21
Pablo ʉ̃i nʉino Jerusalẽ́i
(Hch 6.5; 8.5; 11.28)
Ñʉje etaiyede náre jocarĩ, jaturejacarã jiad̶ocũ ʉracũi. Jatarejacarã nurié pʉ Cos ãmicʉrijiavʉita. Cõmiáijãravʉi jatarejacarã nurié Rodas ãmicʉrijiavʉi aru Pátara ãmicʉriĩmaroi máre. Noi vorĩ earejacarã apecũ ʉracũre, Fenicia ãmicʉrijoborõi nʉquicũre. Que teni jaturĩ nʉrejacarã dijiávʉre jocarĩ. Chipre ãmicʉrijiavʉre vaidéjacarã dijiávʉ cãcopũravʉi. Aru nʉrejacarã pʉ Siria ãmicʉrijoborõi.
Tuijarejacarã Tiro ãmicʉriĩmaro ẽcarʉi, dicũre memecaipõeva, ne mavarajiyepe dicũ davaiyede. Que baru dicũre jocarĩ etarĩ, mari, ĩmaroi nʉri, vorĩ copʉrejacarã diĩmarocavʉ Jesúre jʉ aipõevare. Náque mautedejacarã cũinásumana. Ñai Espíritu Santo náre majide d̶arejaquemavʉ aipe vaiquíyede Pablore Jerusalén ãmicʉriĩmaroi. Que baru “Nʉmejacʉ Jerusalẽ́i”, arejaima ʉ̃́re. Ñʉje etaijãravʉ eaiyede, mái nʉrejacarã, jatarãjivʉ cojedeca. Caivʉ ina Jesúre jʉ aipõeva, némarebʉcʉvaque, némaraque máre, yóvarejaima ñʉjare mái ne ĩmarore jocarĩ pʉ tuipãvai jia ʉrad̶a ẽcarʉi. Noi ñʉatutarĩ ẽpacũi jẽniarejacarã Jʉ̃menijicʉque. Aru jẽniari bʉojarĩ, “Nʉivʉbu” arejacarã náre. Que arĩ, dicũ ʉracũi jaturejacarã. Aru ina Jesúre jʉ aipõeva copainʉrejaima ne cʉ̃ramiai na coapa.
Etarĩ Tiro ãmicʉriĩmarore jocarĩ, earejacarã Tolemaida ãmicʉriĩmaroi. Jacoyʉrejacarã diĩmarocavʉ Jesúre jʉ aipõevare. Aru mautedejacarã náque cũinájãravʉ. Cõmiáijãravʉi etaivʉ diĩmarore jocarĩ, earejacarã Cesarea ãmicʉriĩmaroi. Aru nʉrejacarã Felipei cʉ̃rami. Felipe Jesús ʉ̃i yávaiye méne coyʉipõecʉ barejáme. Cũinácʉ ina siete paivʉ Jesús ʉ̃i yávaiye méne beorĩ coyʉicõjeimarare cad̶ateipõevacacʉ barejámed̶a ʉ̃. Yóvaicʉvaivʉ ʉ̃i máromiva, ʉ̃mʉcʉbevʉ, Jʉ̃menijicʉi yávaiyede coyʉcaivʉ barejáima na. 10 Ñʉje mauteiyedeca náque apejãravʉa, ñai Jʉ̃menijicʉi yávaiyede coyʉcaipõecʉ, ʉ̃i ãmiá Agabo, ẽmenejaquemavʉ Judea ãmicʉrijoborõre jocarĩ. 11 Darĩ ñʉje yebai, jẽni Pabloi jãrióicãvare, bʉorejame ʉ̃i baju ʉ̃i pʉrʉáre aru ʉ̃i cʉbobare máre dicãvaque. Aru arejame:
—Yópe aibi ñai Espíritu Santo: “Jerusalẽ́cavʉ judíova bʉorãjivʉbu dicãva jãrióicãva upacʉre yópe. Aru jínajivʉbu ʉ̃́re judíova ãmevʉre”, arejame Agabo.
