12
Jág₁ jáng'₅ léi₄ juɨ₁lia'₂ co₂nió'₃ dsa₂ 'lɨn'₅₄ i₂jmó'₂ ta₁ ja₁nau₂
(Mateo 21:33-46; Lucas 20:9-19)
Jaun₂ ca₂jme₃lióg₃ Jesús ca₂juá'₂ quian'₅₄ jág₁ a₂jáng'₅ léi₄. Ca₂juá'₂:
―Jme₁chan₂ jan₂ dsa₂ ca₂chéin'₃ uɨng₂ a₂'ag₅ mɨ́g₂ uvas ja₁nau₂ quió'₅. Jaun₂ ca₂jmo₃ jnɨ́₁ le₃lág'₃. Jaun₂ ca₂jmo₃ co₂jŋia₅₄ ja₁jlein'₃ mɨ́g₂. Jaun₂ ca₂chi'₃ caun₂ tsɨ₁'né₅ ŋei₅ ja₁guá₃ jmo₃ 'í₁.
Jaun₂ ca₂lɨ́'₃ jág₁ quian'₅₄ dsa₂ sián'₂ i₂nio₃ ne₄ ja₁nau₂, Jaun₂ ca₂ŋó₃ bá₄ 'ŋiog₅ i₂ŋɨ́₃ juɨg₂ siá'₂. Jme₁ca₂të́₂ jein₂ a₂ca₂rau₂ mɨ́g₂, jaun₂ ca₂chen₃ dsa₂ juɨg₅₄ ja₁nau₂ jan₂ dsa₂ mozo quiáin₅ a₂jme₁i₂mɨ́₃ a₂jáng'₃ dsa₂ ca₂dsio₄ mɨ́g₂ con'₂ a₂ca₂tɨ́n₂ dsa₂ juɨg₅₄. Dsa₂ jmó'₂ ta₁ ja₁nau₂ në́₃, 'nió'₄ a₂jme₁cuë₃ a₂mɨ₅ dsa₂ 'éi₂, ca₂jŋau'₃, ca₂cuë́'₃ dsa₂ 'éi₂ tioin'₅₄, ca₂dsióg'₂ bá₄, tsá₃ 'e₂ ca₂jáng'₃ a₂jme₁mɨ₅ 'éi₂. Dsa₂ juɨg₅₄ ja₁nau₂ në́₃ ca₂chein₃ táng₃ jan₂ dsa₂ mozo sián'₂. I₂'éi₂ në́₃, ca₂cuɨ́'₂ mɨ₂dsi₅₄, ca₂jmóg'₂ dsa₂ 'éi₂, jë₂ bá₄ ca₂të₂ca₂'o'₂. Jaun₂ dsa₂ juɨg₅₄ ja₁nau₂ në́₃ ca₂chein₃ bá₄ guë́₄ jan₂ dsa₂ sián'₂ táng₃, la₁ i₂'éi₂ guë́₄ në́₃ ca₂jŋɨi'₃. Juɨn₅ guë́₄ i₂sián'₂ ca₂i₁len₅₄ ján₃. I₂lɨn₅₄ 'éi₂ qui₂ca₂cuë́'₃, i₂lɨn₅₄ guë'₂ ca₂jme₃dsiain₂₃ tioin'₅₄.
’Dsa₂ juɨg₅₄ ja₁nau₂ në́₃ jme₁chan₂ guë́₄ jan₂ ja₁ŋi'₅₄ i₂jme₁'nioi₃ guë́₄ lɨn₃. Jaun₂ ca₂chein₃ 'éi₂, ia₁ lɨ́in₂: “Jme₃gan₃ dsa₂ chi'₂ quiáng₃.” La₁ dsa₂ tion'₅₄ ja₁nau₂ në́₃, ca₂dsia₃: “I₂në₅ bá₄ tɨn₃ ja₁nau₂ la₂ cang₂; në₃ o₁jŋɨ́i'₄ jniog₄, ia₁jaun₂ jniog₄ bá₄ lé₂ quián₂”. Jaun₂ le₂jaun₂ bá₄ ca₂jmo₃. Ca₂jŋɨi'₃ bá₄ 'éi₂ tioin'₅₄. Jaun₂ ca₂dsei₂₃ le₃co'₅₄ jnɨ́₁.
