Zhezu Kirisi Sɛntanra nda
MARIKI
la yɔnlɔgɔ
Sɛwɛ wi nawa sɛnrɛ
Mbe yala kalɛgɛlɛ ke ni, Zhezu Sɛntanra sɛwɛ shyɛnwoo Mariki wìla wi yɔnlɔgɔ. Mariki wìla pye Zhezu Kirisi wi pitunmbolo wo wa. Pàa pye na Mariki wi yinri fun Zhan. Wìla pye ma cɛn wa Zheruzalɛmu ca, wa wi nɔ wi ni (Kapye 1.12). Wìla pye Barinabasi wi sege woo wo wa (Kolɔ 4.10). Wìla pinlɛ Barinabasi wo naa Pɔli pe ni ma kari wa Antiyɔshi ca (Kapye 12.25). Wama, a legilizi woolo pè si pe torogo pe saa Zhezu Sɛntanra ti yari tara lɛgɛrɛ ni. Pe tangala koŋgbanna li na, Mariki wìla pinlɛ pe ni mbe sa pe saga; ɛɛn fɔ ma pe ta wa ki tangala li na, a wì si laga pe na ma sɔngɔrɔ wa Zheruzalɛmu ca (Kapye 13.5, 13). Ko puŋgo na, naa wagati jɛnri la kaa toro, a Barinabasi wì si Mariki wi lɛ ma kari wi ni wa Shipiri lɔgɔ fugo tara ti ni (Kapye 15.37-39). Ko puŋgo na, wa Pɔli naa Pyɛri sɛwɛɛlɛ pe ni, wège yan fɔ sanga ŋa ni pàa pye wa Ɔrɔmu ca, Mariki wìla pè saga (2 Timo 4.11; File 24; 1 Pyɛri 5.13).
Wa wi Sɛntanra sɛwɛ wi ni, Mariki wi yɛn naga nari we na fɔ Zhezu wi yɛn Yɛnŋɛlɛ li Pinambyɔ. Wi si yɛn fun Lere wi pinambyɔ, ŋa wì pan ma tunŋgo pye konaa maa yɛɛ kan saraga, mbe lelɛgɛrɛ go shɔ (Maki 10.45). Sɛntanra nda Mariki wì yɔnlɔgɔ tì were ma wɛ Zhezu Sɛntanra sɛwɛɛlɛ sanmbala pe na, ɛɛn fɔ yarijɛndɛ lɛgɛrɛ yɛn wa ti ni.
Wa wi Sɛntanra ti pelisaga, Mariki wi yɛn naga nari we na fɔ Zhan Batisi wo wìla Zhezu wi batize; ko puŋgo na, a Sɔtanla wì si Zhezu wi wa ma wele (1.1-13). Mariki wi Sɛntanra ti yɛn ma kɔn ma yiri kɔnsagbɔrɔ shyɛn. Wa ti kɔnsagbɔgɔ koŋgbanŋga ki ni (1.14–8.26), wi yɛn na para we ni tunŋgo ŋga Zhezu wì pye kpeŋgbeleŋgbe wa Galile tara ti ni ki wogo na. Wi yɛn naga nari we na paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe yeri; wi yɛn naga nari paa yɛgɛ ŋga na yawa la pye Zhezu wi ni, a wila yinnɛ tipegele ke puro na ke woo leele pe ni; wi yɛn naga yɛgɛ yuun paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla yambala lɛgɛrɛ sagala, naa yɛgɛ ŋga na wìla pye na Yɛnŋɛlɛ li kagala ke nari leele pe na fanŋga ni konaa paa yɛgɛ ŋga na wìla kafɔnŋgɔlɔ lɛgɛrɛ pye.
Wa Sɛntanra ti kɔnsagbɔgɔ shyɛn wogo ki ni (8.27–16.20), Mariki wi yɛn na para we ni Zhezu wi kunwɔ po naa wi yɛnmɛ mbe yiri wa kunwɔ pi ni po sɛnrɛ na. Ɔrɔmu tara sorodasheele to ŋa wìla Zhezu wi kan wa tiparaga ki na, naa wìla kaa Zhezu wì ku kulɔmɔ mba na pi yan, a wì sho fɔ: «Kaselege ko na, ki naŋa ŋa, wo wi yɛn Yɛnŋɛlɛ li Pinambyɔ we» (15.39).
Wa wi Sɛntanra ti kɔsaga yeri, wège yan fɔ sɛnrɛ jɛnri Mariki wì yo we kan Zhezu wi yɛnmɛ mbe yiri wa kunwɔ pi ni pi wogo na (16.1-8). Ko kì ti leele pele yɛgɛ Zhezu wi sɛnrɛ ta yɛgɛ taga wa, mbege yo we kan paa yɛgɛ ŋga na Zhezu wìla wi yɛɛ naga wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe na, konaa paa yɛgɛ ŋga na wìla yiri ma kari wa yɛnŋɛlɛ na (16.9-20).
