25
Samiyɛli wi kunwɔ
1 Ki wagati wi ni, a Samiyɛli wì si ku. A Izirayɛli woolo pe ni fuun pè si gbogolo maa kunwɔ pi pye. Pàa wi le wa wi ca, wa Arama.
Nabali wìla je mbe Davidi wi saga
Ko puŋgo na, a Davidi wì si kari wa Paran gbinri wi ni. 2 Naŋa wà la pye wa Mawɔn ca, yarijɛndɛ lɛgɛrɛ la pye wi yeri. Wi kɛɛ yaara tà la pye wa Karimɛli ca†25.2: Karimɛli ca kìla pye wa Zhude tara yanwira ti na; 1 Sami 15.12. ki ni. Simbaala waga taanri (3 000) la pye wi yeri, naa sikaala waga kele (1 000) ni. Ki wagati wi ni, wìla kari wa Karimɛli ca saa simbaala pe sire ti kɔɔnlɔ. 3 Ki naŋa pàa pye naa yinri Nabali, wìla pye Kalɛbu setirige pyɔ. Pàa pye naa jɔ wi yinri Abigayili. Ki jɛlɛ wìla pye ma jilige; wìla pye ma yɔn fɔ jɛŋgɛ. Ɛɛn fɔ wi pɔlɔ wìla pye kapiŋgbanra fɔ konaa ma pe.
4 A Davidi wì sigi logo wa gbinri wi ni ma yo Nabali wìla pye naa simbaala pe sire ti kɔɔnlɔ. 5 A wì suu woolo nambala kɛ tun, ma pe pye ma yo fɔ: «Ye kari wa Karimɛli ca, ye sa Nabali wi shari na kan. 6 Yoo pye fɔ: ‹Yɛnŋɛlɛ sa yinwetɔnlɔgɔ kan ma yeri! Yɛnŋɛlɛ sa yɛyinŋge kan mboro naa ma go woolo ye yeri! Ma kɛɛ yaara ti ni fuun tila kee yɛgɛ. 7 Mìgi logo ma yo pe yɛn nɔɔ simbaala pe sire ti kɔɔnlɔ. Ma si yala mbɔɔn yaayoro kɔnrifɛnnɛ pe ta wa we ni, we sila kapege kpɛ pye pe na. Wagati ŋa fuun pàa pye we ni wa Karimɛli yanwira ti na, yaayogo ka kpɛ sila puŋgo wa pe yaayoro ŋgbelege ki ni. 8 Ma tunmbyeele pe yewe ki wogo ki ni, pe yaa ki yo ma kan. Mi yɛn nɔɔ yɛnri ma kajɛŋgɛ pye na tunmbyeele pe kan, katugu wè pan laga ma yeri ki nala fɛti pilige ŋga ki ni. Mi yɛn nɔɔ yɛnri fɔ maga yaraga ŋga fuun ta, maga kan woro mbele ma tunmbyeele we yeri konaa ma pinambyɔ Davidi wi yeri†25.8: Kìla pye wa Izirayɛli tara, na pe kaa yaayoro ti sire ti kɔɔnlɔ pilige ŋga ni, ki pilige ki ma pye fɛti pilige..› »
9 A Davidi wi lefɔnmbɔlɔ pè si saa ki sɛnrɛ ti ni fuun ti yo Nabali wi kan Davidi wi mɛgɛ ni. Kona, a pè si pyeri na nuru wi yeri. 10 Ɛɛn fɔ, a Nabali wì si pe yɔn sogo ma yo fɔ: «Davidi wi yɛn ambɔ? Zhese pinambyɔ wo yɛn ambɔ? Ki nala piliye yan yi ni, tunmbyeele lɛgɛrɛ pe yɛn na fee na woo wa pe tafɛnnɛ pe yeri. 11 Yaa ki yaan ndɛɛ na yaakara, naa na tɔnmɔ konaa na kara nda mì gbɛgɛlɛ na simbaala pe sire kɔnfɛnnɛ pe kan, mi yaa ti lɛ mberi kan leele pele yeri, mbele mi si pe yirisaga jɛn wi le?» 12 A Davidi wi lefɔnmbɔlɔ pè si sɔngɔrɔ ma kari. Pè ka saa gbɔn, a pè si Nabali wi sɛnyoro ti ni fuun ti yɛgɛ yo Davidi wi kan. 13 Kona, a Davidi wì suu woolo pe pye fɔ: «Ye ni fuun nuŋgba nuŋgba ye ye tokobiye pe pɔpɔ wa ye sɛnŋgɛlɛ ke na.» A lere pyew wì suu tokobi wi pɔ wa wi sɛnnɛ. A Davidi wì suu woo wi pɔ fun wa wi sɛnnɛ, mɛɛ lɛ ma kari lere cɛnmɛ tijɛrɛ (400) si poro ni. A lere cɛnmɛ shyɛn (200) si poro si koro le na pe yaara ti kɔrɔsi.
