Zhezu Kirisi Sɛntanra nda
ZHAN
la yɔnlɔgɔ
Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ
Ki sɛwɛ ŋa Zhan wo wìla wi yɔnlɔgɔ. Zhan wo naa wi ndɔ Zhaki wi ni pàa pye Zhezu wi pitunmbolo kɛ ma yiri shyɛn poro pele. Poro naa pe to Zebede wi ni pàa pye ŋgbanra wɔfɛnnɛ wa Galile lɔgbɔgɔ ki ni. Naa Zhezu wìla kaa pe yeri, a pè sigi tunŋgo ki yaga mɛɛ taga wi na. Mbege lɛ le ko sanga wo na, a pè si pye Zhezu wi wɛnnɛ jɛmbɛlɛ. Wa Zhezu Sɛntanra nda Zhan wì yɔnlɔgɔ ti ni, wi suu yɛɛra mɛgɛ ki le wa, ɛɛn fɔ wìla para wi yɛɛ wogo na ma yo fɔ: «Lere ŋa wi yɛn ma Zhezu wi ndanla» (13.23; 19.26; 20.2, 7; 21.20). Wìla ko pye ma mbege naga fɔ wùu yɛɛ tirige.
Naa pàa Zhezu wi kan wa tiparaga ki na, wìla ki yo Zhan wi kan ma yo wila wi nɔ Mari wi kala li yɔngɔ wi kan (19.25-27).
Laga ki Sɛntanra nda ti ni, Zhan wi yɛn naga nari we na ma yo fɔ Zhezu wo wi yɛn Yɛnŋɛlɛ na li yɛn To li pinambyɔ nuŋgba pe we. Yɛnŋɛlɛ lìli pinambyɔ Zhezu wi torogo laga dunruya wi ni wi pan wi ku we kapere ti kala na, jaŋgo lere ŋa fuun ka taga wi na, wi yinwege ŋga wa yɛnŋɛlɛ na ki ta, ko ŋga ki yɛn kɔsaga fu (3.16). Zhan wì yarilɛgɛrɛ sɛnrɛ yo we kan, nda ti woro wa Sɛntanra sɛwɛɛlɛ taanri sanmbala pe ni.
Zhan wi yɛn naga nari we na fɔ Zhezu wìla para wi «wagati» wogo na (2.4; 7.30; 8.20; 12.23, 27; 13.1; 16.32; 17.1). Ki wagati wi yɛn na Zhezu wi kunwɔ wogo ko nari konaa wagati ŋa wi yaa ka gbɔgɔwɔ ta naa wa yɛnŋɛlɛ na we.
Sɛntanra nda Zhan yɔnlɔgɔ ti yɛn ma kɔn ma yiri kɔnsagbɔrɔ shyɛn. Wa ti kɔnsagbɔgɔ koŋgbanŋga ki ni, kagala ŋgele Zhezu wìla pye sanni wi «wagati» wi sa gbɔn, wè ke yan wa (1–12). Zhan wìgi yo wa we kan paa yɛgɛ ŋga na Zhan Batisi wìla sɛrɛya yo Zhezu wi wogo na konaa paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla wi pitunmbolo koŋgbanmbala pe yeri. Wège yan fun fɔ Zhezu wìla kari karisaga lɛgɛrɛ na wa Zheruzalɛmu Zhufuye fɛtiye pe na. Zhezu wìla para lelɛgɛrɛ ni, konaa ma pe naga yaara ta ni, nda ti yɛn kagbɔgɔ yɔn. Zhezu wì kafɔnŋgɔlɔ lɛgɛrɛ pye fun. Zhan wì ki kafɔnŋgɔlɔ kɔlɔshyɛn wɔ wa ke ni, mbege naga we na fɔ kaselege ko na, Zhezu wo wi yɛn Yɛnŋɛlɛ li pinambyɔ we.
