Kulawa
Ulongozi
Chitabu cha Kulawa chosimulila simulizi isongele muna ichitabu cha Mwanduso yoilonga mbuli ya lukolo lwa Bulahimu. Chitabu chino chotangigwa Kulawa kwa viya cholaagusa kusonhela viya Waisilaili viwalawile Misili na kubwela isi ija Mulungu iyamulaganile Bulahimu. Kwa kusondelela mahokelo, wasomi wohuwila kuwa hanhu hakulu ha chitabu chino handikigwa na mulotezi Musa, mbuli ino yolongigwa mbaka na chitabu chanyewo. Kulawa 24:4 yolonga viya Musa viyandike hanhu hamwenga muna ichitabu chino. Chifungu muna ichitabu cha Yoshua 8:31 chotambula lagilizo dili muna ichitabu cha Kulawa 20:25 na kulonga, “fana viyandikigwe muna ichitabu cha malagilizo ya Musa.” Vitabu va Lagano da Sambi votambula vitabu vandikikwe na Musa, mfano Lagano da Sambi vodilonga mbuli ya chibago chikwaka moto bila kulungula, dolonga kuwa mbuli ino yandikigwa muna, “ichitabu cha Musa” (Maliko 12:26). Yodahika Waisilaili walawa muna iisi ya Misili hagati ya mwaka 1,300 hebu 1,400 KK (Inghali Chilisito). Muna ichitabu cha 1 Wafalume 6:1 ilongigwa Waisilaili walawa Misili miyaka 480 ing'hali hainafika mwaka wa nne wa kutawala kwake Mfalume Suleimani.
Chitabu cha Kulawa chokanhamiza viya viyatendile Mulungu muladi kugendesa waminika wake kusonhela chilagano chiyawalaganile Bulahimu na Isaka na Yakobo. Chitabu chosimulila sang'hano ng'hulu za ukombola wa Mulungu kwa welesi wa Bulahimu niiwawo Waisilaili, viwakalile wolawa muna iisi ya Misili (Kulawa sula ya 1 mbaka 12). Kulawa uko Mulungu kawalongoza wanhu wake mbaka kuna yamabawe yakalile hasi ya mulima Sinai hanhu haja Mulungu hoyamwing'hile Musa Malagilizo mengi muladi Waisilaili wayasondelele (Kulawa sula ya 12 mbaka 19). Malagilizo yano yolonga viya viwalondeke kusang'hana, viya viwalondeke kulava nhambiko, na mbuli zozilonga kusonhela uzenzi wa hema da mting'hano (baho hanhu hayakalile Mulungu hagati yawo) hamwe na sanduku da Lagano na via vimwenga va nhambiko muna dihema da mting'hano, na mawalo malumu ya wakulu wa nhambiko (Kulawa sula ya 20 mbaka 31). Maabaho viumalile wihi wihile haja Waisilaili viwaitendele nyang'hiti ya ng'ombe wa zahabu, Musa kaiting'hana na Mulungu kaidi (Kulawa sula ya 32 mbaka 33). Kuuhelelo wa chitabu chino chosoma via vitambuligwe ichanduso vovitendigwe (Kulawa sula ya 33 mbaka 40).
Mbuli zilimuno
1. Muna isula ya 1 yolonga viya wana wa Isilaili viwagumigwe muna uutumwa muna iisi ya Misili.
2. Muna isula ya 2 mbaka 4 zomtambula Musa na kusimulila ugima wake kwandusila udodo wake mbaka viyatangigwe kuwakombola wanhu wa Mulungu.
3. Maabaho mwandikaji kosimulila viya Mulungu viyatendile mauzauza na kuitowa isi ya Misili kwa mahulo makulu kwa lungilo da kuwakombola wanhu wake kulawa muna iisi ija na kulawa kwa wakalizi wa mfalume wa Misili. (Sula ya 5 mbaka 15:21).
4. Kulawa hano wanhu wa Isilaili wandusa mwanza na wafika kuna umulima Sinai (sula ya 15:22 mbaka sula 19).
5. Muna isula ya 20 mbaka 31 chosoma viya Mulungu viyamwing'hile Musa Malagilizo, malagilizo yalongile wanhu wa Mulungu, Waisilaili viwolondeka kukala na kutambika.
