6
Yesu kɛlɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ tʋ
(Mɑtiyee 12:1-8; Mɑlǝkɩ 2:23-28)
1 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu nɑ ɩ ɩfɑlɑɑ pɑ fɑɣɑnɑ tɔɣɔnɑɣɑ pee tɑɑlɛ nɑtǝlɩ tǝ tɑɑ kɛ́ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kʋlɩ kʋ wule. Tǝnɑɣɑ ɩ ɩfɑlɑɑ sʋʋ tɔɣɔnɑɣɑ pee nyǝŋkɑ kɛ pɛlʋɣʋ, nɑ pɑ́ nuɣutiɣi pɑ niŋ tɑɑ nɑ pɑ́ sɑlǝɣɩ. 2 Ḿpʋ́ɣʋ́ Fɑlisɑnɑɑ nɑpǝlɩ pɑ pɔɔsɑ-wɛ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩ́ lɑkɩ mpi pǝ fɛɩ lɑpʋ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule tɔ?
3 Tǝnɑɣɑ Yesu cɔ-wɛ sɩ: Ye mpʋ ɩ́ tɑ kɑlɑ mpi Tɑfiiti lɑpɑ wɑɑtʋ wei nyɔɣɔsɩ pɩɩ ɩ́ nɑ mpɑ pɑɑ wɛ ɩ cɔlɔ tɔ? 4 Ɩsǝnɑ ɩ sʋʋ Ɩsɔ tǝyɑɣɑ tɑɑ nɑ ɩ́ kpɑɣɑ potopotonɑɑ mpɑ pɑɑ sɩɩ Ɩsɔ tɔ nɑ ɩ́ tɔɣɔ nɑ ɩ́ hɑ ɩ tɑɑpɑlɑɑ tɔ. Pǝyele pǝ fɛɩ sɩ nɔɣɔlʋ ɩ́ tɔɣɔ-wɛɣɛ yem nɑ pǝ tɑ kɛ́ kɔtǝlɑɑ.
5 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɑsɑ-wɛɣɛ heeluɣu tɔtɔ sɩ: Yʋlʋ Pǝyɑɣɑ mɑɣɑlɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ sɔsɔ tɔtɔ.
Nkpɑlǝkpɛkɑɣɑ tʋ
(Mɑtiyee 12:9-14; Mɑlǝkɩ 3:1-6)
6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu sʋʋ Yutɑ nyǝ́mɑ tǝkotile tɑɑ kɛ́ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ kʋlɩ kʋ wule nɑ ɩ́ sɛɣɛsǝɣɩ. Pǝ pɑmnɑ ɑpɑlʋ nɔɣɔlʋ ɩ wɛ tǝnɑ nɑ ɩ ŋkpɑlɑɣɑ ntɔɣɔŋ nyǝŋkɑ kpɛkɑɑ. 7 Nɑ Ɩsɔ Tɔm sɛɣɛsǝlɑɑ nɑ Fɑlisɑnɑɑ cɑɣɑɑ nɑ pɑ́ keŋnɑ-ɩ teu, sɩ pɑ nɑɑ sɩ ɩ kɑ́ wɑɑsɩ yʋlʋ kɛ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yɑɑ ɩsǝnɑ. Pɑ lɑkɩ mpʋɣʋlɛ sɩ pɑ́ hiki nti pɑɑ wɑɑnnɑ-ɩ tɔ. 8 Amɑ ɩ cɛkǝnɑ pɑ hʋwɛɛ, ɩlɛnɑ ɩ́ tɔ ŋkpɑlǝkpɛkɑɣɑ tʋ ɩnɩ sɩ: Kʋlɩ nɑ ń sǝŋ hɛkʋ tɑɑ cǝnɛ.
