Zhezu Kirisi Sɛntanra nda
MATIYE
la yɔnlɔgɔ
Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ
Ki sɛwɛ ŋa wo wi yɛn Zhezu Kirisi Sɛntanra ti sɛwɛ koŋgbanŋga we, ŋa Matiye la yɔnlɔgɔ. Matiye wìla pye naŋa ŋa pàa pye na yinri Alife wo pinambyɔ. Pàa pye naa yinri fun Levi mbe yala Mariki 2.14, naa Luki 5.27 lara ti ni. Wìla pye Zhezu wi fɔrɔgɔfɛnnɛ kɛ ma yiri shyɛn wo wa nuŋgba. Ko yɛgɛ, wìla pye na nizara shoo Ɔrɔmu tara gboforonema wi kan, wo la pye ma cɛn Izirayɛli tara ti go na.
Zhezu wi sanga wi na, Zhufuye woo ŋa kaa nizara wi shoo Ɔrɔmu tara ti kan, Zhufuye sanmbala pe maa wi jate paa kapegbɔgɔ pyefɔ yɛn. Pe ma ki fɔ wi panra fɔ jɛŋgɛ, katugu pe maga jate fɔ wi yɛn na tunŋgo piin Izirayɛli tara ti juguye poro kan. Ɛɛn fɔ Zhezu wo na, wìla Matiye wi yinriwɛ ta. Wìla wi yeri, jaŋgo wi nizara shɔgɔ tunŋgo ki yaga, wi kanŋga wi pye wi fɔrɔgɔfɔ. Wee yarilɛgɛrɛ jɛn Matiye wi wogo na, ɛɛn fɔ mbe yala kalɛgɛlɛ koro ni, wo wìgi Sɛntanra nda ti yɔnlɔgɔ.
Laga Zhezu Sɛntanra nda ti ni, Matiye wi yɛn naga nari we na fɔ Zhezu Kirisi wo wi yɛn Izirayɛli tara ti wunlunaŋa jɛnŋɛ konaa ti shɔfɔ, pa wì yiri wa wunlunaŋa Davidi wi setirige ki ni. Wowi Yɛnŋɛlɛ làa para wi wogo na li fafafa Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pe fanŋga na, ma yɔn fɔlɔ kɔn Izirayɛli woolo pe yeri, ma yo fɔ pilige ka li yaa ka pe shɔ.
Sɛntanra nda Matiye la yɔnlɔgɔ wa ti pelisaga, wi yɛn na para Zhezu wi tɛlɛye pe sɛnrɛ na konaa Zhezu wi sege kì pye yɛgɛ ŋga na ki sɛnrɛ na (Mati 1–2). Wi yɛn naga nari paa yɛgɛ ŋga na Zhan Batisi wìla Zhezu wi batɛmu wi pye, konaa paa yɛgɛ ŋga na Sɔtanla wìla Zhezu wi wa ma wele (3.1–4.11). Mbe taga wa ko na, kafɔnŋgɔlɔ ŋgele Zhezu wìla pye na piin, Matiye wi yɛn na ke wogo ki yɛgɛ nari we na fun, konaa sɛnrɛ nda wìla pye na yuun wa Galile tara ti ni (4.12–18.35).
Laga Sɛntanra sɛwɛ wi kɔsaga yeri, Matiye wi yɛn naga nari we na paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla kari wa Zheruzalɛmu ca, wa ki laga ŋga wi juguye pàa wi kan wa tiparaga ki na maa gbo, konaa a wì yɛn ma yiri wa kunwɔ pi ni (19.1–28.15). Ko puŋgo na, a Zhezu wo naa wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe ni, pè si saa pe yɛɛ fili yanwiga ka na, wa Galile tara. Wa ki laga ki na, wìla tunŋgo kan pe yeri ma yo pe saa dunruya cɛngɛlɛ woolo pe ni fuun pe piin wi fɔrɔgɔfɛnnɛ (28.16-20).
