12
Amigirizo hiꞌgulu lyoꞌbulyalya
1 Ku yikyo kyanya, ibinoono neꞌbinoono byaꞌbandu byanashololokera áhali Yesu, halinde banafindana bweneene. Yesu anatee bwira abigirizibwa baage kwokuno: «Mukizi yilanga noꞌbulyalya bwa Bafarisaayo! Si bugweti bugashashaata nga saama.
2 «Ngiisi íbibwikiirwi, bigaki bwikuulwa. Na ngiisi íbibishamiri, bigaki bishuulwa. 3 Ngiisi byo mukadetera mu kihulu, bigaki yuvwikana mu mulengeerwe. Na ngiisi byo mukadeta mu kisiika, bigaki detwa kwiꞌzu lihamu hiꞌgulu lyeꞌnyumba.
Ngiisi úkwiriiri ukuyobohwa
(Mataayo 10.28-31)
4 «E biira baani, mutakizi yoboha ábagweti bagayita amagala! Ha nyuma lyoꞌkuyita amagala giinyu, ndaakibyo bindi bashobwiri ukugira.
5 «Buno, ngamùyerekaga ngiisi ye mukwiriiri ukukizi yoboha. Mukizi yoboha Rurema! Mukuba, yehe, alyagagi noꞌbushobozi bwoꞌkutee yita amagala goꞌmundu, akabuli múlasha i nakwere. Namùbwiraga, kwo yoyo ye mukwiriiri ukukizi yoboha!
6 «Koꞌtulembe-rembe tutaanu tutali mu guliisibwa ku tungoro-ngoro tubiri naaho? Kundu kwokwo, ndaahyo higuma hyatwo, hyo Rurema ali mu yibagira. 7 Na mwehe, mwe mulyagagi naꞌkamaro bweneene ukuhima utulembe-rembe twingi! Kiri noꞌmushaku ku matwe giinyu, guli muharuure. Ku yukwo, mutakizi ki yoboha!
Ukuyemeera Yesu imbere lyaꞌbandu
(Mataayo 10.32-33; 12.32; 10.19-20)
8 «Niehe, nie Mwana woꞌMundu, namùbwira, kweꞌri umundu anganyemeera imbere lyaꞌbandu, naani ngamúyemeera imbere lyaꞌbaganda ba Rurema. 9 Haliko, iri anganyiyogookola imbere lyaꞌbandu, na naani ngamúyiyogookola imbere lyaꞌbaganda ba Rurema.
10 «Umundu, iri angatuka Umwana woꞌMundu, angakogwa. Haliko, iri angatuka Umutima Mweru, lyoki atâye kogwe!
11 «Ikyanya mugatwalwa mu nyumba zeꞌmihumaanano, neꞌmbere lyaꞌbatwali, neꞌmbere lya baguvuruneeri, mbu muyibulanire, mutakizi gerania, mbu biki byo mugaadeta! 12 Ku kyekyo kihe, lyoꞌMutima Mweru gugamùyereka ngiisi byo mukwiriiri ukudeta.»
Ubuhwija bwoꞌmugale muguma
13 Mu yabo bandu bingi, muguma anabwira Yesu: «E Mwigiriza, ubwirage mwene witu, kwo tugabe ibindu byo tukasigirwa.» 14 Yesu anamúshuvya: «Nyandi úkambiika kwo mbe muhambuuzi mu kati kiinyu, kandi iri mutwi weꞌmaaja ziinyu?»
15 Lyeryo, Yesu anabwira balya bandu: «Mutakizi hemuka, mbu mulonge ibindu bingi! Tutangadeta kwoꞌmundu ali mugumaana, mbu bwo ahiiti ibindu bingi.»
16 Yesu anabatwira umugani kwokuno: «Hâli riiri umugale muguma, yeꞌndalo zaage zâli yeziri bweneene! 17 Uyo mugale, anayibuuza, ti: “Kutagi kwo namu gira? Si ino mimbu yoshi, ndaki hiiti ho ngagilunda!”
18 «Anayidesa: “Ngoli yiji kwo ngaagira. Namuhongola ibihinda byani, na nyubake ibihamu. Mwomwo, mukabe mwo ngalunda ino mimbu yani yoshi, neꞌbindi bindu byani. 19 Haaho, lyo ngayidesa mu mutima gwani: Aa! Ukoli yisinguliiri akanyamwala keꞌbindu biija! Bigakuhisa ku myaka mingi. Aaho! Uvwagarare! Ukizi lya, noꞌkunywa, iri unashambaala.”
