Nan Ammay Ay Chamag Ay Insurat
Marcos
Nan Omona Ay Ammuwun
Nan nangisurat as nan nauy Ammay ay Chamag at hi Marcos ay anak Maria ay usa ay nafiaknang ay i-Jerusalem (Ara. 12:12). Kaongoran as nan chiyuycha nangad-achar as nan Biblia at kanancha un hi Marcos ay anna nan chiyuy makali un Juan Marcos (Ara. 12:25; 13:5) ay kasinsin Bernabe (Col. 4:10). Hiya nan kadwan cha Pablo kan Bernabe as nan laplapon nan uycha nun-ekaskasabaan. Hiya us at kadwan Pedro (1 Ped. 5:13), ya kanan nan kaongoran ay nangad-achar as nan Biblia un hi Pedro nan nunsuruwan Marcos as nan enkamkaman ya insursuron Apo Jesus as nan kawad-ana pay laing asna's luta.
As nan Aramid 12:12 at insurat Lucas ay wachay afong Marcos ad Jerusalem. Kanan nan chiyuycha nangad-achar as nan Biblia un nan afong ay anna at hiya nan maam-amongan nan chiyuycha disipulus as nan kawad-ancha ad Jerusalem, ya hena nan anongos ay nanganan Jesus ya nan disipulusna. Asna us nan enmaliyan nan Espiriton Apo Dios as nan disipulusna as nan Urkiw ay Pentecostes (Ara. 2:1-4).
Insurat Marcos nan nauy Ammay ay Chamag as nan chiyuycha Gentil, kaskasin as nan chiyuycha i-Roma. Isunga enlawlawagna nan tapina ay iniili ay ukialen ya kalen chi Judio ta maawatan nan chiyuycha Gentil ay ustu (Mar. 3:17; 5:41; 7:1-4, 11, 34).
Nan nauy Ammay ay Chamag ay insurat Marcos at epakaammuna ay hi Jesus nan Naepadtu ay Anak chi Taku ay enmali ay munserfi. Maila na as nan Mar. 10:45 as nan mangaliyan Jesus un, “Tay uray nan Naepadtu ay Anak chi Taku at chaan enmali ay maserfiyan, ngem kun at munserfi, ya ichatna nan fiyagna ta esarakana nan ongor ay tataku.”
Nan usa pay ay pangkep Marcos ay nangisurat as na at ta paneknekana nan kalibfengan ya pannakafialin Jesus ay Anak Apo Dios (Mar. 1:1). Penaneknekan Marcos na babaen as nan nangukuchana as nan ongor ay nakaskaschaaw ay en-enat Jesus ay kaman as nan nangepaammayan Jesus as nan chiyuycha munsaket ya nunkaanennetan.
As nan kapitulu 16, nan chiyuycha anongos ay versikulu 9-20 at maidcha as nan tapen nan manuskriton chi Griego. Isunga nan chiyuycha nangad-achar as nan Biblia at kanancha un chaan insurat Marcos chaná ay versikulu.
Nan Nakudkudwaan Nan Nauy Liblu
Nan Nun-ekaskasabaan Juan Ay Fumufunyag 1:1-13
Nan Nun-is-isuruwan Jesus Ad Galilea 1:14-9:50
Nan Nun-is-isuruwan Jesus Ad Jerusalem 10:1-52
Nan Anongos Ay Chumingkon Jesus Ya Nan Natuyana 11:1-15:47
Nan Natakuwan Jesus Manipud As Nan Utúy 16:1-8
Nan Nunpail-an Jesus Ya Nan Naetag-uyana Ad Chaya 16:9-20
1
Nan Nun-ekaskasabaan Juan Ay Fumufunyag
(Mat. 3:1-12; Luc. 3:1-18; Jn. 1:19-28)
1 Hiyana nan nunlapuwan nan Ammay ay Chamag ay maepangkep kan Jesu Cristo ay Anak Apo Dios. 2 Wacha nan infiakian Apo Dios as nan Anakna ad pus-uy ay enpaisuratna kan Isaias ay usa ay pomapadtu ay kanana,
“Wacha nan ifiaorku ay mangon-ona mu he-a ay mangesakiana as nan ayum.*Mal. 3:1
3 Ifugfukiawnantu henan lukiar ay disyerto un, ‘Esakianayu nan ayun nan Apo. Munlutkunyu nan ayuna.’ ”†Isa. 40:3
4 Natongpar chaná ay kali as nan nunpail-an Juan ay Fumufunyag henan disyerto. Nunfunfunyag ya nun-ekaskasaba as nan tataku, ya kanana, “Munfiafiawi kayu as nan fiasfiasoryu ya munpafunyag kayu, at pakawanun chakayu kan Apo Dios.” 5 In-inmuy kan hiya nan ongoongor ay tataku ay nurpu henan intiru ay probinsiya ay Judea ya henan siyudad ay Jerusalem. Nunfiafiawicha ay cha mangifiagfiakia as nan fiasfiasorcha, at finunyakian Juan chicha henan wawwang ay Jordan.