Wa Sɛntanra ti kɔnsagbɔgɔ shyɛn wogo ki ni, naa Zhezu wi wagati wìla kaa pan ma gbɔn, kagala ŋgele wìla pye, Zhan wi yɛn na ke yuun we kan (13–21). Pe mbaa Zhezu wi gbo pilige ŋga ni ki yembinɛ li yɛgɛ, wìla li wi fɔrɔgɔfɛnnɛ kɛ ma yiri shyɛn pe ni, ma kotogo sogowo sɛnrɛ yo pe kan konaa ma Yɛnŋɛlɛ yɛnri pe kan. Mbe taga wa ko na, Zhan wi yɛn naga yuun we kan paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla ku, ma yɛn ma yiri wa kuulo pe sɔgɔwɔ konaa maa yɛɛ naga wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe na.
Wa sɛwɛ wi kɔsaga yeri, Zhan wi yɛn naga yuun paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla fili wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe ni wa Tiberiyadi lɔgbɔgɔ ki yɔn na konaa sɛnrɛ nda wìla yo Pyɛri naa Zhan pe wogo na.
Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na
Zhezu wo wi yɛn Yɛnŋɛlɛ li sɛnrɛ re 1.1-18
Zhan Batisi wi sɛrɛya konaa Zhezu wi fɔrɔgɔfɛnnɛ koŋgbanmbala wele 1.19-51
Zhezu wi kacɛn kagala kɔlɔshyɛn konaa wi tunŋgo ŋga wì pye kpeŋgbeleŋgbe 2.1–12.50
Zhezu wi sɛnyoro ma sara konaa Yinnɛ kpoyi li panga ye 13.1–17.26
Zhezu wi kunwɔ naa wi yɛnmɛ ma yiri wa kunwɔ pi ni 18.1–20.31
Zhezu wìla fili wi fɔrɔgɔfɛnnɛ kɔlɔshyɛn ni wa Tiberiyadi lɔgbɔgɔ ki yɔn na 21.1-25
ZHEZU WO WI YƐN YƐNŊƐLƐ LI SƐNRƐ RE
1
1.1-18
1 Fafafa, sanga ŋa ni dunruya wi fa da, Sɛnrɛ tìla pye wa. Tìla pye wa Yɛnŋɛlɛ li ni ma pye Yɛnŋɛlɛ. 2 Ŋa pe yinri Sɛnrɛ wìla pye wa Yɛnŋɛlɛ li ni maga lɛ wa fafafa na dunruya wi fa da. 3 Yɛnŋɛlɛ lì yaara ti ni fuun ti gbegele wo fanŋga na. Yaara nda fuun tì gbegele, ko ka si gbegele na wo ma. 4 Yinwege kìla pye wo ni. Ki yinwege kìla pye na yanwa kaan leele pe yeri. 5 Ki yanwa pi yɛn na yiin mbele pe wa wɔwɔ pi ni pe kan. Ɛɛn fɔ, pee yɛnlɛ pi na.
6 A Yɛnŋɛlɛ lì si naŋa wa tun, pàa pye naa yinri Zhan. 7 Wo wìla pan paa sɛrɛfɔ yɛn na yanwa pi sɛnrɛ yuun, leele pe ni fuun pe ta pe taga pi na wi sɛnrɛ ti fanŋga na. 8 Zhan jate wo ma wìla pye ki yanwa we. Ɛɛn fɔ, wo la pan mbaa pi sɛrɛya wi yuun. 9 Ki yanwa po pìla pye yanwa jɛmbɛ we, mba pì pan laga dunruya wi ni, na yiin leele pe ni fuun pe kan.
