Weng makuw makuw umi mit.
Abino kalin (Covenant) Be Got tada kinim tadiw wane ilkádawin dim abino kalin kidel kukámin uta ko. Kale Got aka wanang kinim weng takadáyam ika afan nakei nadiw nalam weng abodokabiw kaí, ika nalam wanang kinim keidokabiwo, yakeisa uta ko. 1 Ko 11:25
Abino kalin bokis (Ark of the covenant) Be dil abino kalin umi ufek ufek Mosus sawa abem tum so Edon ami kafulok so wanin mana so bokis kidel ku abu kusiw uyo kudew tam Yu Kayak Yol am Atin Abin Abem kutiyámsiw uta ko. Ib 9:4
Afan kale mimin dok dimin (Hope) Be Got buk tem umi bakábu be kinim ken utamodaw banim, kata aket tem atin afan kudokabi be, kale mimin do diyámin uta ko. Ud 8:24-25.
Afan kanamin kinim (Faithful) Be kinim wanang madik ikil kinim am kukuw ata bomo aka afan kanamin kinim bei, kale kin umak am diyámin kinim ata ko. 1 Ti 1:12
Akayam Unemin Ban imin (Passover) Be Yu kayak imi itol makuw makuw ban imin wananumo, kale liwliw wananaliw uta ko. Kanamaliw be ilim suwayo Mosus bakadu imadew Isiw bakan kudá matami tasiw umi aket fukan bom kanamaliw. Kale imi kanamaliw be budet ís banim so siwsiw man kimak so kumak atud so uta wananaliw ko.
Be watawo kaleyo bá, budet ís banim be imi atan be katiw kayo budet ís so fudongin banim sák ís banim fu kudew tasiwo kal bom aket fukanin uta kanamaliw. Siwsiw kimak ábom wananaliw be siwsiw man kimak kaim kudew yak ilim awsom talam ká bi kudiw ensel tad kaim utam akayam yanbimongin banim dakosiw, buta aket fukan bom kanamaliw ko.
Kumak atud umi wananaliw be ilim Isiw bakan kawak bom kál funin dukum kuduyamsiw umi aket buta fukan bom kanamaliw ko. Yon 13:1
Akis (Ox) Akis be iniman kau taw ade iniman kitid dukum kuw tabesu, kayo uka bán kidel ku kudew yak gitik mamiw gidgid kudew kámin ade uka ken bakan fukanin kudew yak dukidiw gidgid kudew bom yongiw bakan fukan bi kudu ufek ufek sun kaimin ko. 1Ko9:9
Alabasta (alabaster) Alabasta kalbiw be, tum akal alam kukumo, kinim ika umi tuw kidel bom nadiwo wok ket keimam bom nadiwe tukul wok ket keimam bom keimábiw ko. Mk 14:3
Anak as dim dádino kalin (Crucify) Be Udom imi kukuw kinim mak ilim Kamok Sisa ami akfak tem unongin dako ibik dudaw ididlawa namti, umi yán uyo ki kinim be dew tad nadiwe faubi mewso fikalongin taw keida alamino, kale as dawing dákamin idum uyo kudawiw gitik kudew yak abiw dukum wol bán unane, Udom un tabudin ilita tabe aneyak as dim dá sil biki nadiwe as uyo fada dafo nadiwe kumoyábiw. Kale kinim be as dim kauk kal si am alewbinono alalew kei fikalenámsiw ko. Ga 2:20
As kainin abiw (Hell) Be ban keimin wanang kinim Got afan kalongin banim imi adik adik am afung am dána yak abiw kawák sun kuw bokabiw uta ko. Mt 18:9
Auliw tukul wok (olive oil) Auliw tukul wok be as auliw gim tuw kidelabiw ko. Auliw gim be mitik ade ami gim be ilen daiwal sok ami gim taw ko. Dm 18:13
Auos (horse) Auos be iniman afalik dukum kau ulutaw. Kale uka bán kidel ku kudew yak gitik mamiw gidgid kudew kámin ko. Kinim ika umal tein kámin ade yak anang bakan madik madik wasi ginanin kinim ika um dim tein ká bom ginanáliw. Wanang kinim ika ufek ufek men kudewodiw banim umi dim kal kuti unemaliw ko. Dm 6:2
Ban kemin (Sin) Be Got sawa lukel bom Got alam kanamino kalba umi abodongin banim keiyámin beta ko. Ud 6:23
