36
Zhuda tara wunlunaŋa
Yowahazi wi sanga
(2 Wunlu 23.30-34)
Kona, a Zhuda tara woolo pè si Zhoziyasi wi pinambyɔ Yowahazi wi lɛ maa tɛgɛ wunluwɔ pi na wa wi to wi yɔnlɔ, wa Zheruzalɛmu ca. Yowahazi wìla ta yɛlɛ nafa ma yiri taanri, mɛɛ cɛn wunluwɔ pi na. Yeŋge taanri wìla pye wunluwɔ pi na wa Zheruzalɛmu ca. Katugu Ezhipiti tara wunlunaŋa Neko wìla wi laga wa wunluwɔ pi na wa Zheruzalɛmu ca, mɛɛ lambo wɔgɔ wa tara woolo pe na ma yo paa warifuwe culo waga taanri naa cɛnmɛ tijɛrɛ (3 400) konaa tɛ culo nafa ma yiri kɛ kaan wi yeri. Ko puŋgo na, a Ezhipiti tara wunlunaŋa wì si Yowahazi wi nɔsepyɔ lenaŋa Eliyakimu wi tɛgɛ wunluwɔ pi na Zhuda tara naa Zheruzalɛmu ca woolo pe go na. A wì si Eliyakimu wi mɛgɛ ki kanŋga naa yinri Yehoyakimu. A wunlunaŋa Neko wì si Eliyakimu wi nɔsepyɔ lenaŋa Yowahazi wi yigi ma kari wi ni wa Ezhipiti tara 36.4: Zhere 22.11-12.
Zhuda tara wunlunaŋa
Yehoyakimu wi sanga
(2 Wunlu 23.36-37)
Yehoyakimu wìla ta yɛlɛ nafa ma yiri kaŋgurugo mɛɛ cɛn wunluwɔ pi na. Yɛlɛ kɛ ma yiri nuŋgba wìla pye wunluwɔ pi na wa Zheruzalɛmu ca. Ŋga ki yɛn kapege Yawe Yɛnŋɛlɛ, wi Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ na ko wìla pye 36.5: 2 Wunlu 23.36–24.7; Zhere 22.18-19; 26.1-6; 35.1-19; 36. Kona, a Babilɔni ca wunlunaŋa Nebukanezari wì si yiri ma saa to wi na malaga ni, maa yigi maa pɔ tuguyɛnrɛ yɔngɔwɔ ni, mɛɛ kari wi ni wa Babilɔni ca 36.6: 2 Wunlu 24.1; Zhere 25.1-38; 36.1-32; 45.1-5; Dani 1.1-2. Nebukanezari wìla kari fun Yawe Yɛnŋɛlɛ li shɛrigo gbɔgɔ yaapire ta ni ma saa ti tɛgɛ wa wi wunluwɔ go ki ni, wa Babilɔni ca.
Yehoyakimu wi kapyegele sanŋgala, katijangara nda wìla pye konaa ŋga kìla pye wi na, ki kagala ke yɛn ma yɔnlɔgɔ wa Izirayɛli tara wunlumbolo konaa Zhuda tara wunlumbolo pe sɛwɛ wi ni. A wi pinambyɔ Yehoyakini wì si cɛn wunluwɔ pi na wa wi yɔnlɔ.
Zhuda tara wunlunaŋa
Yehoyakini wi sanga
(2 Wunlu 24.8-17)
Yehoyakini wìla ta yɛlɛ kɔlɔtaanri 36.9: Ŋga kì yo fɔ: Wìla ta yɛlɛ kɔlɔtaanri wa Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛ lɛɛlɛ mbele pe yɛn Girɛki sɛnrɛ ni pe ni, pège yɔnlɔgɔ wa ma yo fɔ: Wìla ta yɛlɛ kɛ ma yiri kɔlɔtaanri; ki yɛn ma yɔnlɔgɔ wa 2 Wunlu 24.8 laga ki ni., mɛɛ cɛn wunluwɔ pi na. Yeŋge taanri naa pilige kɛ wìla pye wunluwɔ pi na wa Zheruzalɛmu ca. Ŋga ki yɛn kapege Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ na ko wìla pye. 10 Ki yelapanna, a wunlunaŋa Nebukanezari wì si ti, a pè Yehoyakini wi lɛ ma kari wi ni wa Babilɔni ca, ma pinlɛ Yawe Yɛnŋɛlɛ li shɛrigo gbɔgɔ yarijɛndɛ sɔnŋgbanga woro ti ni. A wì si Yehoyakini wi nɔsepyɔ lenaŋa Sedesiyasi wi tɛgɛ wunluwɔ Zhuda tara woolo naa Zheruzalɛmu ca woolo pe go na 36.10: Zhere 22.24-30; 24.1-10; 29.1-2; 37.1; Eze 17.13.
Sedesiyasi wi wunluwɔ sanga
(2 Wunlu 24.18-20; Zhere 52.1-3)
11 Sedesiyasi wìla ta yɛlɛ nafa ma yiri nuŋgba, mɛɛ cɛn wunluwɔ pi na. Yɛlɛ kɛ ma yiri nuŋgba wìla pye wunluwɔ pi na wa Zheruzalɛmu ca 36.11: Zhere 27.1-22; 28.1-17. 12 Ŋga ki yɛn kapege Yawe Yɛnŋɛlɛ, wi Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ na ko wìla pye. Wi sila wi yɛɛ go sogo Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔZheremi wi kan, wo ŋa wìla pye na para wi ni Yawe Yɛnŋɛlɛ li mɛgɛ na we.