'Jaun₂, ¿'e₂ jmo₃ dsa₂ juɨg₅₄ ja₁nau₂? Jŋiói'₂ jme₃dsiain₂₃ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ i₂tion'₅₄ jmó'₂ ta₁ ja₁nau₂ quió'₅, jaun₂ dsia₃ gu₂ dsa₂ sián'₂ táng₃.
10 ’¿Tsa₁ ma₂'í'₂ 'nia'₂ Si₂ ja₁juá'₂:
Nɨ₁cang₁ a₂tsá₃ ca₂rë₃ji'₅₄ të₅'ia'₂,
ca₂dsióg₃ ca₂lë₃ nɨ₁cang₁ a₂dsen₅₄ guë́₄
a₂të₁ron₅₄ qui'₅₄ 'ia'₂;
11 con'₂ në₅ lë́₅ ca₂jmo₃ Te₁gui'₅₄,
jaun₂ 'ŋio₅ lɨn₃ bá₄ jlá'₁, lág₂ jniog₄?*Salmo 118:22-23.
12 Jaun₂ jme₁'no'₂ dsa₂ juɨ₅ a₂jme₁tsáun'₂, ia₁ ca₂rë₃lí'₄ bá₄ guioin₅₄ a₂juá'₂ Jesús jág₁ jáng'₅ léi₄ në₅ a₂'ɨin₂₃ 'éi₂ bá₄. La₁ ca₂rë₃gain₃ bá₄ dsa₂ juɨn₅ i₂quian'₅₄ Jesús. Jaun₂ i₂lein₃ bá₄, tsá₃ ma₃ca₂jŋau'₃.
Jág₁ juɨ₁lia'₂ 'lia'₅₄ a₂ca₂tɨ́n₂ dsɨ₂tan₅₄
(Mateo 22:15-22; Lucas 20:20-26)
13 Jaun₂ ca₂chen₃ dsa₂ can'₅₄ i₂lɨn₅₄ dsa₂ fariseos, quian'₅₄ i₂lɨn₅₄ dsa₂ quián₅ Rag₅₄ Herodes a₂dsɨ₃chi'₅₄ 'e₂ dsɨ₃chi'₅₄ Jesús, ia₁jaun₂ cuɨn₅ jmɨg₄ jo₅₄ juɨ₁lia'₂ bá₄ 'ŋiái₃ ca₂jon₄ jág₁ 'lia'₂. 14 Jaun₂ ca₂o₃léin₂ ca₂juá'₂:
―Të₅, ne₄ bá₄ jnia'₅₄ a₂dsón'₂ bá₄ juá'₂ 'ne₂ lia'₂ tí₅ jág₁. Jaun₂ tsá₃ can'₂ 'ne₂ jág₁ jua'₅₄ a₂quian'₅₄ o₂i₁ dsɨ₅ 'e₂ 'ag₅ dsa₂, ia₁ tsá₃ gang'₃ jmag'₅₄ juɨ₁lia'₂ dsa₂ dsen₅₄ në́₃. Caun₂ qui₂jme₂tɨ́ng'₁ bá₄ dsa₂ juɨ₅ quió'₅ Diú₄. ¿'I₄ 'éi'₃ qui₅₄ 'lia'₅₄ a₂ca₂tɨ́n₂ dsɨ₂tan₅₄ César? ¿'Nió'₅ qui₅₄ o₃ tsá₃ qui₅₄ 'e₂?
15 La₁ ŋi₅ rë₂ bá₄ Jesús a₂lë₁i₂nio₄ juá'₂ o₁ne₁ bá₄ dsa₂ 'éi₂. Jaun₂ ca₂juá'₂:
―¿'E₂ lë₃ cáun'₂ 'nia'₂ táu₂ jniá₂? O₂quian₂ de'₂ 'nia'₂ caun₂ cu₄ denario jaun₂ jág₄ jniá₂.
