Bibulu Jinmiire ni 1 SAMIYƐLI 1

Samiyɛli sɛwɛ koŋgbanŋa

SAMIYƐLI

sɛwɛ koŋgbanŋa

Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ

Samiyɛli sɛwɛ koŋgbanŋa wi yɛn sɛwɛ wa kɔnsaga nuŋgba. Ki sɛwɛ pàa wi kɔn, a wì yiri shyɛn, katugu wi kɔnrɔ shyɛn ti saa ya kɔ sɛlɛgɛ sɛwɛ ŋa pe ma migi wi nuŋgba ni. Sɛwɛ wi yɛn na para lere ŋa sɛnrɛ na ma wɛ, wo mɛgɛ ko ki yɛn sɛwɛ wi na. Pàa pye naa yinri Samiyɛli. Wìla pye Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ. Wo wìla pye Izirayɛli tara ti kiti kɔnfɔ puŋgo woo we.

Samiyɛli sɛwɛ koŋgbanŋa wi yɛn na para wagati ŋa wìla toro maga lɛ kiti kɔnfɛnnɛ pe na fɔ ma saa gbɔn wunlumbolo pe na ko wagati kagala koro sɛnrɛ na. Wa sɛwɛ wi kɔnsaga koŋgbanŋga ki ni (1-7), Samiyɛli wìla Izirayɛli woolo pe saga, a pè malaga gbɔn pe juguye pe ni. Naa wagati wà la kaa toro, a Izirayɛli woolo pè si Yɛnŋɛlɛ li yɛnri li wunluwɔ kan pe yeri, jaŋgo wi pe pye nuŋgba konaa mbaa pe maliŋgbɔɔnlɔ pe yɛgɛ sinni.

Wa sɛwɛ wi kɔnsaga shyɛn wogo ki ni (8-15), we Fɔ wìla ki le wa Samiyɛli wi nawa wi sa sinmɛ kpoyi wo Sawuli wi na mboo pye Izirayɛli tara ti wunlunaŋa koŋgbanŋa. Sawuli naa wi pinambyɔ Zhonatan wi ni, pàa pinlɛ ma malaga lɛgɛrɛ gbɔn Amɔ cɛnlɛ woolo naa Filisiti tara fɛnnɛ pe ni ma ya pe ni. Ɛɛn fɔ Sawuli wi sila pye sinŋɛ Yɛnŋɛlɛ li ni kpayi.

Wa sɛwɛ wi kɔnsaga taanri wogo ki ni (16-31), we Fɔ wìla Samiyɛli wi yɛgɛ sin wi sa sinmɛ kpoyi wo Zhese pinambyɔ Davidi wi na, mboo wɔ wunluwɔ. Davidi wi cew tawa pi kala na konaa wìla kaa pye tara ti malaga gbɔnfɔ gbɔɔ ki kala, Sawuli wìla pye na yenjara piin wi ni. Davidi wìla maliŋgbɔɔnlɔ ŋgbelege gbogolo wi yɛɛ kan yɛgɛ ŋga na konaa wìla fe ma laga Sawuli wi na yɛgɛ ŋga na, sɛwɛ wi sɛnrɛ sannda ti yɛn na para ko wogo ko na. Puŋgo na, wa Samiyɛli sɛwɛ shyɛn woo wi ni, pe yaa Davidi wi tɛgɛ wunluwɔ pi na.

Kagala ŋgele ke maa piin sugusugusugu na lara, ke lɛgɛrɛ yɛn laga ki sɛwɛ ŋa wi ni. Yɔn lemɛ mba fuun pi maa piin tara ti nawa kagala yɛgɛ wɔmɔ pi na, po naa pi ni fuun, Yɛnŋɛlɛ li yɛn yaraga pyew ki go na. Làa ki yo Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ Eli wi kan fɔ: «Leele mbele kaa na gbogo, mi maa pe gbogo. Ɛɛn fɔ mi yɛn ma mbele mbɛn, mi yaa ti fɛrɛ mbe poro ta» (1 Sami 2.30).

Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na

Samiyɛli wìla pye Izirayɛli woolo pe kiti kɔnfɔ 1–7

Samiyɛli wo naa wunlunaŋa Sawuli pe kala 8–15

Sawuli wo naa Davidi pe kala 16–31

Yɛnŋɛlɛ làa Davidi wi wɔ wunluwɔ 16.1-23

Davidi wìla Goliyati wi gbo 17.1-58

Sawuli wìla pye naga lagaja mbe Davidi wi gbo 18–30

Sawuli naa wi pinambiile pe kunwɔ 31.1-13

SAMIYƐLI WILA PYE IZIRAYƐLI WOOLO PE KITI KƆNFƆ

1–7

Ɛlikana naa wi jɛɛlɛ shyɛn
pe kala wa Silo ca

1 Naŋa wà la pye wa Aramatayimu Zofimu ca, wa Efirayimu yanwira tara ti ni. Pàa pye naa yinri Ɛlikana†. Ɛlikana to wo lawi ŋa Yerohamu. Yerohamu to wo lawi ŋa Elihu. Elihu to wo lawi ŋa Tohu. Tohu to wo lawi ŋa Zufu, wo la pye Efirayimu cɛnlɛ woo. 2 Jɛɛlɛ shyɛn pàa pye Ɛlikana wi yeri. Pàa pye na nuŋgba yinri Anna, na sanŋa wi yinri Penina. Piile la pye Penina wo yeri, ɛɛn fɔ Anna wo sila pyɔ se.

3 Kìla pye yɛlɛ pyew, Ɛlikana wi ma yiri wa wi ca ma kari wa Silo ca mbe sa Yawe Yɛnŋɛlɛ na yawa pi ni fuun fɔ† li gbɔgɔ mbe saara wɔ li yeri. Eli wi pinambiile shyɛn, Ofini naa Fineyasi, pa pàa pye wa ki laga ki ni; poro pàa pye Yawe Yɛnŋɛlɛ li saraga wɔfɛnnɛ wele. 4 Kìla pye, na Ɛlikana wiga saraga ki wɔ pilige ŋga ni, wi ma wi jɔ Penina, naa wi pinambiile pe ni fuun konaa wi sumborombiile pe ni fuun pe tasaga kan pe yeri. 5 Ɛɛn fɔ Anna wo na, wi ma tasaga shyɛn kan wo yeri; katugu Anna kala làa wi ndanla, ali mbege ta Yawe Yɛnŋɛlɛ li sila ti wi pyɔ se. 6 Anna wi yenjɔ Penina wìla pye naa nawa pi ŋgbanni naa jatere wi pinri wi na sanga pyew, katugu Yawe Yɛnŋɛlɛ li sila wi kan pyɔ ni. 7 Ki wogo kìla pye na piin ma yɛlɛ pyew. Sanga o sanga Anna wiga kari wa Yawe Yɛnŋɛlɛ li go, Penina wi maa kayaŋga nii wi ni, fɔ wi maa gbele mbe koro ma wi se ka. 8 A wi pɔlɔ Ɛlikana wì suu yewe fɔ: «Anna, yiŋgi na ma nɛɛ gbele? Yiŋgi na, a mà sho ma se ka? Yiŋgi na mà si yɛgɛ san? Mi si mbɔnrɔ ma yeri pinambyɔ kɛ na wi le?»

