SARIYA FƆKO FLANAN
KITABU
Kitabu faamucogo
Cira Musa ka nin kitabu kumaw lase Izirayɛlimɔgɔw ma, ka o to Mohabu jamana ra. Izirayɛlimɔgɔw tun ka tagamajan le kɛ kongokolon kɔnɔ ka na lɔ o yɔrɔ ra. O tun ka kan ka bɔ yi ka taga don Kanaana jamana ra.
Ka kaɲa ni mɔgɔ caman ta miiriya ye, cira Musa le kɛra nin kitabu sɛbɛbaga ye. A sura 34 min bɛ Musa yɛrɛ ta saya ko fɔ, mɔgɔ wɛrɛ le bɛ sɔrɔ o sɛbɛbaga ye.
Musa ka nin kumaw bɛɛ fɔ Izirayɛlimɔgɔw ye, janko ka o hakiri jigi Ala ta sariyaw, ani a ta jɛnɲɔgɔnyaw ko ra.
Nin kitabu kunba ye ko Ala le k’a ta mɔgɔw kanu, ka o ɲanawoloma, ka o kisi, ka baraka don o ra. A ta mɔgɔw fana ka kan ka o hakiri to o kow ra, ka Ala kanu, k’a kan mina, janko o ye si sɔrɔ, ka baraka caman sɔrɔ tuun Ala fɛ.
Nin kitabu ta hayanba ye 6.4–6. Yesu ka o hayan kumaw le fɔ, ko o le kɛra Ala ta sariyaw bɛɛ ra belebeleba ye: I ka kan ka i Matigi Ala kanu ni i jusu bɛɛ ye, ani i nin bɛɛ, ani i ta miiriya bɛɛ (Matiyu 22.37).
Kitabu kɔnɔkow
Musa ka Izirayɛlimɔgɔw hakiri jigi Ala ta kokɛninw na (1.1–4.43)
Musa ka Izirayɛlimɔgɔw hakiri jigi Ala ta sariya ta kumaw ra (4.44–28.68)
Musa ka Izirayɛlimɔgɔw hakiri jigi Ala ta jɛnɲɔgɔnya ko ra (28.69–30.20)
Musa ta kumalabanw (31.1–33.29)
Musa ta saya Mohabu jamana ra (34.1-12)
Musa ka Izirayɛlimɔgɔw hakiri jigi ko tɛmɛninw na
1
Kuma damina
1 Musa ka kuma minw fɔ Izirayɛlimɔgɔw bɛɛ ye kongokolon kɔnɔ, o kumaw le ye nin ye; o y’a sɔrɔ o tun bɛ Zuridɛn ba terebɔyanfan na, Zuridɛn kɛnɛgbɛ ra, yɔrɔ min ɲasinnin bɛ Sufi dugu ma, ani a bɛ Paran, ni Tofɛli, ni Laban, ni Haserɔti, ni Dizahabu duguw furancɛ ra. 2 Ayiwa, ka bɔ Horɛbu kuru ra ka taga Kadɛsi Barineya, Seyiri kuruw sira fɛ, o ye tere tan ni kelen tagama le ye.
3 Izirayɛlimɔgɔw ta tagama san binaaninan na, o san karo tan ni kelennan na, o karo tere fɔlɔ, Matigi Ala tun ka fɛn o fɛn fɔ Musa ye, ko a ye a fɔ Izirayɛlimɔgɔw ye, a ka o bɛɛ fɔ o ye. 4 O kɛra k’a sɔrɔ o tun ka se sɔrɔ Amɔrikaw ta masacɛ Sihɔn kan, min tun siginin bɛ Hɛsibɔn; o tun ka se sɔrɔ Basan masacɛ Ɔgi kan Edereyi; ale tun siginin bɛ Asitarɔti.