Beya (bear) Beya kalbiw be iniman dukum ade ami kalim be kimisung ko. Ami imin be takam so, as gim katiw katiw so, mudmud so iniman madik imi dam so uta wananába. Aka atin atud dukum ade aka ken kinim anbidoma. Kale imi kál be madik mitik, madik gadok madik itane nuw ko. Dm 13:2
Bokal kayak as fakiw dakádawin kinim (Chief Priest) Be bokal kayak ami akfak tem bom nadiw wok dakádawin kinim ade alo bokal kayak ayo kinim imi dim weng bakoyamane ita tabe wanang kinim madik so mifiw so bakayam bokal kayak kanam kalano, yakin kinim ita ko. Lu 23:13
Bowál (Priest) Bidi kinim tadiw Got tada kinim bidi waluliw matam kinim abem kei tam Yol am wok faku bom wanang kinim iniman Got dedaw tadebidiw wane ilkádawsiw ita ko.
Kale ika bokal kayak ami as fakiw dakádawin kinim dakáyabidiw, Got ami ufek ufek wane ikádawsiw ita ko. Mk 8:4
Ensel (Angel) Ika Got wok fakuyámin sinik ade ika Got so biyámin ita ko.
Fedasi kinim (Pharisee) Be Yu kayak kinim mit mak ko. Ika sawa abem adikum uyo atin katiw so mak kudálodiw banim adikum abodumo kanamsiw ko. Kale ika kanamámsiw, kata Got ami sawa kuw kale nadiwo bá, alo ilim sawa so kidel kukan bidiwo wanang kinim iyo ken abodoliw banim atin fitámsiw ko. Lu 1:26-28
Fadeng (frankincense) Fadeng kalbiw be as gomo wanang kinim im aket bemi tuw as abudumo kanamábiw, watawo kaleyo bá ika abud bidiw fiw kidel uyo Dakol fiw taw tabamin kayo ko. Dm 18:13
Finuyámin am (Sabbath) Be Sadade, am fet dim, bemi atan be Yu kayak imi atan bewák kál finu tein bom Got suksukin atan keimamábiw uta ko. Im kanamámaliw, be watawo kaleyo bá, imi Finuyámin am be Fadaile kuina kal mit kei finu bom bidiw bi matam Sadale kuina kal kudámaliw kayo ko. Ib 4:9
Got ami kasák gu (Kingdom of God) Be Got alam wanang kinim walu imusa imi biyámin so alam ufek ufek adikum kidel kusa so kin mobe uta ko. Kale wanang kinim kan ata Yesus Kadais afan kalin dim mak Got alam mit tem tadokaba, beta aka maek kasák gu bela tadokaba ko. Yon18:36
Got ami Kinim (Son of Man) Be Yesus alam win mak kale aka Got, kata alo kinim keise ko. Aka am ban keimin banim atin kinim kidelok ata ko. Mk 14:62
Got ami wanang kinim gu (Church) Be wanang kinim tada tada dek amki bom Got suksukla bom akanum daw kitid moda modain uta ko. Kale be Yesus ata gebom keidane, wanang kinim ita alam dam keibidiw ko. Ef 5:23
Got Walusa Kinim (Messiah) Be Got alam kiwa dau lalko dausa kinim. Kale Yu Kayak im aket aka kama tad numi Kamok keidokabano kalbiw, kata aka Yesus alata tadu unse ko. Yon 1:21
Got, Motabid (God) Be kan ata mak daudongin banim ade kanam tow banimoma banim ade aka alam kano sun Motabid. Kale aka suwayo bisa, kamane teinbe ade yanol tein unokaba. Ade ufek ufek adikum bo alata ki kidel kusa kayo adikum ufek ufek kidel kusa bo am banim so mak bomu banim ko. 1 Yon 4:16
Ibakanin got, (Idol) Be kinim ilita ufek ufek Got alata kidel kusa, buta fako ku abem kae wakei Got keimam suksukaliw uta ade kinim Got ata aket kudawongin banim kei nadane yaknámin ufek ufek mak atin aket kumamsa kaí, be kinim alam got keibu ko. 1 Ko 8:4
Ibik dumam kudámin (Repent) Be kinim Got aket daudaw nadane alam ban keimin kukuw be utamomo atin mafak ka, kale atin maek Got mit tem tademin uta ko.