Anna wìla Yɛnŋɛlɛ li yɛnri
luu saga

9 (Ki yɔnlɔ li na) naa, pàa kaa li ma wɔ wa Silo ca, a Anna wì si yiri (ma kari wa shɛrigo gbɔgɔ ki ni). Kìla yala saraga wɔfɔ Eli wìla pye ma cɛn wa wi jɔngɔ ki na, wa Yawe Yɛnŋɛlɛ li shɛrigo gbɔgɔ yeyɔngɔ ki kɔrɔ tige ki tanla. 10 Anna wi nawa pìla tanga wi na fɔ jɛŋgɛ. A wì si gbele jɛŋgɛ ma Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛnri. 11 Kona, a wì sigi yɔn fɔlɔ na li kɔn ma yo fɔ: «E, Yawe Yɛnŋɛlɛ mboro ŋa yawa pi ni fuun fɔ, mi ŋa ma tunmbyee na maga na jɔlɔgɔ ki wele, na maga jatere pye na na, na mɛɛ fɛgɛ na na, na maga pinambyɔ kan mi ŋa ma tunmbyee na yeri, mi yaa wi kan mboro ŋa Yawe Yɛnŋɛlɛ ma yeri wi yinwege piliye yi ni fuun ni. Yunŋguluwo se ka ye wa wi go†.»

12 Naa Anna wila kaa na yɛnri na mɔni Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ sɔgɔwɔ, a Eli wi nɛɛ wi yɔn ki wele. 13 Anna wìla pye na yɛnri wa wi yɛɛ nawa, wi yɔngbasɛɛrɛ tìla pye na tigile, ɛɛn fɔ pe sila pye naa sɛnyoro to nuru. A Eli wì sigi jate ndɛɛ wì tin sinmɛ ni. 14 A Eli wì suu pye fɔ: «Ma yaa ma sinndire ti pye sa gbɔn wagati wiwiin? Kari ma sɔɔn duvɛn wi laga ma yɛɛ na.»

15 A Anna wì suu yɔn sogo ma yo fɔ: «Ayoo na tafɔ, mii duvɛn wɔ, mii si sinmɛ wɛlɛwɛ pa yɛgɛ wɔ. Mi yɛn jɛlɛ ŋa wi jatere wì piri wi na. Ɛɛn fɔ na nawa sɛnrɛ to mì pye na yuun Yawe Yɛnŋɛlɛ li kan. 16 Maga ka mi ŋa ma tunmbyee na jate paa jɛlɛ ŋa wi sɔ wii yɔn wa yɛn. Maga ki yan mì yɛnri ma mɔ, kayaŋga gbɔgɔ ki yɛn na ni, a na jatere wì piri na na fɔ jɛŋgɛ.»

17 Kona, a Eli wì suu pye fɔ: «Ta kee yɛyinŋge na! Ŋga mà yɛnri Izirayɛli woolo Yɛnŋɛlɛ li yeri, ligi kan ma yeri.»

18 A Anna wì sho fɔ: «Mi ŋa ma tunmbyee, Yɛnŋɛlɛ sa ti mbe yinmɛ ta ma yɛgɛ sɔgɔwɔ!» Kona, a wì si yiri ma kari ma saa ka. A wi yɛgɛ cɛnwɛ pì si kanŋga.

19 Ki goto yirifaga ki na, a Ɛlikana naa wi go woolo pe ni pè si yiri ma saa fɔli Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ sɔgɔwɔ mali gbɔgɔ. Ko puŋgo na, a pè si sɔngɔrɔ ma kari wa pe yeri wa Arama ca. A Ɛlikana wì si fili wi jɔ Anna wi ni. A Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si kajɛŋgɛ pye maa kan. 20 Naa wagati wà la kaa toro, a Anna wì si kugbɔ lɛ ma pinambyɔ se. A wì suu mɛgɛ taga naa yinri Samiyɛli†, katugu wìla yo fɔ: «Mùu yɛnri Yawe Yɛnŋɛlɛ li yeri.»