5 Ka Izirayɛlimɔgɔw to Zuridɛn ba terebɔyanfan na, Mohabu jamana ra, Musa ka nin sariya ta kumaw fɔ Izirayɛlimɔgɔw ye; a ko:
6 Matigi Ala, an ta Ala kumana an fɛ Horɛbu, ko: «Aw siginin mɛɛnna nin kuruyɔrɔw ra ka ban. 7 Aw ye wuri ka sira mina, ka taga Amɔrikaw ta kuruyɔrɔw ra; aw ye taga o yɔrɔ jamana fanw bɛɛ ra, ani Zuridɛn kɛnɛgbɛyɔrɔ ra, ani kuruw fan na, ani jamana dugumayanfan na, ani woroduguyanfan kongokolon kɔnɔ, ani kɔgɔjida ra, Kanaanakaw ta jamana ra, ani Liban jamana ra, ka taga se fɔ ba belebele ma, min ye Efirati ba ye*1.7 O yɔrɔw tun ye Izirayɛli jamana danw ye..
8 «Aw y’a flɛ, ne ka o jamana di aw ma; aw ye wuri ka taga o jamana mina; ne karira aw bɛmaw Iburahima ni Isiyaka ni Yakuba ye, ko ne bɛna o jamana le di o ni o ta duruja nataw ma.»
Kititigɛbagaw
9 O wagati le ra, ne k’a fɔ aw ye ko: «Ne kelen tɛ se aw bɛɛ kɔrɔ. 10 Matigi Ala, aw ta Ala ka aw caya; bi aw ka ca i ko sankolo lolow; 11 nka Matigi Ala, aw bɛmaw ta Ala ye aw caya belen, ka aw kɛ nin ɲɔgɔn waga kelen ye tuun, ka baraka don aw ra, i n’a fɔ a k’a layiri ta aw ye cogo min na. 12 Nka ne kelen bɛna se ka lɔ ni aw ta sɛgɛw, ani aw ta kunkow, ani aw ta kɛrɛmisɛnw bɛɛ ye cogo di? 13 Ne k’a fɔ aw ye ko aw ye mɔgɔ dɔw ɲanawoloma aw ta gbaw ra, minw ye hakiritigiw ye, ani kolɔnbagaw, ani mɔgɔw bɛ minw jate, janko ne ye olugu sigi aw kunna.»
14 Aw ka ne jaabi ko ne ka min fɔ, ko o ka ɲi. 15 O ra, ne ka aw ta jamakuruw ta kuntigiw ta; olugu tun ye mɔgɔ hakiritigiw le ye, ani jama tun bɛ mɔgɔ minw jate kosɛbɛ. Ne ka olugu sigi aw kunna. Ne ka dɔw sigi mɔgɔ waga kelen kelen kunna, ka dɔw sigi mɔgɔ kɛmɛ kɛmɛ kunna, ka dɔw sigi mɔgɔ bilooru looru kunna, ka dɔw sigi mɔgɔ tan tan kunna, ka olugu sigi aw ta gbaw kunna. 16 O wagati kelen na, ne ka nin ci fɔ aw ta kititigɛbagaw ye; ne ko o ma ko: «Aw ye aw balemaw lamɛn; sɔsɔri minw bɛ wuri aw balemaw ni ɲɔgɔn cɛ, walama o ni lonan dɔw cɛ, aw ye o kitiw tigɛ ka kaɲa ni can le ye. 17 Ni aw bɛ kiti tigɛ, aw kana mɔgɔ bɔ mɔgɔ ra. Aw ye bɛɛ lamɛn, mɔgɔba fara a fitini kan. Aw kana siran mɔgɔ si ɲa, sabu Ala le ye kititigɛbaga ye. Ni ko min gbɛlɛyara aw ma, aw ye na ni o ye ne fɛ, ne bɛna o lamɛn.» 18 O wagati ra, aw tun ka kan ka fɛn o fɛn kɛ, ne ka o bɛɛ fɔ aw ye.