Sɛwɛ wi yɛn ma kɔɔnlɔ yɛgɛ ŋga na
Zhezu Sɛntanra ti lɛsaga sɛnrɛ 1.1-13
Zhezu wi Galile tara tunŋgo 1.14–8.30
Zhezu wìla para wi kunwɔ naa wi yɛnmɛ sɛnrɛ na 8.31–9.50
Zhezu wi tangala mbe kari wa Zheruzalɛmu 10.1-52
Zhezu wi tunŋgo wa Zheruzalɛmu ca 11.1–13.37
Zhezu wi jɔlɔgɔ konaa wi kunwɔ 14.1–15.47
Zhezu wi yɛnmɛ ma yiri wa kunwɔ pi ni 16.1-20
ZHEZU SƐNTANRA TI LƐSAGA SƐNRƐ
1
1.1-13
Zhan Batisi wìla pye
na Zhezu panga ki yari
na Zhezu panga ki yari
(Mati 3.1-12; Luki 3.1-18; Zhan 1.19-28)
1 Sɛntanra nda ti yɛn na para Yɛnŋɛlɛ li Pinambyɔ Zhezu Kirisi wi kanŋgɔlɔ ti lɛsaga ki ŋga. 2 Ki yɛn ma yɔnlɔgɔ wa Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔEzayi wi sɛwɛ wi ni, ma yo Yɛnŋɛlɛ lì yo fɔ:
Wele, mi yaa na pitunŋɔ wi torogo wa ma yɛgɛ
wi sɔɔn kologo ki gbegele ma kan.
3 Wo magala lo laa yinrigi wa gbinri wi ni na yuun fɔ:
Ye we Fɔ wi konɔ li gbegele,
yoo kombigile ke sinzin wi kan!†1.2-3: Eza 40.3; Mala 3.1
4 Kì pye ma, ki pitunŋɔ wo wìla pye Zhan we. Wìla pan maa yɛɛ naga wa gbinri wi ni, na leele pe batize naga yuun pe kan fɔ: «Ye ye kapere ti jɛn, yeri yaga, ye ye yɛɛ kan pe ye batize. Pa Yɛnŋɛlɛ li yaa ye kapere ti kala yaga ye na.»
5 Kì pye ma, Zhude tara fɛnnɛ poro naa Zheruzalɛmu ca woolo pe ni fuun pàa pye na kee Zhan wi kɔrɔgɔ, ma saa naga yuun naga finligi ma yo pe yɛn kapere pyefɛnnɛ. A Zhan wi nɛɛ pe batize wa Zhuridɛn gbaan wi ni.
6 Yaripɔrɔ nda Zhan wìla pye na nii, pàa ti gbegele yɔngɔmɛ sire ni. Kurusijara sɛlɛgɛ woo wìla pye na poo wa wi sɛnnɛ†1.6: Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɛnnɛ pàa pye na kurusijaraye sɛlɛgɛ woolo poo. 2 Wunlu 1.8.. Gbatɔ naa sɛnrɛgɛ wìla pye na kaa. 7 Leele mbele pàa pan wi kɔrɔgɔ, wìla pye naga yuun pe kan fɔ: «Ŋa wi yaa pan mi puŋgo na, wo fanŋga ko wɛ mi wogo ko na. Mii daga yɛrɛ mbe fɔli mboo sawira manda ti sangala†1.7: Katugu wi go kologo ki pyege na.. 8 Mì wo ye batize tɔnmɔ ni, ɛɛn fɔ, wo yaa ka ye batize Yinnɛkpoyi lo ni.»
Zhezu Kirisi wi batɛmu pyege ye
(Mati 3.13–4.17; Luki 3.21-22; 4.1-13)
9 Ki sanga wi ni, a Zhezu wì si yiri wa Nazarɛti ca, wa Galile tara†1.9: Mati 2.23 mɛɛ pan Zhan wi kɔrɔgɔ. A wì suu batize wa Zhuridɛn wi ni. 10 Naa Zhezu wila kaa na yinrigi wa tɔnmɔ pi ni, a wì si yɛnŋɛlɛ li yan lì yɛngɛ. A Yinnɛkpoyi li nɛɛ tinri wi na paa ketenɛ yɛn. 11 A wì si magala la logo lì yiri wa yɛnŋɛlɛ na, ma yo fɔ: «Mboro ma yɛn na Pinambyɔ ŋa wìlan ndanla jɛŋgɛ we. Ma kala lìlan ndanla fɔ jɛŋgɛ.»