Ɩlɛnɑ ŋkpɑlǝkpɛkɑɣɑ tʋ ɩnɩ ɩ kʋlɩ nɑ ɩ́ polo ɩ́ sǝŋ tǝnɑ. 9 Nɑ Yesu tɔ-wɛ sɩ: Mɑ pɔɔsǝɣɩ-mɛ sɩ tɑ́ mpɑɑʋ tɑɑ, kʋpɑntʋ kɛ pǝ mʋnɑ pɑ́ lɑ kʋyɑkʋ kʋhɛɛsʋɣʋ wule yɑɑ ɩsɑɣɑtʋ? Pɑɑ wɑɑsɩ yɑɑ pɑɑ kʋ?
10 Tǝnɑɣɑ Yesu nyǝnɑ pɑ tǝnɑ pɑ ɩsɛntɑɑ, nɑ ɩ́ tɔ ɑpɑlʋ ɩnɩ sɩ: Tɔʋ, loosi nyɑ́ niŋ.
Ḿpʋ́ɣʋ́ ŋkpɑlǝkpɛkɑɣɑ tʋ ɩnɩ ɩ lɑpɑ mpʋ, ɩlɛnɑ ɩ niŋ hɛtɩ. 11 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ́ɑ́nɑ́ kpɑ-wɛɣɛ sɔsɔm, nɑ pɑ́ mɑɣɑsǝɣɩ ɩsǝnɑ pɑ́ lɑ Yesu tɔ.
Tillɑɑ sɔsɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ kpɑʋ
(Mɑtiyee 10:1-4; Mɑlǝkɩ 3:13-19)
12 Wɑɑtʋ ɩnɩ ɩ tɑɑ kɛ́ Yesu kpɑ pʋɣʋ tɑɑ kɛ́ Ɩsɔ sǝlǝmʋɣʋ, nɑ ɩ́ sǝlǝmɩ ḿpʋ́ɣʋ́ tɛʋ nɑ kʋ fem. 13 Pǝ kɔmɑ pǝ fe ɩlɛnɑ, ɩ́ yɑɑ ɩ ɩfɑlɑɑ nɑ ɩ́ lǝsɩ pɑ tɑɑ kɛ́ yǝlɑɑ nɑɑnʋwɑ nɑ nɑɑlɛ, nɑ ɩ́ hɑ-wɛɣɛ hǝtɛ sɩ tillɑɑ. 14 Mpɛ ɩnɩ pɑ hǝlɑ ntɔ. Simɔŋ wei ɩ cuɣusɑɑ sɩ Piyɛɛ tɔ, nɑ ɩ́lɛ́ ɩ neu Antǝlɩɩ, nɑ Sɑɑkɩ nɑ Yohɑɑnɩ, nɑ Filipʋ, nɑ Pɑɑtelemii, 15 nɑ Mɑtiyee, nɑ Tomɑɑ, nɑ Alǝfe pǝyɑlʋ Sɑɑkɩ, nɑ Simɔŋ wei pɑ cuɣusɑɑ sɩ Selotɩ tɔ, 16 nɑ Sɑɑkɩ pǝyɑlʋ Yutɑɑsɩ, nɑ Yutɑɑsɩ Ɩsǝkɑleeu wei ɩ lɑpɑ Yesu kɛ kɔlɔmɔtɔ tɔ.
