YUHANA
KA YESU TA KIBARO DIMAN MIN SƐBƐ
Kitabu faamucogo
Yuhana le kɛra nin kitabu sɛbɛbaga ye. I n’a fɔ ale yɛrɛ tun bɛ ni Yesu ye, a ka fɛn o fɛn sɛbɛ, a yɛrɛ ɲa ka o bɛɛ ye.
Kitabu daminakumaw bɛ Yesu ta Alaya le yira. Yesu le bɛ wele ko Kuma, min tun bɛ ni Ala ye, min tun ye Ala ye, ani min kɛra adamaden ye ka na sigi an cɛ ra (1.14). Yuhana ko nin kitabu sɛbɛkun ye janko aw y’a lɔn ka la a ra ko Yesu le ye Kisibaga ye, Den min bɔra Ala ra, ani janko o lanaya kosɔn aw ye ɲanamanya sɔrɔ a tɔgɔ baraka ra (20.31).
Yesu ka baara min kɛ k’a to Galile mara ra, Yuhana ta kitabu bɛ o le lakari an ye. A bɛ Yesu ta tagamasiyɛnw lakari ka o tugutugu ɲɔgɔn na, ani a ta waajuriw.
Matiyu k’a yira ko Yesu ye Kisibaga ye, Marika k’a yira ko Yesu ye Ala ta baaraden ye, Luka k’a yira ko Yesu kɛra adamaden ye; nka Yuhana ta kitabu b’a yira an na ko Den min bɔra Ala ra*, ko Yesu ye o le ye.
Kitabu sɛbɛbaga bɛ talen caman kɛ ka Yesu cogo yira: A ko Yesu ye yeelen ye dunuɲamɔgɔw fɛ, ani domunifɛn min bɛ ɲanamanya di, ani ji min bɛ ɲanamanya di; Yesu le ye sagaw ta donda ye, ani sagagbɛnbagaɲuman, ani rɛzɛnsun, ani can, ani min bɛ suw lakunu, ka ɲanamanya di mɔgɔw ma.
Kitabu ta hayan belebeleba kɛra Yuhana 3.16 ye, min bɛ Ala ta kanuya ni a ta kisiri ko yira an na. «Sabu Ala ka dunuɲamɔgɔw kanu haali fɔ Den kelenpe min bɔra Ala ra, a ka o di ka a kɛ saraka ye, janko ni mɔgɔ o mɔgɔ ka la o Den na, o tigi kana taga halaki lahara, nka o tigi ye ɲanamanya banbari sɔrɔ.»
Kitabu kɔnɔkow
Kitabu daminakumaw (1.1-18)
Yuhana Batizerikɛbaga ta karamɔgɔden fɔlɔw (1.19-51)
Yesu k’a ta baara damina kɛnɛ kan mɔgɔw ɲa na (2–12)
Yesu ka a tagako fɔ sankolo ra (13–17)
Yesu ta tɔɔrɔ ni a ta saya (18–19)
Yesu kununa k’a yɛrɛ yira karamɔgɔdenw na (20–21)
1
Kuma kɛra yeelen ni ɲanamanya ye
1 Fɔlɔfɔlɔ k’a sɔrɔ fɛn si tun ma dan fɔlɔ, min bɛ wele ko Kuma, o tun bɛ yi. O Kuma ni Ala tun bɛ ɲɔgɔn fɛ, o Kuma ye Ala ye. 2 Kabini fɔlɔfɔlɔ o Kuma ni Ala bɛ ɲɔgɔn fɛ. 3 Ala ka fɛn bɛɛ dan ale le baraka ra. Fɛn o fɛn danna fana, o si ma dan ale kɔ. 4 Ɲanamanya tun bɛ sɔrɔ ale le ra. O ɲanamanya le tun bɛ yeelen bɔ mɔgɔw ye. 5 O yeelen bɛ manamana dibi ra, nka dibi ma sɔn a ma.
6 Wagati dɔ nana se, Ala ka cɛ dɔ kɛ a ta ciraden ye, o cɛ tɔgɔ tun ye ko Yuhana. 7 A nana ka na seereya le kɛ, ka yeelen ko fɔ mɔgɔw ye, janko a ta kuma sababu ra bɛɛ ye la o yeelen ta ko ra. 8 Ale yɛrɛ tun tɛ yeelen ye, nka a nakun tun ye dɔrɔn ka na yeelen seereya kɛ mɔgɔw ye. 9 O yeelensɔbɛ le tun nana dunuɲa kɔnɔ ka na yeelen bɔ adamadenw bɛɛ ye.