12 Ñʉja jápiaivʉ diede, ñʉja aru nócavʉ máre jẽniaivʉ barejacárã Pablore parʉrõreca, ʉ̃i mʉri nʉmequiyepe aivʉ Jerusalén ãmicʉriĩmaroi. 13 Ʉbenita Pablocapũravʉ arejame ñʉjare:
—¿Aipe teni oivʉrʉ̃ mʉja? Chĩore d̶abejarã yʉre. Yʉ́vacari jũracʉbevʉ Jerusalẽ́cavʉ yʉre ne bʉoru, aru yʉre ne boarĩ́ jarʉvaru máre, ji coyʉiye boje Jesús ʉ̃i yávaiye méne, arejame Pablo.
14 Ñʉja ʉ̃́re jʉ are d̶arĩ bʉojabedejacarã. Que baru jẽniari dajocarejacarã ʉ̃́re. Quénora:
—Jʉ̃menijicʉ d̶ajacʉrĩ ʉ̃i ʉrõpe, arejacarã ñʉja.
15 No yóboi, mead̶arejacarã ñʉje cʉvede. Aru mʉri nʉrejacarã Jerusalén ãmicʉriĩmaroi. 16 Apevʉ Cesarea ãmicʉriĩmarocavʉ Jesúre jʉ aipõeva yóvarejaima ñʉjare. Nʉvarejaima ñʉjare Mnasṍi cʉ̃rami. Ñai Mnasón Chipre ãmicʉrijiavʉcacʉ barejámed̶a. Aru javeita jʉ arejamed̶a Jesúre. Ʉ̃́que cʉrãjivʉ barejacárã ñʉja.
Pablo ʉ̃i jã́cʉnʉino Santiagore
17 Ñʉje eaiyede Jerusalén ãmicʉriĩmaroi, Jesúre jʉ aipõeva torojʉrĩ me jacoyʉrejaima ñʉjare. 18 Cõmiáijãravʉi nʉrejacarã Pabloque Santiago yebai, ʉ̃́re jã́ranʉivʉ. Caivʉ ina Jesúre jʉ aivʉre coreipõeva cójijidejaima ʉ̃́que. 19 Pablo náre jacoyʉrĩ bʉojarĩ, coyʉrejame caiye Jʉ̃menijicʉi d̶are d̶aiye báquede ʉ̃́re judíova ãmevʉ jẽneboi. 20 Ʉ̃i coyʉiyede jápiaivʉ bácavʉ, caivʉ mearore jídejaima Jʉ̃menijicʉre. Aru arejaima Pablore:
—Mʉ, ñʉjecʉ, jã́rijide apa. Obedivʉ judíovacavʉ jʉ aivʉbu Jesúre. 21 Aru caivʉ ina d̶ad̶ama cainʉmʉa yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre. Apevʉ borocʉrivʉ, yópe arĩ, coyʉimad̶a náre: “Pablo bueibi judíovare judíova ãmevʉ ne joborõai cʉrivʉre, ne d̶abenajiyepe ayʉ yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre”, aimad̶a na. Aru apenore, yópe arĩ, coyʉimad̶a: “Pablo judíovare buraicõjememi némarare ne cajede yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre. Aru d̶aicõjememi náre yópe majeñecuva mácavʉ ne d̶arĩ cõmajiye báquepe”, aimad̶a. 22 Ina judíova Jesúre jʉ aipõeva jápiarãjarama mi borore edayʉre. Que baru, ¿aipe d̶arãjidi maja? 23 D̶ajacʉ yópe ñʉje d̶aicõjeiyepe. Ñʉjacavʉ yóvaicʉvaivʉ Jesúre jʉ aivʉ “Yópe d̶acacʉyʉmu yʉ” aima na Jʉ̃menijicʉre. Ʉbenita nópe d̶arĩ bʉojabema na cãreja. 24 Que baru nʉvajacʉ náre mʉ́que. Náque d̶ajacʉ mʉ máre yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre, mʉje meara marajiyépe aivʉ Jʉ̃menijicʉi jã́inoi. Aru bojed̶acajacʉ mʉ náre coapa, caiye ne pod̶are ne yʉvarãjiyepe ayʉ yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre, ne bubarãjiyepe ayʉ “D̶acacʉyʉmu Jʉ̃menijicʉre”, ne aiye báquede. Mi yópe d̶aru, caivʉ ina judíova majinajarama jãve ãmevʉ ne jápiaiye báquede mi borore. Návacari jã́rajarama mʉre d̶ayʉre yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre. 25 Ʉbenita ñʉjavacari toivacarã no paperayocare ina judíova ãmevʉ Jesúre jʉ aipõevare, ne majinajiyepe aivʉ maje dápiaiyede. Yópe arĩ, toivacarã náre: “Caiye ãiyede pẽpeimara mácavʉ ne jíno mácarõre ãmejara. Aru jivede ãmejara. Ãimajiarʉa jive cʉede máre ãmejara. Aru d̶abejarã ãmeina d̶aiyede apevʉque mʉjemarebʉcʉva ãmevʉque”, arĩ toivacarã ñʉja náre, arejaima Pablore Jesúre jʉ aivʉre coreipõeva.