Im kinim dákámin (Bless) Be Got kinim im kinim dáda kinim matam yum kayak kei kukuw kidel fakuyámin so Got alam min gelemin wok dudew tabeyámin so uta ko. Lu 13:3
Is (Yeast) Is kalbiw be kutaw taw ade be wakiw kale, falawa so ís so wok so andakel daudiw be ís ata akis modawa yak so mek so fasu matam dukumába. Aka ulum kanom falawa ís so andakelin uyo aidaw fasu matam matam si kainokaba kawák faimin uyo banimába.
Kail bá takeikuyamin, watakayamin (Salvation) Be wanang kinim adikum nuka ban keimin kitid umi kail tem un buduwo, Yesus ata as dim fikale yak wanang kinim kan ata afan kalbiw dakoyam kail bá takekuyamse uta ko. SA 4:12
Kál bomin ban (Circumcision) Be Yu Kayak imi ban bomin kukuw kano man mayow kal bodawuwo matam Yu Kayak tatun kei Got ami kinim keidokabano, kale kanamámsiw uta ko. Ud 2:28
Kau, buduma kau, (cow) Kau be iniman dukum. Ika badasal kon kuw wanin. Wanang kinim ika kau yakas muk wok bo lá bom wan bom ade dam ukal wan bom keimaliw ko. Ib 9:13
Kemal (Camel) Be iniman buduma kau akadaw atin dukum ade ami dang kun dim be bán falak kale lung kutisa. Aka sed gisa anang iwán bakan kal bom nada imin banim wok banim ken anang sikam, kata unoma watawo kaleyo bá, wok so imin so uyo alam dang kun tem kaukal teinsu kayo ko. Kinim ika am dang kun dim kal tein kámábiw ade alo ami dim kal ufek ufek kudew tam dang kuti kámábiw ko.
Kamok (Lord) Be mit alew kale, mitabin fut (k) katiw be bakan dim kadák imi kamok ita ka, alo fut (K) dukum be Kamok Yesus ata ko. Fi 2:11
Kawed am (Synagogue) Be Yu kayak imi Got suksukin am kale ika wanang kinim adikum iyo abiw sikam sikam kal bom nadiwo kayo ken tam Yol am kal Got suksuklawodiw banim, kayo ika ilim abiw kal kawed am gine bom tam kal Got suksukla bom kal guton sawa bakan bom keimámsiw ko. Lu 4:16.