10 Ŋa pe yinri Sɛnrɛ wìla pye laga dunruya wi ni. Wo fanŋga na Yɛnŋɛlɛ làa dunruya wi gbegele. Konaa ki ni fuun, dunruya woolo pe suu jɛn. 11 Wìla pan wi woolo pe kɔrɔgɔ, ɛɛn fɔ, wi woolo pe sila yɛnlɛ wi na. 12 Konaa ki ni fuun, jɛnri mbele pàa yɛnlɛ ma taga wi na, wì fanŋga kan poro yeri pe pye Yɛnŋɛlɛ li piile. 13 Pee pye Yɛnŋɛlɛ piile lere selɔmɔ na, kii pye sɛnwee pyɔ nandanwa kala, nakoma naŋa fanŋga na. Ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ lo lì pe pye li piile.
14 Sɛnrɛ tìla pan ma pye sɛnwee pyɔ, ma cɛn laga we sɔgɔwɔ. Wi yɛn ma yin yinmɛ naa kaselege ki ni. A wòo gbɔgɔwɔ pi yan, mba Pinambyɔ nuŋgba pe wì ta wi To Yɛnŋɛlɛ li yeri we. 15 Zhan wìla para wi sɛnrɛ na, ma gbele ŋgbanga ma yo fɔ: «Ŋa mìla wi sɛnrɛ yo ma yo wi yaa pan na puŋgo na, wowi ŋa we. Wi mɛgɛ kì gbɔgɔ ma wɛ na wogo ki na, katugu wìla pye wa, na pe fanla se.»
16 We ni fuun wè we tasaga ta wa wi yarijɛndɛ lɛgɛrɛ ti ni, ma yinmɛ ta ma tagala pi yɛɛ na. 17 Yɛnŋɛlɛ làa li lasiri wi kan we yeri Moyisi wo fanŋga na. Ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ li yinmɛ naa li kaselege tì pan Zhezu Kirisi wo fanŋga na. 18 Lere fa Yɛnŋɛlɛ li yan yɛnlɛ ni fyew. Ɛɛn fɔ, Pinambyɔ nuŋgba ŋa wi yɛn Yɛnŋɛlɛ, ma pye wa Tofɔ wi ni, wo wì Yɛnŋɛlɛ li cɛnlɔmɔ pi naga we na.
ZHAN BATISI WI SƐRƐYA KONAA ZHEZU WI FƆRƆGƆFƐNNƐ KOŊGBANMBALA WELE
1.19-51
Zhan Batisi wi sɛnyoro re
(Mati 3.1-12; Maki 1.1-8; Luki 3.1-18)
19 Sɛrɛya ŋa Zhan wìla yo wowi ŋa we, naa Zheruzalɛmu ca Zhufuye pàa saraga wɔfɛnnɛ poro naa Levi setirige piile pele tun wa wi yeri ma yo pe saa yewe pe yo fɔ: «Ambɔ wi mboro?»
20 Zhan wì sila je mbe pe yɔn sogo. Ɛɛn fɔ, wìla ki yo maga filige pe kan jɛŋgɛ ma yo fɔ: «Mi ma mi yɛn Kirisi we.»
21 A pè suu yewe ma yo fɔ: «Kì pye ma, ambɔ wi mboro? Mboro ma yɛn Eli we le?» A Zhan wì si pe pye fɔ: «Ayoo, wo ma mi.» A pè suu pye fɔ: «Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ†1.21: Dete 18.15 wowi mboro le?» A Zhan wì sho naa fɔ: «Ayoo, wo ma mi.»
22 Kona, a pè suu pye fɔ: «Ambɔ wi mboro? Ki yo we kan we ta we saga yo mbele pè we tun pe kan. Yiŋgi maa yuun maa yɛɛ wogo ki na?»
23 A Zhan wì si Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ Ezayi wi sɛnrɛ ti yo pe kan ma yo fɔ:
«Muwi mi yɛn naŋa ŋa wi magala li yɛn na yinrigi wa gbinri wi ni na yuun fɔ:
‹Ye we Fɔ wi konɔ li gbegele li sin jɛŋgɛ!› »†1.23: Eza 40.3
24 Pitunmbolo mbele pàa tun wa Zhan wi yeri, Fariziye poro pele la wɛlɛ. 25 A poro suu yewe ma yo fɔ: «Na kaa pye mboro ma ma yɛn Kirisi we, nakoma Eli, nakoma Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ we, yiŋgi na, a ma nɛɛ leele pe batize?»
