2
Dhaŋum gayŋa rakaram guyaŋinyamiŋgan bärrkuwaḻyumandaŋuru ṉukunydja' gäna ga ŋurruwuyk gäna
Warning against treating rich people and poor people in a different way
Djayim 2.1-13
Wäwa ga yapa warra nyäku, banha nhunu gayŋa mä-nhinathuŋganmi ŋalmaliŋguḻ Garraywuḻim Djesu-Christkuḻim banha nhan gayŋa nyena ŋunha djarraṯawun'miyi, ga ŋangawulnha nyamir'yuwam gänaŋ'thumam ŋunha waripuŋunham yolŋuny, ga ŋunha nhunu ŋarru gayŋa ŋurru-djarr'yun yana mä-ŋuwatji yol nhuŋguḻ ŋayaŋuŋa. Bayiŋ nhuma ŋarru banha ḻuŋ'thumanmi waŋgany-manapanmi buku-ŋal'thundawum, ga bayiŋ ŋarru banha ṉukunydja' yolŋu gulŋiya girri'-ŋuwakurrumi ga goŋ-bulaymi nhumaliŋguḻ, ga bilanyamiyu bilanyamiyu nhan waripun yolŋu gulŋiya ŋurruwuyk'nha girri-räwakmin 3-4 Ga bayiŋ nhunu ŋarru banha garrun bayikuyam ṉukunydja'wum yolŋuwu bitjanna gam', “Go 'Nhunum djinal nyiniya ŋuwakurruŋa nhinanhawuyŋa,” bitjanna, ga bewaḻiyam nhunu ŋarru banha bilyun bala nhunu ŋarru banha ŋurruwuykkum yolŋuwu garrun bitjanna, Nhunum ŋunhal bala djingaryuwa wo wo djinal nyiniya ŋoyŋa ṉukuŋal nyäkuḻ bitjanma, banhayam bitjuwayiŋ nhunu gayŋa bärrkuwaḻyumana dhupaliny, ga guyaŋaŋinyaram banha nhuŋguŋ barrakinyma yana marimin ŋangawulnha dhunupa.
Yo, ŋäkam warra wäwa warra ga yapa warra ŋuwatjuman yana. God-Waŋarryum banha djarr'yuwanam ŋurruwuykminy mu dhawurum waŋgalaŋuru munatha'ŋurum, mä dhanalin ŋarru banha ṉukunydja'yim ŋunha mä-nhinathuŋganminyawuyŋam bala waṯaŋuyin ŋarru ŋunhukun banha nhangurun romgum ga waŋgalawum, banha nhan dhawu'-nhinathuŋgan banhayany warrany banha nhan bayiŋ gayŋa mä-ŋuwatji dhanaliŋgu. Yo, nhumam gayŋan banha nyamir'yuwanatj nhäŋal ŋunha ŋurruwuykminham yolŋuny warrany. Gatjuy rakaraŋan; yolthu nhumaliny bayiŋ gayŋa banha rom-nyamir'yun, bala dhethuŋgana bayiŋ dharruŋguḻin? Dhanal mu banha ṉukunydja'yu yolŋuyu warrayu bayiŋ banha nhumaliny mariḻim dhethuŋgan. Dhanalin bayiŋ gayŋa banha djinaŋuyan yolŋuyu warrayu warku'yunma nhanany Garraynham nhumaliŋgu.