Kinim kidel (Righteous) Be kinim Got alam kanamalo, akba ki abo kukuw kidel ki aboyámin ata ko. 1 Yon 3:7
Layon (lion) Layon be aka iniman dukum am kal be nuw ade aka busi alataw, kata ami dukum be kung akadaw tamso ade ami atud be sew sámin atud akadaw atin tamso ade kinim wananim ko. 2Bita5:8
Lewbat (Leopard) Lewbat kalbiw be busi, kata aka atin dukum kung akadaw tamso ade ken kinim anbidoma ade ami kalim be mitik so, ade sukung sukangin so ko. Dm 13:2
Liwai (Levite) Liwai be kinim mit, kale Edon be kinim Liwai ami lowo, Got walu dauda matam bokal kayak keiyámsa. Kale am low ita kuw bokal kayak so bokal as fakiw dakádawin so bowál so keiyámsiw. Liwai madik ika kasadam kawák umi wok kuw fakuyámsiw, kata yak abemo kalbiw wok so fakuyámsiw bá. Yon 1:19
Lukuwá kudámin (Forgive) Be kinim ban keikama lukuwá tá kudámin uta ko. Kale umi mit bo alo yak yán kimin banim ko. (Ka 3:13)
Lum senin kinim (Prophet) Be Sinik Abem tabe kinim kiwa dau bada Got ami weng kanam kalbano kal bom weng bakanin kinim ata ko. 2 Bita 1:19
Lum senin weng (Prophecy) Be Got alata akal alam weng kukum weng uyo wanang kimim imino, kale lum senin kinim im dim lum weng bakaya bom yanol kanam tadokabuno yak bom wisin tem weng bakaya bom ensel misun weng bakaya bada nulum wis sánin tem bakaya bom keiba uta ko. 1 Ko 14:39
Mafakim (Satan) Be sinik mafak mafak imi kamok dukum kei bom sinik mafak foda Got so kinim so numi wasi keiyamába ata ko. Aka kamakikiw Got alata kidel dausa, kata alata tam Got akadaw dukum keidono, kale kanam tabano Got ta bom abid tikin kalo dabadála madák bakan tasa ata ko. Dm 12:9
Mifiw kinim wanang (Gentile) Bidi kinim wanang kalo abiw mako tad Yu Kayak iso bom yak ilim kukuw abo bom ilim ban bomin kukuw mayow kál bomin so yán wok teng bomin kukuw so kanamongin banim ita ko. Ud 3:9
Min gelemin, min dakámin (Grace) Be Got alam ufek ufek adikum aket budunin kuyam nadane aket budunin so abino kalin so Sinik Abem so sun biyámin so ban keimin watakayamin so umi kukáyama be nuka umi wok mak fakudongin banim, kata be alam min kuw kukáyaba. Kale be kanoyamino alam wanang kinim gu im kitid sánino kale kukáyaba ko. Ef 2:8-9
Mud (Myrrh) As Mud be atin fiw kidel kunin ko. Bemi tukul wok beta kidel bom nadiwo wanang kinim imi kal takoyamumo kale kanamábiw ko. Mt 2:11
Nad (nard) Nad kalbiw be fiw kidel kunin as man katiw ko. Kinim ika bemi tuw ufek ufek kidel bom nadiwo ken bumi tuw ilim kal talámumo kale kanamáliw ko. Yon 12:3)
Nám (breastplate) Nám be kidin kun atiw kale kinim iyo wasi ginan unongin keimuw ka, kalesom bu galus kudá tade une bom wasi ginanamsiw ko. Be ika leng tuw sebodok fa bom nadiwo nám be kidelámsiw ko. Ef 6:14
Saddusi kinim (Sadducees) Bidi kinim mit Yu kayak gebom gebom, kata madik ika bowál kale ika yak sawa madik bo atin au kaloliw banim, ilim Got alam sawa ki aboyámaliw ko. Lu 20:27
Fedasi (Pharisee) Ika Fedasi kinim mit iyo kanayamaliw, watawo kaleyo bá, ika ilim kukumin ilita sawa seng seng uyo kukuyam madák madák tad bidiwo kayo ko. Ade ika kinim fikalesiw bidi tala matam tabodiw báyo kalanaliw ita ko. Kale ika Yesus anbidumo kalin atan kawákal Fedasi so aket makuw kei álumo kalesiw ko. Mk 12:18
Sateddia (Stadia) Sateddia be 200 mita taw beyo yán bol lung kimis taw. Bakan bewák kal wanang kinim sung ginanaliw be sateddiyam kalesiw kayo bakoman 200 mita sateddia kalanamaliw ko. Dm 21:16