Abigayili wìla saa Davidi wi sulu
14 Kona, a Nabali wi tunmbyeele wà si saa ŋga kìla pye ki yɛgɛ yo Nabali wi jɔ Abigayili wi kan, maa pye fɔ: «Wele, Davidi wì pitunmbolo torogo ma yiri wa gbinri wi ni na tafɔ wi yeri pe pan poo shari. Ɛɛn fɔ, wì sɛnjagara yo pe na. 15 Ma si yala, ki leele pàa pye jɛmbɛlɛ we ni, pe sila kapege kpɛ pye we na. Wagati ŋa fuun wàa pye wa pe tanla wa wasege ki ni, we yaayogo ka kpɛ sila puŋgo. 16 Wagati ŋa fuun wàa pye wa pe tanla na we simbaala pe kɔnri, pàa pye na we go singi yɔnlɔ naa yembinɛ, ma we maga paa mbogo yɛn. 17 Koni jatere pye jɛŋgɛ, ma ŋga ma yaa pye ki jɛn, katugu na mɛɛ kala la pye, kaselege ko na, kapege yaa we tafɔ wo naa wi go woolo pe ta. Wo jate wi yɛn kafaara pyefɔ, lere se ya yaraga ka yo wi ni.»
18 A Abigayili wì si fyɛɛlɛ ma buru cɛnmɛ shyɛn (200) lɛ, naa duvɛn sɛlɛgɛ kasha shyɛn ni, naa simbaala kaŋgurugo ni, mbele pè gbɛgɛlɛ makɔ, naa tiwiyaraga ki yɛnlɛ kaŋgurugo ni bile ŋa pè kala wa ni, naa ɛrɛzɛn piwara wofogolo cɛnmɛ ni, konaa figiye piwara cɛnmɛ shyɛn (200) ni. A wì si ti ni fuun ti taga sofilele na, 19 mɛɛ wi tunmbyeele pe pye fɔ: «Ye keli na yɛgɛ, mi yɛn ye puŋgo na.» Ɛɛn fɔ, wi sila yaraga ka kpɛ yo wi pɔlɔ Nabali wi kan. 20 Ma Abigayili wi ta wìla pye ma cɛn wi sofile wi na ma yanwiga konɔ li lɛ na kee, yanwiga kìla pye maa yɛgɛ tɔn. Ki wagati nuŋgba wi ni, Davidi naa wi woolo pe ni pàa pye na tinri wa yanwiga ki kɛɛ ŋga na na paan Abigayili wi yɛsinmɛ na. A wì si fo ma pe yan wi yɛɛ yɛgɛ sɔgɔwɔ. 21 Kìla yala Davidi wìla pye naa yɛɛ yewe na yuun fɔ: «Kì cɛn kawaga wè pye maga naŋa ŋa wi kɛɛ yaara ti ni fuun ti go sige wa gbinri wi ni, fɔ yaraga ka kpɛ si puŋgo wa ti ni! Wìlan kajɛŋgɛ ŋga mì pye wi kan ki fɔgɔ tɔn kapege ni. 22 Sanni goto pinliwɛ ni, na mi ka lenaŋa nuŋgba yaga yinwege na wa Nabali go woolo pe ni, Yɛnŋɛlɛ li jɔlɔgɔ ŋga kì wɛ ki ni fuun na ki wa na na.»