6. Muna isula ya 32 yandikigwa viya wana wa Isilaili viwamulekile Mungu kwa kumsongeza ndugu wa Musa yoyatangigwe Haluni yawatendele nyang'hiti ilingile fana ng'ombe wa zahabu.
7. Sula ya 33 mbaka 40 zolonga viya Musa viyauwonile utunhizo wa Mungu na kuwafunza Waisilaili malagilizo ya Mungu, hamwe na kuwalongela voilondeka kuzenga hema da mting'hano na sanduku da lagano na via vimwenga va nham biko hana dihema da mting'hanila na mbuli za mawalo ya wakulu wa nhambiko.
1
Waisilaeli wogazigwa muna iisi ya Misili
1 Yano ni mazina ya wana wa Yakobo yoyatangigwe Isilaili wowahitile Misili hamwe nayo, 2 Lubeni na Simeoni na Lawi na Yuda‚ 3 Isakali na Zabuloni na Benjamini na 4 Dani na Nafutali na Gadi na Asheli. 5 Welesi wose wa Yakobo ukala malongo saba‚ lusita ulwo Yosefu kakala yokala uko Misili. 6 Maabaho hamwande Yosefu kadanganika, iviya na ndugu zake na welesi wose wadanganika‚ 7 Mbali welesi wa Isilaili wakala wokweleka na kongezeka ng'hani‚ wakala wengi ng'hani na wagendelela kongezeka ludabwa, ivo isi ija ya Misili ikala wenela wawo. 8 Maabaho kalawilila mfalume wa imwenga‚ kuitawala Misili yohammanyile Yosefu.
9 Kawalongela wanhu wake‚ “Loleni wanhu wa Isilaili ni wengi ng'hani na wana ludabwa kufosa cheye. 10 Cholondeka chizahile nzila ya ubala sekewongezeke, one siivo, ihalawilila ng'hondo wezailumba na wehi wetu na kuitowa na cheye na kusegela mwiisi.” 11 Ivo Wamisili waweka wemilizi wawemilize Waisilaili na kuwagaza kwa sang'hano ndala ya kumzengela mfalume wa Misili mabululu ya ngama uko Pisomo na Lamasesi. 12 Mbali kwaviya Wamisili viwawagazile Waisilaili, niivo viwongezeke na kwenela. Wamisili wawadumba Waisilaili, 13 na wawatendela usede wanhu wa Isilaili. 14 Wautenda ugima wawo wihe kwa sang'hano ndala, sang'hano ya kutenda chokaa na kutengeneza matafali na sang'hano zose za muna imigunda. Sang'hano izo zose, Waisilaili wasang'haniligwa kwa usede.
15 Maabaho mfalume wa Misili kawalongela walala wowataza wanaake wa Chiebulaniya kweleka, imwe zina jake katangigwa Shifila na wekaidi zina jake katangigwa Pua. 16 Kawalongela, “Muhawataza wanaake wa Chiebulaniya kuna ukuibasula‚ one yahavumbuka mwana wa chilume mkomeni, mbali one yahavumbuka mwana wa chike mulekeni.” 17 Mbali walala wamdumba Mulungu na hawatendile fana viyawalagilize mfalume wa Misili‚ wawaleka wana wa chilume wakale. 18 Maabaho mfalume wa Misili kawatanga walala waja na kawauza‚ “Habali mutenda vino? Habali muwaleka wana wa chilume wakale?” 19 Walala wawo wamwidika mfalume wa Misili‚ “Wanaake wa Chiebulaniya hawalingile fana wanaake wa Chimisili bule, woibasula himahima, na wana wawo wokwelekigwa yang'hali mulala hanafika.” 20 Ivo Mulungu kawatendela yanogile walala wawo, na wanhu wongezeka ng'hani, wagendelela kuwa na ludabwa ng'hani. 21 Na kwaviya walala wawo wamdumba Mulungu, Mulungu kaweng'ha welesi wawo wenyewo. 22 Maabaho mfalume wa Misili kawalagiliza wanhu wake wose, “Chila mwana wa chilume yondayelekwe kwa Waebulaniya yasigwe muna ulwanda lwa Naili, mbali chila mwana wa chike mulekeni.”