12 Le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni, a Yinnɛkpoyi lì si kari Zhezu wi ni wa gbinri wi ni. 13 Wìla pye piliye nafa shyɛn wa gbinri wi ni, a Sɔtanla wì si saa wi wa ma wele mboo le kapege. Wìla pye wa yanyaara ti sɔgɔwɔ, a mɛrɛgɛye pè si saa naa kala li yɔngɔ wi kan.
ZHEZU WI GALILE TARA TUNŊGO
1.14–8.30
14 Naa pàa kaa Zhan wi le wa kaso†1.14: Maki 6.17-18; Zhan 3.24, ko puŋgo na, a Zhezu wì si pan wa Galile tara, nɛɛ Yɛnŋɛlɛ li Sɛntanra†1.14: Eza 61.1-3; Mati 4.17 ti yari leele pe kan. 15 Wìla pye na yuun fɔ: «Wagati ŋa wìla tɛgɛ wì gbɔn, Yɛnŋɛlɛ li wunluwɔ pì yɔngɔ. Ki kala na, ye ye kapere ti jɛn, yeri yaga. Ye taga Sɛntanra ti na!»
Zhezu wìla ŋgbanra wɔfɛnnɛ
tijɛrɛ yeri ma yo
pe pye wi fɔrɔgɔfɛnnɛ
tijɛrɛ yeri ma yo
pe pye wi fɔrɔgɔfɛnnɛ
(Mati 4.18-22; Luki 4.14-15; 5.1-11)
16 Pilige ka, Zhezu wìla pye na tanri na toro Galile lɔgbɔgɔ yɔn ki na, mɛɛ saa ŋgbanra wɔfɛnnɛ shyɛn yan. Simɔ wo naa wi nɔsepyɔ lenaŋa Andire poro la wɛlɛ. Pàa pye na pe mɛrɛ ti waa wa lɔgbɔgɔ ki ni na ŋgbanra woo. 17 A Zhezu wì si pe pye ma yo fɔ: «Ye pan ye taga na na, mi yaa ye pye leele lagajafɛnnɛ paa yɛgɛ ŋga na yaa ŋgbanra ti woo we.» 18 Le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni, a pè si pe mɛrɛ ti yaga le, mɛɛ taga wi na.
19 A Zhezu wì si kari yɛgɛ jɛnri, mɛɛ saa Zebede wi pinambiile shyɛn pe yan; poro la wɛlɛ Zhaki naa wi nɔsepyɔ lenaŋa Zhan. Pàa pye wa pe tɔnmɔkɔrɔ ki ni na pe mɛrɛ ti gbegele. 20 Le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni, a Zhezu wì si pe yeri. A pè si pe to Zebede wi yaga wa tɔnmɔkɔrɔ ki ni, konaa wi tunmbyeele pe ni, mɛɛ taga Zhezu wi na nɛɛ kee.
Zhezu wìla yinnɛ tipele fɔ
wa sagala
wa sagala
(Luki 4.31-37)
21 A Zhezu wo naa wi fɔrɔgɔfɛnnɛ pe ni, pè si kari wa Kapɛrinawu ca. Naa Zhufuyecɛnpilige kìla kaa gbɔn, a Zhezu wì si kari wa shɛrigo, mɛɛ saa na leele pe nari Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti ni. 22 Leele mbele pàa pye na nuru wi yeri, wi Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ nagalɔmɔ pìla pe pari; katugu wi sila pye na pe nari paa lasiri sɛwɛ jɛnfɛnnɛ pe yɛn. Ɛɛn fɔ, wìla pye na pe nari fanŋga ni.
23 A kì si yala ki sanga wi ni, wa pe shɛrigo ki ni, naŋa wà la pye wa, yinnɛ tipele la pye wi ni. 24 A wì si gbele ŋgbanga ma yo fɔ: «Iye! Nazarɛti ca fɛnnɛ Zhezu, yiŋgi ki yɛn woro naa mboro sɔgɔwɔ! Ma pan mbe we tɔngɔ wi le? Lere ŋa wi mboro, mɔ̀ɔ jɛn. Ma yɛn Yɛnŋɛlɛ li Lere kpoyi.»
25 A Zhezu wì si gbanla ki yinnɛ tipele li na, ma sili pye fɔ: «Pyeri wa, mɛɛ wɔ wa ki naŋa ŋa wi ni!»
26 A yinnɛ tipele lì si naŋa wi yangara ŋgbanga, ma gbele ŋgbanga, mɛɛ wɔ wi ni. 27 A leele pe ni fuun pe nɛɛ kawa nɛɛ pe yɛɛ yewe na yuun fɔ: «Yiŋgi yi ŋga ko yɛɛn? Nagawa fɔnmbɔ wi mba po wì kan fanŋga ni dɛ. Wi yɛrɛ yɛn na para fanŋga ni yinnɛ tipegele ke ni, a kaa wi sɛnrɛ ti nuru.»