6 Nan fiachon Juan at naamma as chotchot chi kamelio. Nan sinturuna at larat, ya nan kanuna at chuchun ya chilu. 7 Infiagfiakiana as nan tataku, “Wacha nan usa ay cha umunud kan ha-un ay am-amud mu ha-un. Achiyak paat maekari ay munyongyong ay mangfokat as kiarot chi sapatosna. 8 Funyakiak chakayu as chanum, ngem hiya at funyakiana chakayuntu as Espiritu Santo.”
Nan Nunpafunyakian Jesus
(Mat. 3:13-17; Luc. 3:21-22)
9 As nan hiyachi ay timpu, enmali hi Jesus ay nurpu ad Nazaret henan probinsiya ay Galilea, at nunpafunyag kan Juan henan wawwang ay Jordan. 10 Kun pay tenmakchang hi Jesus as nan chanum, inilana ay natkafian ad chaya, ya nan Espiritu Santo ay kaman karopati at cha komsop kan hiya. 11 Wacha us nan kali ay nurpu ad chaya ay kanana, “He-a nan anakku ay laylaychok. Malaylaychanak paat kan he-a.”
Nan Nanistingan Satanas Kan Jesus
(Mat. 4:1-11; Luc. 4:1-13)
12 Hiya at chi ya entoróng nan Espiritu Santo hi Jesus henan disyerto. 13 Nagyan hi Jesus hid-i as opat puru ay urkiw ay chinischisting Satanas. Wachacha us nan nunkaatap ay animar as nan kawad-ana, ngem wachacha nan angheles ay uy nangfiachang kan hiya.
Nan Nangelapuwan Jesus Ay Mun-ekasaba
(Mat. 4:12-17; Luc. 4:14-15)
14 Kun pay naifiarud hi Juan, inmuy hi Jesus ad Galilea, ya enkaskasabana nan Ammay ay Chamag ay nurpu kan Apo Dios. 15 Kenalina, “Inumchan nan ustu ay timpu, ya kiayud nan muntorayan Apo Dios. Munfiafiawi kayu as nan fiasfiasoryu ya afurotunyu nan Ammay ay Chamag!”
Nan Nangayakian Jesus As Nan Enmon-ona Ay Disipulusna
(Mat. 4:18-22; Luc. 5:1-11)
16 As nan cha manarcharanan Jesus henan olet nan Fiayfiay ay Galilea, inilana cha Simon kan Andres ay sunúdna ay cha manafukor‡Nan tafukor at kaman sichok, ngem ad-acha-an. henan fiayfiay, tay hiyachi nan chunucha. 17 Angkiay kenalen Jesus kan chicha, “Unuchunak, at isurok chakayu ay munfialin as kaman tomatafukor as tataku.” 18 Hiya at chi ya tenaynancha nan chiyuycha tafukorcha, ya inmunudcha kan hiya. 19 Kuncha pay tenmaak as akét, inilan Jesus cha Santiago kan Juan ay potot Zebedeo. Nan nauycha hen-aki at wachacha as nan fiangkacha ay cha mangesakiana as nan chiyuycha tafukorcha. 20 Hiya at chi ya enayakian us Jesus chicha. Tenaynancha hi amacha ay Zebedeo as nan fiangka ay kadwana nan chiyuycha munlagfuwuncha ay lanaraki, ya inmunudcha kan Jesus.
Nan Nangepak-akan Jesus As Nan Chiyuycha Anennet
(Luc. 4:31-37)
21 Inmuy cha Jesus ad Capernaum. As nan Urkiw ay Mun-iblayan, sinungkop hiya as nan senagoga ya nun-isuru. 22 Naschaawcha nan chiyuycha chinumngor kan hiya as nan enatna ay nun-isuru, tay as nan nun-isuruwana kan chicha at wachay kalibfengana ay achi kaman as nan chiyuycha mun-isursuru as Lintig. 23 As nan hiyachi, sinungkop hid-i nan usa ay laraki ay naanennetan, ya infukiawna, 24 “Anan atum kan chakami, Jesus ay i-Nazaret? Ay enmalika ay manachael kan chakami? Am-ammok he-a. He-a nan nasantowan ay finaor Apo Dios!”§Mat. 8:29; Mar. 5:7; Luc. 4:34; 8:28
25 Ngem senengaran Jesus nan anennet. Kenalina, “Kuminakka! Fomoknagka kan tosa ay laraki!” 26 Angkiay ya nunkorchasun nan anennet nan laraki ya nun-uwekuna as napigsa, angkiay fenmoknag kan hiya.
