Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ
AMƆSI
wi sɛwɛ we
Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ
Amɔsi wi tunŋgo ko la ma mbaa Yɛnŋɛlɛ li yɔn sɛnrɛ yuun. Ɛɛn fɔ naa Yɛnŋɛlɛ làa kaa wi yeri ma yo wi sali sɛnrɛ ti yari, wìla yiri wa wi ca, wa Zhuda tara, ma kari ma saa Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti yo wa Izirayɛli tara ti yɔnlɔparawa kamɛŋgɛ kɛɛ wunluwɔ pi ni. Ki wagati wi ni, tara woolo pe tawa pìla pye na jiti na kee yɛgɛ, naa shɛrɛgɛ konɔ kapyere ti ni, konaa a pè cɛn yɛyinŋge na pɔw. Ɛɛn fɔ ki wagati wìla pye fun wagati wa, ŋa ni pàa pye na kambasinnde, naa kopiire konaa dufile wi piin. Penjagbɔrɔ fɛnnɛ pàa pye na fyɔnwɔ fɛnnɛ pe jɔlɔ konaa ma pe fanŋga ki kan pe na. Tiwiyaara nda pàa pye na tinwi ti ni wa janla na, ti sila pye ma yala. Saraga wɔfɛnnɛ pe nawa pi sila pye ma filige. Konaa ki ni fuun, ki leele mbele pe ni fuun pàa pye ma taga pe yɛɛ na, fɔ yɛrɛ ma cɛn na «Yawe Yɛnŋɛlɛ li pilige» ki singi nayinmɛ ni. Kona, a Amɔsi wì si ka yo pe kan, a kì yiri ki yɛ pe wogo ki ni. Wìla yo fɔ:
Jɔlɔgɔ yɛn ye wogo, yoro mbele yaa Yawe Yɛnŋɛlɛ li pilige ki singi ki pan we.
Yiŋgi yaa singi Yawe Yɛnŋɛlɛ li pilige ki pan ki kan ye yeri?
Ki pilige ki yaa ka pye diwi pilige.
Yanwa se ka yiri ki pilige ki ni...
Ee, ki yaa ka pye diwi wɔlɔ pilige.
Yanwa se ka yiri (Amɔ 5.18,20).
Amɔsi wi yɛn na leele pe yinri ma yo pe pe kapyere ti kanŋga pew. Sanni pe sa cɛn paa shɛrɛgɛ musaga piin konaa mbaa saara woo lɛgɛrɛ, pe daga mbaa ŋga kì sin ko piin. Wìla yo fɔ:
Ye kaselege ki yaga ki yiri paa yɛgɛ ŋga na pulugo tɔnmɔ ma kaa na janri na yinrigi we.
Kasinŋge kila yinrigi paa lafogo yɛn, ŋga ki se waga (5.24).
Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na
Yɛnŋɛlɛ li yaa jɔlɔgɔ wa Izirayɛli woolo poro naa pe cɛnyɛɛnlɛ pe na 1.1–3.2
Izirayɛli tara naa Samari ca ki ni, ti yaa ka tɔngɔ 3.3–6.4
Amɔsi wìla yariyanra kaŋgurugo yan 7.1–9.10
Ŋga kìla kɔn ma tɛgɛ Izirayɛli woolo pe wogo na, ki yaa ka kanŋga 9.11-15
1
Sɛnrɛ ti lɛsaga:
Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ wi kala
Amɔsi ŋa wìla pye Tekowa ca yaayoro korofɛnnɛ wo wa, wo sɛnyoro ri nda yɛɛn. Ki kagala ŋgele kàa naga wi na Izirayɛli tara wunluwɔ po kanŋgɔlɔ, Zhuda tara wunlunaŋa Oziyasi wo naa Zhowasi pinambyɔ Yerobowamu ŋa wìla pye Izirayɛli tara wunlunaŋa pe sanga wi ni. Kìla yɛlɛ shyɛn lo tin sanni tara ti sa yɛgɛ 1.1: 2 Wunlu 14.23-29; 15.1-7; 2 Kuro 26.1-23. Amɔsi wìla yo fɔ:
«Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛn na gbanla wa Siyɔn 1.2: Siyɔn ca ko nuŋgba ko pe yinri Zheruzalɛmu ca ye. ca.
Li magala li yɛn na yinrigi ŋgbanga wa Zheruzalɛmu ca.
Yaayoro kɔnrifɛnnɛ pe yaayoro kasara ti yɛn na waga.
Karimɛli yanwiga go na yan ki yɛn na kuun.»
YƐNŊƐLƐ LI KITI KƆNGƆ
KI YƆNGƆ
1.3–2.16
Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ nda tìla yo
Damasi ca ki wogo na
Pa Yawe Yɛnŋɛlɛ lì yo yɛɛn fɔ:
«Damasi ca fɛnnɛ pè kapege taanri pye,
fɔ yɛrɛ tijɛrɛ 1.3: Ŋga kì yo fɔ: Pè kapege taanri pye, fɔ yɛrɛ tijɛrɛ, ko kɔrɔ wo yɛn pè kapere pye fɔ mari tagala ti yɛɛ na.;
ki kala na, mìgi kɔn maga tɛgɛ fɔ mi se pe yaga mbajɔlɔwɔ;
katugu pè Galaadi tara woolo pe tɔngɔ paa yɛgɛ ŋga na pe ma kaa lugu yarilire pire na mari sun tugurɔn yarilire sunkanŋgaga ni 1.3: Eza 17.1-3; 49.23-26; Zaka 9.1.
Mi yaa kasɔn le wunlunaŋa Hazayɛli wi go ki ni mbege sogo.
