Likeŋ
nyɛgãaŋ Yesu maama maŋ
Nelmuoyamma
Like nuŋgu saa waa Yesu *pɔpuɔrbiemba-na, ŋga fuɔ wuɔraaya baa Pol ba ta ba waŋ Diiloŋ-nelma‑i (File. 24). U yaa bi nyɛgãaŋ Yesu pɔpuɔrbiemba maacemma sɛbɛ‑i. Yesuŋ siire ce mamaŋ hiere, u wuɔraaya yuure ma yaaŋga‑i aa suɔ nyɛgɛ̃ŋ-ma. U sɛbɛ‑i-na, u pigãaŋ wuɔ Yesu yaa *Koŋkortieŋo‑i. U juɔ duɔ ji kor *Yuifubaa-ba‑i baa *niɛraamba‑i hiere ãmbabalma nammu-na. U waaŋ Yesu nelnyulmuŋ-kũŋgu‑i bɔi u sɛbɛ‑i-na. Wuɔ nuɔmba maama dɔlnu Yesu‑i, nawalaamba hujarre ko-yo, baa jaamba‑i baa sũntaamba‑i hiere.
U duɔŋ u sɛbɛ‑i baa *Nsãa-Batisi hommaŋ-kũŋgu ka cor baa Yesu hommaŋ-kũŋgu (sap. 1–2). Ku huoŋgu-na, u piiye Nsãa-Batisiŋ *baatiseŋ Yesu‑i dumaa baa *Sitãniŋ taa u taara u guɔl u gbeini‑i dumaa *hĩɛkuraaŋgu-na (sap. 3.1–4.13). Kufaŋgu huoŋgu-na, u suɔ dii u nuŋgu‑i Yesu nuŋ-ãndaaŋgu-na baa u ãncemma-na *Galile‑i-na (sap. 4.14–9.50). Yesuŋ taa dumaa Galile‑i-na kã *Yerusalɛmu‑i-na, u nuŋgu hii-ku. U waaŋ nelma bɔi u sɛbɛ‑i-na, a ne da banamba nunni saa hi-ma (sap. 9.51–19.27).
U piraaŋ u sɛbɛ‑i baa mamaŋ daa Yesu‑i Yerusalɛmu‑i-na. Wuɔ ba gbuu-yo *daaŋ-nu ko-yo, Diiloŋo yaŋ-ba aa sire-yuɔ. Kufaŋgu huoŋgu yaa nuɔ‑i uŋ nyugãaŋ kã Tuoŋo wulaa (sap. 19–24).
1
Like piiye uŋ nyɛgãaŋ u sɛbɛ‑i yuŋgu maŋ nuɔ‑i
1 Tofil, mi ninsontieŋ nuɔ, Yesuŋ siire ce nelma maŋ i hɔlma-na, nuɔmba bɔi duɔŋ ta ba nyɛgɛ̃ŋ-ma. 2 Bamaŋ waa da-ma baa ba yufelle dii ma domma-na, aa ce ma wataamba, baŋ waaŋ-ma baa-ye dumaa, nuɔmba bi nyɛgãaŋ-ma dumɛi. 3 Ku'i ciɛ, mɛi fɛrɛ‑i, mi bi sire wuɔra yuure-mɛi fafamma a ne maŋ ciɛ dumaa. Miŋ juɔ suɔ ma yaaŋga‑i, mi da ku saaya mi gbura-mɛi nyɛgɛ̃ŋ-ma hã-ni 4 ŋ da ŋ suɔ wuɔ baŋ waaŋ mamaŋ baa-ni u maama-na coima sĩ.