13 Mbe taga wa ko na, wìla yiri ma je yɛrɛ wunlunaŋa Nebukanezari wi na. A wo si ti a wì wugu Yɛnŋɛlɛ li mɛgɛ ki na mbe pye sinŋɛ wi kan. Ɛɛn fɔ, a wì si kaa je pew, maa yɛɛ pye nuŋgboŋgbanla fɔ. Wii yɛnlɛ mbe sɔngɔrɔ mbe pan Yawe Yɛnŋɛlɛ, Izirayɛli woolo Yɛnŋɛlɛ li kɔrɔgɔ 36.13: Eze 17.15. 14  Saraga wɔfɛnnɛ teele pe ni fuun naa leele pe ni fuun pàa koro na kambasinnde ti piin na kee yɛgɛ, na katijangara nda fuun cɛngɛlɛ sanŋgala kàa pye na piin ti piin. Yawe Yɛnŋɛlɛ li shɛrigo gbɔgɔ ŋga làa pye kpoyi li yɛɛ kan wa Zheruzalɛmu ca, a pè sigi tɛgɛ fyɔngɔ ni. 15 Yawe Yɛnŋɛlɛ, pe tɛlɛye Yɛnŋɛlɛ làa pitunmbolo torogo pe yeri ma pe yɛri yɛrisaga lɛgɛrɛ na, katugu poro mbele li woolo pe yinriwɛ la pye li na, ma pinlɛ li cɛnsaga ki ni. 16 Ɛɛn fɔ pàa pye na tɛgɛ Yɛnŋɛlɛ li pitunmbolo pe na, nali sɛnyoro ti tifaga konaa na tɛgɛ li yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe na 36.16: Zhuda tara fɛnnɛ pàa Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ Zheremi wi yɛrɛwɛ sɛnrɛ ti tifaga, fɔ wìla pe yɛri kagala ŋgele wogo na, a kè kaa pan ma pe ta., fɔ a Yawe Yɛnŋɛlɛ li naŋgbanwa pì saa toro li woolo pe ni, yaraga kpɛ saa ya mboo sogo.
Zhuda tara wunluwɔ pìla kɔ
(2 Wunlu 25.1-21; Zhere 52.3b-11)
17 Kona, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si Kalide 36.17: Kalide tara to nuŋgba to pe maa yinri Babilɔni tara. tara fɛnnɛ wunlunaŋa wi yirige maa wa Zhuda tara fɛnnɛ pe na. A wì pe lefɔnmbɔlɔ pe gbo tokobi ni fɔ wa laga kpoyi ki ni. Wi sila lefɔnŋɔ, nakoma sumboro, nakoma lelɛɛ nakoma yinzifire fɔ wa kpɛ yaga yinwege na 36.17: Zhere 21.1-10; 34.1-5. 18 Nebukanezari wìla Yɛnŋɛlɛ li shɛrigo gbɔgɔ yaara, tugbɔɔrɔ to naa tumɔɔrɔ ti ni fuun ti lɛ ma kari ti ni wa Babilɔni tara, naa Yawe Yɛnŋɛlɛ li shɛrigo gbɔgɔ yarijɛndɛ ti ni konaa wunlunaŋa wo naa wi legbɔɔlɔ pe yarijɛndɛ ti ni. 19 A Kalide tara fɛnnɛ pè si Yɛnŋɛlɛ li shɛrigo gbɔgɔ ki sogo konaa ma Zheruzalɛmu ca mbogo ki jan. Pàa kasɔn le wunluwɔ yinrɛ ti ni fuun ti ni mari sogo konaa ma yaara sɔnŋgbanga woro ti ni fuun ti tɔngɔ 36.19: 1 Wunlu 9.8. 20 Ko pyeŋgɔlɔ, mbele pàa shɔ tokobi wi kɛɛ, a Nebukanezari wì si pe koli ma kari pe ni wa Babilɔni ca, ma saa pe pye wo naa wi pinambiile pe kulolo fɔ ma saa gbɔn sanga ŋa Pɛrisi tara fɛnnɛ pàa kaa wunluwɔ pi shɔ wi yeri wi na. 21 Ki pyelɔmɔ pi na ma, sɛnrɛ nda Yawe Yɛnŋɛlɛ làa yo wa li yɔn sɛnrɛ yofɔ Zheremi wi yɔn, a tì siri yɛɛ yɔn fili. Wìla yo fɔ: «Tara ti yaa koro waga fɔ sa gbɔn yɛlɛ nafa taanri ma yiri kɛ, ti yaa wogo wagati ŋa ni fɔ wi sa kɔ, ki wogowo wagati ŋa wìla toro pe sila ti yaga ti wogo we.»
Sirusi wìla konɔ kan ma yo
Zhufuye pe sɔngɔrɔ wa pe tara
(Ɛsidi 1.1-3)
22 Pɛrisi tara wunlunaŋa Sirusi wi wunluwɔ pi yɛlɛ koŋgbanna li ni, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si jatere jɛnŋɛ tirige wi kotogo na, jaŋgo Yawe Yɛnŋɛlɛ làa sɛnrɛ nda le li yɔn sɛnrɛ yofɔ Zheremi wi yɔn, a wìri yo ti ta tiri yɛɛ yɔn fili. A Sirusi wì si ti, a pège sɛnrɛ nda ti yari yɔn ni konaa mari yɔnlɔgɔ sɛwɛ na wa wi wunluwɔ tara ti ni fuun ti ni, ma yo fɔ: 23 «Pa Pɛrisi tara wunlunaŋa Sirusi wì yo yɛɛn fɔ: ‹Yawe Yɛnŋɛlɛ, Yɛnŋɛlɛ na wa naayeri, lì tara na wunluwɔ pi ni fuun pi kan na yeri. Lìlan pye ma yo mbe sa go kan li kan wa Zheruzalɛmu ca, wa Zhuda tara. Ye ni, yoro mbele fuun ye yɛn li woolo, ye sɔngɔrɔ ye kari wa Zheruzalɛmu ca. Yawe Yɛnŋɛlɛ li pye ye ni!› »