Yo, ŋunha ŋätjiliŋuyum gayŋa djorra'yu rakaram bitjan, “Mä-ŋuwatjiya gayŋi waripuwum yolŋuwu warrawu bitju bitjuwayiŋ nhunu bayiŋ gayŋa mä-ŋuwatji nhuŋuwuy nhunu.” Ga bayiŋ nhunu ŋarru gayŋa banha bayikuyam yana yängu malthun banhayam bitjuwayiŋ nhunu gayŋa nyenan gulitjŋan banhalayan God-Waŋarrwuḻin romŋa. Ga bayiŋ nhunu ŋarru gayŋa mä-ŋuwatji ŋurru-djarr'yunma yana, banhayam nhunu dhuwurr-barrakinytjinan ḻinygu nhanmam gayŋa ŋunha romma barraŋga'yun nhuŋu banha 'Nhunum rom-ganitjumandami. 10 Ga bayiŋ nhan ŋarru gayŋa yolŋuyu rom ŋayathan God-Waŋarrwum yana, ga bayiŋ nhan ŋarru banha bakthuman waŋgany ŋunhuŋ yutjuwaḻ rom banhayam nhan yolŋu ḻinygun rom-ganitjumandamin God-Waŋarrwuḻim maŋutjiŋa, ga bayiŋuyam gayŋa mayali'-rakaram banha nhan ḻinygun bakthumanan bukmakkuwanan yana banha God-Waŋarrwum rom mala. 11 Yo, God-Waŋarryum banha waŋgany yana romma nhinathuŋgan bilanya gam', gam', “Ŋangawul marramba'yiya,” ga waripum rom nhan nhinathuŋgan bilanya gam', “Ŋangawul guwatharaŋ murrkay'kuŋ yolŋuny.” Waripum wilak nhunu gayŋan banha nyenan nhuŋguwaywuḻ nhunu baṯamiwuḻ, nhä wilak ḏirramuwuḻ, ŋangawul gayŋan djäma marramba', ga bayiŋ nhunu ŋarru bitjuwayiŋ guwatharam yolŋuny murrkay'kuman, banhayam bitjuwayiŋ nhunu bilanyayam yolŋu rom-ganitjumandamin.
12-13 Yo, God-Waŋarrwurum mel-wuyundamiyu bayiŋ gayŋa banha djuḻkthumana dhä-gir'yundaminham romnha, mä ŋali ŋarru gayŋa banha gulitjtjumana yana mä-ŋuwatji yolŋuwum warrawu. Ga mala-djarr'yunma nhan ŋarru ŋalmaliny God-Waŋarryum bayiŋuya ḻinygu yana romdhum banha nhalpiyan ŋalma gayŋan märr-ŋuwatjin waripuwu yolŋuwu warrawu. God- Waŋarrma ŋarru banha ŋangawul maŋutji-wuyun bayikum yolŋuwu banha nhan ŋangawul bayiŋ gayŋa maŋutji-wuyun waripuwu bitjuwayiŋ yolŋuwu Ga bayiŋ nhunu yolŋu mel-wuyundami wiripuŋuwum yolŋuwu, ga nhanmam ŋarru banha bitjanya ḻinygu yana maŋutji-wuyunya God-Waŋarrma nhuŋgum; ŋangawulnha nhan ŋarru nhuna banha barrakiny-rakaramam ŋunhuŋ ga dhä-gir'yunma nhunany. Ga bayikuya gämurru'wu ŋaya gayŋa dhaŋu garrunma bitjanma gam'. Banha nhunu ŋarru garrunma, ga djämam ŋunhuŋ nhäm, garruwam gayŋi ga djämam banhaya ḻinygu yana banha nhä nhan bayiŋ gayŋa God- Waŋarryu manymak rakaram
Mä-wulitjtjinyara ga djämawuy
Faith and actions
Djayim 2.14-26
14 Wäwa ga yapa warra nyäku, bayiŋ nhan ŋarru ŋunhuŋ yol yolŋu rakaranhami bitjanmi, “Ŋayam bayiŋ gayŋa dhaŋu mä-wulitjmiyi God-Waŋarrwu,” bitjanma, ŋarru ŋangawulnha nhan bayiŋ banha djämamiŋganma banha yänma nhanguway nhan, nhä banhayam? … ŋuwakurru? Ŋangawul Ŋangawulnha nhan ŋarru banhayam yolŋu wälŋayi bilanyayum mä-wulitjtjinyayu. 15 Bayiŋ nhan ŋarru gayŋa Garraywurumi yolŋu nyena gurrupuruŋum, ŋathanharram ŋunhuŋ nhänharram, girri'nharram, 16 ga 'Nhunum ŋarru nhangu garrun bitjanna, “God-Waŋarryu nhuna ŋarru guŋga'yun. Nyenayim gayŋi marrparaŋdji, ga guwama ŋarra maranhuyiya,” ga bayiŋ nhunu ŋarru garrun bitjanyam, ga ŋangawulma nhunu ŋarru guŋan nhangu ŋunhuŋ nhä, nhä dhuwaniyam? … ŋuwakurru? Ŋangawul 17 Ga bayiŋ nhunu ŋarru gayŋa muḻkurryum yana waŋganydhum mä-wulitjmiyi ga ŋangawulma djäma ŋunhuŋ nhäm ŋuwakurrum, bitjuwayiŋ milkumam nhuŋguway nhunu mä-wulitjtjinyaram, banhayam bitjuwayiŋ nhuŋu mä-wulitjtjinyaram wakalnha, ŋangawulnha gulitj; ŋangawulnha ŋarru banha bilanyayum mä-wulitjtjinyarayu wälŋakum ŋunhuŋ yolnha yolŋuny