Yesu sɛɣɛsǝɣɩ sɑmɑɑ nɑ ɩ́ wɑɑkɩ kʋtɔntʋnɑɑ
(Mɑtiyee 4:23-25)
17 Yesu nɑ ɩ ɩfɑlɑɑ pɑ tiikɑɣɑnɑ pʋɣʋ tɔɔ, ɩlɛnɑ ɩ́ sǝŋ timpi tɑɑ pʋɣʋ fɛɩ ɩpilisɑʋ nɑ pǝ́ wɑlɑɑ tɔ. Tǝnɑ ɩnǝɣɩ ɩ ɩfɑlɑɑ pɑɣɑlɛ nɑ Yutɑ tǝnɑ sɑmɑɑ nɑ Yosɑlɛm nyǝ́mɑ nɑ Tiii nɑ Sitɔŋ lʋm nɔɣɔ nyǝ́mɑ pɑ tǝnɑ pɑɑ timsɑɑ. 18 Pɑɑ kɔmɑɣɑ sɩ pɑ nɩɩkɩ ɩ sɛɣɛsʋɣʋ, nɑ ɩ́ wɑɑsɩ-wɛɣɛ pɑ kʋtɔmǝŋ tɔtɔ. Nɑ ɩ wɑɑsɑ mpɑ pɛlɛ ɑlɔɣɑɑ tʋkɑɣɑ wɑhɑlɑ tɔ tɔtɔ. 19 Sɑmɑɑ ɩnɩ ɩ tǝnɑ ɩ lʋkɑɣɑ kɛ́ sɩ ɩ́ tokiɣinɑ-ɩ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, tomɑ nɑɑlɩ ɑ kɑ wɛ ɩ kiŋ nɑ pɑ́ nɩɩkɩ ɑ tɑŋ, nɑ ɑ wɑɑsǝɣɩ pɑ tǝnɑɣɑ pɑ kʋtɔmǝŋ.
Kʋpɑntʋ nɑ ɩsɑɣɑtʋ
(Mɑtiyee 5:1-12)
20 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu kʋsɑ ɩsɛ nɑ ɩ́ nyǝnɩ ɩ ɩfɑlɑɑ nɑ ɩ́ tɔ sɩ:
Mpɑ mɛ ɩ́ kɛ́ kʋnyɔntʋnɑɑ tɔ,
ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́.
Mǝ tǝnnɑ Ɩsɔ Kɑwulɑɣɑ.
21 Mɛ mpɑ nyɔɣɔsɩ wɛnɑ kɑɣɑnɑ tɔ,
ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́.
Mɩɩ tɛnɑ nɑ ɩ́ hɑɣɑ teu.
Mɛ mpɑ ɩ́ wiiki kɑɣɑnɑ tɔ,
ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́.
Ɩ́ kɑ́ tɛ nɑ ɩ́ woŋ teu.
22 Pɑɑ yǝlɑɑ tɑɑ huunɑ-mɛ, yɑɑ pɑ tɔɣɔnɑ-mɛ, yɑɑ pɑ tʋʋ-mɛ, yɑɑ pɑ kʋ mǝ nyɔɔŋ kɛ Yʋlʋ Pǝyɑɣɑ mɑ́ mɑ tɔɔ, ɩ́ nɩɩ leleŋ kɛ́. 23 Wɑɑtʋ ɩnɩ mǝ lɑŋɑ ɩ́ hɛɛ sɔsɔm nɑ ɩ́ pɑɑ teu. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, mǝ kɑsǝyɑɣɑ kɑ́ tɔɔ sɔsɔm kɛ ɩsɔtɑɑ kɛ́. Mpʋ ɩnɩ pǝ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ pɑ cɑɑnɑɑ kɑ lɑpɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ.
24 Toŋtʋnɑɑ mɛ mǝ tɔm wɛ wɑɩyo kɛ́,
ɩ́ tɛmɑ mǝ leleŋ tɔɣɔʋ tɔ se.
25 Hɑɣɑlɑɑ mɛ mǝ tɔm nɑ́ wɛ wɑɩyo kɛ́ mpʋ ɩnǝɣɩ.
Ɩ́ kɑ́ nɑ́ nyɔɣɔsɩ kɛ teu tɔ se.
Mpɑ mɛ mǝ woŋiɣi kɑɣɑnɑ tɔ,
mǝ tɔm wɛ wɑɩyo kɛ́ ḿpʋ́ɣʋ́.
Ɩ́ tɛŋ ɩ́ cɑɣɑ lǝyɑɣɑ nɑ ɩsǝlʋm pǝ tɑɑ kɛ́.
26 Yǝlɑɑ tǝnɑ ɩ́ kɔmɑ nɑ pɑ́ sɑŋ-mɛ, mǝ tɔm kɑ́ lɑ wɑɩyo kɛ́. Mpʋ ɩnɩ pǝ mɑɣɑmɑɣɑ kɛ mpɛ pɑ cɑɑnɑɑ kɑ lɑpɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsǝlɑɑ pɔpɔtʋnɑɑ.
