4
Ala ta sariya siratagama
1 Ayiwa, Izirayɛlimɔgɔw, sisan ne bɛna aw karan sariyaw ni ci minw na, aw ye o lamɛn, k’a sira tagama, janko aw ye ɲanamanya, ani janko Matigi Ala, aw bɛmaw ta Ala ka jamana min di aw ma, aw ye don o jamana ra k’a kɛ aw ta ye. 2 Ne bɛ sariya minw fɔ aw ye, aw man kan ka foyi fara o kan, aw fana man kan ka foyi bɔ o ra; nka aw ye Matigi Ala, aw ta Ala ta sariyaw bɛɛ sira tagama, i n’a fɔ ne ka aw karan a ra cogo min na.
3 Matigi Ala ka min kɛ Baali Pehɔri ta ko wagati ra, aw yɛrɛ ɲa ka o ye. Minw bɛɛ tun tagara Baali Pehɔri ta jo bato, Matigi Ala, aw ta Ala ka olugu bɛɛ halaki ka bɔ aw cɛ ra. 4 Nka aw minw tora Matigi Ala, aw ta Ala ta sira kan, aw bɛɛ ɲanaman lo bi.
5 A flɛ, ne ka aw karan sariyaw ni ciw ra, i n’a fɔ Matigi Ala, ne ta Ala k’a fɔ ne ye cogo min na, janko aw bɛna taga jamana min mina, aw ye o sariyaw sira tagama o jamana kɔnɔ. 6 Aw ye o sariyaw sira tagama ka ɲa kosɛbɛ; o le bɛna aw kɛ hakiritigiw ani kolɔnbagaw ye siya tɔw ɲa kɔrɔ. Ni olugu nana o sariyaw bɛɛ ko mɛn, o bɛna a fɔ ko: «Nin siyaba ye hakiritigibaw, ani kolɔnbagabaw yɛrɛ le ye.»
7 Can ra, siyaba juman wɛrɛ le bɛ yi, ko o ta ala bɛ o kɔrɔ, i n’a fɔ Matigi Ala, anw ta Ala bɛ an kɔrɔ cogo min na, ani tuma o tuma ni an b’a daari a bɛ an lamɛn? 8 Siyaba juman wɛrɛ le bɛ yi tuun, ko Ala ta cifɔninw, ani a ta kolatigɛnin terenninw bɛ o boro, i n’a fɔ ne bɛ nin sariya minw bɛɛ yirara aw ra bi?
9 Aw kɔni ye aw yɛrɛ kɔrɔsi le kosɛbɛ, ka aw tagamacogo lɔn janko aw ɲa ka ko minw ye, aw kana ɲina o kow kɔ aw si bɛɛ ra, ani o kow kana bɔ aw jusu ra; aw ye aw denw karan a ra, ka aw mamadenw fana karan a ra.
10 Lon min na aw nana lɔ Matigi Ala, aw ta Ala ɲa kɔrɔ Horɛbu kuru kɔrɔ, aw ye aw hakiri to o lon na; o lon na Matigi Ala k’a fɔ ne ye ko: «Jama lajɛn ne kɔrɔ, o ye ne ta kumaw lamɛn, janko o ye ne ɲasiran degi, ka to ka siran ne ɲa o si bɛɛ ra, ani janko o ye o ta denw karan o kumaw ra.» 11 Aw gbarara ka na lɔ kuru kɔrɔ. Kuru bɛɛ tun ye tasuma ye; tasumamana tun bɛ yɛlɛnna fɔ sankolo ra; sankaba finmanw ni dibikuruba tun bɛ yi. 12 Matigi Ala kan bɔra tasuma ra ka kuma aw fɛ. Aw k’a kumakan mɛn, nka aw ma foyi ye. Aw tun b’a kumakan dɔrɔn le mɛnna. 13 A k’a ta jɛnɲɔgɔnya* yira aw ra, ko aw y’a sira tagama, o min ye kumakan tan ye. A ka o sɛbɛ kabakuru walaka fla kan ka o di aw ma. 14 O kɔ, Matigi Ala k’a fɔ ne ye o wagati ra, ko ne ye aw karan a ta sariyaw ni a ta ciw ra, janko aw bɛna Zuridɛn ba tigɛ ka taga jamana min mina, aw ye o sariyaw ni o ciw sira tagama o jamana ra.