10 Nka can ra, Kuma tun bɛ dunuɲa ra kakɔrɔ, sabu ale le baraka ra dunuɲa danna. O bɛɛ n’a ta, a nana dunuɲa ra minkɛ, mɔgɔw m’a lɔn. 11 A nana a yɛrɛ ta mɔgɔw fɛ, nka a ta mɔgɔw ma sɔn a ra. 12 Nka mɔgɔ minw sɔnna a ra, a ka olugu kɛ Ala denw ye. 13 O ma o Aladenya sɔrɔ i ko adamaden bɛ woro cogo min na; adamaden sago tɛ, mɔgɔ si sago tɛ, nka Ala yɛrɛ sago lo.
Kuma kɛra adamaden ye
14 Ayiwa, o Kuma kɛra adamaden ye. A nana sigi an cɛ ra. Nɛɛma ni can dafanin tun b’a fɛ. An fana ka a nɔɔrɔ ye. Den* kelenpe min bɔra Fa Ala ra, ale ta nɔɔrɔ lo. 15 Ayiwa, Yuhana ka ale ta ko le fɔ, ka pɛrɛn k’a fɔ mɔgɔw ye ko: «Ne tun ka min ko fɔ ko a bɛna na ne kɔ fɛ, ko nka a bɛ ne ɲa, sabu sani ne ye woro, ale tun bɛ yi kakɔrɔ, ale le ye nin ye.»
16 Ayiwa, a ka an bɛɛ wasa a ta nɛɛma baraka ra, ka nɛɛma an ye lon bɛɛ. 17 Sabu sariya* nana cira Musa le sababu ra, nka nɛɛma ni can, o nana Yesu Kirisita le sababu ra. 18 Adamaden si ɲa ma la Ala kan ka ye; Den min bɔra Ala ra*, ni a bɛ ni Fa Ala ye, ale le ka Ala lɔnniya di an ma.
Yuhana ta waajuri
(Matiyu 3.1-12; Marika 1.1-8; Luka 3.1-18)
19 Ayiwa, Yahudiyaw kuntigiw ka sarakalasebaga* dɔw ci Yuhana fɛ, ani Alabatosoba baaraden dɔw; o bɔra Zeruzalɛmu ka taga Yuhana ɲininka ko: «Ele ye jɔntigi le ye?» Yuhana ka seereya min fɔ, o le ye nin ye. 20 Yuhana ka a gbɛya k’a fɔ o ye, a ma a dogo; a ko: «Kisibaga* min layiri tara, ne tɛ o ye.» 21 O k’a ɲininka ko: «O tuma ele ye jɔntigi le ye? Cira Iliya*1.21 Iliya: Dɔw b’a fɔ a ma ko Eli. wa?» A ko: «Ne tɛ Iliya ye.» O ko tuun ko: «Cira min ko fɔra, ele lo wa?» A ko: «Ɔn-ɔn.» 22 O ko: «O tuma ele ye jɔntigi le ye? Dɔ fɔ an ye kɛ, janko an ye taga o fɔ an cibagaw ye. Ele bɛ i yɛrɛ jate jɔntigi le ye?» 23 Yuhana ka o jaabi ni cira Ezayi ta kuma ye. A ko:
«Pɛrɛnkan min bɛ bɔ kongo kɔnɔ k’a fɔ ko:
‹Aw ye sira labɛn Matigi ye,›
ne le ye o pɛrɛnkan ye1.23 Nin kuma fɔra Ezayi 40.3..»
24 Minw tun cira Yuhana fɛ, olugu tun ye Farisi dɔw ye. 25 O ka a ɲininka tuun ko: «Ayiwa, ni i tɛ Kisibaga ye, i tɛ Iliya ye, i fana tɛ Cira ye, o tuma mun kosɔn ele bɛ mɔgɔw batizera?» 26 Yuhana ko: «Ne bɛ mɔgɔw batize ji dama le ra; nka mɔgɔ dɔ wɛrɛ bɛ aw cɛ ra, aw ma o tigi lɔn. 27 Ale bɛna na ne kɔ fɛ; ne man kan hali k’a ta sanbara juru foni ka a bɔ a sen na.»
28 Ayiwa, o kow bɛɛ kɛra Betani, Zuridɛn ba kɔ fɛ; Yuhana tun bɛ mɔgɔw batizera o yɔrɔ le ra.
Yesu ye Ala ta Sagaden ye
29 Ayiwa, o dugusagbɛ, Yuhana ka Yesu natɔ ye a fɛ; a ko mɔgɔw ma ko: «Ala ta Sagaden* le ye nin ye, min bɛna dunuɲamɔgɔw ta jurumun bɔ o kunna. 30 Ne tun ka ale le ko fɔ aw ye ko mɔgɔ dɔ bɛna na ne kɔ fɛ, ko nka a bɛ ne ɲa, sabu sani ne ye woro, ale tun bɛ yi kakɔrɔ; ale le ye nin ye. 31 Ne yɛrɛ fana tun ma a lɔn fɔlɔ; nka ne nana mɔgɔw batize ji ra, janko o ye kɛ sababu ye k’a to ne ye a yira Izirayɛlimɔgɔw ra.»
