ut-Hun New Testament Matiyos Bo̱r-u̱s taan

Ko̱'o̱t u̱n Ma-to̱ Shir
n-to̱n u̱r-haag

Bo̱r-u̱s taan

(Mati 5—7)

1 Bo̱ Ye̱so hyente̱ hun-ne̱ mo̱ro̱gsu̱te̱ de̱e̱n à, wu̱ daaru̱ n-to̱n u̱r-haag, wu̱ she'etu̱ru̱. Bo̱ wu̱ she'ette̱ à, yan-neke̱-mo̱ u̱n wu̱ haaru̱ be-de u̱n wu̱. 2 Wu̱ ciru̱ ye̱ m-yoose̱ u̱n yo ka:

Ya-o-zak

(Ruka 6:20-23)

3 “Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ nape̱ u̱nze ko̱o̱b-ne̱ ye̱ ro̱,

ye̱ ro̱tte̱ Shir á,

remen go̱n ye̱ ro̱ be-de u̱n gwo̱mo-to̱ u̱n wu̱.

4 Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ ro̱ u̱n tu̱k-mo̱ u̱t-me̱n m-mo̱ka à,

remen Shir a gwu̱'u̱rsu̱ ye̱ u̱t-me̱n.*

5 Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ ru̱sse̱ u̱r-hi gwe̱rgwe̱r à,

remen Shir a bo̱psu̱ ye̱ rii-yo u̱n ho̱no o-dak kap.†

6 Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ co̱ne̱ m-nom rii-yo Shir co̱ne̱ à,

remen Shir a coks ye̱.‡

7 Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ m-ho̱ge̱ 'wo̱n-u̱r o̱r u̱n ye̱ ne̱ à,

remen Shir a ho̱ge̱ 'wo̱n-de u̱n ye̱ u̱n cen ye̱.

8 Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ ro̱ u̱n me̱n-u̱t pus-to̱ ne̱ à,

remen ye̱a hyen Shir.§

9 Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ ro̱ m-co̱n hun-ne̱ she'et ba u̱t-ween à,

remen Shir a dek ye̱ yakar-ye̱ u̱n wu̱.”

10 Ya-o-zak-ye̱, ka ye̱ hun-ne̱ re̱e̱se̱ u̱r-ko̱o̱b à,

remen ye̱ ro̱ m-no̱m u̱n yo depe̱ à, Shir a ru̱ ye̱ o-zak,

remen go̱n ye̱ Shir co̱ne̱ u̱n gwo̱mo-to̱ u̱n wu̱.*

11 Ya-o-zak-ye̱ no̱, da-o̱ hun-ne̱ pyapu̱ no̱ à, ye̱ re̱e̱su̱ no̱ u̱r-ko̱o̱b, komo ye̱ nomo no̱ me̱n-u̱t jaas-to̱ go̱-u̱s-go̱ rem re.† 12 Nom no̱ o-zak remen kaane̱, remen 'yons-u̱r go̱s-de ro̱ no̱ u̱r-'er n-To̱n shir. Kaane̱ hun-ne̱ ye̱ u̱n ye̱ ya-n-ga-ye̱ nome̱ yan-Rwo̱r u̱n Ma-to̱ Shir n-ga, ye̱ ba'u̱ no̱ à.‡

Ka ye̱ do̱re̱ Ye̱so à ya ye̱ ro̱
u̱ntu̱ m-po̱r m-cecar ne̱

(Mark 9:50; Ruka 14:34-35)

13 Komo Ye̱so ze̱e̱ru̱, “Ya no̱ ro̱ u̱ntu̱ m-po̱r be-de u̱n hun-ne̱ ye̱ u̱n ho̱no o-dak. Amba u̱rege̱ re̱re̱m-mo̱ m-po̱r taag, ¿re a he m-nom a muute̱ mo̱ m-re̱re̱m ne̱? Mo̱ waragte̱ hwaa, se̱ a ukse̱ mo̱, a yawag u̱s-na.”§

14 Ye̱so ze̱e̱ru̱, “Ya no̱ ro̱ u̱ntu̱ m-cecar be-de u̱n hun-ne̱ ye̱ u̱n ho̱no o-dak. Ai, bo̱-o̱ a ma'e̱ n-to̱n u̱r-haag à a hoks o̱ m-wuke̱ á.* 15 Kaane̱ o̱ komo a m-do̱ u̱r-pitirra a ho̱k de o-shaar á, se̱ de̱ a sek de n-to̱n u̱r-de̱e̱g remen de ye'et hun-ne̱ ye̱ o-hur m-cecar.† 16 Kaane̱ komo, she'et no̱ cas remen hun-ne̱ hyenet rii-yo no̱ m-no̱m à, ye̱a bu̱m Tato no̱ wu̱ n-To̱n shir.”‡