20 «Kundu kwokwo, Rurema anayiji múbwira: “Ewe! Ulyagagi muhwija! Si mu bushigi bwa zeene, lyo ugaafwa! Aahago! Yibyo bindu byoshi byo wayilundira, bigaaba byeꞌmwa nyandi?”»
21 Yesu, anayusa, mu kudeta: «Kwokwo, kwo bigaaba, iri umundu angayilundira ibindu halwage yenyene, atanabe mugale ku bya Rurema.»
Tutakizi gerania
(Mataayo 6.25-34)
22 Yesu anashubi bwira abigirizibwa baage kwokuno: «Mutakizi ki gerania hiꞌgulu lyoꞌburambe bwinyu, mbu biki byo mugaalya, kandi iri biki byo mugayambala. 23 Si uburambe bwonyene, bwo buli naꞌkamaro ukuhima ibyokulya! Naꞌmagala kwakundi, go gali naꞌkamaro ukuhima ibyambalwa.
24 «Mulolere ku banamujongo! Si batali mu byala, batanali mu yimbula. Ndaanabyo bihinda byo bagweti. Kundu kwokwo, Rurema ali mu baliisa. Aaho! Mwehe, ka mutali mwe muli naꞌkamaro bweneene ukuhima utunyuni!
25 «Mu kati kiinyu, nyandagi úwangayiyushuulira kiri neꞌkihe kiguma ku bulamu bwage, ku njira yoꞌkuyigeraniza? Si ndaaye! 26 Na bwo mutashobwiri ukugira íhiniini nga yihi, kituma kiki muki gweti mugagerania ku bindi?
27 «Mulolere ku twaso, ngiisi kwo tuli mu kula. Si tutali mu himbuka, tutanali mu yihangira ibyambalwa. Kundu kwokwo, namùbwiraga kwo kiri na mwami Sulumaani, kundu âli tuuziri mu bulangashane bwaꞌkahebuuza, haliko, atakayilimbiisa nga kaguma kaatwo!
28 «Kwokwo, kwo Rurema ali mu limbiisa ibyasi bya mu kishuka. Yibyo byasi, zeene biri ho, na kusheezi, binakabulwe mu muliro. Aahago! Ka itali yo haahe kwo na niinyu, agakizi mùyambika. Si ubwemeere bwinyu, buki niihiri bweneene!
29 «Kwokwo, mutakizi ki yihahalira ku byo mugaalya, kandi iri ku byo mugaanywa! Mutanakizi ki gerania. 30 Yibyo byoshi, abapagaani bo bagweti bagabilooza. Haliko mwehe, Yisho úli mwiꞌgulu ayiji-yiji kwo bimùgooziri! 31 Kwokwo, mukizi hahalira ubwami bwa Rurema, lyo mugayushuulirwa neꞌbindi byoshi.
Ubugale bwa mwiꞌgulu
(Mataayo 6.19-21)
32 «Mutakizi yoboha, kundu mulyagagi kikembere kiniini. Mukuba, mwehe, yisho úli mwiꞌgulu akasiima ukumùheereza ubwami bwage.
33 «Muguliisagye ibindu biinyu! Na byo mugabilonga kwo, munabiheereze abakeni. Muyibiikire indaha ízitagahula. Munabe neꞌbihinda mwiꞌgulu, íbitali mu shereera. Yaho mwiꞌgulu, ndaaye muzimba úwangabiyegeera. Ndaanazo nyeeje ízangayiji bifuuha. 34 Ee! Ngiisi ho mubiisiri ibihinda biinyu, ho na haaho heꞌmitima yinyu iri.
Mukizi yama muyiteganwiri
35 «Mukizi yama muyiteganwiri! Naꞌmatara giinyu, gakizi yama gayasiri. 36 Mube ngaꞌbakozi ábayiteganwiri, mu kulindirira nahamwabo alyoke ku buhya. Mango ayiji yiguza, bakavwaruke ukumúyigulira.
37 «Ikyanya nahano agayija, bahiriirwi, ngiisi bakozi bo agagwana baki laliiri! Namùbwira ukuli, agakenyera, anababwataze ha byokulya, anabahakulire byo.
38 «Yukwo kugaluka kwage, kundu kwangaba kuli ku kyanya kya kahola-masiga, kandi iri ku mutwezi, balya bakozi bagaaba bahiriirwi, iri nahamwabo angabagwana bali ibiringiini.
39 «Mumenye bwija, mwene inyumba ákimenye ikihe kyoꞌmuzimba agayija kwo, nga akayitegaanura, halinde inyumba yage itayiji tulwa.
40 «Kwokwo, na niinyu, mukizi yama muyiteganwiri. Mukuba, Umwana woꞌMundu agayija ku kyanya mutalangaliiri.»