28 Le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni, a wi mɛgɛ kì si yiri wa Galile tara ti lagapyew ki ni.
Zhezu wìla yambala lɛgɛrɛ sagala
(Mati 8.14-17; Luki 4.38-41)
29 Naa pàa kaa yiri wa shɛrigo ki ni, a pè si kari teere wa Simɔ naa Andire pe go. Zhaki naa Zhan pàa pye pe ni. 30 Ki sanga wi ni, Simɔ wi jɔ nɔ wìla pye ma sinlɛ. Witiwɛrɛwɛ pìla pye wi na. Naa Zhezu wìla kaa gbɔn wa, a pè suu yama pi sɛnrɛ yo maa kan. 31 A Zhezu wì si fulo wi tanla, maa kɛɛ ki yigi, ma suu yirige. A wi witiwɛrɛwɛ pì si kɔ. A wì si yiri nɛɛ pe kala li yɔngɔ pe kan.
32 Naa yɔnlɔ kìla kaa kɔ, ma yala yɔnlɔ kì to makɔ, a leele pè si yambala poro naa yinnɛ tipegele fɛnnɛ pe lɛ, ma pan pe ni Zhezu wi kɔrɔgɔ. 33 Ki ca woolo pe lɛgɛrɛ la pye ma gbogolo le go yɔn ki na. 34 A Zhezu wì si lelɛgɛrɛ sagala yama cɛnlɛ lɛgɛrɛ ni, ma yinnɛ tipegele lɛgɛrɛ purɔ ma ke wɔ lelɛgɛrɛ ni fun. Ɛɛn fɔ, wi sila yɛnlɛ yinnɛ tipegele kaa para, katugu kàa wi jɛn.
Zhezu wìla pye na Galile tara
ti yanri na Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti yari
leele pe kan
ti yanri na Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti yari
leele pe kan
(Luki 4.42-44)
35 Ki goto yirifaga ki na, lawɔrɔ ti ni, a Zhezu wì si yiri wa ca, mɛɛ kari wa yan, wa laga ŋga lere sila pye we, ma saa na Yɛnŋɛlɛ li yɛnri wa ki laga ki na. 36 A Simɔ naa wi pinlɛyɛɛnlɛ pe ni, pè si saa naa lagajaa. 37 Naa pàa ka saa wi yan, a pè suu pye fɔ: «Leele pe ni fuun paa ma lagajaa.»
38 A wì si pe pye fɔ: «Ye pan we kari lafɔnŋgɔ, wa kanŋgara na cara sannda ti ni. Mi daga mbe Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti yari wa fun; katugu ko kala kì ti mì pan.»
39 A wì si kari, mɛɛ saa na yanri wa Galile tara ti lagapyew, na Yɛnŋɛlɛ sɛnrɛ ti yari wa shɛriyinrɛ ti ni, na yinnɛ tipegele ke puro na ke woo leele pe ni.
Zhezu wìla yayɛnwɛ fɔ wa sagala
(Mati 8.1-4; Luki 5.12-16)
40 A yayɛnwɛ fɔ wà si pan Zhezu wi kɔrɔgɔ, mɛɛ kanŋguuro kan wi jegele, maa yɛnri ma yo fɔ: «Na kaa pye maa ki jaa, ma mbe ya mbanla sagala kpoyi!»
41 A wi yinriwɛ si Zhezu wi ta. A wì suu kɛɛ ki sanga maga jiri wi na, ma suu pye fɔ: «Mila ki jaa, sagala kpoyi!»
42 Le ki yɔngɔlɔ nuŋgba ke ni, a yayɛnwɛ pì si kɔ, a wì si sagala kpoyi. 43 A Zhezu wì sigi yo maga ŋgban wi ni, mɛɛ wi torogo teere 44 ma yo fɔ: «Ta nuru, maga kaga yo mbe lere kpɛ kan. Ɛɛn fɔ, kari ma sɔɔn yɛɛ naga saraga wɔfɔ wi na, paa yɛgɛ ŋga na ma yɛn we. Saraga ŋga sɛnrɛ Moyisi wìla yo†1.44: Levi 14.1-32, maga wɔ maga naga leele pe ni fuun pe na fɔ mà sagala!»
45 Ɛɛn fɔ, a ki naŋa wì si kari, mɛɛ saa na ŋga kìla pye wi na ki yɛgɛ yuun lagapyew. Ki kala na, Zhezu wì saa ya mboo yɛɛ naga ca ka ni naa janwa wi kala na. Kì kaa pye ma, a wì si koro wa ca ki puŋgo na, wa laga ŋga lere sila pye we. A leele pe nɛɛ yinrigi lagapyew na paan wi kɔrɔgɔ.