Dɔrpɔpuɔrbiloŋo caraaya Sakari‑i
5 *Erɔdiŋ waa nellentesĩnni‑na huɔŋgu maŋ nuɔ‑i *Yude‑i-na, *Diilojigãntieŋo naŋo waa Abiya baamba-na, ba taa ba bĩ-yo Sakari. U ciɛŋo waa *Aarɔ̃ hãayɛ̃lŋo; ba taa ba bĩ-yo Elisabɛti. 6 Sakari‑i baa u ciɛŋo‑i baa naa vii baa Diiloŋo‑i. Ba taa ba nu u nuŋgu‑i aa ta ba wuɔ u hũmelle‑i fafamma. 7 Ŋga Elisabɛti waa cɛnyɛiŋo, a ce ba ji vãa ba hãi‑i-na hiere ba saa da biloŋo baa ba-naa.
8 Yiiŋgu naŋgu-na, Sakari wuɔ suur *Diilodubuɔ‑i-na tuɔ ce u maacemma‑i, bafamba yiiŋgu'i waa. 9 Ku waa da ku bibirre hi bamaŋ, ba hiel nelduɔ suur ka ce mamaŋ dii cemma. Yiiŋ daaku-na, baa hiel Sakari yaa suur ka dii wusũnaŋo‑i. 10 Nuɔŋ baa yiɛra gɔ̃ŋgũɔŋgu-na ta ba cãrã Diiloŋo‑i. 11 Sakari juɔ'a u ne da Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋo‑i u caaŋ-nu. Dɔrpɔpuɔrbiloŋo waa yiɛra wusũnaŋ‑igãŋga nadieŋ-na. 12 Sakari holle gbuu pãŋ caar, u kũɔma ta ma nyɛŋ. 13 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo cira: «Sakari, baa yaŋ korma da-ni. Niŋ cãrãŋ kumaŋ Diiloŋo wulaa, u ka hã-ni baa-ku. Ŋ ciɛŋo ka ce kusũŋgu, a hoŋ naacombiloŋo. Duɔ hoŋ-yo, ŋ haa u yerre‑i Nsãa. 14 U homma ka dɔlnu-niɛ aa fɛ̃ ŋ huɔŋga‑i ŋaa bige‑i! Ku ka bi dɔlnu nuɔmba bɔi. 15 U ka waa nelbuɔ Diiloŋo wulaa. U siɛ ji tuɔ nyɔŋ kolma maŋ gbãa bel nɛliɛŋo. *Diiloŋ-Yalle ka yu u huɔŋga‑i aa u suɔ duɔ hoŋ. 16 U ka ce *Isirahɛl-baamba bɔi bir jo ba Tieŋo‑i Diiloŋo wulaa. 17 U ka ce Diiloŋo maacemma‑i baa *Eli huɔŋga temma, baa u himma bi temma a dii bisãlmba‑i baa ba bĩncuɔmba‑i ba-naa nuɔ. Bamaŋ sa nuɔŋ Diiloŋo nuŋgu‑i, u ka ce ba ta ba nu-ku. U ka tigiiŋ nuɔmba hɔmmu‑i a ce ba ta ba niya Itieŋo jomma‑i.»*Malaki (Malachie) 3.23-24
18 Sakari wuɔ cira: «Muɔ baa mi ciɛŋo‑i i vãa tĩ, dɛ‑i-na mi ce niɛ suɔ wuɔ ŋ waŋ ninsoŋo?»
19 Dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ cira: «Ba bĩ-mi Gabiryɛl. Mii dii baa Diiloŋo‑i u tuɔ puɔr-mi. U yaa puɔraa-mi wuɔ mi ji tũnu-niɛ baa neldɔdɔl daama‑i. 20 Ŋga niŋ'a ŋ saa hũu mi nelma‑i, ŋ ka ce bobo nuɔ, ŋ siɛ gbãa ta ŋ piiye a ji hi maŋ ka ce yiiŋgu maŋ nuɔ‑i. Miŋ waaŋ-ma baa-ni dumaa, ma yiiŋ da kuɔ hi, ma ka bi ce.»
21 Kuŋ ciɛ dumaaŋo-na, Sakari wuɔ vaaya dii huɔŋga-na. A ne da nuɔmba taa ba cie u helma‑i gɔ̃ŋgũɔŋgu-na. Uŋ vaaya dumaaŋo-na, kuɔ cu ba hɔmmu‑i. 22 Uŋ juɔ hel, u saa gbãa duɔ puur u nuŋgu‑i piiye baa-ba; wuɔ naa u tuɔ piiye baa u nammu. Baa pãŋ suɔ wuɔ bĩŋkũŋgu ciɛ-yo dii dũŋ-huɔŋga-na.