23 Naa Abigayili wìla kaa Davidi wi yan sanga ŋa ni, a wì si fyɛɛlɛ ma yiri wa wi sofile wi na ma tigi, mɛɛ to Davidi wi yɛgɛ sɔgɔwɔ, maa yɛgɛ ki jiile wa tara maa gbɔgɔ. 24 Ko puŋgo na, a wì si saa to Davidi wi jegele ma suu pye fɔ: «Na tafɔ, muwi mì kapege pye. Ki yaga mi ŋa ma kulojɔ mbe para ma ni. Ma yɛɛ yaga mala sɛnrɛ ti logo. 25 Na tafɔ, maga ka wele Nabali wo na, ki lejaga ŋa we; katugu wi mɛgɛ ki yala wi ni, pe maa wi yinri Nabali, ko kɔrɔ wo yɛn fɔ tijinliwɛ fu fɔ. Na tafɔ, mi wo na, mi ŋa ma kulojɔ, mi sɔɔn pitunmbolo mbele mà torogo pe yan. 26 Ɛɛn fɔ koni, na tafɔ, Yawe Yɛnŋɛlɛ na yinwege wolo li mɛgɛ ki na, mì wugu ma kan fɔ Yawe Yɛnŋɛlɛ lo lì ti mɛɛ legbogo kala pye mbɔɔn kayaŋga ki wɔ ma yɛ. Na tafɔ, Yɛnŋɛlɛ sa ti ma juguye poro naa mbele paa jaa mbe kapege pye ma na, pe pye paa Nabali wi yɛn. 27 Yiŋgɔ, mi ŋa ma kulojɔ, yarikanra nda mì pan mbe kan ma yeri, ma yɛnlɛ ti na, mari yɛɛlɛ lefɔnmbɔlɔ mbele pe yɛn ma ni pe na. 28 Mila ma yɛnri mala kapere ti kala yaga na na. Mì taga ki na ma yo Yawe Yɛnŋɛlɛ li yaa ti ma sege ki fanŋga ta ki cɛn, ki se ka kɔ fyew, katugu ma yɛn maliŋgbɔɔn Yawe Yɛnŋɛlɛ li kan. Ma yinwege piliye yi ni fuun ni, pe se ka tipege kpɛ yan ma ni. 29 Na lere wa ka yiri mbe taga ma na, mbaa ma puro mbe yo wi yaa ma gbo, mboro ŋa na tafɔ, Yawe Yɛnŋɛlɛ, ma Yɛnŋɛlɛ le, li yaa lɔɔn go singi ma koro mbele pe yɛn yinwege na pe ni. Ɛɛn fɔ li yaa kɔɔn juguye pe yinwege ki wa lege paa yɛgɛ ŋga na pe ma kaa fuŋgɔrɔgɔ wa gbafurugo ni we. 30 Kajɛŋgɛ ŋga fuun Yawe Yɛnŋɛlɛ lìgi yɔn fɔlɔ kɔn mbe pye ma kan, na liga kaga yɔn fili sanŋa ŋa ni, mbɔɔn tɛgɛ Izirayɛli woolo pe go na, 31 ki se ye ma go na, ma jatere wi se piri ma na, fɔ mà lere gbo jaga mɔɔ kayaŋga ki wɔ wi ni ma yɛ. Na tafɔ, na Yawe Yɛnŋɛlɛ liga ka kajɛŋgɛ pye ma kan sanga ŋa ni, mi yɛn nɔɔ yɛnri ma nawa to mi ŋa ma kulojɔ na na.» 32 A Davidi wì si Abigayili wi yɔn sogo ma yo fɔ: «Sɔnmɔ yɛn Yawe Yɛnŋɛlɛ, Izirayɛli woolo Yɛnŋɛlɛ li woo, lo na lɔ̀ɔn torogo ma pan mala fili nala we. 33 Sɔnmɔ yɛn ma woo, ma tijinliwɛ pi kala na, mboro ŋa màla yɛgɛ kɔn jaŋgo mi ka ka legbogo kala pye mbanla kayaŋga ki wɔ na yɛ. 34 Kaselege ko na, Yawe Yɛnŋɛlɛ, Izirayɛli woolo Yɛnŋɛlɛ lìlan yɛgɛ kɔn, mii kapege pye ye na. Lo na yinwege wolo li mɛgɛ ki na, ndɛɛ mɛɛ ja pan fyaw mbanla fili, sanni goto pinliwɛ ni, lenaŋa kpɛ se jɛn na koro wa Nabali go ki ni.» 35 Abigayili wìla pan yarikanra nda ni, a Davidi wì siri shɔ, mɛɛ wi pye fɔ: «Ta kee ma ca yɛyinŋge na. Wele, mɔ̀ɔ sɛnrɛ ti logo, mi yaa ŋga mà yɛnri ki pye ma kan.»