Sɔɔlɩ nyɑ́ kolontu
(Mɑtiyee 5:38-48; 7:12)
27 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔmɑ sɩ: Mɑ heeliɣi mpɑ mɛ ɩ́ nɩɩkɩ mɑ tɔm tɔ sɩ: Ɩ́ sɔɔlɩ mǝ kolontunɑɑ, nɑ ɩ́ lɑ́ mpɑ pɑɑ cɑɑ-mɛ tɔɣɔ kʋpɑntʋ. 28 Ɩ́ kooli kʋpɑntʋ kɛ mpɑ pɑ kooliɣi-mɛɣɛ mpusi tɔ. Ɩ́ sǝlǝmǝnɑ mǝ ɩsɑɣɑlɑtɑɑ kɛ Ɩsɔ. 29 Wei ɩ́ mɑpɑ nyɑ́ lǝkpɑɣɑsɑɣɑ, kɛɛsɩ-ɩ lɛŋkɑ. Nɔɣɔlʋ ɩ́ lɛɛkɑ nyɑ́ kpɑɩ, cɛlɛ-ɩ nyɑ́ cɑpɑ tɔtɔ. 30 Wei ɩ́ sǝlǝmɑ-ŋ, tɑɑ pɛmɩ-ɩ, wei ɩ́ lɛɛkɑ nyɑ́ kʋwɛnɑm, tɑɑ pɔɔsɩ-ɩ pǝ tɔm. 31 Mpi mǝ cɑɑ sɩ yǝlɑɑ ɩ́ lɑ-mɛ tɔ, mɩɩ lɑ pɛlɛɣɛ-wɩ tɔtɔ.
32 Ye mpɑ pɑ sɔɔlǝɣɩ-mɛ tɔ pɑ tike kɛ́ mǝ sɔɔlǝɣɩ, ɩlɛ pepeɣe ɩ́ tɛɛwɑ tɔtɔ? Asɑɣɑɑ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ́ sɔɔlǝɣɩ mpɑ pɑ sɔɔlɑ-wɛ tɔ pɑ tike tɔtɔɣɔ. 33 Ye mpɑ pɑ lɑkɩ-mɛɣɛ kʋpɑntʋ tɔ pɑ tike kɛ ɩ́ kɑ́ tǝŋǝɣɩ nɑ ɩ́ lɑkɩ, ɩlɛ pepeɣelɛ ɩ́ tɛɛwɑ? Ḿpʋ́ɣʋ́ ɑsɑɣɑɑ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ́ lɑkɩ tɔtɔ mɛɛ. 34 Ye mpɑ ɩ́ tɛɛlǝɣɩ sɩ pɑɑ tɛ nɑ pɑ́ fɛlɩ-mɛ tɔɣɔ ɩ tǝŋǝɣɩ nɑ ɩ́ kǝntǝɣɩ, ɩlɛ pepeɣelɛ mǝ tɛɛwɑ? Asɑɣɑɑ mɑɣɑmɑɣɑ nɑ́ tɛɛlǝɣɩ sɩ pɑɑ tɛ nɑ pɑ́ fɛlɩ pɛlɛ tɔɣɔ pɑ kǝntǝɣɩ pɑ tǝmɑ mɛɛ. 35 Aɑɩ, ɩ́ sɔɔlǝɣɩ mǝ kolontunɑɑ nɑ ɩ́ lɑkɩ-wɛɣɛ kʋpɑntʋ. Ɩ́ kǝntǝɣɩ, ɩ́ tɑɑ tɛlǝsɩ fɛlʋɣʋ tɔm kɛ lɔlɔ. Pɩɩ yele nɑ mǝ kɑsǝyɑɣɑ tɔɔ sɔsɔm, nɑ ɩ́ kɑ́ pǝsɩ ɩsɔtɑɑ Ɩsɔ Sɔsɔ pǝyɑlɑɑ. Pɑɑ fɔɔfɛɩnɑɑ nɑ ɑsɑɣɑɑ, ɩ́lɛ́ ɩ lɑkɩ kʋpɑntʋ kɛ́. 36 Ɩ́ lɑkɩ tǝmɑɣɑ kʋpɑntʋ kɛ teu ɩsɩɩ mǝ Cɑɑ lɑkɩ-mɛɣɛ kʋpɑntʋ tɔ.