Izirayɛlimɔgɔw man kan ka jow sɔn
15 Lon min na Matigi Ala kan bɔra tasuma ra ka kuma aw fɛ Horɛbu kuru yɔrɔ ra, aw tun ma foyi si le ye. O kosɔn aw ye aw yɛrɛ kɔrɔsi kosɛbɛ, 16 janko aw kana na aw yɛrɛ bla kojugu ra, ka batofɛn wɛrɛw lalaga aw yɛrɛ ye, ka fɛn dɔ bisigiya lalaga ka o bato; cɛ bisigiya, walama muso bisigiya, 17 walama bɛgan bisigiya, walama kɔnɔ minw bɛ wuri san fɛ, o bisigiya, 18 walama fɛnɲanaman minw bɛ fofo dugukolo kan, walama jɛgɛ minw bɛ ji ra. 19 Ni aw ka aw ɲa kɔrɔta san fɛ, ka tere flɛ, walama ka karo ni lolow flɛ, ni aw ka sankolokɔnɔfɛnw flɛ, aw kana a to siya tɔw ye aw nɛgɛ, k’a to aw ye aw yɛrɛ majigi o fɛnw kɔrɔ, ka o bato. Matigi Ala, aw ta Ala, ka o fɛnw batori to dunuɲa siya tɔw le boro. 20 Nka aw kɔni, Matigi Ala ka aw ta ka aw labɔ Misiran tɔɔrɔjuguba ra, k’a kɛ i n’a fɔ a ka aw labɔ nɛgɛdibiba tasumaman kɔnɔ, janko aw ye kɛ ale yɛrɛ ta siya ye, i n’a fɔ aw bɛ cogo min na bi.
21 Ayiwa, Matigi Ala dimina ne kɔrɔ aw kosɔn; a karira ko ale Matigi Ala, aw ta Ala, ale bɛna jamana min di aw ma k’a kɛ aw ta ye, ko ne tɛna Zuridɛn ba tigɛ ka taga don o jamanaɲuman na. 22 Ne bɛna sa nin jamana le ra yan, ne tɛna Zuridɛn ba tigɛ; nka aw bɛna ba tigɛ ka taga don o jamanaɲuman na. 23 O ra, aw ye aw yɛrɛ kɔrɔsi janko Matigi Ala, aw ta Ala ka jɛnɲɔgɔnya* min don ni aw ye, aw kana na ɲina o kɔ, ani aw kana fɛn dɔ ja lɛsɛ, ka fɛn dɔ bisigiya lalaga ka o bato, k’a sɔrɔ Matigi Ala, aw ta Ala ko aw man kan ka o fɛn bato; 24 sabu Matigi Ala, aw ta Ala bɛ i ko tasuma farimanba; a t’a fɛ aw ye ale ni batofɛn wɛrɛ kanu ɲɔgɔn fɛ fiyewu.
