare‑i-na a cu i huoŋ-nu. Iŋ kaa hi, baa ce i kã ka har naacolŋo naŋo-na, ba bĩ-yo Minasɔ̃. U taa u hel Sipire. U huɔŋgu cuɔ Yesu hũmelle-na.
Pol kãa Sake dumɛlleŋ
17 Iŋ kãa *Yerusalɛmu‑i-na, kuɔ fũnuŋ dɔlnu tobimba maŋ waa terieŋgu-na! 18 Ku cuo kaala‑i-na, Pol wuɔ kã baa-ye Sake†Sake yaa waa Diiloŋ-dũŋ-baamba yuŋ-nu Yerusalɛmu‑i-na. Niɛŋ Gal. 1.19. dumɛlle-na. Yiɛ kã ka da Diiloŋ-dũŋ-baamba yaataamba‑i hiere terieŋgu-na. 19 Pol wuɔ jaal-ba, aa Diiloŋ uŋ kãayã-yuɔ u ce mamaŋ hiere *niɛraamba hɔlma-na, wuɔ suur ma yaaŋga-na a waŋ-ma baa-ba.
20 Uŋ juɔ piiye tĩ, baa gbɛliɛŋ Diiloŋo‑i aa naa cira: «Pol, ne, *Yuifubaa-ba maŋ cuu Yesu huoŋ-nu aa yagar nyaar *Moisi *ãnjĩnamma‑na ba ciinu cor. 21 Ba nuɔ ŋ maama‑i. Ba gbĩɛ-ba wuɔ naŋ wuɔra ŋ piiye baa Yuifubaa-ba maŋ dii juɔma-na wuɔ ba nanna Moisi ãnjĩnamma‑i. Wuɔ naŋ ciɛra ba baa tiraa ba ta ba *jã ba bisãlmba‑i aa ba nanna ba bĩncuɔŋ-maama‑i. 22 Dɛ‑i-na, nuharuŋgu si dii-mɛi, ba ka suɔ wuɔ ŋ juɔ. Terieŋgu faŋgu-na, i ka ce-ma niɛ?» 23 Aa naa cira: «Ne, mamaŋ dii cemma, nuɔmba naa dii bande‑i-na, ba pãa nuŋgu baa Diiloŋo‑i, 24 ne-ba na ka migãaŋ na yunniŋ-maama‑i aa ŋ yiɛra baa nimaŋ dii pãmma hiere ba yunni-na aa ba cir ba yunni‑i. Da ŋ ce mafamma‑i, nuɔmba ka ne da naŋ fɛrɛ‑i ŋ wuɔ Moisi ãnjĩnamma hũmelle‑i. Ba ka suɔ terieŋgu faŋgu-na wuɔ baŋ waŋ mamaŋ ŋ kũŋgu-na hiere coima. 25 Aa niɛraamba maŋ cuu Yesu huoŋ-nu, iŋ yiɛraaya mamaŋ‡Niɛŋ 15.1-29., i nyɛgãaŋ-ma hã-ba, wuɔ ba yaŋ cufĩɛŋ-kũɔma wuoma‑i, baa bĩmbaamba maŋ ba saa cãa ba nonni‑i, baa tãmma famma fɛrɛ‑i aa ba hiel ba naŋga bĩŋwosĩnni‑na.»
26 Baŋ piiye dumaaŋo-na, ku cuo kaala‑i-na, Pol wuɔ gbonu baa balaŋ daaba‑i ka doŋ tuɔ migãaŋ u yuŋ-maama‑i. Baŋ hilaa migãmmaŋ-terieŋgu-na, wuɔ kã *Diilodubuɔ‑i-na ka tũnu *Diilojigãntaamba‑i kuŋ saaya ku bãl yiiŋgu maŋ nuɔ‑i aa ba ko ba niikonni‑i.