Laga ki Sɛntanra nda ti ni, wège yan paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla pye na yarilɛgɛrɛ nari Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi wogo na. Nagawa mba Zhezu wìla kan, Matiye wì kaŋgurugo gbogolo wa pi ni, mba pi yɛn ma tɔnlɔndɔnlɔ. Pow mba yɛɛn:
1) Zhezu wìla wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe naga, paa yɛgɛ ŋga na pe tangalɔmɔ pi daga mbe pye wa Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi ni (5–7).
2) Zhezu wìla wi fɔrɔgɔfɛnnɛ kɛ ma yiri shyɛn pe naga, paa yɛgɛ ŋga na pe daga mbaa Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi sɛnrɛ ti yari kpeŋgbeleŋgbe leele pe kan (10.5-42).
3) Zhezu wìla para Yɛnŋɛlɛ ca wunluwɔ pi sɛnrɛ na yomiyɛgɛlɛ ni (13).
4) Zhezu wìla para kapere to naa kapere ti kala yagawa pi wogo na (18).
5) Zhezu wìla para dunruya wi kɔwɔ pi wogo na konaa paa yɛgɛ ŋga na wi yaa ka kiti kɔn leele pe ni fuun pe na (24–25).
Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na
Zhezu wi sege konaa wi punwɛ sanga 1.1–2.23
Zhezu wi tunŋgo ki gbɛgɛlɛmɛ kala 3.1–4.11
Zhezu wi tunŋgo wa Galile tara 4.12–13.52
Zhezu wi tunŋgo ki kɔwɔ wa Galile tara 13.53–18.35
Zhezu wi tangala mbe kari wa Zheruzalɛmu ca 19.1–20.34
Zhezu wi tunŋgo wa Zheruzalɛmu ca 21.1–25.46
Zhezu wi jɔlɔgɔ konaa wi kunwɔ 26.1–27.66
Zhezu wi yɛnmɛ ma yiri wa kunwɔ pi ni 28.1-20
ZHEZU WI SEGE KONAA WI PUNWƐ SANGA
1
1–2
Zhezu Kirisi tɛlɛye pe mɛrɛ ti nda
(Luki 3.23-38)
1 Zhezu Kirisi tɛlɛye pe mɛrɛ ti nda, ma yiri wa Davidi setirige ki ni. Pa Davidi wìla yiri wa Abirahamu setirige ki ni.
2 Abirahamu wo la Izaki se. A Izaki wo Zhakɔbu se. A Zhakɔbu wo Zhuda se naa wi nɔsepiile nambala pe ni. 3 A Zhuda wo Farɛsi naa Zara se. Pe nɔ pàa pye naa yinri Tamari. A Farɛsi wo Ɛsirɔn se. A Ɛsirɔn wo Aramu se. 4 A Aramu wo Aminadabu se. A Aminadabu wo Naasɔ se. A Naasɔ wo Salimɔ se. 5 A Salimɔ wo Bowazi se. Wi nɔ pàa pye naa yinri Arahabu. A Bowazi wo Obɛdi se. Wi nɔ pàa pye naa yinri Uruti. A Obɛdi wo Zhese se. 6 A Zhese wo wunlunaŋa Davidi wo se.
A Davidi wo si Salomɔ se. Salomɔ nɔ wo lawi ŋa Uri jɔ we. 7 A Salomɔ wo Orobowamu se. A Orobowamu wo Abiya se. A Abiya wo Aza se. 8 A Aza wo Zhozafati se. A Zhozafati wo Zhoramu se. A Zhoramu wo Oziyasi se. 9 A Oziyasi wo Zhowatamu se. A Zhowatamu wo Akazi se. A Akazi wo Ezekiyasi se. 10 A Ezekiyasi wo Manase se. A Manase wo Amɔ se. A Amɔ wo Zhoziyasi se. 11 A Zhoziyasi wo Zhekoniyasi naa wi nɔsepiile nambala pe se. Ko sanga wo lawi pàa Izirayɛli tara woolo pe yigi kulolo ma kari pe ni wa Babilɔni tara.