Churarava ne jẽino Pablore Jʉ̃menijicʉi cʉ̃rami jívʉi
(Hch 15.29; 20.4)
26 Dinʉmʉ Pablo yóvarejamed̶a ina yóvaicʉvaivʉ ʉ̃mʉvare. Cõmiáijãravʉi d̶arejamed̶a ʉ̃ yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre náque, ne meara marajiyépe ayʉ Jʉ̃menijicʉi jã́inoi. Ecorejamed̶a Jʉ̃menijicʉi cʉ̃rami, coyʉcʉyʉ sacerdotevare ájãravʉ ne jebeijãravʉre, ne jínajiyepe ayʉ ne jícaiyede Jʉ̃menijicʉre na coapa.
27 Yópe Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquepe Moisés bácʉre d̶arejaimad̶a siete paijãravʉa baju. Dijãravʉa cũiquíye jipojĩcai, apevʉ judíova daivʉ bácavʉ Asia ãmicʉrijoborõre jocarĩ jã́rejaimad̶a Pablore Jʉ̃menijicʉi cʉ̃rami jívʉi. Obedivʉ põevare jarare d̶arejaimad̶a Pablore. 28 Ʉ̃́re jẽni, cod̶oboborĩ arejaimad̶a:
—¡Mʉja, Israecavʉ, cad̶atejarã ñʉjare! Ñai ʉ̃mʉ, ʉ̃́recabe buecʉnʉñʉ caino joborõcavʉre, ne jápiabenajiyepe ayʉ maja judíovare, ne jʉ abenajiyepe ayʉ Jʉ̃menijicʉi d̶aicõjeiyede ʉ̃i coyʉiye báquede Moisés bácʉre, aru ne pued̶abenajiyepe ayʉ Jʉ̃menijicʉi cʉ̃ramine máre. Aru davacʉbe judíova ãmevʉre Jʉ̃menijicʉi cʉ̃rami jívʉi. Que teni ãmeno d̶aibi yo cʉrõ Jʉ̃menijicʉ jinore, arejaimad̶a na.