Tǝmɑ footuɣu fɛɩ teu
(Mɑtiyee 7:1-5)
37 Ɩ́ tɑɑ footi lɛlɑɑ, pǝ́ tɑɑ kɔɔ nɑ Ɩsɔ footi-mɛ. Ɩ́ tɑɑ tʋ lɛlɑɑ kɛ tɑsǝkǝlɛ, pǝ tɑɑ kɔɔ nɑ Ɩsɔ tʋ-mɛɣɛ tɑsǝkǝlɛ. Ɩ́ hʋ́lɩ́ tǝmɑɣɑ suulu kɛ timpi ɩ́ pǝntǝɣǝnɑ tǝmɑ tɔ, nɑ Ɩsɔ kɑ́ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ suulu. 38 Ɩ́ hɑɑkɩ nɑ Ɩsɔ kɑ́ hɑɑkɩ-mɛ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, Ɩsɔ kɑ́ mɑɣɑsɩ kɛ́ nɑ pǝ́ su nɑ pǝ́ wɑtɩ nɑ ɩ́ ciɣiti nɑ ɩ́ nyǝkɩ nɑ ɩ́ pǝlɩ-mɛ. Mɑɣɑsǝlɑɣɑ ŋkɑ mǝ mɑɣɑsǝɣǝnɑ lɛlɑɑ tɔ, ŋkɛɣɛ Ɩsɔ nɑ́ kɔŋ nɑ ɩ́ mɑɣɑsǝnɑ-mɛ tɔtɔ.
39 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɑsɑ-wɛɣɛ lɛntɩ sɩ: Ntɔŋ ɩ́ nyǝmɑ́ teu sɩ yʋlʋm kɑɑ pǝsɩ nɑ ɩ́ hɔ ɩ lɛlʋ, tɔfɔ pɑ nɑɑlɛ pɑɑ hoti pʋ́ʋ́ɣʋ́ tɑɑ kɛ́. 40 Tǝmlɛ kpɛlɛmǝlʋ tɑ kǝlɩ ɩ hʋllʋ. Amɑ kpɛlɛmǝlʋ ɩ́ kɔmɑ nɑ ɩ́ nyɩ tǝkpǝsǝkpǝsɩ, ɩ́ nɑ ɩ hʋllʋ pɑ pǝsɑ kʋlʋm kɛ́.
41 Ɩsǝnɑɣɑ pǝ lɑpɑ nɑ ń nɑɑkɩ nyɩɩliim wei ɩ wɛ nyɑ́ tɔɣɔntǝlɛ ɩsǝpǝle tɑɑ tɔ, nɑ ń kɑɑ nɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ ŋku kʋ wɛ nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ nyɑ́ nyǝntɛ tɑɑ tɔ? 42 Ɩsǝnɑɣɑlɛ nyɑ́ pǝsǝɣɩ nɑ ń tɔ sɩ: Apɑŋ nyɑ́ sǝŋ tǝkpi nɑ mɑ́ lǝsɩ nyɑ́ ɩsǝlɛ tɑɑ nyɩɩliim, nɑ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ wɛ nyɑ́ nyǝntɛ tɑɑ? Cɛsǝlʋ nyɑ́, lǝsɩ kpɑ́tʋ́ɣʋ́ ŋku kʋ wɛ nyɑ́ mɑɣɑmɑɣɑ nyɑ́ ɩsǝpǝle tɑɑ tɔ, ɩlɛnɑ pǝ́cɔ́ ń nɑ́ teu tǝcɛɩcɛɩ nɑ ń lǝsɩ nyɑ́ tɔɣɔntǝlɛ ɩsǝlɛ tɑɑ nyɩɩliim ɩnɩ.