27 Naschaaw as solet nan am-in ay tataku, ya nunsesennarudsudcha, “Anan ngantona ngun ay fiarú ay sursuru? Wachay kalibfengana ay munfilin uray as nan anennet, at tomongparcha!” 28 Naiwaras ay dagus nan chamag maepangkep kan Jesus henan am-in ay sikib nan Galilea.
Nan Nangepaammayan Jesus As Nan Ongor Ay Munsaket
(Mat. 8:14-17; Luc. 4:38-41)
29 As nan nak-akan cha Jesus as nan senagoga, inmuycha as afong cha Simon kan Andres. Nakiuy cha Santiago kan Juan. 30 Kuncha pay inumchan, nan katukiangan Simon ay fiafiai at inuumfug ay cha munpuchot. Hiya at chi ya infiaagcha kan Jesus. 31 Kun pay naesnop hi Jesus kan hiya, inunnana nan limana ya finanguna. Nakaan nan puchotna, ya nunsakiana as kanuncha. 32 As nan nauynuwan nan urkiw as nan naschum, inyalen nan tataku kan Jesus nan am-in ay cha munsaket ya nan nunkaanennetan. 33 Naamong nan am-in ay umili as nan pantiw nan afong ay kawad-ana. 34 Ongor nan enpaammayna ay cha munsaket as tukutukún ay saksaket, ya enpafoknagna us nan ongor ay anennet as nan nunkaanennetan. Chaana penarufusan ay munkali nan chiyuycha anennet, tay aammucha hiya.
Nan Nun-ekaskasabaan Jesus Ad Galilea
(Luc. 4:42-44)
35 As nan kafikiatana, finmangun hi Jesus as nan chaana napat-oran ya nak-ak as nan afong. Inmuy henan kamaid chi umili ay uy nunkararag. 36 Finmangun cha Simon ya nan kakadwana, ya uycha enanap hiya. 37 Kuncha pay naanapan, kenalicha, “Am-in ay tataku at cha chaká anapun.” 38 Ngem tinumfor hi Jesus, “Uy takú henan naesasag-un ay il-ili ta uyak us munkasaba as nan tataku hid-i, tay hiyana nan kiapúna ay enmaliyak.” 39 Isunga nunliklikud hiya henan intiru ay probinsiya ay Galilea ay cha mun-ekaskasaba as nan chiyuycha senagogacha ya cha mun-epafoknag as anennet as nan nunkaanennetan.
Nan Nangepaammayan Jesus As Nan Nakonet
(Mat. 8:1-4; Luc. 5:12-16)
40 Wacha nan usa ay laraki ay nakonet ay naesnop kan Jesus. Nunpalintumang ay cha munpakpakaasi kan hiya, “Mu laychum, epaammayak koma.”
41 Nasug-ang kayman hi Jesus, ya inchawchawna nan limana ay nangpa kan hiya. Kenalen Jesus, “Laychok. Omammayka!” 42 Hiya at chi ya nakaan nan konetna ya enmammay hiya. 43 Angkiay ya enpakatamna hiya ay dagus, ya pararuy enatna ay nangifilin, 44 “Achim ifiagfiakia as kumpurmi nan enommat kan he-a, ngem kunka at uy munpaila as nan pachi ta ilauna ay nakaan nan saketmu. Kun pay marpas, umichatka as chatonmu kan Apo Dios ay kaman as nan infilin Moises ta mangammuwan nan tataku ay nakaan tit-iwa nan saketmu.”*Lev. 14:1-32 45 Ngem as nan nak-akan nan chiyuy laraki, uyna enpachapachamag nan enommat kan hiya. Isunga achi mafialin ay makauy hi Jesus henan il-ili ay iilaun chi ongoongor ay tataku, ngem kun at nagyan henan kamaid chi tataku. Uray mu hiyasa, enmali challu kan hiya nan ongor ay tataku ay nurpu henan am-in ay lukiar.