23 Uŋ juɔ bãl u maacemma‑i, wuɔ kũŋ. 24 Yinni saa da, kusũŋgu yiɛra u ciɛŋo-na. Wuɔ ce caamba ndii u sa hel, aa naa tuɔ piiye u huɔŋ-na wuɔ: 25 «Diiloŋo niɛ mi yaaŋ-na; senserre maŋ taa di da-mi baa nuɔmba‑i, u hurii-de.»
Dɔrpɔpuɔrbiloŋo caraaya Maari‑i
26 Caamba niediei ku huoŋgu-na, Diiloŋ wuɔ puɔr *dɔrpɔpuɔrbiloŋo‑i†Dɔrpɔpuɔrbiloŋ daayo‑i ba bĩ-yo Gabiryɛl, niɛŋ 1.19. *Galile nelle nande-na ba bĩ-de Nasarɛti, 27 bilonyɔnyuroŋo naŋo wulaa ba bĩ-yo Maari. Baa naa bel-o dɔrruŋ tĩ. U dɔrŋo‑i ba taa ba bĩ-yo Yosɛfu. U waa jãmatigi *Davidi hãayɛ̃lŋo.
28 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo kã ka suur Maari wulaa aa naa cira: «Maari, gbuŋ fɛ̃ ŋ huɔŋga‑i; Itieŋo ciɛ baa-ni. U kuɔnu u huɔŋga‑i baa-ni cor.» 29 Nel daama cu Maari huɔŋga‑i, u tuɔ piiye u huɔŋ-na wuɔ: «Nel hama‑i temma‑i dumandɛ‑i?»
30 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo gbɛ̃-yo wuɔ: «Diiloŋo ciɛ baa-ni, baa yaŋ korma da-ni. 31 Ŋ ka ce kusũŋgu a hoŋ naacombiloŋo. Da ŋ hoŋ-yo, ŋ haa u yerre‑i Yesu. 32 U ka waa nelbuɔ, ba ka ta ba bĩ-yo Dɔrwuoŋo Biɛŋo. Diiloŋo ka ce-yo fɔ̃ŋgɔ̃tieŋo u haayiɛŋo‑i Davidi temma. 33 U ka tĩɛna *Isirahɛl-baamba yuŋ-nu gbula, aa u fɔ̃ŋgũɔ sa ji tĩ dede.»
34 Maari wuɔ cira: «Muɔmi sa bi suɔ bibiɛŋo yogo, ma ka ce niɛ gbãa ce?»
35 Dɔrpɔpuɔrbiloŋo gbɛ̃-yo wuɔ: «*Diiloŋ-Yalle ka jo ŋ wulaa, Dɔrwuoŋo ka hã-ni ku fɔ̃ŋgũɔ‑i. Ku'i ciɛ miɛ niŋ ka hoŋ naacombiloŋo maŋ, ba ka ta ba bĩ-yo Diiloŋ-Biɛŋo. 36 Ŋ daa na horoŋo‑i Elisabɛti‑i kɛ! Naacombiloŋ-kusũŋgu yiɛraaya-yuɔ; ŋ siɛ suɔ wuɔ u yaaŋga cãa. Baŋ taa ba gbɛ̃ umaŋ wuɔ cɛnyɛiŋo, u caamba niediei yaa dɛi kuŋ yaraa-yo. 37 Wɛima sa yar Diiloŋo‑i.»
38 Maari wuɔ cira: «Mii dii Itieŋo naŋ-na, u yaŋ ma ce ŋaa niŋ waaŋ-ma dumaa.» Uŋ waaŋ mafamma‑i, dɔrpɔpuɔrbiloŋo bir ta.