Mɔgɔ minw tagara jamana flɛ dogo ra
19 Ayiwa, an bɔra Horɛbu kuru yɔrɔ ra minkɛ, an ka nin kongokolonjuguba bɛɛ cɛtigɛ; aw yɛrɛ ɲa k’a ye. An ka Amɔrikaw ta kuru sira le ta, i n’a fɔ Matigi Ala, an ta Ala tun k’a fɔ an ye cogo min na; an tagara se Kadɛsi Barineya. 20 Ne k’a fɔ aw ye ko: «Aw sera Amɔrikaw ta kuruyɔrɔw ra, ko Matigi Ala, an ta Ala ka o yɔrɔ di an ma. 21 Ne k’a fɔ aw ye ko Matigi Ala, aw ta Ala ka nin jamana di aw ma, ko aw ye wuri ka taga jamana mina k’a kɛ aw ta ye, i n’a fɔ Matigi Ala, aw bɛmaw ta Ala k’a fɔ aw ye cogo min na; aw kana siran, aw ja kana tigɛ fana.»
22 Ayiwa, aw bɛɛ gbarara ne ra, k’a fɔ ne ye ko: «An ye mɔgɔ dɔw bla an ɲa, olugu ye taga jamana yaala fɔlɔ, ka na a ɲafɔ an ye; an ka kan ka tɛmɛ sira min fɛ, ani an bɛna taga se dugu minw ma, o ye o bɛɛ fɔ an ye.»
23 Ne k’a ye ko o miiriya ka ɲi; o ra ne ka cɛ tan ni fla bɔ aw ra, gba bɛɛ ta cɛ kelen kelen, ka olugu ci. 24 O mɔgɔw tagara; o tagara kuruyɔrɔw cɛtigɛ, ka taga se fɔ Esikɔli kɛnɛgbɛ ra. O ka o yɔrɔ yaala. 25 O ka jamana yiriden dɔw tigɛ ka na o yira an na. O nana jamana cogo lakari an ye, ko: «Matigi Ala, an ta Ala ka jamana min di an ma, jamanaɲuman lo†1.25 O kow bɛ sɔrɔ Jateri kitabu kɔnɔ, sura 13, ani 14..»
Izirayɛlimɔgɔw ma sɔn Ala ta kuma ma
26 Nka aw ma sɔn ka taga; o ra, Matigi Ala, aw ta Ala tun ka min fɔ, aw murutira, aw ma sɔn ka o kɛ. 27 Aw ka Matigi Ala kɔrɔfɔ aw ta fanibonw kɔnɔ, k’a fɔ ko: «Matigi Ala bɛ anw kɔninyara le, o kosɔn a ka anw labɔ Misiran, ka na anw di Amɔrikaw ma, janko olugu ye anw halaki.» 28 Aw ko: «An bɛna taga min sisan? An balemaw ka an fari faga pewu, sabu o ko, ko nin jamana mɔgɔw baraka ka bon, o fana ka janjan ni anw ye. O ko a duguw ka bonbon; ko o ka kogo jamijanbaw kɛ ka o lamini, kogo minw janya bɛ i n’a fɔ a bɛ se fɔ sankolo ma. O ko, ko olugu ka hali Anakika‡1.28 Anaki ta mɔgɔw le tun ye Kanaana jamana mɔgɔw ye. Mɔgɔ belebele jamijan dɔw tun lo. dɔw ye.»
29 Ne k’a fɔ aw ye ko: «Aw ja kana tigɛ, aw kana siran o ɲa; 30 Matigi Ala, aw ta Ala min bɛ aw ɲa, ale le bɛna o kɛrɛ aw nɔ ra, i n’a fɔ a k’a kɛ aw yɛrɛ ɲa na cogo min na Misiran; 31 kongokolon kɔnɔ fana, aw yɛrɛ k’a ye ko Matigi Ala, aw ta Ala ka aw ta aw ta tagama bɛɛ ra i ko mɔgɔ b’a den ta cogo min na, fɔ ka na aw se nin yɔrɔ ra yan.»