16 Jaun₂ ca₂i₁quian₅₄ dsa₂. Jaun₂ jme₁ca₂jág₃ Jesús, jaun₂ ca₂ŋag₃:
―¿'Ein₂ dsɨ₂ne₄ chi₁ton₅ ja₁lá₃? ¿'Ein₂ quió'₅ letra në́₃?
Jaun₂ ca₂ŋag₃:
―Quió'₅ gui'₅₄ emperador César bá₄.
17 Jaun₂ ca₂juá'₂ táng₃ Jesús:
―Jang'₅₄ 'nia'₂ ne₄ César con'₂ a₂ca₂tɨ́n₂ César; ne₄ Diú₄ në́₃ jang'₅₄ 'nia'₂ con'₂ a₂ca₂tɨ́n₂ Diú₄.
Jaun₂ ca₂i₃gó'₃ dsɨ́₅ jɨ́in₂ 'éi₂.
Ca₂ŋag₃ dsa₂ saduceos juɨ₁lia'₂ a₂jen'₅₄ 'lag₄
(Mateo 22:23-33; Lucas 20:27-40)
18 Jaun₂ ca₂o₃lén₂ i₂lɨn₅₄ dsa₂ saduceos ca₂o₃jɨin₅₄ Jesús. Ia₁ tsá₃ 'én₂ dsa₂ 'éi₂ a₂jen'₅₄ táng₃ dsa₂ jë₁ma₂dsain₃. Jaun₂ ca₂tsɨ́'₃ Jesús:
19 ―Të₅, ca₂quiog₂ Moisés si₂ a₂juá'₂, në₁jua'₂ ca₂jon₃ jan₂ dsa₂ ŋe'₂ të₃ tsá₃ ca₂can₃ 'io₅₄ quiáin₅ guein₂, tion'₅₄ 'nió'₅ jén'₂ gu₂ dsó₂ rɨn'₅₄ dsa₂ ŋe'₂ i₂ca₂jon₃ quiain'₅₄ 'io₅₄ 'nág₂ 'éi₂, ia₁jaun₂ guein₂ i₂le₃chan₂ quiáin₅, lé₂ co₂'nió'₄ tsɨ₁jon₂ 'lag₄ rɨin'₅₄.'Nio'₂ ja₁ton₅ Deuteronomio 25:5-6.
20 'Ia₁ jme₁chan₂ guion₃ dsa₂ ŋe'₂ i₂lɨ́n₅ jmá'₃ lia'₂ rɨn'₅₄. Ca₂jen'₂ gu₂ i₂le₂'uɨg₅₄, la₁ ca₂join₃ bá₄ të₃ tsá₃ guein₂ ca₂can₃ 'io₅₄ quiáin₅. 21 Jaun₂ ca₂jen'₂ táng₃ gu₂ 'io₅₄ 'nág₂ 'éi₂ quiain'₅₄ jë₁ca₂të́₂ on₃. Ján₃ bá₄ le₂jaun₂ ca₂jon₃ táng₃ dsó₂ 'éi₂, tsá₃ guein₂ ca₂can₃ 'io₅₄. Ján₃ bá₄ le₂jaun₂ ca₂lë₃ quian'₅₄ jë₁ca₂të́₂ ún₂. 22 Le₂jaun₂ bá₄ ca₂lë₃ quian'₅₄ ta₁guion₃ dsa₂ ŋe'₂ con'₂ i₂jme₁lë́₄ rɨn'₅₄: ca₂dsain₃ bá₄ të₃ tsá₃ guein₂ ca₂can₃ 'io₅₄ 'i₁jan₂ quiain'₅₄ 'i₁jan₂ dsó₂ 'éi₂. Jaun₂ ca₂jon₃ 'io₅₄ jme₁ca₂join₃ në́₃. 23 Jaun₂ në́₃, jmɨg₄ jë₁ma₂të́₂ rë₁jen'₅₄ 'lag₄, ¿'ein₂ bá₄ quián₅ lé₂ 'io₅₄ 'éi₂? Ia₁ ta₁guion₃ bá₄ guë'₂ dsa₂ ŋe'₂ ca₂guá₂ quiain'₅₄.
