6
Yesu ye Nahano woꞌlusiku lweꞌSabaato
(Mataayo 12.1-8; Mariko 2.23-28)
Lusiku luguma lweꞌSabaato, Yesu âli gweti agalenga mu ndalo zeꞌngano. Abigirizibwa baage banakizi genda bagazihulumula, banakizi zivunga, iri banazilya.
Abafarisaayo baguma, mbu babonage kwokwo, banabwira Yesu: «Ewe! Kituma kiki mugweti mugaagira íbitahangwirwi ku lusiku lweꞌSabaato?»
Yabo Bafarisaayo, Yesu anabashuvya: «Ka mutazindi soma ngiisi kwo Dahudi akagira, ku kyanya âli koli shalisiri kuguma naꞌbaabo? Si akayingira mu nyumba ya Rurema, anayabiira imikate íyâli mali taluulwa imwa Rurema, anagilya! Anaheereza na kwo yabo baabo. Banali bagingi naaho, bo bâli hangwirwi ukukizi gilya!» Yesu anashubi babwira: «Ulusiku lweꞌSabaato, Umwana woꞌMundu, ye Nahano wa lwo!»
Yesu akiza umundu ku lusiku lweꞌSabaato
(Mataayo 12.9-14; Mariko 3.1-6)
Ku lundi lusiku lweꞌSabaato, Yesu anayingira mu nyumba yeꞌmihumaanano yaꞌBayahudi, anatondeera ukuyigiriza mwaꞌbandu. Mwomwo, mwâli riiri mundu muguma úwâli niaziri ukuboko kweꞌlulyo. Abafarisaayo, naꞌbigiriza beꞌmaaja, bâli gweti bagagandiiza, gira babone iri Yesu agamúkiza ku lusiku lweꞌSabaato. Mukuba, bâli loziizi igambo lyo bangamúlegera kwo.
Yabo booshi, ikyanya bâli gweti bagamúgandiiza, Yesu anayami menyaga ngiisi kwo batoniri, anabwira uyo mundu, ti: «Yimuka! Uyimange yaha ha kati.» Kwokwo, anayimanga ha kati kaabo.
Haaho, Yesu anababuuza: «Aahago! Ku lusiku lweꞌSabaato, biki byeꞌmaaja zituhangwiri ukukizi gira? Kaꞌmiija, kandi iri amabi? Ka zituhangwiri kwo tukizi lukizania kwo, kandi iri tukizi luyitana kwo?»
10 Yesu anabaleeza mwaꞌmasu, abuli múbwira: «Lambuula ukuboko kwawe!» Ulya mundu, mbu akulambuulage, kwanayami kira!
11 Balya Bafarisaayo, iri bakabona ngiisi kwo Yesu agira, arara-rara! Banagendi gira igambi lyoꞌkumúyita.
Yesu atoola indumwa ikumi na zibiri
(Mataayo 10.1-4; Mariko 3.13-19)
12 Mu yizo siku, Yesu anagenda ku mugazi, gira agendi huunira ho Rurema. Bwanakya aki gweti agamúhuuna. 13 Neꞌri hakaba shesheezi, anahamagala abigirizibwa baage, anabatoola mwiꞌkumi na babiri, anabayinika iziina Ndumwa. Zirya ndumwa, zo zeezi: 14 Simooni (ye Yesu akayinika iziina Peturu) na Handereya mwene wabo Simooni, na Yakobo, na Yohana, na Firipo, na Batoromaayo, 15 na Mataayo, na Tomaasi, na Yakobo mugala Halufaayo, na Simooni (úwâli kizi buuzibwa Zeloote) 16 na Yuda mugala Yakobo, na Yuda Hisikaryote, ulya úkayiji tanga Yesu mu bagoma.
Yesu akiza abalwazi
(Mataayo 4.23-25)
17 Yesu, anamanuka ku mugazi, kuguma naꞌbigirizibwa baage. Neꞌri akahikaga áhali indekeera, anatee yimanga, anagwana abigirizibwa baage bingi bweneene, kuguma naꞌbandi bandu bingi. Bâli lyosiri mu kihugo kyoshi kyeꞌBuyahudi, na mu ndekeera yeꞌkyambu kyeꞌTiiro na kyeꞌSidooni, kiri neꞌYerusaleemu.