32 Nka o bɛɛ n’a ta, aw ma la Matigi Ala, aw ta Ala ra, 33 k’a sɔrɔ ale yɛrɛ le tun bɛ tagara aw ɲa sira ra, ka to ka jigiyɔrɔw ɲini aw ye; su fɛ a tun bɛ kɛ aw ɲa i ko tasumamana jamijan, tere fɛ a bɛ kɛ i ko sankaba jamijan, janko ka aw ta tɛmɛsira yira aw ra. 34 Ayiwa, aw ka o kuma minw fɔ Matigi Ala ma, a ka o bɛɛ mɛn; a dimina ka kari k’a fɔ ko: 35 «Ne tun karira ko ne bɛna jamana min di aw bɛmaw ma, nin wagati ta mɔgɔw, nin mɔgɔjuguw si tɛna o jamanaɲuman ye, 36 fɔ Yefune dencɛ Kalɛbu; ale kɔni bɛna o jamana ye. A sen lara o jamana min dugukolo kan, ne bɛna o jamana di ale ni a denw ma, sabu a ka Matigi Ala ta sira bɛɛ tagama a cogo ra§1.36 O kuma bɛ sɔrɔ Jateriw kitabu 13.6; 14.23; Yosuwe 14.6-14..»
37 Ayiwa, Matigi Ala dimina ne fana kɔrɔ aw kosɔn, k’a fɔ ko: «Ele fana tɛna don o jamana ra. 38 I ta baaraden Yosuwe, Nuni dencɛ, ale le bɛna don o jamana ra. O ra, a ja gbɛlɛya kosɛbɛ, sabu ale le bɛna Izirayɛlimɔgɔw ladon o jamana ra, k’a kɛ o ta ye. 39 Aw tun b’a fɔra ko o bɛna aw mamaden minw mina ka o kɛ jɔnw ye, ani aw ta den minw ma koɲuman lɔn ka bɔ kojugu ra bi, olugu le bɛna taga don o jamana ra; ne bɛna jamana di olugu le ma, a bɛna kɛ olugu le ta ye. 40 Nka aw kɔni, aw ye sekɔ ka taga kongokolon fan na, Kɔgɔjiwulen sira fɛ.»
41 Ayiwa, aw ka ne jaabi k’a fɔ ko aw ka Matigi Ala hakɛ ta, ko aw bɛna taga ka taga kɛrɛ kɛ i n’a fɔ Matigi Ala, an ta Ala k’a fɔ an ye cogo min na. Aw ka aw ta kɛrɛkɛminanw siri aw yɛrɛ ra, ka aw ja gbɛlɛya ko aw bɛ taga kuruyɔrɔw ra; aw tun b’a miirira ko o ye ko fitini le ye sa.
42 Matigi Ala k’a fɔ ne ye ko: «A fɔ o ye ko o kana taga o yɔrɔ ra ka taga kɛrɛ kɛ; ni o tɛ, o juguw bɛna se sɔrɔ o kan, sabu ne tɛ ni o ye.»
43 Ne kumana aw fɛ, nka aw ma sɔn ka ne lamɛn. Aw murutira ka ban Matigi Ala ta kuma ma. Aw ka aw kun gbɛlɛya ka taga kuruyɔrɔw ra, ko aw bɛ taga o mɔgɔw kɛrɛ. 44 Ayiwa, Amɔrika minw bɛ o kuruyɔrɔw ra, olugu bɔra ka na aw kama i ko lidenw, ka na aw gbɛn. O ka se sɔrɔ aw kan, k’a ta Seyiri, ka na se fɔ Hɔrima. 45 Aw sekɔra ka na kasi Matigi Ala ɲa kɔrɔ, nka a ma aw lamɛn, a m’a toro malɔ aw kasikan na. 46 O ra, aw tora Kadɛsi ka mɛɛn, ka wagatijan kɛ yi.