36:4 36.4: Zhere 22.11-12

36:5 36.5: 2 Wunlu 23.36–24.7; Zhere 22.18-19; 26.1-6; 35.1-19; 36

36:6 36.6: 2 Wunlu 24.1; Zhere 25.1-38; 36.1-32; 45.1-5; Dani 1.1-2

36:9 36.9: Ŋga kì yo fɔ: Wìla ta yɛlɛ kɔlɔtaanri wa Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛ lɛɛlɛ mbele pe yɛn Girɛki sɛnrɛ ni pe ni, pège yɔnlɔgɔ wa ma yo fɔ: Wìla ta yɛlɛ kɛ ma yiri kɔlɔtaanri; ki yɛn ma yɔnlɔgɔ wa 2 Wunlu 24.8 laga ki ni.

36:10 36.10: Zhere 22.24-30; 24.1-10; 29.1-2; 37.1; Eze 17.13

36:11 36.11: Zhere 27.1-22; 28.1-17

36:13 36.13: Eze 17.15

36:16 36.16: Zhuda tara fɛnnɛ pàa Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ Zheremi wi yɛrɛwɛ sɛnrɛ ti tifaga, fɔ wìla pe yɛri kagala ŋgele wogo na, a kè kaa pan ma pe ta.

36:17 36.17: Kalide tara to nuŋgba to pe maa yinri Babilɔni tara.

36:17 36.17: Zhere 21.1-10; 34.1-5

36:19 36.19: 1 Wunlu 9.8