Kona, ki kasɔn ki yaa wunlunaŋa Bɛni Hadadi wi wunluwɔ yinrɛ ti sogo.
Mi yaa Damasi ca mbogo yeyɔngɔ kɔɔrɔ gbaseere ti kaari.
Ŋa wi yɛn ma cɛn wunluwɔ pi na wa Avɛn gbunlundɛgɛ laga ki ni 1.5: Ŋga kì yo fɔ: Ŋa wi yɛn ma cɛn wunluwɔ pi na wa Avɛn gbunlundɛgɛ laga ki ni, Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛɛlɛ pele ni, pège yɔnlɔgɔ ma yo fɔ: Avɛn gbunlundɛgɛ laga woolo., mi yaa wi tɔngɔ mboo wɔ wa,
konaa wunluwɔ kanŋgala li yɛn ŋa kɛɛ wa Bɛti Edɛn 1.5: Ŋga kì yo fɔ: Bɛti Ɛdɛn ki kɔrɔ wi mbe ya logo fun fɔ: Kandanlaga ca. laga ki ni wi ni.
Siri tara fɛnnɛ pe yaa kari pe ni kulowo wa Kiri tara.»
Yawe Yɛnŋɛlɛ lo lì yo ma.
Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ nda tìla yo
Gaza ca ki wogo na
Pa Yawe Yɛnŋɛlɛ lì yo yɛɛn fɔ:
«Gaza 1.6: Gaza ca kìla pye Filisiti tara fɛnnɛ poro wogo. ca fɛnnɛ pè kapege taanri pye,
fɔ yɛrɛ tijɛrɛ;
ki kala na, mìgi kɔn maga tɛgɛ, fɔ mi se pe yaga mbajɔlɔwɔ;
katugu pè lelɛgɛrɛ yigi kasopiile ma saa pe le Edɔmu cɛnlɛ woolo pe kɛɛ.
Mi yaa kasɔn le Gaza ca mboro ti ni mberi sogo.
Kona, ki kasɔn ki yaa ka ki wunluwɔ yinrɛ ti sogo.
Mi yaa Asidɔdi ca woolo pe tɔngɔ mbe pe kɔ,
konaa wunluwɔ kanŋgala li yɛn ŋa kɛɛ wa Asikalɔn ca wi ni.
Mi yaa yiri Ekirɔn ca woolo pe kɔrɔgɔ,
poro Filisiti tara fɛnnɛ mbele pè koro go na, mbe pe tɔngɔ mbe pe kɔ.» We Fɔ, Yawe Yɛnŋɛlɛ lo lì yo ma 1.6-8: Eza 14.29-31; Zhere 47.1-7; Eze 25.15-17; Sofo 2.4-7; Zaka 9.5-7.
Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ nda tìla yo
Tiri ca ki wogo na
Pa Yawe Yɛnŋɛlɛ lì yo yɛɛn fɔ:
«Tiri ca woolo pè kapege taanri pye,
fɔ yɛrɛ tijɛrɛ;
ki kala na, mìgi kɔn maga tɛgɛ, fɔ mi se pe yaga mbajɔlɔwɔ.
Pè lelɛgɛrɛ yigi kasopiile ma pe le Edɔmu cɛnlɛ woolo pe kɛɛ. Yɔn finliwɛ mba pè le pe yɛɛ ni mbe pye nɔsepiile, pee jatere pye pi na.
10 Mi yaa kasɔn le Tiri ca mboro ti ni mberi sogo.
Kona, ki kasɔn ki yaa ka ki wunluwɔ yinrɛ ti sogo 1.10: Eza 23.1-18; Eze 26.1–28.19; Zhowɛ 4.4-8; Zaka 9.1-4; Mati 11.21-22; Luki 10.13-14
Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ nda tìla yo
Edɔmu tara ti wogo na
11 Pa Yawe Yɛnŋɛlɛ lì yo yɛɛn fɔ:
«Edɔmu cɛnlɛ woolo pè kapege taanri pye,
fɔ yɛrɛ tijɛrɛ;
ki kala na, mìgi kɔn maga tɛgɛ, fɔ mi se pe yaga mbajɔlɔwɔ;
katugu Edɔmu cɛnlɛ woolo pè taga pe sefɛnnɛ pe puŋgo na, na pe lagajaa tokobi ni,
pe sila pe yinriwɛ ta fyew.
Pe naŋgbanwa pi yɛn na jɔgɔwɔ piin kɔnlɔ fu, pe naŋgbanwa gbɔɔ pi yɛn na kee yɛgɛ suyi.
12 Mi yaa kasɔn le Tema ca ki ni mbege sogo.
Kona, ki kasɔn ki yaa ka Bozira ca wunluwɔ yinrɛ ti sogo 1.11-12: Eza 34.5-17; 63.1-6; Zhere 49.7-22; Eze 25.12-14; 35.1-15; Abi 1-14; Mala 1.2-5
Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ nda tìla yo
Amɔ cɛnlɛ woolo pe wogo na
13 Pa Yawe Yɛnŋɛlɛ lì yo yɛɛn fɔ:
«Amɔ cɛnlɛ woolo pè kapege taanri pye,
fɔ yɛrɛ tijɛrɛ;
ki kala, na mìgi kɔn maga tɛgɛ, fɔ mi se pe yaga mbajɔlɔwɔ;
katugu pè Galaadi tara jɛɛlɛ mbele pe yɛn kugbɔrɔ ni pe lara ti walagi
naga jaa mbe ka taga pe tara ti gbemɛ pi na.
14 Mi yaa kasɔn le Araba ca mbogo ki ni mbege sogo.
Kona, ki kasɔn ki yaa ka ki wunluwɔ yinrɛ ti sogo,
malaga gbɔnpilige ki na,
wa malaga gbeere ti sɔgɔwɔ,
wa tifɛliŋgbɔgɔ ki ni tisagbɔgɔ ki panmbilige.
15 Pe yaa ka pe wunlunaŋa wi yigi mbe kari wi ni kulowo, mbe pinlɛ wo naa wi legbɔɔlɔ pe ni.» Yawe Yɛnŋɛlɛ lo lì yo ma 1.13-15: Zhere 49.1-6; Eze 21.33-37; 25.1-7; Sofo 2.8-11.

