Bibulu Jinmiire ni ƐKIZƆDI 1

Izirayɛli woolo pe yinriwɛ sɛwɛ ŋa pe yinri

ƐKIZƆDI

Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ

Maga logo Ɛkizɔdi ko kɔrɔ wo yɛn fɔ: «Mbaa kee» nakoma «mbe yiri». Ki sɛwɛ ŋa wi yɛn na para Izirayɛli woolo pe kagbɔgɔlɔ ŋgele kè pye ma toro lo la nuŋgba na. Lo li yɛn pe yinriwɛ wa Ezhipiti tara.

Ki sɛwɛ ŋa wi sɛnrɛ tì kɔn ma yiri kɔnsaga taanri:

Wa wi kɔnsaga koŋgbanŋga ki ni (1–13), ki yɛn naga nari fɔ Zhakɔbu setirige piile pe yɛn wa Ezhipiti tara na jɔlɔ jɛŋgɛ paa kulolo yɛn. A Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si Moyisi wi wɔ mbe pe shɔ konaa mbe pe yirige wa Ezhipiti tara.

Wa wi kɔnsaga shyɛn wogo ki ni (14–18), ki yɛn naga nari fɔ Izirayɛli woolo pe yɛn na tanri na kee wa Sinayi yanwiga ki na, ko ŋga ki yɛn Yɛnŋɛlɛ li yanwiga kpoyi ye. Pe karaga ki sila Ezhipiti tara wunlunaŋa wi ndanla. A wì suu maliŋgbɔɔnlɔ pe torogo pe sa pe yigi. Ɛɛn fɔ, a Yɛnŋɛlɛ lì si kafɔnŋgɔlɔ pye mali woolo pe shɔ. Ko puŋgo na, a leele pe nɛɛ kee pe kondangala li na. Yɛnŋɛlɛ làa tɔnmɔ naa yaakara kan pe yeri.

Wa wi kɔnsaga taanri wogo ki ni (19–40), ki yɛn naga nari fɔ leele pe yɛn wa Sinayi yanwiga ki na. A Yɛnŋɛlɛ lì si yɔn finliwɛ le li woolo pe ni, mali yɛɛ naga Moyisi wi na. Làa ŋgasegele kɛ ke kan wi yeri konaa lasiri koŋgolo kele yɛgɛ ni. A lì sigi yɛgɛ yo paa yɛgɛ ŋga na pe daga mbaa li gbogo we. Làa yɛgɛ nagawa kan wi yeri paa yɛgɛ ŋga na pe daga mbe Yɛnŋɛlɛ gbɔgɔsaga ki kan we.

Yɛnŋɛlɛ lo làa pye Izirayɛli woolo pe kala pyew, ɛɛn fɔ a pe wire tì si kaa fanla pe na fyaw, a pè yarisunŋgo gbegele pe yɛɛ kan. A Yɛnŋɛlɛ lì si pe pye fɔ:

Muwi mi yɛn Yawe Yɛnŋɛlɛ, ma Yɛnŋɛlɛ le; muwi mɔ̀ɔ yirige wa Ezhipiti tara, to nda màa pye wa ti ni kulo we. Mɛɛ daga mbe yarisunndo ta yɛgɛ gbɔgɔ mi puŋgo na (Ɛki 20.2-3).

Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na

Izirayɛli woolo pe kulowo wa Ezhipiti tara 1.1-22

Naŋa ŋa pàa pye na yinri Moyisi 2.1-25

Moyisi naa Arɔn pàa para Ezhipiti tara wunlunaŋa wi ni 3–6

Yɛnŋɛlɛ làa jɔlɔgɔ kagala kɛ wa Ezhipiti tara fɛnnɛ pe na 7–11

Paki fɛti koŋgbanŋa wi pyewe 12–13

Izirayɛli woolo pàa Kɔgɔje yɛɛn wi kɔn ma yiri 14.1–15.21

Mbege lɛ wa Kɔgɔje yɛɛn wi na mbe sa gbɔn wa Sinayi yanwiga ki na 15.22–18.27

Yɛnŋɛlɛ làa yɔn finliwɛ le Izirayɛli woolo pe ni 19–24

Yɛnŋɛlɛ li cɛnsaga paraga go ki kanlɔmɔ 25–31

Izirayɛli woolo pàa Yɛnŋɛlɛ li yɔn finliwɛ pi jɔgɔ 32–34

Yɛnŋɛlɛ li filisaga paraga go ki kanwa 35–40

IZIRAYƐLI WOOLO PE KULOWO WA EZHIPITI TARA

1.1-22

Izirayɛli woolo pe kulowo tunndo
wa Ezhipiti tara

1 Izirayɛli ŋa pe yinri fun Zhakɔbu wi pinambiile mbele pàa pinlɛ wi ni ma kari wa Ezhipiti tara, pe mɛrɛ ti nda. Pe ni fuun nuŋgba nuŋgba pàa kari naa pe go woolo. 2 Urubɛn, naa Simeyɔn, naa Levi, naa Zhuda, 3 naa Isakari, naa Zabulɔn, naa Bɛnzhamɛ, 4 naa Dan, naa Nɛfitali, naa Gadi konaa Asɛri†. 5 Zhakɔbu wi setirige piile mbele pàa kari wa Ezhipiti tara pe ni fuun pàa pye lere nafa taanri ma yiri kɛ. Wi pinambyɔ Zhozɛfu wo la pye wa Ezhipiti tara makɔ†. 6 Naa kìla kaa mɔ, a Zhozɛfu wì si kaa ku, naa wi to seyɛɛnlɛ pe ni, konaa ki wagati woolo pe ni fuun pe ni†. 7 Ɛɛn fɔ, a Izirayɛli cɛnlɛ woolo pè si pye sevɛnnɛ, ma se ma lɛgɛ fɔ jɛŋgɛ, ma Ezhipiti tara ti yin, mɛɛ pye fanŋga ni.