Umugani gwaꞌbakozi
(Mataayo 24.45-51)
41 Peturu anabuuza: «E Nahamwitu, ikyanya watwa yugu mugani, ka guli hiꞌgulu liitu naaho, kandi iri na hiꞌgulu lyaꞌbandi booshi?» 42 Nahano anamúshuvya: «Nyandagi mukozi úli mwemeera, anali mwitegeereza? Umukozi mwene uyo, ye nahamwabo agabiika abe ye gayimangira abaabo, anabe ye gakizi baheereza ibyokulya ku kyanya íkikwaniini.
43 «Ikyanya nahamwabo agabalamuka, iri angagwana ulya mukozi wage aki gweti agaagira kwokwo, iri uyo mukozi agaaba ahiriirwi! 44 Namùbwira ukuli, kwoꞌlya nahamwabo agamúbiika, abe ye gayimangira ibindu byage byoshi.
45 «Haliko, tudetage ngoꞌyo mukozi angayigamba, ti: “Si Nahamwitu, keera atinda bweneene!” Ulya mukozi, anatondeere ukulimbagula abaabo bakozi, abashosi naꞌbakazi. Anakizi lya noꞌkunywa, halinde analaluke.
46 «Kwokwo, uyo nahamwabo, mu kugaluka, agayija ku lusiku na ku kihe ulya mukozi atalangaliiri. Anamútenge-tenge, anamúlashe mu bapagaani.
47 «Umukozi, iri angaba akoli yiji ubulooze bwa nahamwabo, atanabugire, agashulikwa ingoni nyingi.
48 «Haliko, iri angagira amabi goꞌkumúkululira ikihano, anabe atayiji ngiisi kwo Nahamwabo aloziizi, yehe agakubulwa ingoni ngerwa naaho.
«Umundu, iri angahaabwa ibingi, ye ganabuuzibwa ibingi. Neꞌri angasikirizibwa akanyamwala, ye gabuuzibwa byeꞌngingwe bweneene!
Yesu agaleeta ukuyihandulana kwo
(Mataayo 10.34-36)
49 «Nꞌgayija hano mu kihugo, gira nyiji yasa mwoꞌmuliro. Na nziimiri bweneene ukubona ngiisi kwo gugayaka! 50 Kiri na nienyene, ngwiriiri ndenge mu bubatiizo. Na ngoli gweteriirwi, halinde ku kyanya bugaamala!
51 «Ka mutoniri kwo nꞌgayija mu kihugo, mbu lyo ngileeta mwoꞌmutuula? Nanga! Leka nimùbwirage! Íbikatuma ngayija, gira abandu bayihandulane kwo. 52 Ukulyokera buno, iri inyumba yangaba mwaꞌbandu bataanu, abashatu bagayihandula ku babiri. Balya babiri, nabo banayihandule ku yabo bashatu. 53 Umushosi agayihandula ku mugala wage. Noꞌyo mugala wage, naye anayihandule ku yishe. Umukazi agayihandula ku munyere wage. Noꞌyo munyere, anayihandule ku nyina. Umukazi agayihandula ku mwali-kazi. Noꞌyo mwali-kazi, anayihandule ku navyala.»
Tumenye ibyereso byeꞌbihe
(Mataayo 16.2-3)
54 Yabo bandu booshi, Yesu anababwira kwokuno: «Ikyanya muli mu bona kweꞌkitu kyateramira uluhande lweꞌmuga, muli mu yami deta kweꞌnvula ikola igaania. Ha nyuma, inanie. 55 Neꞌkyanya muli mu bona kweꞌmbuusi yahuluka uluhande lweꞌkisaka, munayami deta kwo igaaba ndugumbo. Kwokwo, inabe ho.
56 «Si mulyagagi balyalya! Ikyanya muli mu bona íbiri kwiꞌgulu na íbiri mu kihugo, munayami menya ngiisi íbigakoleka. Aaho! Kituma kiki mutali mu sobanukirwa na íbigweti bigakoleka mu zino siku!
Tukizi yuvwikana noꞌmugoma
(Mataayo 5.25-26)
57 «Mwenyene, mukwaniini mukizi twa ulubaaja ku njira íkwaniini. 58 Umulezi wawe, ikyanya aki gweti agakutwala iwa kutwirwa ulubaaja, umúyigonge bweneene ku kyanya mukiri mu njira. Buzira kwokwo, hali ikyanya angakukululira imbere lyoꞌmutwi weꞌmaaja. Naye anakubiike kwoꞌmupolesi, gira akufunde mu nyumba yeꞌmbohe. 59 Nakubwiraga, kwo utagashaaga mwo, útazi liha ulufwaranga luzinda lweꞌkiiru!»