1:1 1.1: 2 Wunlu 14.23-29; 15.1-7; 2 Kuro 26.1-23

1:2 1.2: Siyɔn ca ko nuŋgba ko pe yinri Zheruzalɛmu ca ye.

1:3 1.3: Ŋga kì yo fɔ: Pè kapege taanri pye, fɔ yɛrɛ tijɛrɛ, ko kɔrɔ wo yɛn pè kapere pye fɔ mari tagala ti yɛɛ na.

1:3 1.3: Eza 17.1-3; 49.23-26; Zaka 9.1

1:5 1.5: Ŋga kì yo fɔ: Ŋa wi yɛn ma cɛn wunluwɔ pi na wa Avɛn gbunlundɛgɛ laga ki ni, Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛɛlɛ pele ni, pège yɔnlɔgɔ ma yo fɔ: Avɛn gbunlundɛgɛ laga woolo.

1:5 1.5: Ŋga kì yo fɔ: Bɛti Ɛdɛn ki kɔrɔ wi mbe ya logo fun fɔ: Kandanlaga ca.

1:6 1.6: Gaza ca kìla pye Filisiti tara fɛnnɛ poro wogo.

1:8 1.6-8: Eza 14.29-31; Zhere 47.1-7; Eze 25.15-17; Sofo 2.4-7; Zaka 9.5-7

1:10 1.10: Eza 23.1-18; Eze 26.1–28.19; Zhowɛ 4.4-8; Zaka 9.1-4; Mati 11.21-22; Luki 10.13-14

1:12 1.11-12: Eza 34.5-17; 63.1-6; Zhere 49.7-22; Eze 25.12-14; 35.1-15; Abi 1-14; Mala 1.2-5

1:15 1.13-15: Zhere 49.1-6; Eze 21.33-37; 25.1-7; Sofo 2.8-11