18 Balya booshi, íbikatuma bagayija yaho, gira bayiji yuvwiriza Yesu, banakizibwe amalwazi gaabo. Kiri na ábâli bambwirwi neꞌbisigo, nabo anakizi bakiza. 19 Yabo bandu booshi, bâli loziizi kwo bahumage naaho ku Yesu. Mukuba, imisi yâli kizi múlyoka mwo, yanakizi bakiza booshi.
Amigirizo hiꞌgulu lyoꞌbuhiirwa, na hiꞌgulu lyoꞌbuhanya
(Mataayo 5.1-12)
20 Yesu, analola ku bigirizibwa baage, anababwira kwokuno:
«Muhiriirwi, mwe bakeni!
Mwe beene ubwami bwa Rurema.
21 Muhiriirwi, mwe muli noꞌmwena buno!
Mugaki yiguta.
Muhiriirwi, mwe mugweti mugaalira buno!
Mugaki sheka.
22 «Bagakizi mùtwa, iri banamùtuka, noꞌkukizi deta buligo hiꞌgulu lyaꞌmaziina giinyu. Abandu bagakizi mùshomba hiꞌgulu lyoꞌMwana woꞌMundu. Kundu kwokwo, muhiriirwi bweneene! 23 Ku yulwo lusiku, mukizi shambaala, iri munatamba. Mumenye bwija kwo mugaaba mukoli bikiirwi imbembo mbamu mwiꞌgulu. Kiri na bashokuluza baabo, kwokwo kwo bâli kizi libuza abaleevi.
24 Haliko mwe bagale, yayewe imwinyu!
Ubwinyu buholeeze, keera mwabulonga.
25 Yayewe imwinyu, mwe muyigusiri buno!
Si mugaki shalika.
Yayewe imwinyu, mwe mugweti mugaasheka buno!
Si mugaki lira ku kimombo.
26 Yayewe imwinyu, ku kyanya abandu booshi bagweti bagamùhuuza!
Si kwokwo kwo bashokuluza baabo bâli kizi girira abaleevi beꞌbibeesha.»
Amigirizo hiꞌgulu lyoꞌkukunda abagoma
(Mataayo 5.38-48; 7.12)
27 «Mwe mugweti muganyuvwa, namùbwira kwo mukizi kunda abagoma biinyu! Yabo bagoma, ikyanya bagaaba bamùshombiri, mukizi batabaala. 28 Neꞌkyanya bagaaba bagweti bagamùdaaka, mukizi bagashaanira. Neꞌkyanya bagakizi mùlibuza, mukizi bahuunira imwa Rurema.
29 «Umundu, iri angakumota mwiꞌtama liguma, umúhindulire neꞌlindi! Neꞌri angakunyaga ikooti lyawe, umúleke ayabiire neꞌsimiisi. 30 Neꞌri angakuhuuna ikindu, unayami múheereza kyo. Neꞌri angakunyaga ikindu kyawe, utaki múbuuze kyo. 31 Mukizi girira abandi, nga kwo niinyu muloziizi bakizi mùgirira.
32 «Aaho! Iri mwangakizi kundaga ábamùkuuziri naaho, mugaaba mwagira amiija maki? Si kiri naꞌbanabyaha, bagweti bagakunda ábabakuuziri!
33 «Neꞌri mwangatabaala naaho ábali mu mùtabaala, mugaaba mwagira amiija maki? Si kiri naꞌbanabyaha, bagweti bagaagira kwokwo!
34 «Neꞌri mwangakaaba naaho, bo mulangaliiri kwo bagamùkabuula, mugaaba mwagira miija maki? Si kiri naꞌbanabyaha, bagweti bagakaaba abaabo! Ee! Balangaliiri kwo yabo baabo bagabakabuula ibindu byabo byoshi.
35 «Halikago mwehe, mukizi kunda kiri naꞌbagoma biinyu, iri munakizi batabaala! Munakizi kaabana, buzira kulangaalira kwo mugakabuulwa. Kwokwo, lyo mugalonga imbembo mbamu, munabe muli baana ba Rurema úli hiꞌgulu lya byoshi. Rurema agweti agatabaala kiri naꞌbandasiima, naꞌbanakuhambwa. 36 Mukizi kejererana, nga kwo Yisho naye agweti agakejererana.