8 A wunlunaŋa fɔnŋɔ si kaa cɛn Ezhipiti tara ti go na, wo sila Zhozɛfu kala lo la kpɛ jɛn. 9 A wì suu woolo pe pye fɔ: «Ye wele, Izirayɛli cɛnlɛ woolo pè lɛgɛ jɛŋgɛ ma wɛ we na, ma fanŋga ta ma wɛ we na†. 10 Ye pan we yigisaga ja pe wogo ki na tijinliwɛ ni, nakoma pe yaa ka lɛgɛ mbe toro. Na malaga ka ka to laga we na, pa pe yaa pinlɛ we mbɛnfɛnnɛ pe ni mbe malaga gbɔn we ni mbe ya we ni, mbe si wɔ laga tara ti ni.»

11 Kì kaa pye ma, a pè si kulowo tunŋgo teele tɛgɛtɛgɛ Izirayɛli woolo pe go na, jaŋgo mbe pe yɛgɛ wɛri tunŋgbanra ni. Kì pye ma, a pè si Pitɔmu naa Aramisɛsi cara ti kan Farawɔn† wi kan, a tì pye wi yarijɛndɛ tɛgɛsara. 12 Ɛɛn fɔ, ali maga ta pàa pye na Izirayɛli woolo pe jɔlɔ na kee yɛgɛ, pàa pye na lege na seregi, fɔ a Ezhipiti tara fɛnnɛ pè Izirayɛli woolo pe panra. 13 Kì pye ma, Ezhipiti tara fɛnnɛ pàa Izirayɛli woolo pe le kulowo tunŋgo ŋgbanga ni. 14 Pàa pe yɛgɛ wɛri tunŋgbanra ti ni: joro tunŋgo, naa tofa kɔnwɔ konaa kɛɛrɛ tunndo ti cɛnlɛ pyew ti ni. Pàa kulowo tunŋgo cɛnlɛ pyew ki wɛ pe na fɔ tipege.

15 A Ezhipiti tara wunlunaŋa wì si para jɛɛlɛ shyɛn mbele pàa pye na Eburuye jɛɛlɛ pe sari paa siin pe ni. Pàa pye na nuŋgba yinri Shifira, na sanŋa wi yinri Puwa. 16 Wìla pe pye fɔ: «Na ye kaa Eburuye jɛɛlɛ pe sari paa siin sanga ŋa ni, ye pyɔ wi wele jɛŋgɛ yoo jɛn wa sesaga, na wiga pye naŋa, yoo gbo; na wiga pye jɛlɛ, yoo yaga yinwege na.» 17 Ɛɛn fɔ, jɛɛlɛ mbele pàa pye na Eburuye jɛɛlɛ pe sari paa siin pàa pye na fyɛ Yɛnŋɛlɛ li yɛgɛ. Pe sila Ezhipiti tara wunlunaŋa wi sɛnrɛ ti lɛ. Pàa pye na pinambiile pe yari yinwege na. 18 Kona, a Ezhipiti tara wunlunaŋa wì si pe yeri mɛɛ pe pye fɔ: «Yiŋgi na a yè sigi pye yɛɛn ma pinambiile pe yaga yinwege na?» 19 Mbele pàa pye na jɛɛlɛ pe sari paa siin, a pè si Farawɔn wi yɔn sogo ma yo fɔ: «Eburuye jɛɛlɛ pe woro paa Ezhipiti tara fɛnnɛ jɛɛlɛ pe yɛn. Pe yɛn kotogo ni, pe ma keli ma se sanni we sa gbɔn wa pe na.»

20 A Izirayɛli cɛnlɛ woolo pè si se ma lɛgɛ fɔ jɛŋgɛ ma fanŋga ta. A Yɛnŋɛlɛ lì si kajɛŋgɛ pye mbele pàa pye na jɛɛlɛ pe sari paa siin pe kan. 21 Yɛnŋɛlɛ làa pe go woolo pe pye a pè lɛgɛ, katugu pàa Yɛnŋɛlɛ li jate. 22 Kì kaa pye ma, a Farawɔn wì sigi konɔ na li kan wi tara woolo pe ni fuun pe yeri ma yo fɔ: «Paga Eburuye pinambyɔ ŋa se, yoo wa wa Nili gbaan wi ni, ɛɛn fɔ, ye pe sumborombiile pe ni fuun pe yaga yinwege na†.»

†1:4 1.1-4: Zhenɛ 35.23-25; 46.8-27

†1:5 1.5: Wa kapyegele sɛwɛ wi go kɔlɔshyɛn ki konɔ kɛ ma yiri tijɛrɛ (Kapye 7.14) li ni, lere yɔn ŋga kì kan ki yɛn lere nafa taanri ma yiri kɛ ma yiri kaŋgurugo. Ko pan ma, katugu Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ sɛwɛ lɛɛ ŋa wi yɛn Girɛki sɛnrɛ ni wìla Zhozɛfu wi pishyɛnwoolo taanri naa pe piile shyɛn jiri ma pe pinlɛ wa.

†1:6 1.6: Kapye 7.17

†1:9 1.9: Kapye 7.19

†1:11 1.11: Farawɔn mɛgɛ ki yɛn mɛgɛ ŋga pàa pye na tari faa Ezhipiti tara fɛnnɛ wunlumbolo pe na.

†1:22 1.22: Kapye 7.19