24 Jaun₂ ca₂ŋag₃ Jesús:
―'E₂ guë́₄ tsá₃ rë₂ ŋɨ́'₂ 'au'₂ 'nia'₂, ia₁ a₂tsá₃ cuɨn'₂ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ juá'₂ Si₂, on₃ guë'₂ cuɨn'₂ 'nia'₂ 'a₂ lia'₂ lë́₅ juɨ₅bí₂ quió'₅ Diú₄. 25 Jë₁ma₂të́₂ jmɨg₄ a₂jen'₅₄ 'lag₄, on₃jua'₅₄ a₂le₃chain₂ jua'₅₄ a₂qui₃jéin'₂ guë́₄ gu₂, on₃ guë'₂ në₅ tóin'₃ guë́₄ jua'₅₄ a₂qui₃cuɨin₃ chi'₂ quiáin₅ a₂jéin'₂ gu₂, ia₁ i₂lén₂ juɨ₁lia'₂ lɨ́n₅ ángeles i₂tion'₅₄ guei'₅₄ i₂juɨ́g₃ bá₄ 'éi₂ jmɨg₄ jaun₂. 26 La₁ juɨ₁lia'₂ a₂jen'₅₄ táng₃ 'lag₄, ¿tsa₁ ma₂'í'₂ 'nia'₂ Si₂ quió'₅ Moisés juɨ₁lia'₂ ja₁juá'₂ 'ë₂₃ nɨ₁'ma₂ taun₅, ja₁ca₂juá'₂ Diú₄ ca₂tsɨ́'₃ Moisés: “Jniá₂ bá₄ lɨ́ng₅ Diú₄ quián₅ Abraham, quián₅ Isaac, quián₅ Jacob në́₃?”Éxodo 3:6. 27 A₂lɨ́in₅ Diú₄ quian₅ dsa₂ jén'₃ bá₄, on₃jua'₅₄ rë'₂ Diú₄ quián₅ 'lag₄. Jaun₂ 'ŋio₅ lɨn₃ tsá₃ rë₂ ŋɨ́'₂ 'au'₂ 'nia'₂.
'Éi'₃ Juá'₅ a₂dsen₅₄ guë́₄ quió'₅ Diú₄
(Mateo 22:34-40)
28 Jaun₂ ca₂guan₃ jan₂ të₅juá'₅, ca₂nág₂ jág₁ a₂tsɨn₅ Jesús quian'₅₄ dsa₂, ca₂rë₃lí'₄ bá₄ a₂ca₂ŋag₃ Jesús lia'₂ tí₅ jág₁. Jaun₂ ca₂ŋag₃:
―¿'E₂ 'Éi'₃ Juá'₅ a₂le₂'uɨg₅₄ a₂lë́₅ a₂dsen₅₄ guë́₄ con'₂ guë́₄ ca₂le₃jë́₃ juá'₅?
29 Jaun₂ ca₂ŋag₃ Jesús:
―'Éi'₃ Juá'₅ le₂'uɨg₅₄ con'₂ guë́₄ ca₂le₃jë́₃, juá'₂: “Nei₂ 'nia'₂ dsa₂ chan₂ juɨg₂ Israel. Jan₂ Te₁gui'₅₄ bá₄ lɨ́n₅ Diú₄ quián₂ jniog₄. 30 Jme₁'nió₄ 'nia'₂ Te₁gui'₅₄ Diú₄ quiáng'₂ ca₂le₃jë́₃ 'au'₂, ca₂le₃jë́₃ jme₂dsí₂ quiáng'₂, ca₂le₃jë́₃ 'a₂ lia'₂ ŋɨ́'₂ dsei'₂, ca₂le₃jë́₃ bí₂ quiáng'₂.”§Deuteronomio 6:4-5. 31 Jë₁ca₂të́₂ tɨn₃ juá'₅ në́₃ juá'₂: “A₂jme₁'nióg'₄ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃ rɨ́ng'₂ juɨ₁lia'₂ 'niog'₂ 'ŋiag'₂.”*Levítico 19:18. Jŋia'₅₄ lia'₂ a₂tɨn₃ në₅ bá₄ juá'₅ a₂lë́₅ a₂dsen₅₄ guë́₄ con'₂ guë́₄ ca₂le₃jë́₃ 'Éi'₃ Juá'₅ quió'₅ Diú₄.