Amigirizo hiꞌgulu lyoꞌkutwirana ulubaaja
(Mataayo 7.1-5)
37 «Mutakizi ki twirana imaaja, gira lyo niinyu mutayiji zitwirwa! Mutanakizi deta kwaꞌbandi bahanwe, lyo na niinyu mutayiji hanwa. Halikago, mukizi kogana, lyo na niinyu muyiji kogwa.
38 «Mukizi haana, lyo niinyu muhaabwa! Neꞌbyo mugahaabwa, bigaaba ku lugero lwija. Ee! Lugashaganibwa, lunasindagiirwe, halinde luyijulire, lunabe lugombe. Ngiisi lugero lwo mugweti mugagerera kwaꞌbandi, lwo na niinyu, mugakizi gererwa kwo.»
39 Yesu anabatwira na yugu mugani: «Imbumi, ka yangarongoora iyabo mbumi? Si zombi zangayihongoleka mu kishimo!
40 «Umwigirizibwa atakuliiri umwigiriza wage. Haliko, iri umundu angaba keera ayusa ukuyigirizibwa lwoshi, iri akoli yumiini noꞌmwigiriza wage.
41 «Aahago! Kituma kiki ugweti ugahenekera ihidookozi íhiri mwiꞌsu lyoꞌwinyu, utanali mu twaza ihibango íhiri mu lyeꞌmwawe?
42 «Na kutagi kwo wangabwira uyo winyu: “Leka ngudokoole íhiri mwiꞌsu lyawe!” Na wenyene, mu lyeꞌmwawe, muli ihibango?
«Si uli mulyalya! Utee shaaza ihibango íhiri mwiꞌsu lwawe, lyo ugaabona bwija ngiisi kwo ugadokoola íhiri mu lyoꞌwinyu!»
Abandu bali mu menyerwa ku mikolezi yabo
(Mataayo 7.16-20; 12.33-35)
43 «Ndaakyo kiti kiija íkyangatongeka kweꞌbitumbwe bibi! Ndaanakyo kiti kibi, íkyangatongeka kweꞌbitumbwe biija. 44 Abandu batali mu yimbula ibitumbwe byeꞌmitiini, ku biti byeꞌmigenge. Batanali mu yimbula ibitumbwe byeꞌmizabibu, ku biti byeꞌmishuugi. Si ngiisi kiti, kiri mu menyerwa ku bitumbwe byakyo.
45 «Kwokwo, noꞌmundu mwija, amiija go agweti agaagira, gali mu lyoka mu miija masingule mu mutima gwage. Noꞌmundu mubi naye, amabi go ali mu gira, gali mu lyoka mu mabi masingule mu mutima gwage. Ee! Amagambo goꞌmundu agweti agaadeta, gali mu lyoka mu biyijuliiri mu mutima gwage.
Ukuyubakira ku lwala, na ku mushenyu
(Mataayo 7.24-27)
46 «Kituma kikagi mugweti mugambwira: “E Nahano, e Nahano!”, mutanali mu gira byo ndi mu mùbwira? 47 Yaga magambo gaani, iri umundu anganyijira, anagayuvwe, anabe agasimbahiri, ngamùyereka ngiisi kwo ali. 48 Ali mu ba nga mundu úkalooza ukuyubaka inyumba. Uyo mundu anatee humba haashi bweneene, halinde anahike ku lwala, abuli luyubakira kwoꞌlutaliro. Neꞌkyanya ulwiji lukayijula, amiiji ganayipukula kwiꞌyo nyumba, puku! Kundu kwokwo, itanashagana, bwo yâli dediiri.
49 «Halikago, iri umundu angaba ali mu yuvwa amagambo gaani, atanakizi gasimbaha, ali nga úkayubakira inyumba ku luvu lumaata, buzira lutaliro. Neꞌkyanya imigezi ikagiyifuka kwo, yanayami yihongoleka haashi. Yanashereera lwoshi.»