12 Izirayɛli tara woolo pe kariŋgɔlɔ wa kulowo pi ni wa Babilɔni tara, a Zhekoniyasi wo si Salacɛli se. A Salacɛli wo Zorobabɛli se. 13 A Zorobabɛli wo Abiyudi se. A Abiyudi wo Eliyakimu se. A Eliyakimu wo Azɔri se. 14 A Azɔri wo Sadɔki se. A Sadɔki wo Akimu se. A Akimu wo Eliwudi se. 15 A Eliwudi wo Eleyazari se. A Eleyazari wo Matan se. A Matan wo Zhakɔbu se. 16 A Zhakɔbu wo Zhozɛfu se. Zhozɛfu wo wìla pye Mari pɔlɔ we. Zhezu ŋa pe yinri Kirisi, Mari wìla wo se.
17 Mbege lɛ Abirahamu sewe pi na sa gbɔn Davidi sewe pi na, sɛrɛ nuŋgba woolo yirisaga kɛ ma yiri tijɛrɛ kìla yiri pe sɔgɔwɔ pi ni. Mbe sigi lɛ Davidi sewe pi na sa gbɔn Izirayɛli tara woolo pe karaga wa kulowo pi ni wa Babilɔni tara, sɛrɛ nuŋgba woolo yirisaga kɛ ma yiri tijɛrɛ kìla yiri pe sɔgɔwɔ pi ni. Mbe sigi lɛ ko sanga wo na sa gbɔn Kirisi wi sewe pi na, sɛrɛ nuŋgba woolo yirisaga kɛ ma yiri tijɛrɛ kìla yiri ki sɔgɔwɔ pi ni fun.
Zhezu Kirisi wi sege ye
(Luki 2.1-7)
18 Zhezu Kirisi wi sege pa kìla pye yɛɛn. Mari, Zhezu wi nɔ we, wìla pye naŋa ŋa pàa pye na yinri Zhozɛfu wi yeri wi katogo jɔ. Ɛɛn fɔ, wi sila wi jɛn jɛlɛ, a wì si kugbɔ lɛ Yinnɛkpoyi li fanŋga na. 19 Mari wi pɔlɔ Zhozɛfu wìla pye lesinŋɛ, wi sila pye na jaa mbe Mari wi mɛgɛ ki jɔgɔ. A wì si yere ki yerewe mbege pɔrɔgɔ ki jɔgɔ larawa. 20 Maa ta wìla pye na ko jate ma, a we Fɔ wi mɛrɛgɛ wà si pan wi kɔrɔgɔ wɔɔnrɔ na, mɛɛ wi pye fɔ: «Zhozɛfu, Davidi setirige pyɔ, maga ka fyɛ mbe Mari wi lɛ ma jɔ, katugu Yinnɛkpoyi lo fanŋga na wì kugbɔ lɛ mbe pyɔ wa se. 21 Wi yaa ka pinambyɔ se, maa mɛgɛ ki taga fɔ Zhezu, katugu wi yaa kaa woolo pe shɔ pe kapere ti ni.»
22 Ko ki ni fuun ko yaa pye ma, jaŋgo sɛnrɛ nda we Fɔ wìla yo wi yɔn sɛnrɛ yofɔ wa yɔn, ti ta tiri yɛɛ yɔn fili, fɔ:
23 Sumboro ŋa wii naŋa kala jɛn, wi yaa kugbɔ lɛ mbe ka pinambyɔ se.
Pe yaa kaa ki pyɔ wi yinri Emanuwɛli.†1.23: Eza 7.14
Ko kɔrɔ wo ŋa fɔ: Yɛnŋɛlɛ li yɛn we ni. 24 Naa Zhozɛfu wìla kaa yɛn, ŋga we Fɔ wi mɛrɛgɛ wìla yo maa kan, a wì sigi pye. A wì si Mari wi lɛ wi jɔ. 25 Ɛɛn fɔ, wi sila wi jɛn jɛlɛ, fɔ, a Mari wì saa wi pinambyɔ wi se, a Zhozɛfu wùu mɛgɛ ki taga naa yinri Zhezu.