18 Waripum wilak ŋarru banha yolŋu bitjanna garrun, “Waripum bayiŋ gayŋa banha yolŋu mä-nhinathuŋganmin yana, ga waripuŋuyum yolŋuyu bayiŋ gayŋa warkthun ŋuwakurrun rom, ŋarru burrparyi yana banha ŋuwakurru yana wulanynha,” bitjan. Ŋarru ŋayam ŋarru ḏämbu-ḏirruman dhanaliŋgum bitjanna, “Ŋalawitjan dhika ŋayam ŋarru gayŋa nhäma nhuŋgum bitjuwayiŋ mä-nhinathuŋganda, bayiŋ nhunu ŋarru gayŋa ŋangawulma warkthun ŋunhuŋ nhäm ŋuwakurrum?” Ŋarru 'Nhunum yana warri ŋarru banha nhäman nhänany ŋuwakurruḻim djämaḻi, bala nhunu ŋarru banha dharaŋgana banha ŋayam gayŋa dhaŋu gulitj yana mä-wulitjmiyi God-Waŋarrwum. 19 'Nhunum gayŋa ŋunhuŋ mä-wulitjmiyi mu banha nhanbayin dhaŋu waŋganynha yana God-Waŋarrma? Yo, banhayam ŋuwakurru. Ga dhanalim banha wakinŋum mala birrimbirr marŋgiya banha nhanbay yana dhaŋu waŋganynha yana God-Waŋarrma, bala dhanal bayiŋ gayŋa ŋunha biyaṉiyin mariminan yan, marrmarryuna ŋarru ŋarra manapan nhangu God-Waŋarrwum, ŋarru ŋangawul yana dhanal ŋarru wälŋayim bayiŋum banha dhanaliŋguwaywurum guyaŋinyarayu. 20 Nhä nhunu dhaŋu muḻkurrnharra? Ŋaya nhuna marŋgi-wuŋan. Banha nhan ŋarru gayŋa yolŋu mä-wulitjmiyi God-Waŋarrwum, ŋarru ŋangawulnha nhan bayiŋ gayŋi banha djäma ŋuwakurrum, bayikuyam yolŋuwu mä-nhinathuŋganda ŋunhuŋ nhän, nhäŋiniŋ'nha, rakunynha. Ŋangawulnha nhan ŋarru wälŋayi bilanyayum märr-nhinathuŋganminyawuyyu. 21 Nhäwuy nhan banha God-Waŋarryu ŋayaŋu-dhunupam rakaran ŋalmaliŋgum mala-ŋurrkanhayŋuny Yipurayimnhan Yipurayimdhum banha yän-warraṯthuwan God-Waŋarrnham, bala yana nhan guŋanan nhanguway nhan gäthu'miŋunham Yitjaknham*Abraham; Isaac God-Waŋarrwun, yana warri nhanany nhan guwathararra rakunyguwarra banhalaya ŋal'-ŋalyumandawuyŋa ṉutjurruŋa, mundhurr guŋana nhangu God-Waŋarrwu. Ga nhanmam God-Waŋarryum nhäŋal nhanany Yipurayimnham, bala nhan marŋgiyinan yana dharaŋganan banha nhanmam gulitjuman yana mä-nhinathuŋganmin God-Waŋarrwuḻ, ḻinygu nhan banha djäma banhaya ḻinygu yana dharaŋanda, banha nhalpiyan nhan God-Waŋarr nhanguḻ garruwan. 22 Guyaŋiya ŋatjil, bala marŋgiyiyan. Yipurayimguny mä-nhinathuŋganda gayŋa djäma waŋganyŋa yana. Gulitjuman yana nhan banha märr-nhinathuŋganmin God-Waŋarrwuḻim, bala nhan gayŋan djämam banhayan bili yana banha nhalpiyan nhan God-Waŋarryu rakaran nhanguḻ. Ŋangawul nhan nhanany banha mä-wulitjmiyinam yana, ga ḻinygun, banham nhan djämamiŋganan nhangu yänma 23 God-Waŋarryum ḻinygun banha yänma nhinathuŋgandan banha gayŋa garrun bitjanna gam', Yipurayim gayŋan banha mä-nhinathuŋganmin God-Waŋarrwuḻ, bala nhan yana nhanany ŋayaŋu-dhuṉḏaynha rakaran, banhayam nhan bitjuwayiŋ mämiyinan nhangu Ga djinakuyan banha gämurru'wu nhanmam nhanany banha God-Waŋarryum rakaran bitjanan, ‘Ḻundun nhan nhangu God-Waŋarrwun.’