Nabali wi kunwɔ
36 Naa Abigayili wìla ka saa gbɔn wa Nabali wi na, wi mbe wele, mɛɛ wi yan wila nayinmɛ nii ma sugbɔrɔ sɔgɔ paa wunluwɔ sugbɔrɔ yɛn. Wìla tin sinmɛ pi ni na yɔgɔri fɔ jɛŋgɛ. Kì kaa pye ma, Abigayili wi sila sɛnrɛ pyɔ wo yo wi ni fɔ ma saa laga ki laga. 37 Ɛɛn fɔ ki goto pinliwɛ pi ni, naa sinmɛ pìla kaa laga Nabali wi na, a wi jɔ wì si ŋga kìla pye ki yɛgɛ yo wi kan, a wi sunndo wì si kɔn wi na fɔ jɛŋgɛ, a wì wire ti si fanla wi na ma cɛn paa sinndɛlɛgɛ yɛn. 38 Piliye kɛ si toroŋgɔlɔ, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si jɔlɔgɔ wa Nabali wi na, a wì si ku.
39 Naa Davidi wìla kaa ki logo ma yo Nabali wì ku, a wì sho fɔ: «Sɔnmɔ yɛn Yawe Yɛnŋɛlɛ li woo, lo na lìlan go kala li lɛ, naa Nabali wìla na tɛgɛlɛ we. Yawe Yɛnŋɛlɛ lì Nabali wi tipege ki sɔngɔrɔ wi na mala shɔ kapege pyewe ni.»
Ko puŋgo na, a Davidi wì si leele tun ma yo pè saga yo Abigayili wi kan fɔ wila jaa mboo pɔri wi jɔ. 40 A Davidi wi tunmbyeele pè si saa gbɔn wa Abigayili wi na wa Karimɛli ca, mɛɛ wi pye fɔ: «Davidi wì we tun laga ma yeri, katugu wila jaa ma pye wi jɔ.»
41 Le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni, a wì si yiri ma to maa yɛgɛ ki jiile wa tara, mɛɛ yo fɔ: «Mì yere ki na mbe pye wi tunmbyee, wo ŋa na tafɔ mbaa wi tunmbyeele pe tɔɔrɔ ti jogo†25.41: Tɔɔrɔ jogowo kala yeli wele wa Zhenɛ 18.4laga ki ni konaa ki sɛnrɛ ti kɔrɔ wi ni wa ki sɛwɛ pyɔ wi nɔgɔna..» 42 Ko puŋgo na, a wì si fyɛɛlɛ ma yiri, ma lugu wi sofile wi na, wo naa wi tunmbyeele jɛɛlɛ kaŋgurugo ni, mɛɛ pinlɛ Davidi wi tunmbyeele pe ni ma kari. A wì si saa pye Davidi wi jɔ.
43 Davidi wìla Zhizireyɛli†25.43: Ahinowamu wìla pye Davidi wi jɔ koŋgbanŋa (1 Sami 27.3; 30.5; 2 Sami 2.2). Ahinowamu wìla pye Davidi wi pinambyɔ koŋgbanŋa Aminɔ wo nɔ (2 Sami 3.2). ca fɛnnɛ jɔ Ahinowamu†25.43: Zhizireyɛli ca kìla pye wa Zhuda tara (Zhozu 15.56). wi pɔri fun wi jɔ. Pe ni fuun shyɛn, a pè si pye wi jɛɛlɛ. 44 Sawuli wi sumborombyɔ Mikali ŋa wìla pye Davidi wi jɔ, Sawuli wìla wi kan Layishi pinambyɔ Paliti wi yeri. Wo la pye Galimu ca fɛnnɛ woo.
†25:2 25.2: Karimɛli ca kìla pye wa Zhude tara yanwira ti na; 1 Sami 15.12.
†25:8 25.8: Kìla pye wa Izirayɛli tara, na pe kaa yaayoro ti sire ti kɔɔnlɔ pilige ŋga ni, ki pilige ki ma pye fɛti pilige.
†25:41 25.41: Tɔɔrɔ jogowo kala yeli wele wa Zhenɛ 18.4laga ki ni konaa ki sɛnrɛ ti kɔrɔ wi ni wa ki sɛwɛ pyɔ wi nɔgɔna.
†25:43 25.43: Ahinowamu wìla pye Davidi wi jɔ koŋgbanŋa (1 Sami 27.3; 30.5; 2 Sami 2.2). Ahinowamu wìla pye Davidi wi pinambyɔ koŋgbanŋa Aminɔ wo nɔ (2 Sami 3.2).
†25:43 25.43: Zhizireyɛli ca kìla pye wa Zhuda tara (Zhozu 15.56).