26 A Zhan wì si pe yɔn sogo ma yo fɔ: «Mi wo na, mì ye batize tɔnmɔ ni, ɛɛn fɔ, lere wa yɛn laga ye sɔgɔwɔ, ye si wo jɛn. 27 Wila paan wa na puŋgo na. Mi yɛrɛ woro ma yala jɛŋgɛ mboo sawira manda ti sangala.»
28 Ko kagala ŋgele koro la pye na piin wa Betani ca†1.28: Kiti 7.24, wa Zhuridɛn gbaan wi kɛɛ sanŋga ki na, wa laga ŋga Zhan wìla pye na leele pe batize we.
Zhezu wi yɛn Yɛnŋɛlɛ li Simbapyɔ
29 Ki goto pinliwɛ pi ni, a Zhan wì si Zhezu wi yan wila paan wi kɔrɔgɔ, mɛɛ yo fɔ: «Ye wele, Yɛnŋɛlɛ li Simbapyɔ wowi ŋa we, wo wi yɛn dunruya woolo pe kapere ti laga fɔ pe na. 30 Wo mìla para wi sɛnrɛ na ma yo fɔ: Naŋa wa yɛn na paan wa na puŋgo na. Wi mɛgɛ kì gbɔgɔ ma wɛ na wogo ki na, katugu wìla pye wa, na pe fanla se. 31 Mi jate mi sila ki lerefɔ wi jɛn. Ɛɛn fɔ, mì pan na leele pe batize tɔnmɔ ni, jaŋgo mboo naga Izirayɛli woolo pe na poo jɛn.»
32 A Zhan wì sigi sɛrɛya wi yo ma yo fɔ: «Mì Yinnɛkpoyi li yan lì yiri wa Yɛnŋɛlɛ na na tinri paa ketenɛ yɛn, ma pan ma cɛn wi na. 33 Mi sila wi jɛn. Ɛɛn fɔ, Yɛnŋɛlɛ na lìlan tun mbe pan mbaa leele pe batize tɔnmɔ pi ni, lìgi yo na kan ma yo fɔ: ‹Ma yaa ka Yinnɛkpoyi li yan lì tigi ma koro lere wa na, ko fɔ wo wi yaa leele pe batize Yinnɛkpoyi li ni.› 34 Ki wogo mìgi yan, mi nɛɛ ki sɛrɛya wi yuun fɔ wo wi yɛn Yɛnŋɛlɛ li Pinambyɔ we.»
Zhezu wi fɔrɔgɔfɛnnɛ
koŋgbanmbala kaŋgurugo wele
koŋgbanmbala kaŋgurugo wele
35 Ki goto pinliwɛ pi ni, Zhan wìla pye wa ki laga ki na naa, wo naa wi fɔrɔgɔfɛnnɛ shyɛn ni.
36 Naa wìla kaa Zhezu wi yan wila toro, a wì sho fɔ: «Yɛnŋɛlɛ li Simbapyɔ wi ŋa!» 37 A Zhan wi fɔrɔgɔfɛnnɛ shyɛn pè si nda wìla yo ti logo, mɛɛ taga Zhezu wi na. 38 A Zhezu wì si kanŋga ma wele, mɛɛ pe yan pè taga wi na. A wì si pe yewe ma yo fɔ: «Yiŋgi yaa jaa?»
A pè suu pye fɔ: «Arabi!» Ko kɔrɔ wo yɛn fɔ: «We Nagafɔ!» «Ma tugu se yeri?»
39 A Zhezu wì si pe yɔn sogo ma yo fɔ: «Ye pan we kari, ye yaa saga yan!»
A pè si pinlɛ wi ni ma kari, mɛɛ saa wi tugusaga ki yan. Yɔnlɔ kìla koro jɛnri mbe si kɔ. A pè si koro wa, ma yɔnlɔ sanŋga ki pye wa wi ni.