Yoos-u̱r Ye̱so n-te̱ o-karamsa

17 Ye̱so ze̱e̱ru̱, “Taase no̱ hyen no̱ zee me̱n haan u̱m soksté̱ karamsa-o Mosa u̱n yoos-de u̱n yan-Rwo̱r u̱n Ma-to̱ Shir ne̱. Me̱ haan remen u̱m soksté̱ to̱ á, se̱ de̱ remen u̱m shoosté̱ to̱. 18 Nip-o̱ me̱ no̱ m-ru̱re̱, u̱rege̱ de̱ o-To̱n o-dak ne̱ ro̱ ko̱n, yatt ko̱ o-ke̱e̱r ko̱ ya-o-dakka yo he m-sokse̱ n-me̱ u̱n yoos-de o-karamsa á. Se̱ a shooste̱ ko̱yan kap.§ 19 Remen kaane̱ bo̱ u̱n wu̱ jesse̱ ko̱ o-gaan be-de u̱n ka karamsa-u̱t re̱k-to̱ to̱ à, wu̱ yoose̱ komo hun-ne̱ ye̱ jetem to̱. Shir a zee hwaa ka ne̱t-wu̱ ro̱ be-de u̱n gwo̱mo-to̱ Shir. Amba kap wu̱ do̱re̱ to̱ à har wu̱ yoose̱ ye̱ ken ye̱, a deet wu̱ u̱r-bektu̱be̱n n-me̱ u̱n gwo̱mo-to̱ Shir.

20 “Me̱ no̱ m-ru̱re̱, u̱rege̱ kashi u̱n she'et-u̱r no̱ de jiish de u̱n yan-Yoos-de o-karamsa u̱n Parisa-ne̱ á, no̱a cu̱w n-me̱ u̱n gwo̱mo-to̱ Shir á ko̱ hiin.

Ye̱so yooste̱ u̱nze a no̱m u̱s-ryaab á

(Ruka 12:57-59)

21 “No̱ ho̱gu̱ssu̱te̱ a ru̱ssu̱te̱ hun-ne̱ na ye̱ n-ga, u̱nze, ‘Wo̱ jar o ho ne̱t á,’ gaan-o zee ‘bo̱ u̱n wu̱ ho̱ ne̱t à, a he'et wu̱ be-de u̱n piishi wu̱ u̱t-ma.’* 22 Amba me̱ no̱ m-ru̱re̱, wu̱ ro̱ u̱s-ryaab u̱n o̱r u̱n wu̱ ne̱ à, Shir a nom u̱s-ryaab u̱n wu̱ ne̱ komo a piishe̱ wu̱ u̱t-ma. Komo bo̱ u̱n wu̱ no̱me̱ u̱s-ryaab u̱n o̱r u̱n wu̱ ne̱ à, har wu̱ ce'e̱ wu̱ jin-u̱r yo̱-de a he'et wu̱ be-de m-piish u̱t-ma to̱ se̱k-ye̱ u̱n Shir. Komo wo̱ kute̱ o̱r ru u̱t-yage̱ har o zee wu̱ ko-raag! To̱, o bu̱pse̱ o̱ ka co̱w-yo u̱n den-o̱ o-ra!”

23 Ye̱so haaru̱ co m-ze̱e̱, “U̱rege̱ wo̱ u̱n ma-to̱ m-hwo̱bbe̱ m-yar n-te̱ u̱n hana-o̱ u̱r-seke̱ o̱ Shir, o baksu̱ru̱ u̱nze wu̱ ken wu̱ ze̱e̱g o nomote̱ wu̱ u̱r-yo̱-de, 24 Wo̱ hwo̱be̱ yar-m ru o-hana á. U̱r-takan neke̱ be-de u̱n o̱r ru no̱ hongse̱ u̱n wu̱ ne̱. Ka da-de o haan o he̱'e̱dbe̱ yar-m ru be-de Shir.”

25 Ye̱so ze̱e̱ru̱ komo, “U̱rege̱ wu̱ ken wu̱ ze̱e̱g o nomote̱ wu̱ u̱r-yo̱-de har wu̱ ro̱ wo̱ u̱n ma-to̱ m-heet be-de u̱n m-piish u̱t-ma, no̱m ho̱r-m-ho̱r o hongse̱ u̱n wu̱ ne̱. No̱m bo̱ o he m-no̱m à no̱ e̱ss u̱t-ma u̱n wu̱ ne̱ cin ba no̱ u̱n wo̱o̱ be-de u̱n m-piish u̱t-ma. U̱nya kaane̱ á, wu̱a mo̱ssu̱ wo̱ u̱n wan-piish u̱t-ma ne̱. Komo ko-ya-m-piish u̱t-ma wu̱a mo̱ssu̱ wo̱ u̱n yan-to̱m-ye̱ u̱n wu̱ ne̱ ye̱ ke wo̱. 26 Nip-o̱ me̱ wo̱ m-ru̱re̱, u̱rege̱ wu̱ no̱mo̱g kaane̱, rii-yo a rwu̱ntu̱tu̱ wo̱ kane̱, se̱ o to̱pk kap bo̱ u̱n rii-yo a wo̱ m-do̱re̱ à.”

Ye̱so yooste̱ u̱nze a no̱m o-ás á

27 Ka da-de Ye̱so ze̱e̱ru̱, “No̱ ho̱gu̱ssu̱te̱ ka karamsa-o̱, ‘Taase o hoob ne'a-wu̱ u̱n ne̱t á.’† 28 Amba me̱ no̱ m-ru̱re̱, taase ma ne̱t gu̱t ne'a-wu̱ ro̱ ne'a u̱n wu̱ á komo wu̱ cu̱n m-rewe̱ u̱n wu̱ ne̱ n-me̱ u̱n hur-de u̱n wu̱. U̱rege̱ ne̱t no̱mo̱g káane̱, wu̱ no̱mo̱g o-ás o̱ ka u̱n wu̱ ne̱ n-me̱ u̱n hur-de u̱n wu̱. 29 U̱rege̱ yish u̱n du ro̱ wo̱ m-rwo̱ u̱r-ba'as, hu̱s de o jore̱. A jiish wo̱ o taage̱ yish-u̱r gaan be-de u̱n do̱k-to̱ u̱n wu̱r-o ru o̱tte̱ a jorbe̱ wu̱r-o ru u̱r-bir n-me̱ den-o̱ o-ra à.‡ 30 Komo ka ro̱, u̱rege̱ kom-o ru o-gaan ro̱ wo̱ m-rwo̱ u̱r-ba'as, kups o̱ o jore̱. A nom u̱r-bon wo̱ hokse̱ jore̱ u̱n yo ken rii-yo u̱n ho̱o̱g-m ru o gwu̱'u̱rsu̱te̱ Shir u̱r-hur, o̱tte̱ a jorbe̱ wu̱r-o ru u̱r-bir n-me̱ u̱n den-o̱ o-ra à.”§

Ye̱so yooste̱ u̱nze a caas u̱t-ge á

(Mati 19:9; Mark 10:11-12; Ruka 16:18)

31 Ye̱so ze̱e̱ru̱ komo, “Wu̱ ken wu̱ ze̱e̱g yo ka u̱nze ‘U̱rege̱ wu̱ ken ne̱t-wu̱ ho'oste̱ ne'a u̱n wu̱, se̱ wu̱ ya'astu̱ wu̱ taku̱rda-o̱ u̱n caas u̱t-ge.’* 32 Amba me̱ no̱ m-ru̱re̱, ne̱t a hoks ho'os u̱n ne'a u̱n wu̱ u̱rege̱ ka ne'a-wu̱ rewete̱ u̱n wu̱ ken campo̱ wu̱ ne̱. Taase ne̱t ho'os ne'a u̱n wu̱ remen yo ken rii-yo u̱n ho̱n. U̱rege̱ wu̱ ho'oste̱ ne'a u̱n wu̱ remen yo ken rii-yo u̱n ho̱n, wu̱ rwo̱'o̱g wu̱ o̱ ka no̱m o-ás u̱rege̱ ka ne'a-wu̱ gaag wu̱ ken campo̱ wu̱. Komo u̱rege̱ campo̱ gaag ne'a-wu̱ campo̱ u̱n wu̱ ho'ose̱ à, Shir de̱k o̱ ka ka ne̱t-wu̱ no̱mo̱g o-ás.”†

Ye̱so yooste̱ a jar a to̱nd á

33 Ye̱so haaru̱ co m-ze̱e̱, “No̱ ho̱gu̱ssu̱te̱ o̱ ken karamsa-o̱, o̱ ya-n-ga-ye̱ na go̱kse̱ à u̱s-hak de̱e̱n se arge̱ à. O̱ ze̱e̱g, ‘Taase no̱ taage̱ m-shoos u̱n rii-yo no̱ su̱rte̱ nu à. Yo depe̱ à shoos rii-yo o zee wo̱a nome̱ Yawe à.’‡ 34 Amba rii-yo me̱ no̱ m-ru̱re̱ à yo ro̱, taase no̱ to̱nd á po̱r po̱r. Taase no̱ to̱nd u̱n jin-de u̱n To̱n-o̱ shir á, remen káne̱ Shir ro̱ u̱n gwo̱mo-to̱ u̱n wu̱.§ 35 Taase komo no̱ to̱nd o-dak, remen o̱ ro̱ u̱n ku̱s-o̱ u̱n na-se u̱n wu̱. Taase komo no̱ to̱nd u̱n jin-de o-Urusharima, remen o-Urusharima bo̱-o caari-o̱ o̱ u̱n ko-Gwo̱mo Shir.* 36 Taase komo o to̱nd u̱n hi u̱n du á, remen wo̱a hoks m-muut u̱n ko̱ can-o o-gaan yo wakte̱ o-pus yo ko̱ o-rim yo á. 37 U̱rege̱ o co̱no̱g m-ze̱e̱ ‘E̱e̱’ zee ‘E̱e̱,’ u̱rege̱ ‘Ay’ o̱, zee ‘Ay.’ Rii-yo pase̱ kaane̱ à, yo̱-yo yo. Yo rwu̱u̱ne̱ u̱n ko-Gwo̱mo-wu̱ u̱n ya-u̱t-ko̱t à.”

U̱r-yish u̱r-yish ne̱

(Ruka 6:29-30)

38 Ka da-de Ye̱so ze̱e̱ru̱, “No̱ ho̱gu̱ssu̱te̱ de̱ ka karamsa-o̱, ‘U̱rege̱ ne̱t ho̱gu̱ssu̱te̱ wu̱ ken wu̱ m-hoog u̱r-yish ko̱ o-yin, se̱ a nome̱ wu̱ m-hoog u̱n yish-de u̱n wu̱ ko̱ u̱n yin-yo u̱n wu̱.’† 39 Amba me̱ no̱ m-ru̱re̱, taase o muute̱ wu̱ ken wu̱ o-yo̱ yo bo̱ wu̱ nomo wo̱ à. M-sha u̱rege̱ wu̱ ken wu̱ hu̱tu̱ wo̱ o-raag, u̱r-geeg de u̱r-re̱, wo̱ mu̱se̱ á wakse̱ wu̱ o̱ kuse̱ à wu̱ bu̱se̱. 40 A nom wu̱ ken wu̱ ze̱e̱g o nomote̱ wu̱ u̱r-yo̱-de. Wu̱ ze̱e̱ru̱ ko-yan-m-piish u̱t-ma wu̱ rumse̱ wu̱ matuku u̱n du, u̱rege̱ ka ne̱t-wu̱ no̱mo̱g kaane̱, ya'as wu̱ myet u̱n co̱p-o ru ne̱. 41 U̱rege̱ wu̱ ken ko-karma-wu̱ rwo̱'o̱g wo̱ u̱r-hew me̱r-u̱r gaan, u̱t-saw ne̱ neke̱ o dek to̱ har me̱r-u̱t yoor. 42 Wu̱ ko̱nu̱ wo̱ gwu̱ à, gu wu̱. Wu̱ haane̱ komo hoob-o̱ u̱n mo̱o̱g be u̱n du à, wo̱ we̱n wu̱ á.”

Co̱n yan-yage̱-u̱t ru

(Ruka 6:27-28,32-36)

43 Ye̱so haaru̱ co m-ze̱e̱, “No̱ ho̱gu̱ssu̱te̱ o-karamsa u̱nze, ‘Co̱n ne̱t-wu̱ co̱nu̱ wo̱ à,’‡ o yage̱ wu̱ yagu̱ wo̱ à. 44 Amba me̱ no̱ m-ru̱re̱, co̱n no̱ yan-yage̱-u̱t no̱!§ Ye̱ ro̱ no̱ u̱n re̱e̱se̱ u̱r-ko̱o̱b à, no̱ ko̱n Shir 'ye ye̱ o-kwu̱m! 45 No̱m-mo̱ u̱n kaane̱, a hante̱ no̱ waktu̱te̱ yakar-ye̱ u̱n Tato no̱ wu̱ n-To̱n shir. Wu̱ ro̱ m-rwo̱ ho̱-de rwu̱u̱n m-cecas ne̱ n-te̱ u̱n ye̱ ro̱ kashi u̱n hun-ne̱ u̱n ye̱ ro̱ rii-ye̱ o-saa ne̱ à. Komo wu̱ to̱mo̱n kem n-te̱ u̱n ye̱ ro̱ kashi u̱n hun-ne̱ à, u̱n ye̱ ro̱ rii-ye̱ o-saa ne̱ à. 46 U̱rege̱ ye̱ co̱nu̱ no̱ à, ye̱ no̱ m-co̱n cot, no̱a kum u̱r-'yons o̱ ka á. Ko̱ yan-go̱ks u̱n tar, u̱n yan-me̱n-u̱t jaas-to̱ ne̱, ye̱ ro̱ m-co̱n u̱n ye̱ co̱ne̱ ye̱ à. 47 U̱rege̱ nay-ne̱ no̱ cot no̱ m-gas, ¿ya no̱ no̱me̱ o̱ ka yo no̱ jiishte̱ ye̱ ken ye̱? Ay, ko̱ ye̱ ro̱ Yahuda-ne̱ á, ye̱ ro̱ m-co̱n u̱n nay-ne̱ ye̱ u̱n ye̱. 48 Remen kaane̱ se̱ no̱ ma'as ba u̱n be-de u̱t-re̱e̱b bo̱ Tato no̱ wu̱ n-To̱n shir ro̱ ba u̱n be-de u̱t-re̱e̱b à.”*

*Bo̱r-u̱s taan:4 5:4 Hyen komo: Isha 61:2.

†Bo̱r-u̱s taan:5 5:5 Hyen komo: Bo̱ng 37:11.

‡Bo̱r-u̱s taan:6 5:6 Hyen komo: Isha 55:1-2.

§Bo̱r-u̱s taan:8 5:8 Hyen komo: Bo̱ng 24:3-4.

*Bo̱r-u̱s taan:10 5:10 Hyen komo: 1Bit 3:14.

†Bo̱r-u̱s taan:11 5:11 Hyen komo: 1Bit 4:14.

‡Bo̱r-u̱s taan:12 5:12 Hyen komo: 2Nom 36:16; Se̱ng 7:52.

§Bo̱r-u̱s taan:13 5:13 Hyen komo: Mark 9:50; Ruka 14:34-35.

*Bo̱r-u̱s taan:14 5:14 Hyen komo: Yoha 8:12; 9:5.

†Bo̱r-u̱s taan:15 5:15 Hyen komo: Mark 4:21; Ruka 8:16; 11:33.

‡Bo̱r-u̱s taan:16 5:16 Hyen komo: 1Bit 2:12.

§Bo̱r-u̱s taan:18 5:18 Hyen komo: Ruka 16:17.

*Bo̱r-u̱s taan:21 5:21 Hyen komo: Rwu̱u̱ 20:13; Kara 5:17.

†Bo̱r-u̱s taan:27 5:27 Hyen komo: Rwu̱u̱ 20:14; Kara 5:18.

‡Bo̱r-u̱s taan:29 5:29 Hyen komo: Mati 18:9; Mark 9:47.

§Bo̱r-u̱s taan:30 5:30 Hyen komo: Mati 18:8; Mark 9:43.

*Bo̱r-u̱s taan:31 5:31 Hyen komo: Kara 24:1; Mati 19:7; Mark 10:4.

†Bo̱r-u̱s taan:32 5:32 Hyen komo: Mati 19:9; Mark 10:11-12; Ruka 16:18; 1Kor 7:10-11.

‡Bo̱r-u̱s taan:33 5:33 Hyen komo: Rewi 19:12; O̱o̱g 30:2; Kara 23:21.

§Bo̱r-u̱s taan:34 5:34 Hyen komo: Yaku 5:12; Isha 66:1; Mati 23:22.

*Bo̱r-u̱s taan:35 5:35 Hyen komo: Isha 66:1; Bo̱ng 48:2.

†Bo̱r-u̱s taan:38 5:38 Hyen komo: Rwu̱u̱ 21:24; Rewi 24:20; Kara 19:21.

‡Bo̱r-u̱s taan:43 5:43 Hyen komo: Rewi 19:18.

§Bo̱r-u̱s taan:44 5:44 Mo̱ ken ge̱n-mo̱ u̱n do̱: Ru̱ no̱ ye̱ pyape̱ no̱ à, no̱ ko̱ne̱ ye̱ Shir 'ye ye̱ o-kwu̱m. Komo no̱ nome̱ ye̱ yage̱ no̱ à, rii-yo u̱r-bon. Hongse̱ Ruka 6:27-28.

*Bo̱r-u̱s taan:48 5:48 Hyen komo: Rewi 19:2; Kara 18:13.