Anna wìla wi pinambyɔ wi le
Yɛnŋɛlɛ kɛɛ

21 Ki yɛlɛ li lurumbanna, Anna wi pɔlɔ Ɛlikana wì si kari naa wa Silo ca wo naa wi go woolo pe ni fuun pe ni, mbe sa saraga ŋga pe maa woo Yawe Yɛnŋɛlɛ li yeri yɛlɛ pyew ki wɔ, konaa mbe yɔn fɔlɔ na pàa lɛ li tɔn. 22 Ɛɛn fɔ Anna wo sila kari pe ni, katugu wìla wi pɔlɔ wi pye fɔ: «Pyɔ na wiga ka laga yinnɛ na sanga ŋa ni, pa mi yaa kari wi ni wa Silo ca mboo kan Yawe Yɛnŋɛlɛ li yeri, kona wi yaa koro wa suyi.»

23 A wi pɔlɔ Ɛlikana wì sho fɔ: «Ŋga kì yɔn ma yɛgɛ na, ma ko pye. Ma koro laga wi ni fɔ wi sa laga yinnɛ na. Ŋga ki wa, Yawe Yɛnŋɛlɛ li sɛnyoro to mbe yɔn fili cɛ!» A Anna wì si koro wa ma pyɔ wi baro fɔ ma saa wi laga yinnɛ na.

24 Naa wìla kaa pyɔ wi laga yinnɛ na, a wì si kari wi ni, naa napɔlɔ nuŋgba ni, ŋa wìla ta yɛlɛ taanri†, naa muwɛ culo kɛ ni konaa sɛlɛgɛ kasha yɛnlɛ nuŋgba duvɛn ni, wa Yawe Yɛnŋɛlɛ li go ki ni, wa Silo ca. Pinambile làa pye jɛɛlɛ bere. 25 A pè si napɔlɔ wi kɔnli mɛɛ kari pinambile li ni Eli wi kan. 26 A Anna wì sho fɔ: «Na tafɔ, na kala yaga. Na tafɔ, mì wugu ma kan fɔ muwi mi yɛn jɛlɛ ŋa wìla pan ma yere na ma tanla, na ki laga ŋga ki na, ma Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛnri. 27 Mìla pye na yɛnri ki pyɔ ŋa wo kala na. Ŋga mìla pye na yɛnri, Yawe Yɛnŋɛlɛ lìgi kan na yeri. 28 Ki kala na, mi fun mì pan mboo kan Yawe Yɛnŋɛlɛ li yeri. Wi yaa kan Yawe Yɛnŋɛlɛ li yeri wi yinwege piliye yi ni fuun ni.»

A pè si fɔli le ki laga ki na, ma Yawe Yɛnŋɛlɛ li gbɔgɔ.

†1:1 1.1: Ɛlikana naa wi tɛlɛye pe ni pa pàa pye ma cɛn wa Efirayimu yanwira tara ti ni. Ɛɛn fɔ mbe yala 1 Kuro 6.18-23laga ki ni, wi mbaa pye Keyati naa Kore poro setirige pyɔ. Puŋgo na, poro wɛlɛ Davidi wìla kaa tɛgɛ yurukɔɔlɔ wa shɛrigo gbɔgɔ ki ni.

†1:3 1.3: Ɛki 23.14-19; 34.23; Dete 16.16-17; Zhozu 18.1

†1:11 1.11: Kìla pye paga lere ŋa kan Yɛnŋɛlɛ li yeri wila tunŋgo piin li kan, paa wi go ki kulu (Nɔmbu 6.1-21; Kiti 5.2; 13.5; 16.17).

†1:20 1.20: Eburuye sɛnrɛ ti ni maga logo Samiyɛli ko kɔrɔ wo ŋa fɔ: Mìgi yɛnri.

†1:24 1.24: Mbe yala Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛ lɛɛ ŋa pàa yan wa Kumirani laga ki na wi ni, konaa Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛ lɛɛlɛ mbele pe yɛn Girɛki sɛnrɛ naa Siriyaki sɛnrɛ ni, ŋga kì yo fɔ nɔ ŋa wì ta yɛlɛ taanri ki yɛn ma yɔnlɔgɔ wa pe ni ma yo fɔ napɛnɛ taanri.