Maari kãa Elisabɛti terieŋ-nu
39 Yibieŋa faŋa-na, Maari wuɔ sire gbãana kã *Yude nelle nande-na duɔ ka ne Elisabɛti‑i. Nelle fande waa tãnniŋ. 40 Uŋ kaa hi dii u gboluoŋgu‑i Sakari dumɛlle-na a jaal Elisabɛti‑i, 41 biloŋo pãŋ sagalla Elisabɛti kusũŋgu-na. *Diiloŋ-Yalle pãŋ yu Elisabɛti huɔŋga‑i. 42 U tuɔ piiye baa Maari‑i da gbagaga wuɔ: «Diiloŋo ciɛ baa-ni a yaŋ caamba‑i hiere, aa bi ce baa biloŋo maŋ ŋ kusũŋgu-na.» 43 Aa cira: «Mi Tieŋo nyu waa hie ji har mɛi temma‑i mi wulaa? 44 Miŋ nuɔ ŋ jaaluŋgu‑i, ku gbuu dɔlnu biloŋo‑i mi kusũŋgu-na; u sagalla. 45 Itieŋ uŋ puɔraa ba ji waŋ mamaŋ baa-ni, niŋ hũyãa-ma wuɔ ma ka ce, naŋ yuŋgu dɔlaa.»
46 Maari wuɔ bi pãŋ doŋ tuɔ hãl wuɔ:
«Mɛi gbu mi jaal Itieŋo yaa mi huɔŋga-na.
47 Diiloŋo maŋ kuraaŋ-miŋ,
mi huɔŋga gbuu fɛ̃ baa-yo da hĩninni!
48 U niɛ u maacembiloŋo yaaŋ-na.
Coima saa fa, a doŋ fiɛfiɛ‑i-na, nuɔmbaŋ sireŋ ba jo dumaa, ba ka cira mi yuŋgu dɔlaa.
49 Itieŋo ciɛ baa-mi cor.
U fafaaŋgu temma si dii.
50 Bamaŋ kãalãayãŋ-yuɔ, u ka tuɔ ce baa-ba baŋ sireŋ ba cu ba-naa dumaa.
51 U ciɛ bɛmma;
u duɔnya bombolmantaamba‑i.
52 U hũyãa fɔ̃ŋgũɔ‑i fɔ̃ŋgɔ̃taamba wulaa
aa ce nawalaamba da yuŋgu.
53 Nyulmuŋ waa bamaŋ nuɔ‑i, u hãa ba wuo ye,
aa bir waamba‑i u saa hã-ba bĩŋkũŋgu.
54 U juɔ ji kãyã *Isirahɛl-baamba‑i.
U juɔ ji kor u cãarãamba‑i.
U saa yaŋ u ãnfafamma cemma‑i
55 *Abiramu‑i-na baa u huoŋ-baamba-na.
Uu naa pã nuŋgu faŋgu yaa baa i bĩncuɔmba‑i.»
56 Maariŋ kãa Elisabɛti terieŋgu-na, u ciɛ caamba siɛi temma aa suɔ bir kũŋ.
Nsãa homma‑i
57 Elisabɛti kusũŋguŋ juɔ vãa, wuɔ bɔrɔ naacombiloŋo. 58 U caantaamba‑i baa u huraamba nu-ma wuɔ u buɔra. Kuɔ gbuu dɔlnu-bɛi wuɔ Diiloŋo firiinu u huɔŋga‑i baa-yo. 59 Yinni niehãi cor, niisiɛi-yiiŋgu-na, ba *jã biloŋo‑i‡Buolmaŋ-sɛbɛ (Lévitique) 12.3 aa haa tuoŋo yerre yaa yuɔ wuɔ Sakari. 60 Nyuŋo yagar aa cira: «I ka tiɛ bĩ-yo Nsãa.»