Sawa abem (Law) Be Got Mosus sawa daudawa dew madák wanang kinim kukuyama kal kei utakun uta kidel ade utakun uta mafak kale nadiwe ban keimin banim kidel kuw biyámino kalin kuyamsa uta ko. Ud 8:3
Sed gisa anang iwán bakan (desert) Sed gisa anang iwán bakan be wok banim bakan, as katiw mada makuw makuw kuw atamodaw ko. Sed gisa anang iwán bakan be kinim so mak biyamin bá, watawo kaleyo bá, wok wanin be katiw ade bakan be kidel keida yong faloliw banim kayo ko. Mt 4:1
Sinik Abem (Holy Spirit) Be Got alam Sinik ade alata Got ade Natim Got alata weng takadáyam dauyamokabino kalesa kaí, afan Yesus taminane, am abin kudu dabadála tase ko. Aka num Dolok moyámin, aka num Ilil dudáw ade aka num Kukuyamin kinim ko. Yon 14:16-26
Sinik mafak (Evil spirit) Bidi Mafakim alaso ban keidiw Got ta bom fotaba madák bakan kadák bom Mafakim alam wok fakudaw bom kukuw mafak fakubidiw ita ko. Mt 10:1
Sok gei tabamin taw (Slave) Be mit alew kale, mak be yak abiw mak kai kámom wanang kinim imadew tad nadiw sak kung mayan taw keiyam sak min wok fakayamino kale eiyamin ká. Mak be kinim kan ata kisol waktuwa, namti, alam mane kadele iyo yak madik im kuyamiwe madik ita kisol mo imadew yak ilimi min wok fakayamin keiya bom bidiw bi itol bokuw kal kei som min tala imadá imadáyámsiw uta ko. Fai 16
Suksukin (Worship) Be Got atam fingan dá am mit tem bom win kufáda bom kalfala bom aket kukáda bom alam wok fakudaw bom keimin uta ko. Yon 4:24
Sun biyámin (Eternal life) Be tam Got so nadawe ulum kano kukuw kidel so kalfalin so dim idak tein bom biyámin uta ko. Kale be atin kanam tow iw kutina kudáloluw banim ko. Ud 6:23
Sung kidel (Gospel) Be Got Man Yesus dabadála madák kinim nulutaw kei nada num idum kudu fikala, Got ta bom num ban keimin kail bá takeikuyama sun bino kale kanose sung uta ko. 1 Ko 15:1-5
Tum tem (Tomb) Be Yu kayak imi kukuw kinim fikala ka kale nadiwe, dew yak tum tem kal dawkanamsiw, kayo Yesus be kano dew yak tum tem kal dausiw ko. Luk 24:2
Wain wok (wine) Wain wok kidelábiw be gudew gim ulum sok dim abumino, umi gim uyo tuknun bom wok ilu kutidiw si atud taba ka kale kalein, kata Yesus aka alokso wain wok wanesa be umi kitid be seng bá ko. Alokso wain wok uta wanang kinim ken wanodiw, watawo kaleyo bá, atin wok be kidel banim kayo ko. Yon 2
Wane ilkádawin (Sacrifice) Be ufek ufek kudew tad Got wane ilkáda bom ban keimin sánuwo kale kudew tad bokal kayak as fakiw dakádawin am kudawiw kudew tam Yol am Got wane ilkádawámsiw uta ko. Kale imi kanamámsiw be Yesus am as dim fikalese umi kit uta ko. Ib 4:9
Weng dew kámin kinim (Apostle) Bidi Yesus kinim walu imuda Sinik Abem ta bom adiyama weng dew wanang kinim bakayam kámin kinim ita ko. SA 1:26
Weng kidimin kinim (Disciple) Bidi kinim ilim gebom atin aket kudaw afan akei nadiwe alam kanamino, yakba uyo kidi dudew tabamin kinim ita ko. Mt 8:23
Weng takadámin (Promise) Be kawkinum weng takadálaw, naka kanokamokabino kalin uta ko. 2 Bita 3:9
Wisin (Vision) Be lum ulutaw, kata kinim akálongin banim ulum kin bibing dádin taw Got ami kukuw kukuyámin uta ko. SA 26:19
Yol am (Temple) Be Yu kayak imi Got am suksuklawin am abem dukum abiw Yedusalem kal ginesiw ko. Be awadik Solomon ata mit kei ginesa. Kale Yol am kaw tam kal beta abino kalin bokis abem uyo kuti bom nadiwe kal Got suksukla bom nadiwe wane ilkáda bom keimámsiw ko. Kata be Got ami num kidin tem be umi kit uta ka. 1 Ko 6:19