Pɑ nyǝŋ tʋɣʋ nɑ kʋ pile kɛ́
(Mɑtiyee 7:16-20; 12:33-35)
43 Tʋɣʋ kʋpɑŋkʋ ɩɩ lʋlǝɣɩ kpɑɩ pile se, pǝ́cɔ́ kpɑɩ tʋɣʋ nɑɑ lʋlǝɣɩ pile kʋpɑntɛ tɔtɔ. 44 Pɑ nyǝŋnɑ pɑɑ tʋɣʋ ŋku nɑ kʋ pile cɔlɔɣɔ. Yʋlʋ kɑɑ kooli tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ fiki tɔ kʋ pee kɛ sɔsɔʋ tɔɔ se, pǝ́cɔ́ pɑɑ kooliɣi tʋɣʋ ŋku pɑ yɑɑ sɩ lɛsɛŋ tɔ kʋ pee kɛ kɔlɔŋ tɔɔ tɔtɔ. 45 Yʋlʋpɑŋ kʋpɑntʋ lɩɩkǝnɑ tuu ɩ lotu tɑɑ kʋpɑntʋ kiŋ kɛ́. Ɩlɛnɑ ɩsɑɣɑʋ ɩnɩ ɩ ɩsɑɣɑtʋ lɩɩnɑ tuu ɩ lotu tɑɑ ɩsɑɣɑtʋ kiŋ. Pǝ tɑɣɑ pʋlʋ, ɩsǝnɑ yʋlʋ lotu tɑɑ tɔɔwɑ tɔ ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ yɔɣɔtɑɣɑ hʋ́lǝ́ɣɩ́.
Lɑɣɑtʋ nɑ kʋmɛlɛŋ pɑ kutuluŋ ŋmɑʋ
(Mɑtiyee 7:24-27)
46 Ḿpʋ́ɣʋ́ Yesu tɔmɑ sɩ: Ɩ́ yɑɑ-m Tɑcɑɑ Tɑcɑɑ suwe nɑ ɩɩ tǝŋǝɣɩ mɑ kʋyɔɣɔtʋtʋ? 47 Mɑɑ hʋ́lɩ́-mɛɣɛ yʋlʋ ɩ́ kɔmɑ mɑ kiŋ nɑ ɩ́ nɩɩ mɑ tɔm nɑ ɩ́ tǝŋ-tɩ pʋntʋ wɛ ɩsǝnɑ tɔ. 48 Ɩ nǝɣǝsǝnɑ kɛ́ ɩsɩɩ yʋlʋ cɑɑkʋɣʋ kutuluɣu ŋmɑʋ nɑ ɩ́ huli nɑ ɩ́ tɑlɑ ɑtɛ kʋkpɑmʋɣʋ nɑ pǝ́cɔ́ ɩ́ sɩɩ kite tɔɣɔ. Pɔɣɔ kɔmɑ nɑ kɑ́ su ɩlɛnɑ lʋm wɑtɩ, hɑlǝnɑ pǝ holɑ mɑ-kʋ. Pɑɑ nɑ mpʋ pǝ tɑ ciɣiti-kʋɣʋ kʋ ŋmɑtʋ teu tɔɔ. 49 Amɑ wei ɩ nɩɩkɩ mɑ tɔm nɑ ɩɩ tǝŋǝɣɩ-tɩ tɔ, ɩ́lɛ́ ɩ wɛ kɛ́ ɩsɩɩ wei ɩ ŋmɑ kutuluɣu kɛ ɑtɛɣɛ yem tɔ, kite kʋpɑntɛ fɛɩ. Lʋm holɑ mɑpɑ-kʋ, ɩlɛnɑ kʋ ti kpɑkpɑɑ nɑ kʋ lɑ ɑsɑɑlɑ sɔsɔ kɛ yem.