32 Ayiwa, Yuhana ka seereya kɛ Yesu ta ko ra, ko: «Ne ka Nin Saninman* jigitɔ ye ka bɔ sankolo ra i ko jɛnɛtugani ka na sigi a kan. 33 Ne yɛrɛ tun ma a lɔn. Nka min ka ne ci ka na mɔgɔw batize ji ra, ale tun k’a fɔ ne ye ko: ‹Ni i nana Nin Saninman* jigitɔ ye ka na sigi mɔgɔ min kan, o tigi le bɛna mɔgɔw batize ni Nin Saninman* ye.› 34 Ayiwa, ne nana a ye ten, ne fana ka o seereya kɛ, ko Den min bɔra Ala ra* ko nin lo.»
Yesu ta karamɔgɔden fɔlɔw
35 Ayiwa, o dugusagbɛ, Yuhana tun bɛ ni a ta karamɔgɔden fla ye tuun. 36 A ka Yesu tɛmɛtɔ ye minkɛ, a k’a fɔ ko: «Ala ta Sagaden* ye nin ye.» 37 Karamɔgɔden fla ka o mɛn minkɛ, olugu ka tugu Yesu kɔ. 38 Yesu ka a ɲa munu ka o ye a yɛrɛ kɔ; a ko o ma ko: «Aw bɛ mun le ɲini?» O ko Yesu ma ko: «Rabi*, i ta so bɛ min?» (Rabi kɔrɔ ye ko Karamɔgɔ). 39 Yesu ko o ma ko: «Aw ye na ka na a flɛ.» O tagara ni a ye ka taga a ta so ye. A tun kɛra wulada wagati le ra. O tora ni a ye o lon tere tɔ bɛɛ ra.
40 Karamɔgɔden fla minw tun ka Yuhana ta kuma mɛn ka tugu Yesu kɔ, o ra kelen tɔgɔ tun ye ko Andere, Simɔn Piyɛri balemacɛ tun lo. 41 Andere le kɔnna ka taga a balemacɛ Simɔn fɛ, ka taga a fɔ a ye ko: «An ka Masiya ye.» (Masiya, o kɔrɔ ye ko Kirisita.) 42 Andere tagara ni Simɔn ye Yesu fɛ. Yesu ka Simɔn flɛ, k’a fɔ ko: «Ele le ye Yuhana dencɛ Simɔn ye! Nka i tɔgɔ bɛna la ko Sefasi.» (Sefasi, o kɔrɔ ye ko farakuru.)
Filipe ni Natanayɛli tugura Yesu kɔ
43 O dugusagbɛ Yesu ko a bɛ taga Galile; a tagatɔ, a ka Filipe ye. A ko Filipe ma ko: «Tugu ne kɔ.» 44 Filipe tun bɛ bɔ Bɛtisayida; o tun ye Andere ni Piyɛri fana ta dugu le ye. 45 Filipe tagara Natanayɛli ye minkɛ, a k’a fɔ a ye ko: «Cira Musa tun ka mɔgɔ min ko fɔ a ta sariya* kitabuw ra, ani cira tɔw fana ka min ko fɔ, an ka o ye: Yesu min bɛ bɔ Nazarɛti, ale lo, Yusufu dencɛ.» 46 Natanayɛli ko Filipe ma ko: «Yala fɛnɲuman bɛ se ka bɔ Nazarɛti wa?» Filipe ko: «Ayiwa, i yɛrɛ ye na a flɛ sa.»
47 Kabini Yesu ka Natanayɛli natɔ ye, a ko: «Nin ye Izirayɛliden yɛrɛworo le ye, nanbara tɛ min jusukun na.» 48 Natanayɛli ko: «Ele ka ne lɔn cogo di?» Yesu ko: «Ka i to torosun kɔrɔ, sani Filipe ye taga i wele, ne ɲa tun bɛ i ra yi.» 49 Natanayɛli ko: «Rabi*, Den min bɔra Ala ra*, ele lo; ele le ye Izirayɛli* ta masacɛ ye.» 50 Yesu ko: «Ne k’a fɔ i ye minkɛ ko ka i to torosun kɔrɔ, ko ne ɲa tun bɛ i ra, o dɔrɔn le kosɔn i lara ne ra kɛ. I bɛna ko dɔw ye minw ka bon ni nin ye.» 51 Yesu ko fana ko: «Can ra, ne b’a fɔ aw ye ko lon dɔ aw bɛna sankolo dayɛlɛnin ye, ka Ala ta mɛlɛkɛw yɛlɛntɔ ni o jigitɔ ye ne kunna, ne Min kɛra Adamaden ye*.»