24 Yo, ḻinygun nhunu dhuwan nhäŋalan dharaŋganan? Bayiŋ nhunu ŋarru gayŋa banha yän warraṯthun God-Waŋarrnham, ga djämam nhunu ŋarru gayŋa ŋuwaḻyumanma yana, bala nhanmam ŋarru God-Waŋarryum nhuna ŋayaŋu-dhuṉḏaynha rakaraŋ ga bayiŋ nhunu ŋarru gayŋa garrun yänma yana waŋganyma bitjanma, Ŋayam gayŋa dhaŋu gulitjuman yana mä-wulitjtji God- Waŋarrwum nhanmam ŋarru God-Waŋarryum nhuna ŋangawul yänayam ŋayaŋu-dhunupa rakaram.
25 Yo, guyaŋiya ŋatjil balaya ḏirruwa banhaya dhuwurr-barrakinynha baṯaminy yäkuny Rayapnha,*Rahab banha nhan gayŋan nyenan be baman' ŋätjil. Nhanmam banhayam gumurr-ŋuwatjin yolŋuwu wäŋa-Yitjuralpuywu dhäwu-gutjparrundamiwu wulayku nhanguwaywuḻ nhan ŋirrimaḻi. Ga dhanalim warri waripuyum yolŋuyu warrayu guwatharan banhaya dhäwuminy wulanynha, ŋarru bayiŋuyan baṯamiyun guŋga'yuwan djuḻuḻ'yumanan bitjuwayiŋ dhupaliny bala wälŋakuwanan, bala nhan djuy'yuwanan dhupalim waripuŋumurrun batjiwarrmurru. Ga nhanmam God-Waŋarryum nhäŋal nhanany banha baṯaminham, nhalpiyan nhan gayŋan banha djäma ŋuwatjuman bilanyamiyuya, bala nhan God-Waŋarryum nhanany ŋayaŋu-dhunupan rakaran
26 Yo. Bayiŋ ŋarru banha yolŋum waŋayi, ga birrimbirryum nhanguḻ baykuḻ yolŋuwuḻ ŋarru guŋnharrumana nhanany, ga banhayanham rumbalma nhangu ŋarru gayŋa ŋoyan yana wälŋanharran. Ga bilanya bili yana dhaŋu ŋalmaliŋgum Garraywurumiwum yolŋuwu warrawu. Bayiŋ nhan ŋarru banha yolŋu garrun bitjanma gam', “Ŋayam gayŋa dhaŋu mä-nhinadhuŋganmi God-Waŋarrwuḻ yana,” bitjanma, ga ŋangawul bitjuwayiŋ nhan ŋarru gayŋa djämam ŋuwakurrum bayiŋuyam yolŋuyu, bayikuyam yolŋuwu mä-wulitjtjinyaram rakunynha, ŋangawulnha nhan ŋarru banha ŋunhuŋ yolma yolŋu wälŋayi bilanyayum mä-wulitjtjinyayu.

*2:21 Abraham; Isaac

*2:25 Rahab