Ba bilaa Pol Diilodubuɔ‑i-na
27 Polbaa-ba yunniŋ-maama migãama naa saaya ma ce yinni niehãi. Yiŋ daaniŋ juɔ ta ni kã bãlma‑i, *Yuifubaa-ba naŋ baa da Pol *Diilodubuɔ‑i-na, baa gbo nuɔmba‑i yuɔ ba bel-o. Yuifubaa-ba famba taa ba hel *Asi. 28 Ba siire ta ba kaasĩŋ wuɔ: «*Isirahɛl-baaŋ namaa, kuraaŋ-kuŋ! Naacolŋo maŋ wuɔraayaŋ u bĩɛna i yerre‑i terni-na hiere u yaa daayo. U wuɔra u piiye wuɔ Isirahɛl-baaŋ miɛ i saa fa, nuɔŋ miɛ sĩ. Aa tiraa cira *Moisi *ãnjĩnamma saa fa baa Diilodubuɔ‑i hiere. U yaa tiraa sire biɛ *niɛraamba jo ji suur baa-ba Diilodubuɔ‑i-na a guɔla-yuɔ hã-ye.» 29 Kumaŋ ciɛ ba ta ba piiye wuɔ u juɔ baa niɛraamba Diilodubuɔ‑i-na, ba daa-yo baa Efɛsiyiɛŋo naŋo nelleŋ-huɔŋga-na, ba da niɛ sĩ u juɔ baa-yo Diilodubuɔ‑i-na. Efɛsiyiɛŋo faŋo‑i, ba taa ba bĩ-yo Turofimu.
30 Ijieŋ daani sire gbuo nelle‑i hiere. Nuɔmba hel terni-na hiere jo ji yu Pol-na a bel-o hiel-o Diilodubuɔ‑i-na§Ba saa hiel-o *Diilodubuɔ‑i-na koi koi, ba kãa baa-yo niɛraaŋ-gɔ̃ŋgũɔŋgu'i nuɔ‑i. aa pãŋ bĩŋ dũnfenni‑i. 31 Baŋ hielaa-yo, baa ta ba taara ba ko-yo. Yalle kã ka hi *Oromɛ ba sorosi ba yuntieŋo‑i, wuɔ *Yerusalɛmu huolaa. 32 Sorosi ba yuntieŋo pãŋ sire ne sorosibaa-ba namba baa u nayuntaamba namba, ba ta ta ba gbar ba kã. Nuɔmbaŋ juɔ'a ba ne da sorosibaa-ba jo dii, baa yaŋ Pol muoma‑i aa naa yiɛra ta ba ne.
33 Baŋ juɔ ji hi, sorosi ba yuntieŋo bel Pol aa ce ba vaa-yo baa jɔlgɔbaa-ba hãi. Baŋ vaa-yo, wuɔ yuu u sĩnni‑i aa naa yuu uŋ ciɛ kumaŋ. 34 Ŋga, nuɔmbaŋ yuu dumaaŋo-na, ba piiye ba da-ba-deŋ hiere; a ce sorosi ba yuntieŋo saa ji suɔ baŋ waŋ mamaŋ. Wuɔ naa wuɔ cira ba kã baa-yo sorosi ba cĩiŋ-nu. 35-36 Baa biɛ-yo ta. Nuɔmba‑i hiere baa cu ba huoŋ-nu ta ba kaasĩŋ wuɔ: «Kuɔŋ-yoŋ! Kuɔŋ-yoŋ!» Baŋ kaa ta ba nyugũŋ baa-yo munyugũmmu-na da ba suur baa-yo, baa ta ba nii-yuɔ. Sorosibaa baa naa baa tũu-yo ta ba suur baa-yo.
Polŋ waaŋ mamaŋ baa Yerusalɛmutaamba‑i
37 Baŋ suur baa Pol sorosi ba cĩiŋgu-na, wuɔ yuu sorosi ba yuntieŋo‑i girɛkimma-na wuɔ: «Mi gbãa piiye baa-ni wɛi?»
Sorosi ba yuntieŋo cira: «Naŋ daa girɛkimma‑i hie ta ŋ nu-ma? 38 Esipiyiɛŋo maŋ siire pu aa nuɔmba neifieŋa hãi cu u huoŋ-nu hĩɛŋgu-na, mɛi na'a sĩ u yaa nuɔŋo‑i.»
39 Pol wuɔ cira: «Muɔŋo‑i, *Yuifuyiɛŋ muɔ, mi huɔŋ Tarse, dii Silisi mara nuɔ; mi hel nebuɔ-na; nelgbãŋgbãlãŋ muɔ sĩ. Jande mi cãrã-niɛ, yaŋ mi piiye cɛllɛ baa nuɔmba‑i.» 40 Sorosi ba yuntieŋo hã-yo hũmelle‑i. Pol wuɔ yiɛra munyugũmmu-na aa naa ce u naŋga‑i wuɔ nuɔmba budii. Baa bi budii. Wuɔ biɛ nelma‑i ebiremma-na wuɔ: