Sɛwɛ koŋgbanŋa ŋa Pɔli wìla torogo
KORƐNTI
ca tagafɛnnɛ pe yeri
Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ
Korɛnti ca kìla pye Akayi tara cagbɔrɔ ko ka nuŋgba. Nala pe maa ki tara ti yinri Girɛsi tara. Korɛnti ca ki yɛn wa Lefiile tara ti ni. Ki ca woolo pe lɛgɛrɛ la pye yarisunndo sunvɛnnɛ konaa kalikali pyefɛnnɛ. Pɔli wìla tunŋgo pye wa ki ca ki ni ma saa gbɔn yɛlɛ nuŋgba naa yeŋge kɔgɔlɔni, mɛɛ legilizi wa tɛgɛ wa (Kapye 18). Sanga ŋa ni Pɔli wìla pye naga sɛwɛ ŋa wi yɔnlɔgi, kìla yala wi yɛn wa Efɛzi ca, wa Azi tara. Korɛnti ca tagafɛnnɛ pèle la sɛwɛ torogo wa Pɔli wi yeri mbe yɔn sogomɔ ta yewige ŋga pàa wi yewe ki na. Lere wa yɛgɛ wìla ki sɛwɛ ŋa wi yɔnlɔgɔ Pɔli wi kan, a wùu torogo paa yɛgɛ ŋga na wège yan wa wi sɛwɛɛlɛ sanmbala pe ni. Sefɔ Sɔsitɛni wo wìla wi yɔnlɔgɔ (1.1). Ki sefɔ wìla yɛnlɛ ma taga Zhezu wi na, ɛɛn fɔ wee kala la jɛn wi wogo na naa.
Ki sɛwɛ ŋa wi yɛn ma kɔn ma yiri kɔnsara shyɛn. Wa wi kɔnsaga koŋgbanŋga ki ni (1–6), wège yan fɔ Pɔli wo naa sefɛnnɛ tagafɛnnɛ pe ni pàa sɛnrɛ ta yo ma pe yɛɛ kan. Ɛɛn fɔ kagala taanri ke yɛn wa ki sɛnrɛ ti ni, ŋgele ke wogo ki yɛn ma ŋgban Pɔli wi ni. Koro wɛlɛ ŋgele yɛɛn:
1) Tagafɛnnɛ pàa pe yɛɛ kɔɔnlɔ (1.10–4.21).
2) Pe ni, wà la sinlɛ wi to jɔ ni (5.1-13).
3) Tagafɛnnɛ pele ma pe yɛɛ yeri kiti kɔnkala na wa fanŋga fɛnnɛ mbele pe woro tagafɛnnɛ pe yɛgɛ sɔgɔwɔ (6.1-20).
Ki kala na, Pɔli wìla pe pye ma yo pe ki fɛrɛ kagala ke yɛgɛ wɔ konaa pe koro yɔn finliwɛ na pe yɛɛ ni.
Wa sɛwɛ wi kɔnsaga shyɛn wogo ki ni (7.1–16.24), Pɔli wi yɛn na yɔn sogomɔ kaan yewige ŋga pàa yewe ki wogo na. Wìla para pe ni pɔrɔgɔ wogo na (7.1-40). Wìla pe pye ma yo pe pe yɛɛ yingiwɛ jɛn yarisunndo ti ni (8.1–11.1). Wìla para we Fɔ wi suro lige kpoyi ki wogo na (11.2-34). Wìla pe pye ma yo paa Yinnɛkpoyi yarikanga ki lagajaa, ko ŋga ki ma legilizi wi saga we, konaa ndanlawa mbe pye pe ni mbe wɛ (12.1–14.40). Wìla para kuulo pe yɛnmɛ mbe yiri wa kunwɔ pi ni pi wogo na (15.1-58).
Wa sɛwɛ wi kɔsaga yeri (16.1-24), Pɔli wìla ki yo pe kan fɔ wi yaa toro wa pe yeri, yarikanra nda pàa gbogolo mbe kan Zheruzalɛmu ca fyɔnwɔ fɛnnɛ pe yeri, mbe sari lɛ mbe kari ti ni pe kan. Pɔli wo naa tagafɛnnɛ pele ni, pàa sharaga torogo lelɛgɛrɛ yeri wa Korɛnti ca.
Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na
Sɛwɛ wi lɛsaga sɛnrɛ konaa sharaga 1.1-9
Kɔɔnlɔmɔ mba pìla ye wa legilizi wi ni 1.10–4.21
Kalikalawa naa kiti kɔnkagala ŋgele kàa pye wa legilizi wi ni 5.1–6.20
Pɔrɔgɔ, naa pɔrɔgɔ jɔɔgɔ konaa mbapɔrɔwɔ sɛnrɛ 7.1-40
Saara nda tì wɔ yarisunndo yeri ti kara 8.1–11.1
Tagafɛnnɛ pe tangalɔmɔ wa gbogolomɔ woolo pe sɔgɔwɔ 11.2–14.40
Kuulo pe yɛnmɛ mbe yiri wa kunwɔ pi ni 15.1-58
Kagala kele yɛgɛ yowo konaa sharaga 16.1-24
1
Pɔli wìla sɛwɛ wi torogo leele
mbele yeri pe sharaga ye
mbele yeri pe sharaga ye
1 Mi Pɔli, mi ŋa Yɛnŋɛlɛ lìlan yeri mbe pye Zhezu Kirisi wi pitunŋɔ ma yala li nandanwa kala li ni, naa we sefɔ Sositɛni, 2 woro waa ki sɛwɛ ŋa wi torogi Yɛnŋɛlɛ li legilizi ŋa wa Korɛnti ca wi kan. Yoro mbele Yɛnŋɛlɛ lì ye yeri ma ye tɛgɛ ye yɛ, yaa ye yinwege ki piin li kan, konaa a yè pye li woolo wa ye gbogolomɔ pi ni Zhezu Kirisi wi ni, konaa laga o laga, mbele fuun pe maa we Fɔ Zhezu Kirisi wi mɛgɛ ki yinri wi pe saga we. Wo wi yɛn woro naa poro ni we Fɔ we. 3 We To Yɛnŋɛlɛ lo naa we Fɔ Zhezu Kirisi wi ni pe yinmɛ naa yɛyinŋge kan ye yeri!
Yarijɛndɛ nda wè ta Kirisi wi yeri
4 Mi yɛn nala Yɛnŋɛlɛ li shari suyi ye kala na, yinmɛ mba lì kan ye yeri Zhezu Kirisi wi fanŋga na pi kala na. 5 Wa ye gbogolomɔ pi ni Zhezu Kirisi wi ni, Yɛnŋɛlɛ lì yarikanra ti ni fuun ti kan ye yeri mari lɛgɛ, ma sɛnyoro ti ni fuun naa kajɛnmɛ pi ni fuun pi kan ye yeri; 6 katugu sɛrɛya ŋa wi yɛn na para Kirisi wi kanŋgɔlɔ, wi yɛn ma yeresaga ta jɛŋgɛ wa ye sɔgɔwɔ. 7 Fɔ yɛrɛ Yɛnŋɛlɛ li yarikanga ka kpɛ si ye la, yoro mbele ye yɛn na wagati ŋa we Fɔ Zhezu Kirisi wi yaa kaa yɛɛ naga wi singi we. 8 Wo wi yaa la fanŋga nii ye ni fɔ sa gbɔn ki kɔsaga ki na, jaŋgo ye pye jɛrɛgisaga fu we Fɔ Zhezu Kirisi wi pilige ki ni. 9 Yɛnŋɛlɛ li yɛn sɛnrɛ nuŋgba yofɔ. Lo lì ye yeri ma ye gbogolo ja li Pinambyɔ Zhezu Kirisi wi ni, we Fɔ we.
KƆƆNLƆMƆ MBA PILA YE WA LEGILIZI WI NI
1.10–4.21
Korɛnti ca legilizi woolo
pe kɔnwɔ we
pe kɔnwɔ we
10 Sefɛnnɛ, mi yɛn na ye yɛrɛgi we Fɔ Zhezu Kirisi wi mɛgɛ ki na, ma yo fɔ: Ye ye yɔn ki wa nuŋgba. Yaga ka ti kɔnwɔ mbe ye ye sɔgɔwɔ. Ye ye yɔn ki wa nuŋgba jɛŋgɛ, ye jatere wi pye nuŋgba, yaa sɔnri ja. 11 Sefɛnnɛ, Kulowe go woolo pèle ki yo mala kan ma yo kendige yɛn wa ye sɔgɔwɔ. 12 Ŋga mi yɛn na jaa mbe yo koyi ŋga yɛɛn fɔ: Ye ni fuun nuŋgba nuŋgba ye maa ŋga yuun ki yɛn ki yɛ ki yɛ. Wa ma yo fɔ: «Mi yɛn Pɔli woo.» Wa ma yo: «Mi yɛn Apolɔsi woo.» Wa ma yo naa fɔ: «Mi yɛn Pyɛri woo.» Wa ma nuru ma yo: «Mi yɛn Kirisi woo.» 13 Ye nawa po ni Kirisi wi yɛn ma kɔɔnlɔ kɔɔnlɔ wi le? Pàa Pɔli kan tiparaga na ye kala na le? Nakosima, pàa ye batize Pɔli mɛgɛ na le?
14 Mi yɛn na Yɛnŋɛlɛ li shari, katugu mi si wa kpɛ batize ye ni, kaawɔ Kiripusi naa Gayusi poro cɛ. 15 Kì pye ma, lere wo wa se ya mbege yo mbe yo fɔ pè ye batize na mɛgɛ ki na. 16 Ɛnhɛɛn! Kaselege yi, muwi mìla Sitefanasi go woolo pe batize. Mbe wɔ ko ni, na kaa pye mi lere wa batize naa, mi si ko jɛn. 17 Kirisi wi silan tun mbe pan mbaa leele batize. Ɛɛn fɔ, wìlan tun mbe pan mbaa Sɛntanra to yari. Mbaa ti yari mi ka kaa ki piin lere tijinliwɛ sɛnrɛ ni, jaŋgo Kirisi wi kunwɔ wa tiparaga ki na ki fanŋga kiga ka yiri waga.
Zhezu Kirisi wi yɛn
Yɛnŋɛlɛ li yawa konaa li tijinliwɛ
Yɛnŋɛlɛ li yawa konaa li tijinliwɛ
18 Kirisi wi kunwɔ wa tiparaga ki na, mbaa ki sɛnrɛ ti yuun, ki yɛn lembigewe sɛnrɛ mbele paa punŋgu Yɛnŋɛlɛ li na pe yɛgɛ na. Ɛɛn fɔ, woro mbele we yɛn wa shɔwɔ konɔ li ni, woro yɛgɛ na, ki yɛn Yɛnŋɛlɛ li yawa. 19 Yɛnŋɛlɛ li yɛn naga yuun wa li sɛnrɛ sɛwɛ wi ni ma yo fɔ:
Mi yaa kajɛnmbɛlɛ pe kajɛnmɛ pi jɔgɔ,
mbe tijinliwɛ fɛnnɛ pe tijinliwɛ pi pye pi yiri waga.† 1.19: Eza 29.14
20 Kona, tijinliwɛ fɔ yiŋgi wi mbe ya yo naa? Nakoma sɛwɛ jɛnfɔ yiŋgi wi mbe ya yo? Nakoma ki nala pilige kendige fɔ yiŋgi wi mbe ya yo? Yɛnŋɛlɛ lìgi naga ma yo ki dunruya ŋa wi tijinliwɛ pi yɛn lembigewe.
21 Dunruya woolo wele, pe sɛnwee kajɛnmɛ pi ni, pee ya mbe Yɛnŋɛlɛ li jɛn wa laga ŋga lìli kajɛnmɛ pi naga. Ki kala na, kì Yɛnŋɛlɛ li ndanla, a lì ki sɛnrɛ nda paa jate lembigewe sɛnrɛ ti tɛgɛ mbe mbele paa tari Zhezu wi na pe shɔ, to nda waa yuun we. 22 Zhufuye poro maa kafɔnŋgɔlɔ yɛnri, Girɛsi tara fɛnnɛ poro maa kajɛnmɛ lagajaa. 23 Woro wo na, we maa Kirisi wi sɛnrɛ ti yari ma yo pàa wi kan tiparaga na. Ki sɛnrɛ tì pye Zhufuye pe kambɛngɛ, ma pye lembigewe sɛnrɛ mbele pe woro Zhufuye pe yeri. 24 Ɛɛn fɔ, mbele fuun Yɛnŋɛlɛ lì yeri, Zhufuye o, mbele pe woro Zhufuye o, poro yeri, Kirisi wi yɛn Yɛnŋɛlɛ li yawa konaa li tijinliwɛ. 25 Katugu ŋga leele pe yɛn na jate paa Yɛnŋɛlɛ li lembigewe yɛn, ko yɛn tijinliwɛ ni ma wɛ leele pe tijinliwɛ po na. Ŋga pe yɛn na jate paa Yɛnŋɛlɛ li fanŋga fu kala yɛn, ko yɛn fanŋga ni ma wɛ leele pe wogo ko na.
26 Sefɛnnɛ, yoro mbele Yɛnŋɛlɛ lì yeri, ye jatere pye ye yɛɛ wogo ki na. Mbele pe yɛn na jate tijinliwɛ fɛnnɛ laga dunruya wi ni, pe woro ma lɛgɛ ye sɔgɔwɔ mbe yala sɛnwee lɔmɔ po ni. Fanŋga fɛnnɛ pee lɛgɛ ye ni. Mɛgbɔgɔ fɛnnɛ pee lɛgɛ ye ni. 27 Ɛɛn fɔ, ŋga dunruya woolo pe yɛn na jate lembigewe, Yɛnŋɛlɛ lì ko wɔ mbe ta mbe fɛrɛ wa tijinliwɛ fɛnnɛ pe na. Ŋga dunruya woolo pe yɛn na jate fanŋga fu kala, Yɛnŋɛlɛ lì ko wɔ mbe ta mbe fɛrɛ wa fanŋga fɛnnɛ pe na. 28 Yaara nda dunruya woolo pe maa jate yarifaara, naa nda pe maa pe yɛɛ mbɔnrɔgi ti na, naa nda ti woro yaraga pe yɛgɛ na, Yɛnŋɛlɛ lìri wɔ mbe ta mbe nda pe maa jate yaara ti pye ti yiri waga; 29 jaŋgo lere wa kpɛ ka kaa yɛɛ gbɔgɔ Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ na. 30 Ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ lì ye pye nuŋgba Zhezu Kirisi wi ni, mɛɛ wi pye we tijinliwɛ. Kirisi wo fanŋga na wè pye lesinmbele Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ na, ma pye kpoyi, ma go shɔsaga ta; 31 jaŋgo kila piin paa yɛgɛ ŋga na Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛ wi yɛn naga yuun ma yo fɔ: «Ŋa kaa jaa mbaa wi yɛɛ gbogo, wila wi yɛɛ gbogo ŋga we Fɔ wì pye ko kala na.»† 1.31: Zhere 9.23