25 Ni aw nana denw sɔrɔ, ka mamadenw fana sɔrɔ, ni aw nana sigi ka mɛɛn jamana kɔnɔ, ni aw ka aw yɛrɛ lanɔgɔ, ka fɛn dɔ ja lɛsɛ, ka fɛn dɔ bisigiya lalaga ka o bato, ka kojugu kɛ Matigi Ala, aw ta Ala ɲa kɔrɔ, k’a jusu bɔ, 26 o tuma, ne bɛ sankolo ni dugukolo kɛ ne seere ye bi aw kama, ko aw bɛna taga o jamana min mina Zuridɛn ba kɔ fɛ, ko aw bɛna halaki joona ka bɔ o jamana ra; aw tɛna sijan sɔrɔ yi, sabu aw bɛna halaki ka ban le pewu. 27 Matigi Ala bɛna aw janjan ka taga siya tɔw cɛ ra; a bɛna aw lataga o siya minw cɛ ra, aw tɔ bɛna taga to mɔgɔ dama dama dɔrɔn o siyaw cɛ ra yi. 28 Ka aw to o yɔrɔ ra, aw bɛna batofɛn dɔw bato, mɔgɔw yɛrɛ boro ka batofɛn minw lalaga; batofɛn yiriramanw, ani a kabakururamanw, o batofɛn minw tɛ yeri kɛ, o tɛ mɛnni kɛ, o tɛ domuni kɛ, o tɛ kasa mɛn. 29 Ka aw to o yɔrɔw le ra fana, aw bɛna kɛ Matigi Ala, aw ta Ala ta jɛnɲɔgɔnya ɲini ye; aw fana bɛna a sɔrɔ, ni aw k’a ta jɛnɲɔgɔnya ɲini ni aw jusukun bɛɛ ye, ani aw nin bɛɛ. 30 Ka aw to o ɲani na, ka nin tɔɔrɔw bɛɛ to aw kan, aw bɛna sekɔ o bɛɛ kɔ fɛ ka na Matigi Ala, aw ta Ala ma, ka na a ta kuma lamɛn; 31 sabu Matigi Ala, aw ta Ala ye Ala le ye, min bɛ hina. A tɛna aw to aw kelen na, a fana tɛna aw halaki. A karira ka jɛnɲɔgɔnya min don ni aw bɛmaw ye, a tɛna ɲina o jɛnɲɔgɔnya kɔ fana.
Matigi Ala kelenpe le ye Ala ye
32 Ayiwa, aw ye mɔgɔw ɲininka wagatijan tɛmɛninw ta kow ra, wagati min aw yɛrɛ tun ma woro fɔlɔ; lon min na Ala ka adamaden dan k’a bla dugukolo kan, k’a ta o lon na fɔ ka na se bi ma, aw ye ɲininkari kɛ o kow ra, k’a ta dunuɲa kun dɔ ra ka taga a bla a kun dɔ ra. Yala nin koba ɲɔgɔn kɛra ka ye wa? Yala mɔgɔ ka nin ko ɲɔgɔn mɛn fɔlɔ wa? 33 Yala siya dɔ bɛ yi min ta mɔgɔw ka Ala yɛrɛ kumakan mɛn ka bɔ tasuma cɛ ma, k’a kɛ i n’a fɔ Ala kumana aw fɛ cogo min na, ni o mɔgɔw ma sa wa? 34 Yala ala dɔ wurira ka ye ko a bɛ siya dɔ kɛ a yɛrɛ ta ye, ka o siya ta ka bɔ siya dɔ wɛrɛ cɛ ra, i n’a fɔ Matigi Ala, aw ta Ala ka ko minw bɛɛ kɛ aw ye Misiran jamana ra aw yɛrɛ ɲa na wa? A ka tɔɔrɔbaw ben mɔgɔw kan, ka tagamasiyɛnbaw kɛ, ka kabakow kɛ, ka mɔgɔw kɛrɛ, k’a ta sebagaya ni a ta fanga yira, ka siranyakobaw kɛ.
35 Ala ka o kow bɛɛ kɛ k’a yira aw ra, janko aw y’a lɔn ko Matigi Ala le ye Ala ye, ko Ala wɛrɛ tɛ yi ale kɔ. 36 A k’a kan bɔ sankolo ra ka kuma aw fɛ, janko ka aw karan a ta sira ra. A k’a ta tasumaba lajigi k’a yira aw ra; aw k’a ta kuma mɛn ka bɔ tasuma cɛ ra. 37 A ka aw bɛmaw kanu minkɛ, ka na o ta denw fana ɲanawoloma olugu kɔ fɛ, ka o kɛ a yɛrɛ ta ye, o le kosɔn ale yɛrɛ ka aw labɔ Misiran, ni a ta sebagayaba ye. 38 Siya dɔw tun bɛ yi, minw tun ka ca ni aw ye, o fanga fana tun ka bon ni aw ta ye; nka a ka olugu gbɛn ka bɔ aw ɲa, ka aw ladon o ta jamana ra, ka o jamana kɛ aw ta ye, i n’a fɔ a bɛ cogo min na bi.