61 Baa cira: «Ba bĩ naŋ dũŋ-wuoŋ hayo‑i dumaaŋo-na?» 62 Aa yuu tuoŋo‑i bobomma-na uŋ taaraŋ u haa yerre maŋ u biɛŋo-na. 63 Tuoŋ wuɔ ce ba hã-yo yilaaŋgu. Uŋ hũyãa yilaaŋgu‑i wuɔ nyɛgɛ̃ŋ wuɔ: «U yerre yaa Nsãa.» Kuɔ cu ba hɔmmu‑i hiere. 64 Terduɔŋgu faŋgu-na, u jumɛlle pãŋ firnu, wuɔ doŋ tuɔ piiye aa tuɔ gbɛliɛŋ Diiloŋo‑i. 65 Korma pãŋ bel ba nelleŋ-baamba‑i baa-yo. Yibieŋa faŋa-na, nelma famma yaa waa *Yude nilɛiŋa faŋa‑na hiere. 66 Diiloŋo naa silaa ce baa naacombiloŋ daayo‑i cor, a ce umaŋ duɔ nu nel daama‑i, kutieŋo tuɔ yuu u fɛrɛ wuɔ: «Aa naacombiloŋ daayo duɔ ji waa niɛ?»
Diiloŋo diyaa nalãaŋgu Sakari nuŋgu-na
67 Terduɔŋgu faŋgu-na, *Diiloŋ-Yalle pãŋ yu Sakari huɔŋga‑i. Diiloŋ wuɔ dii nel daama‑i u nuŋgu-na u tuɔ hãl-ma nalãaŋgu wuɔ:
68 «Itieŋo gbĩɛ baa jaaluŋgu.
*Isirahɛl-baamba Diiloŋo temma si dii.
U juɔ ji kor u baamba‑i.
69 U hãa-ye ninsoŋ-koŋkortieŋo.
U hielaa-yo *Davidi hãayɛ̃lmba-na.
U hielaa-yo u cãarãŋo dũŋ-nu hã-ye.
70 Wuɔ ciɛ u *pɔpuɔrbiemba waŋ ma yaa dii ku huɔŋgu-na
71 wuɔ u ka hũu-ye i bigãarãamba nammu-na.
72 Diiloŋo firiinu u huɔŋga‑i baa i bĩncuɔmba‑i.
Uŋ pãa nuŋgu maŋ u *tobisĩnni-na, ku maama saa karaanu-yuɔ.
73 U pãa nuŋgu faŋgu yaa baa i bĩncɔiŋo‑i *Abiramu‑i
74 wuɔ u ka hũu-ye i bigãarãamba nyisɛ̃nni-na
aa ce i tiɛ cãa u yaa‑i aa korma baa ta ma da-ye.
75 I ka waa nelfafaaŋ miɛ baa nelviiŋ miɛ yinni maŋ joŋ a ji hi i kuliiŋgu.»
76 Aa gbɛ̃ bɛpolŋo‑i wuɔ:
«Mi biɛ, nuɔ fuɔ, ŋ ka ta yaaŋga Itieŋo-na
ka cãa u hũmelle‑i,§Malaki (Malachie) 3.1
a ce dumaaŋo-na ba ka ta ba bĩ-ni Dɔrwuoŋo pɔpuɔrbiloŋ nuɔ.
77 Ŋ ka ce u baamba suɔ wuɔ
Diiloŋo ka hur ba ãmbabalma‑i a kor-ba.
78 Miɛ Diiloŋo faa aa u tiraa waa hujantieŋo.
U ka pa bãfɛliɛŋgu yiɛ.
Ku ka waa ŋaa bãansɛ̃niɛŋgu.
79 U ka pa-ku hã bamaŋ dii kukulma-na.
U ka pa-ku hã bamaŋ dii kuliiŋ-hũmelle-na.
Bãfɛliɛŋgu faŋgu ka dii-ye yaafɛ̃lleŋ-hũmelle-na.»*Isayi (Ésaïe) 9.1
80 Naacombiloŋ wuɔ tuɔ vãa u jo, kunaŋ kuɔ bi ta ku naara u nelnulle‑i. U waa tĩɛna hĩɛŋ-nu. Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, u doŋ tuɔ waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa Isirahɛl-baamba‑i.