29 Jipocamia jã́rejaimad̶a Pablo cuyʉre Jerusalén ãmicʉriĩmaroi judíova ãmevʉcacʉmaque, ʉ̃i ãmiá Trófimo, Éfeso ãmicʉriĩmarocacʉ. Que baru ina judíova “Pablo nʉvacʉbe judío ãmecʉre Jʉ̃menijicʉi cʉ̃rami jívʉi”, arejaimad̶a na ʉbenina. 30 Dinʉmʉ caivʉ diĩmarocavʉ jorojĩvʉ cúyarĩ, cójijini, Pablore jẽni, jabʉborejaimad̶a Jʉ̃menijicʉi cʉ̃ramine jocarĩ. Cũiná biedejaimad̶a caicobea diñami jedevacobeare. 31 Ne boarĩ́ jarʉvarĩduiyedeca ʉ̃́re, apevʉ põeva boro jarorejaimad̶a ñai churaravai jabocʉre. “Caivʉ Jerusalẽ́cavʉ cãrijini jorojĩvʉbu”, arejaimad̶a ʉ̃́re. 32 Maumejiena cójijovarĩ churaravare aru apevʉ ne jabovare máre, cúyarĩ jõd̶ari earejaimad̶a ina obedivʉ põeva yebai. Aru ne jã́iyede ñai jabocʉre aru ina churaravare máre, Pablore jara popeni dajocarejaimad̶a na. 33 Ne yebai dayʉ ñai jabocʉ, bʉoicõjenejamed̶a Pablore pʉcamea tãumeaque. Aru jẽniari jã́rejamed̶a:
—¿Ñamema ñai? ¿Aipe tedi ʉ̃? arejamed̶a ʉ̃.
34 Apevʉ ina cójijinocavʉ apei arĩ cod̶oboboiyede, apevʉ máre apeita cod̶oboborĩ ávarejaimad̶a na. Ne pare bʉjié boje, ñai jabocʉ coreóvabedejamed̶a aipe aivʉre. Que baru churaravare nʉvaicõjenejamed̶a Pablore churaravai cʉ̃rami jívʉi. 35 Nʉvarejaimad̶a ʉ̃́re quédata mʉicad̶avaita. Ʉbenita ina obedivʉ põeva ne jorojĩye boje, ĩ́yʉrĩdurejaimad̶a Pablore cojedeca churaravare jocarĩ. Que baru ʉ̃́re dʉrʉrejaimad̶a, põeva ne ĩmenajiyepe aivʉ ʉ̃́re. 36 Que teni ina obedivʉ põeva nʉrejaimad̶a ʉ̃i yóboi aru:
—¡Boarĩ́ jarʉvajarã ʉ̃́re! ¡Yaijácʉrĩ ʉ̃! arĩ cod̶oboborejaimad̶a.
Pablo “Ãmeno d̶abevʉ yʉ” arĩ, ʉ̃i yávaino
(Hch 5.34-39; 8.3; 26.9-11)
37 Ne nʉvaiyede Pablore bʉoimʉpe churaravai cʉ̃rami, Pablo arejamed̶a griego ãmicʉricamua yávaicamuaque ñai churaravai jabocʉ pʉeno parʉcʉre:
—Yʉ mʉre coyʉiyʉvʉ, arejamed̶a Pablo.
Aru ñai churaravai jabocʉ arejamed̶a Pablore:
—¿Mʉ griegovai yávaiyede majicʉrʉ̃? 38 ¿Dinʉmʉ mʉ ãmecʉrʉ̃ ãñʉ Egiptocacʉ jaboteni põevare nʉvañʉ mácʉ yóvaicʉvaimil paivʉ baju põecʉbenoi, põevare boaré d̶acʉyʉ, me javejĩene aru maucʉvare d̶acʉyʉ jaboteinore máre? arejamed̶a ñai churaravai jabocʉ pʉeno parʉcʉ Pablore.
39 Aru Pablo arejamed̶a ʉ̃́re:
—Ñai ãmevʉ yʉ. Yʉ́vacari judíobu yʉ. Ciliciacaĩmaro ʉrarõ Tarsocacʉbu yʉ. Jẽniaivʉ mʉre. Coyʉicõjejacʉ yʉre ina obedivʉ põevare, arejamed̶a Pablo ñai jabocʉre.
40 Ñai churaravai jabocʉ pʉeno parʉcʉ coyʉicõjenejamed̶a ʉ̃́re. Que baru Pablo núri noi mʉicad̶avai, ʉ̃i pʉrʉque jã́d̶ovarejamed̶a, ne bi arãjiyepe ayʉ. Ne bi aiyede, Pablo coyʉrĩ bʉ́rejamed̶a ne yávaicamuaque, judíovai yávaicamuaque, yópe arĩ: