22
Yuda ayihindulira Yesu
(Mataayo 26.1-5, 14-16; Mariko 14.1-2, 10-11; Yohana 11.45-53)
Ulusiku lukulu lweꞌmikate mizira saama, lwanayegerera. (Lwo lunali mu buuzibwa Pasaka.) Abakulu baꞌbagingi, kuguma naꞌbigiriza beꞌmaaja, bâli gweti bagalooza ubulyo bwo bangayita mwo Yesu. Haliko, bâli yobohiri kwaꞌbandu bangagira akamburugu.
Haaho, Shetaani anayingiraga mu Yuda, ulya úwâli kizi buuzibwa Hisikaryote. Na kundu âli riiri muguma wa mu bigirizibwa ba Yesu ikumi na babiri, haliko, anagenda imwaꞌbakulu baꞌbagingi, naꞌbakulu baꞌbalaazi beꞌnyumba ya Rurema, anabamenyeesa ngiisi kwo agatanga Yesu imwabo. Yiryo igambo, lyanabasimiisa bweneene, banamúlagaania kwo bagamúbulika ifwaranga. Yuda anayemeera, anatondeera ukulooza ubulyo bwo angabayongololera mwo Yesu.
Akashasha ka Nahano
(Mataayo 26.17-30; Mariko 14.12-26; Yohana 13.21-30; 1 Bakorindo 11.23-25)
Ulusiku lukulu lweꞌmikate mizira saama, lwanahika. (Lwo lusiku lweꞌbyanabuzi byeꞌPasaka byâli kwiriiri bibaagwe.) Kwokwo, Yesu anatuma Peturu na Yohana, anababwira: «Mugendi tukolera ibyokulya byeꞌPasaka, gira tukayiji birya.»
Banamúbuuza: «Hayi ho uloziizi tubikolere?» 10 Naye, ti: «Ikyanya mugayingira i Yerusaleemu, mugahumaanana noꞌmushosi úbetwiri akabindi kaꞌmiiji. Munamúkulikire, halinde mu nyumba yo agayingira mwo. 11 Munabwire mwene iyo nyumba, ti: “Umwigiriza abuuza, mbu hayi ubululi buli, bwo ngaliira mweꞌbyokulya byeꞌPasaka kuguma naꞌbigirizibwa baani.”
12 «Uyo mushosi agamùtwala mu nyumba íri hiꞌgulu lyeꞌyabo, anamùyereke mwoꞌbululi buhamu. Muganagwana ibirugu byoshi bikola mwo. Mwomwo, mwo mugatukolera ibyokulya byeꞌPasaka.»
13 Yabo bigirizibwa bombi, banalyoka yaho, banagwana byoshi biri nga kwo Yesu ababwira, banatondeera ukulingaania ibyokulya byeꞌPasaka.
14 Ikihe kyoꞌkulya, iri kikahika, Yesu anabwatala ha byokulya kuguma neꞌndumwa zaage. 15 Anazibwira: «Yibi byokulya byeꞌPasaka, ndákola mu biyidula bweneene kwo tubishangiire, índazi libuuka! 16 Namùbwiraga, kwo ndagaki shubi lya ibyokulya byeꞌPasaka, byoshi íbikashungikwa mu bwami bwa Rurema, bítazi koleka!»
17 Lyeryo, Yesu anayabiira urusoozo. Neꞌri akatanga kongwa imwa Rurema, anadeta kwokuno: «Iyi divaayi, mugiyabiirage, muginywe! 18 Namùbwira, kwo ndagaki shubi nywa idivaayi, halinde ukuhisa ku kyanya ubwami bwa Rurema bugayija.»
19 Yesu anayabiira noꞌmukate. Neꞌri akashubi tanga kongwa imwa Rurema, anagugabaanula, anaguheereza indumwa zaage, anazibwira: «Yugu mukate, muguyabiire! Galyagagi magala gaani, ágagatangwa hiꞌgulu liinyu. Mukizi gira kwoku, hiꞌgulu lyoꞌkungengeera!»
20 Iri bakayusa ukusheega, Yesu anashubi yabiira urusoozo, anadeta kwokuno: «Luno rusoozo, lulyagagi lweꞌkihango kihyahya. Rurema agakikwiza mu kuyona umuko gwani hiꞌgulu liinyu.
21 «Haliko lolagi! Umundu woꞌkundanga mu bagoma, tuliriinwi hano ku kashasha! 22  Umwana woꞌMundu, agagendi yitwa, nga kwo âli mali gwanwa ashungikirwa. Kundu kwokwo, ulya úgamútangaga mu bagoma, ali yayewe imwage!»
23 Haaho, zirya ndumwa za Yesu, zanatondeera ukubuuzania, mbu nyandagi mu kati kaabo úwangagira ibala mwene yiryo.
Amigirizo hiꞌgulu lyoꞌbukulu
24 Hanayimuka imbamba mu bigirizibwa ba Yesu, mbu nyandi mu kati kaabo úkuliiri abaabo. 25 Kyanatuma Yesu agababwira kwokuno: «Mu bapagaani, abaami bagweti bagakambaalira abandu. Naꞌbakulu baabo, bagweti bagahuuzibwa kwo bo balyagagi bahaanyi.
26 «Haliko mwehe, kutabe kwo bigaaba imwinyu! Si mu kati kiinyu, iri umundu angaba akuliiri abaabo, akizi ba nga ye toohiri. Neꞌri umundu angaba atwaziri, akizi ba nga ye mukozi.
27 «Aaho! Nyandi úkuliiri uwabo, ka ubwatiiri ha byokulya, kandi iri úgweti úgamúleetera byo? Si umukulu, ye gweti úgabwatala ha byokulya. Kundu kwokwo, niehe mu kati kiinyu, ndi mu ba nga mukozi.
28 «Mwehe, ikyanya nâli kizi libuuka, mwâli kizi ngunga. 29 Ku yukwo, ngamùyimika mu bwami, nga kwo naani, Daata keera akanyimika. 30 Mu yubwo bwami bwani, tugakizi shangiira ibyokulya, iri tunanywera kuguma. Mugabwatala ku bitumbi byoꞌbwami, iri munatwa imaaja zaꞌBahisiraheeri, kwo iri milala ikumi niꞌbiri.»
Yesu amenyeesa kwo Peturu agamúyiyogookola
(Mataayo 26.31-35; Mariko 14.27-31; Yohana 13.36-38)
31 Yesu anadeta, ti: «E Simooni, e Simooni, umenyage bwija kwo Shetaani akoli hangwirwi kwo amùgeze, nga kwaꞌbandu bali mu yeluula ingano. 32 Kundu kwokwo, keera nꞌgagwanwa nakuhuunira imwa Rurema, gira utayabirwe mu kumúbiika kwoꞌbwemeere. Neꞌkyanya ugaaba keera wangalukira, ukakanie abiinyu imitima.»
33 Simooni, ti: «E Nahamwitu, ndi ibiringiini ukugendi shwekwa kuguma na naawe mu nyumba yeꞌmbohe. Kiri noꞌkuyitwa, twangayitirwa kuguma!»
34 Yesu anamúshuvya: «E Peturu, nakubwira kwoꞌluhazi lútazi bika zeene, ugaaba keera wanyiyogookola ubugira kashatu.»
Tukizi yibiika ibiringiini
35 Ha nyuma, Yesu anabuuza abigirizibwa baage, ti: «Ikyanya nâli kizi mùtuma buzira ludaha lweꞌfwaranga, na buzira ifumba, na buzira biraato, ka hali íbikamùgoora?» Banamúshuvya: «Ndaabyo!»
36 Yesu, anashubi babwira: «Leero buno, iri umundu angaba ahiiti uludaha lweꞌfwaranga, kandi iri ifumba, abiyabiire! Neꞌri angaba abuziri ingooti, aguliise ikooti lyage, gira agigule. 37 Mukuba, biyandisirwi, ti: “Akaharuurirwa kuguma na banangora-mabi.* 22.37 Hisaaya 53.12. ” Yago magambo, gakayandikwa hiꞌgulu lyani. Ee! Gakwiriiri gangoleke kwo, ganakolaga bu koleka.»
38 Abigirizibwa ba Yesu, banamúbwira: «E Nahamwitu, lolaga! Hano hali ingooti zibiri.» Naye, ti: «Yizo zishobwiri!»
Yesu ahuuna Rurema i Getesemaane
(Mataayo 26.36-46; Mariko 14.32-42)
39 Yesu analyoka yaho, anagenda ku Mugazi gweꞌMizehituuni, nga kwo âli komiiri, anâli kulikiirwi naꞌbigirizibwa baage. 40 Neꞌri akahika ho, anababwira: «Muhuune Rurema, gira mutayiji yingira mu magezo!»
41 Yesu, anabasiga yaho, anashegera ha mbere hiniini, hoꞌmundu angalasha ibuye, anafukama, anahuuna Rurema kwokuno: 42 «E Daata, luno rusoozo lwaꞌmalibu, iri wangalooza, ulunjaagize! Kundu kwokwo, ngiisi byo uloziizi, bibe byo bigakoleka. Si bitabe byo ndoziizi!» [ 43 Haaho, umuganda ukulyoka mwiꞌgulu, anamúhulukira kwo, anamúkania indege.
44 Yesu, âli koli shengusiri bweneene! Kyanatuma agakaviiriza ukuhuuna Rurema. Ingeeshe yage, yanashusha nga muko, yanakizi toonyera haashi.]
45 Neꞌri akaheza ukuhuuna Rurema, anayimuka, anagalukira ho akasiga abigirizibwa baage, anagwana keera bahunira. Mukuba, bâli kola noꞌmwizingeerwe. 46 Anababuuza: «Kituma kiki mwahunira? Vyuki, muhuune Rurema, gira mutayiji yingira mu magezo.»
Yesu agwatwa
(Mataayo 26.47-56; Mariko 14.43-50; Yohana 18.3-11)
47 Iri Yesu akaba akiri mu deta kwokwo, anayijirwa naꞌbandu bingi. Bâli rongwirwi na Yuda, kundu âli riiri muguma wa mu bigirizibwa baage ikumi na babiri. Yuda anayegeera Yesu, gira amúnyunyugute.
48 Yesu anamúbuuza: «E Yuda, ka ugweti ugatanga Umwana woꞌMundu mu bagoma ku njira yoꞌkumúnyunyuguta?» 49 Yabo bigirizibwa ba Yesu, mbu babonage íbikola bigakoleka, banamúbuuza: «E Nahamwitu, ka tubashooshe-shooshe neꞌngooti?»
50 Lyeryo, muguma wabo anayami gibaajika umukozi woꞌmukulu waꞌbagingi, yanamútola ukutwiri kweꞌlulyo. 51 Yesu anadeta: «Lekagi kwokwo!» Uyo mukozi, Yesu anahuma ku kutwiri kwage, anamúkiza.
52 Ikyanya abandu bakayiji gwata Yesu, banamútwala imwaꞌbakulu baꞌbagingi, naꞌbakulu baꞌbalaazi beꞌnyumba ya Rurema, kuguma naꞌbashaaja baꞌBayahudi.
Yesu anababuuza, ti: «Kituma kiki mwanyijira neꞌngooti naꞌmahiri nga kwo muli mu gendi birigisha umunyazi! 53 Ngiisi lusiku tushuba mu shiibanwa mu nyumba ya Rurema, mutanangwata! Halikago buno, kikola kihe kiinyu. Neꞌmikolezi yeꞌkihulu, yo ikoli twaziri.»
54 Yabo bandu, banayami gugumira Yesu, banamútwala halinde mu nyumba yoꞌmukulu waꞌbagingi. Peturu anabakulikira luto-luto.
Peturu ayiyogookola Yesu
(Mataayo 26.57-58; Mariko 14.53-54, 66-72; Yohana 18.12-18, 25-27)
55 Abandu banatwana umuliro mu lubuga lweꞌnyumba, banabwatala. Peturu naye, anayiji bwatala ha butambi lyabo. 56 Na hiꞌgulu lyoꞌlukeera lwoꞌmuliro, kyanatuma umukozi muguma munyere agamúbona, anamúyitegeereza, anadeta: «Uyu mundu, naye ashuba kuguma na Yesu!» 57 Haliko, Peturu analahira: «E mukazi, ndamúyiji!»
58 Ha nyuma hiniini, ugundi mundu anabona Peturu, anamúbwira: «Na naawe, si ulyagagi muguma wabo!» Haliko, anamúshuvya: «E mushosi, twira haashi, ndali niehe!»
59 Iri hakalenga nga kihe kiguma, ugundi mundu anamúkekereza, ti: «Ku kasiisa uyu mundu, bashubanwa. Si ali Mugalilaaya!»
60 Haliko, Peturu anashuvya: «E mushosi, yibyo byo ugweti ugaadeta, ndabiyiji.» Iri akaba akiri mu deta kwokwo, lyeryo ngana uluhazi lwanabika. 61 Nahano anakebaanuka, anatungira Peturu. Peturu anayami kengeera galya magambo go Nahano âli mali gwanwa amúbwira: «Zeene, uluhazi lútazi bika, ugaaba keera wanyiyogookola ubugira kashatu.»
62 Haaho, Peturu anayami hulukira imbuga, anatondeera ukubululuka.
Yesu ashekerezibwa
(Mataayo 26.67-68; Mariko 14.65)
63 Abashosi ábâli kizi langa Yesu, banakizi múshekeereza, iri banamúhimbula. 64 Banamúbwikira amasu, iri banamúbwira: «Utangage ubuleevi! Aaho! Nyandi, úwakushulika?» 65 Banayushuula naꞌgandi magambo mingi goꞌkumútukiiriza.
Yesu alegwa imbere lyaꞌbakulu
(Mataayo 26.59-66; Mariko 14.55-64; Yohana 18.19-24)
66 Iri bukatejuukana, abashaaja baꞌBayahudi banagira inaama, bali kuguma naꞌbakulu baꞌbagingi, naꞌbigiriza beꞌmaaja. Neꞌri bakaba keera balegeereza Yesu, 67 banamúbuuza: «Iri wangaba we yolya Masiya, utubwirage!»
Yesu anashuvya: «Kundu nangamùbwira, mutangayemeera. 68 Na kundu nangamùbuuza igambo, mutanganjuvya. 69 Haliko, ukulyokera buno, Umwana woꞌMundu, agaaba abwatiiri uluhande lweꞌlulyo 22.69 Ukubiikwa uluhande lweꞌlulyo, kuli kuhaabwa ubushobozi noꞌlushaagwa. lwa Rurema woꞌbushobozi bwoshi!»
70 Yabo booshi, banashubi múbuuza: «Ka kwokwo, ulyagagi Mwana wa Rurema?» Anabashuvya: «Si mwenyene keera mwadeta kwo ndi ye!»
71 Balya bakulu banayami yamuluka, ti: «Tundi tumasi tuki two twangaki looza? Si yiri igambo, keera twaliyiyuvwirwa ku kanwa kaage yenyene!»

*22:37 22.37 Hisaaya 53.12.

22:69 22.69 Ukubiikwa uluhande lweꞌlulyo, kuli kuhaabwa ubushobozi noꞌlushaagwa.