32 Jaun₂ ca₂ŋag₃ të₅juá'₅ 'éi₂:
―Të₅, 'ŋio₅ dse₃ lia'₂ në₂ŋag'₅₄; a₂dsón'₂ bá₄ dsau₅ jan₂ bá₄ Diú₄ i₂chan₂, tsá₃ ma₃'ein₂ diú₄ sián'₂ chan₂. 33 A₂jaun₂ bá₄ a₂dsen₅₄ guë́₄ a₂jme₃'nio₃ dsa₂ Diú₄ ca₂le₃jë́₃ dsɨ́₅, ca₂le₃jë́₃ jme₂dsí₂, ca₂le₃jë́₃ bí₂ quió'₅; a₂jme₃'nio₃ dsa₂ rɨin'₅₄ juɨ₁lia'₂ 'nioi₃ 'ŋiog₅. A₂jaun₂ bá₄ a₂quen₅ guë́₄ con'₂ guë́₄ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ niog₅ jén'₅ dsa₂ ne₄ Diú₄, o₃ 'e₂ a₂qui₂dsɨ́'₂ dsa₂ ne₄chei₂ në́₃.
34 Jaun₂ jme₁ca₂nág₂ Jesús ca₂ŋag₃ bá₄ dsa₂ 'éi₂ a₂ŋɨ́'₂ dse₃ dsɨ́₅, jaun₂ ca₂juá'₂:
―Tsá₃ uɨ́ng₂ ŋɨ'₂ ja₁gon₂ Diú₄.
Jaun₂ të₂le₃ ne₄ juɨ₅ guë́₄ jaun₂, tsá₃ ma₃'ein₂ ca₂tiá₂ dsɨ́₅ jua'₅₄ a₂ŋág₃ guë́₄ 'e₂ ŋag₃.
¿'Ein₂ tsɨ₁jon₂ quián₅ lɨ́n₅ I₂rë₂'ɨ́n₁ quián₅ Diú₄?
(Mateo 22:41-46; Lucas 20:41-44)
35 Jaun₂ ca₂jéin'₃ Jesús jág₁ jë₄ jme₂tɨin₂₃ dsa₂ i₁dsi₅ guá'₅ templo, jaun₂ ca₂juá'₂:
―¿'A₂ lia'₂ lë́₅ juá'₂ të₅juá'₅ a₂lɨ́n₅ tsɨ₁jon₂ David I₂rë₂'ɨ́n₁ quián₅ Diú₄, 36 ton'₂ 'ŋiog₅ bá₄ guë'₂ David ca₂juá'₂ lia'₂ con'₂ jme₁ca₂'í₃ Jme₂dsí₂ Jŋió₅ të₂dsɨ́₅:
Ca₂juá'₂ Diú₄ ca₂tsɨ́'₃ Te₁gui'₅₄ quiáng₃:
“Né₂ con₂ jniá₂ të₂le₃ gu₃ ne₁,
ca₂lia'₂ ca₂të́₂ jmɨg₄
a₂tón'₁ jniá₂ dsa₂ i₂'iog₅₄ o₄tag'₄”?Salmo 110:1.
37 ¿'A₂ bá₄ lia'₂ lë́₅ jaun₂ a₂lɨ́in₅ tsɨ₁jon₂ David, ton'₂ 'ŋiog₅ bá₄ guë'₂ David ca₂të₃ “Te₁gui'₅₄ quiáng₃?”
Ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ juɨn₅ 'éi₂ jme₁nag₂₃ 'ŋio₂ dsɨ́₅ jág₁ quió'₅.