40 Ki leele shyɛn mbele pàa Zhan wi sɛnrɛ ti logo ma taga Zhezu wi na, pàa pye na wa yinri Andire. Wìla pye Simɔ Pyɛri wi nɔsepyɔ lenaŋa. 41 A Andire wì si kari gbɛn ma saa wi nɔsepyɔ Simɔ wi yan, ma suu pye fɔ: «Wè Mɛsi wi yan.» Ki mɛgɛ ki kɔrɔ wowi ŋa fɔ: «Shɔfɔ».
42 A wì si kari Simɔ wi ni wa Zhezu wi yeri. Naa pàa ka saa gbɔn, a Zhezu wì suu wele ma suu pye fɔ: «Mboro pe yinri Simɔ, Zhan pinambyɔ we. Ɛɛn fɔ, yiŋgɔ pe yaa lɔɔn yinri Sefasi, ko kɔrɔ wo ŋa sinndɛlɛgɛ.»
43 Ki goto pinliwɛ pi ni, a Zhezu wì si yere ki yerewe mbe kari wa Galile tara. A wì si saa fili Filipu wi ni, ma suu pye fɔ: «Pan ma taga na na, ma pye na fɔrɔgɔfɔ.» 44 Pa Filipu wìla yiri wa Betisayida ca. Ko ca nuŋgba ko kìla pye Andire naa Pyɛri pe ca ye fun. 45 Ko puŋgo na, a Filipu wì si saa Natanayɛli wi yan, ma suu pye fɔ: «Naŋa ŋa Moyisi wìla para wi sɛnrɛ na wa lasiri sɛwɛ wi ni, a Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ fun pè para wi sɛnrɛ na wa pe woolo pe ni, wòo yan. Zhozɛfu pinambyɔ Zhezu wowi, ŋa wì yiri wa Nazarɛti ca we.»
46 A Natanayɛli wì suu pye fɔ: «Yarijɛŋgɛ mbe ya yiri wa Nazarɛti?»
A Filipu wì suu pye fɔ: «Ta paan we kari, ma saa yan ma yɛ.»
47 Naa Zhezu wìla kaa Natanayɛli wi yan wila paan wi kɔrɔgɔ, a wì sho fɔ: «Ŋa yɛɛn, wi yɛn Izirayɛli woo kaselege na, nambara suu ndanla.»
48 A Natanayɛli wì suu yewe ma yo fɔ: «Màla jɛn mɛlɛ?»
A Zhezu wì suu pye fɔ: «Mɔ̀ɔ yan na wa figiye tige ki nɔgɔ, na Filipu wi fɔɔn yeri.»
49 Kona, a Natanayɛli wì suu pye fɔ: «Nagafɔ! Mboro ma yɛn Yɛnŋɛlɛ li Pinambyɔ we. Mboro ma si yɛn Izirayɛli woolo pe wunluwɔ we.»
50 A Zhezu wì suu pye fɔ: «Naa mɔ̀ɔ pye ma yo mɔ̀ɔ yan na wa figiye tige ki nɔgɔ, ko ma kì ti mà taga na na le? Ma yaa ka kagbɔgɔlɔ kele yan naa mbe wɛ na lo na.»
51 A Zhezu wì sho naa fɔ: «Kaselege ko na, mìla ki yuun ye kan, ye yaa ka yɛnŋɛlɛ li yan lì yɛngɛ, mbe mɛrɛgɛye pe yan pe yɛn na nuru na tinri Lere wi Pinambyɔ wi na†1.51: Ki vɛrise wi yɛn na para na kee Zhakɔbu yariyanga ko yeri, Zhenɛ 28.12-13. Mɛrɛgɛye pe yaa kaa tunŋgo piin Zhezu wi kan, mboo kan wila kagbɔgɔlɔ naa kafɔnŋgɔlɔ piin..»