39 O ra, aw ka kan k’a lɔn bi, ka aw hakiri to a ra ko Matigi Ala kelenpe le ye Ala ye, sankolo kɔnɔ, ani dugukolo kan, ko dɔ wɛrɛ tɛ yi ale kɔ. 40 Ne bɛ a ta sariyaw ani a ta ci minw fɔra aw ye bi, aw ye o sira tagama, janko aw ye hɛra sɔrɔ, aw ni aw ta den minw bɛna na aw kɔ fɛ; janko Matigi Ala, aw ta Ala bɛna jamana min di aw ma k’a kɛ aw ta ye wagati bɛɛ, aw ye sijan sɔrɔ o jamana ra.
Mɔgɔfagabagaw ta karifaduguw
41 Ayiwa, Musa ka dugu saba ɲanawoloma Zuridɛn ba terebɔyanfan na, 42 janko o ye kɛ mɔgɔfagabagaw ta karifaduguw ye; janko ni mɔgɔ dɔ k’a mɔgɔɲɔgɔn faga, k’a sɔrɔ a m’a lawuri a kama, ni a fana tun tɛ a jugu ye kakɔrɔ, o tigi ye se ka bori ka taga dogo o dugu dɔ ra k’a nin kisi. 43 Besɛri tun ye o dugu dɔ ye; a bɛ kongokolon kɔnɔ, kɛnɛgbɛ yɔrɔ ra, Rubɛn ta mɔgɔw ta mara ra. Ramɔti fana tun ye o dugu dɔ ye; a bɛ Galadi mara ra, Gadi ta mɔgɔw ta mara ra. Golan fana tun ye o dugu dɔ ye; ale bɛ Basan jamana ra, Manase ta mɔgɔw ta mara ra.
Izirayɛli ka kan ka Ala kelenpe bato
Kuma damina
44 Musa ka sariya min yira Izirayɛlimɔgɔw ra, o sariya le ye nin ye. 45 A ka Ala ta jɛnɲɔgɔnya* ta sariyaw, ani Ala ta cifɔninw, ani Ala ta kolatigɛnin minw fɔ o ye o bɔnin kɔ Misiran, olugu le ye nin ye. 46 O kɛra k’a sɔrɔ o tun bɛ Zuridɛn ba fan dɔ kan, kuruw furancɛ ra, ka ɲasin Bɛti Pehɔri yɔrɔ ma, Amɔrikaw ta masacɛ Sihɔn ta jamana ra; ale le tun siginin bɛ Hɛsibɔn. Musa ni Izirayɛlimɔgɔw ka se sɔrɔ o masacɛ kan, o bɔnin kɔ Misiran. 47 O k’a ta jamana mina, ani Basan masacɛ Ɔgi ta jamana. O masacɛ fla minw tun ye Amɔrikaw ta masacɛw ye, olugu tun bɛ Zuridɛn ba terebɔyanfan le fɛ. 48 O ta jamana tun bɛ damina fɔ Arowɛri, Arinɔn kɔda ra, ka taga se fɔ Sihɔn kuru*4.48 Sihɔn kuru bɛ wele fana ko Siriyɔn walama Seniri kuru (Sariya 3.9). Siyɔn kuru min bɛ Zeruzalɛmu, ale ni o tɛ kelen ye. ma, min ye Hɛrimɔn kuru ye.
49 Zuridɛn kɛnɛgbɛ terebɔyanfan bɛɛ tun b’a ra fana, ka taga se fɔ Kɔgɔji sanin ma, Pisiga kuru kɔrɔ.
*4:48 4.48 Sihɔn kuru bɛ wele fana ko Siriyɔn walama Seniri kuru (Sariya 3.9). Siyɔn kuru min bɛ Zeruzalɛmu, ale ni o tɛ kelen ye.