Chóg'₅ Jesús dso₄ juá'₂ 'a₂ lia'₂ niog₅ lɨ́n₅ të₅juá'₅
(Mateo 23:1-36; Lucas 11:37-54; 20:45-47)
38 Të₃jë₄ jme₂tɨin₂₃ dsa₂, ca₂juá'₂:
―Ŋí₂ 'nia'₂, jmo₄ 'nia'₂ 'í₁ tsá₃ i₂can₂ 'nia'₂ juɨ₅ juɨ₁lia'₂ niog₅ lɨ́n₅ të₅juá'₅. Ia₁ të₅ dsɨ́₅ i₂nioi₅₄ le₁qui'₂ 'mɨ'₂ chen'₅₄ jang₄, ton'₂ të₅ dsɨ́₅ qui₂cuag₃ dsa₂ Diú₄ jë₄ 'ma'₅₄, 39 ton'₂ jmá'₃ lia'₂ ja₁dsen₅₄ bá₄ qui₂dsɨ₂tiain'₂ juɨ₁lia'₂ dsi₂néi₂ guá'₅ sinagoga, ton'₂ jmá'₃ lia'₂ ja₁dsen₅₄ bá₄ dsɨ₂toin'₅₄ ja₁dsɨ₂guë́'₃ juɨ₁lia'₂ ja₁niog₅ jmɨg₄. 40 Qui₂jŋiá'₂ 'ne₄ 'io₅₄ 'nág₂ në́₃, jaun₂ a₂jŋia'₅₄ con'₂ 'ma₂₃ jlë₅ a₂jmo₂₃ jaun₂, chi₂léin'₂ Diú₄ uë́₂ lɨn₃ të₃jɨn₄ dsa₂. La₁ 'e₂ guë́₄ uɨg₅ cuë₃ Diú₄ quió'₅ i₂le₂'éi₂.
Ca₂tó'₂ 'io₅₄ 'nág₂ te₂ŋé₂ cu₄ quió'₅
(Lucas 21:1-4)
41 Co₂ráun₂ guá₅ Jesús i₁dsi₅ guá'₅ cau₅ tsɨ₁gu₅ ja₁tó'₅ dsa₂ cu₄ ofrenda. Jaun₂ guá₅ jɨ́in₂ dsa₂ i₂dsɨ₂lén₂ dsɨ₂tio'₂ cu₄ 'ŋió'₃ tsɨ₁gu₅. Jaun₂ në́₃, juɨn₅ dsa₂ cha₂ cu₄ dsɨ₂lén₂ dsɨ₂tio'₂ 'lióng₂ cu₄. 42 La₁ të₃jë₄ jaun₂ ca₂dsióg₃ jan₂ 'io₅₄ 'nág₂ te₂ŋé₂. Jaun₂ ca₂tó'₂ tɨn₃ ŋí₁ guéin₂.lit. “tɨn₃ ŋí₁ lepta.” 43 Jaun₂ ca₂të́'₃ Jesús chi'₂ dsɨ₂guia₃-tɨ́n₂ quiáin₅, jaun₂ ca₂juá'₂:
―A₂dsɨ₂jó'₃ juɨ́g₂ jniá₂ 'nia'₂, 'lióng₂ guë́₄ në₂tió'₂ 'io₅₄ 'nág₂ te₂ŋé₂ në₅, lia'₂ con'₂ guë́₄ ca₂le₃jɨ́n₃ i₂ma₂në₂tió'₂ 'ŋió'₃ tsɨ₁gu₅. 44 Ia₁ 'éi₂ në́₃ cu₄ a₂ma₂qui₂rë₂tsón₂ bá₄ jaun₂ quió'₅ cuë₂₃. 'Io₅₄ 'nág₂ në₅ në́₃, ca₂le₃jë́₃ bá₄ në₂cuë₃, con'₂ a₂jme₁ron₅ quió'₅, 'nió'₄ a₂jme₁lá₃ a₂guë́'₃.

*12:11 Salmo 118:22-23.

12:19 'Nio'₂ ja₁ton₅ Deuteronomio 25:5-6.

12:26 Éxodo 3:6.

§12:30 Deuteronomio 6:4-5.

*12:31 Levítico 19:18.

12:36 Salmo 110:1.

12:42 lit. “tɨn₃ ŋí₁ lepta.”