12
Umugani gwaꞌbahiizi babi
(Mataayo 21.33-46; Luka 20.9-19)
1 Yesu anatondeera ukudeta na yabo bandu ku njira yeꞌmigani, anababwira kwokuno: «Hâli riiri umundu muguma úkabyala indalo yage mweꞌmizabibu. Uyo mundu, anagizungulusa ikyogo, anagihumba mweꞌkishimo kyoꞌkukizi kandira mwo, anagiyubaka na mweꞌkitunda kyaꞌbalaazi íkishuumiri. Ha nyuma, anagitiiza abahiizi, anabalamira i mahanga.
2 «Isiku zoꞌkuyimbula, iri zikahikaga, uyo mwene indalo anatuma umukozi imunda abahiizi, gira agendi bahuuna ugwage mutuli. 3 Haliko, yabo bahiizi banamúgwata, banamúlimbagula, banamúgalula maboko mamaata.
4 «Uyo mwene indalo anashubi batumira ugundi mukozi. Uyo gundi naye, banamúbeza uluguma mwiꞌtwe. Banamúgira buligo bweneene.
5 «Ha nyuma, anashubi batumira ugundi. Uyo yehe, banayami múyita. Anagenderera ukukizi batumira abakozi bingi. Baguma baabo, banabalimbagula. Naꞌbandi, banabayita.
6 «Iri hakatama, anaba âli koli sigiriini mugala wage naaho, anâli múkuuziri bweneene! Kwokwo, anamútuma, iri anadeta: “Uyu mugala wani, yeki bagamúsimbaha!”
7 «Halikago, balya bahiizi mbu balangiize ulya mwana, banahwehwetezania: “Si uliira, ye gahyana ibindu bya yishe. Aahago! Mugire tumúyite, gira tukabe twe tugabisigala mwo!” 8 Ulya mwana, banamúfyedekania, banamúyita, banavugumula ikirunda inyuma lyeꞌndalo!
9 «Aahago! Balya bahiizi, kuti kwoꞌyo mwene indalo agabagira? Si agayami bayita. Neꞌyo ndalo, anagiheereze abandi.
10 «Ka mutazindi soma mu Mandiko Meeru áhayandisirwi kwokuno:
“Ibuye lyaꞌbuubasi bakalahira,
lyeryo, lyo ligweti ligakania akagongo koꞌlutaliro!
11 Nahano ye kagira kwokwo,
kunali kwaꞌkahebuuza imwitu.*12.10-11 Zaburi 118.22-23. ”»
12 Gulya mugani, ikyanya Yesu akagutwira yabo bakulu, banayami menya kwo agutwa hiꞌgulu lyabo. Kyanatuma bagalooza ubulyo bwoꞌkuyami múgwata. Haliko, bâli yobohiri, bwo yabo bandu bâli bingi, banatee músiga, banayigendera.
Ikibuuzo hiꞌgulu lyoꞌkurambulira imwa Kahisaari
(Mataayo 22.15-22; Luka 20.20-26)
13 Abakulu baꞌBayahudi, banatumira Yesu baguma ba mu Bafarisaayo, naꞌba mwiꞌbanga lya Heroode, gira bamúgwakize ku magambo gaage. 14 Banayiji múbuuza: «E Mwigiriza, tuyiji kwo uli mundu woꞌkuli, na kwo uli mu yigiriza ibya Rurema mu kati koꞌkuli. Ndaanaye mundu ye uyobohiri, utanagweti ugakangwa noꞌbukulu bwaꞌbandu. Aahago! Ka tukwiriiri tukizi rambulira imwa Kahisaari, kandi iri nanga? 15 Yugwo murambu, ka tukwiriiri tukizi gutanga?»
Balya Bayahudi, Yesu anayami menya ubulyalya bwabo. Kyanatuma agabashuvya: «Kituma kiki mugweti mugandenga mwo? Ndeeteri ulufwaranga lweꞌdinaari, ndulole.» 16 Neꞌri bakamúleetera lwo, anababuuza: «Iyi njusho íri kwo, na yiri iziina, biri bya nyandi?» Nabo, ti: «Biri byeꞌmwa Kahisaari.»
17 Yesu naye, ti: «Aahago! Mukizi heereza Kahisaari ibyeꞌmwage. Na Rurema naye, mukizi múheereza ibyeꞌmwage!» Balya bakulu, iri bakayuvwa ngiisi kwo Yesu abashuvya, banasoomerwa ngana!
Ikibuuzo hiꞌgulu lyoꞌbuzuule
(Mataayo 22.23-33; Luka 20.27-40)
18 Abasadukaayo baguma banayijira Yesu. (Bo bâli kizi lahira kwo abafwiri batagazuuka.) Banamúbwira: 19 «E Mwigiriza, Musa akasiga atuyandikira ulubaaja, kweꞌri umundu angafwa, anasige umukazi átamúbuta kwo, bikwiriiri mulumuna wage amúhyane, gira abutire mukulu wage abaana.
20 «Aahago! Hâli riiri batabana balinda ábabutanwa. Ifula yanayanga umukazi. Haliko, yanafwa, ítamúbuta kwo. 21 Mulumuna wage úgamúlonda, anamúhyana. Naye anafwa, buzira kumúbuta kwo. Ha nyuma, uwa kashatu naye anamúhyana. Byanashubi ba kwokwo-kwokwo, 22 halinde ku wa kalinda. Yabo batabana kwo bâli riiri balinda, booshi bakamúhyana, haliko ndaaye úkamúbuta kwo.
«Neꞌri hakazinda, uyo mukazi naye anafwa. 23 Aahago! Ku lusiku lwaꞌbandu bâye zuuke kwo, ulya mukazi agaaba muka nyandi? Si balya bashosi kwo bâli riiri balinda, booshi bakamúyanga!»
24 Yesu anabashuvya: «Si mudorongiiri bweneene! Mutayiji íbiri biyandike mu Mandiko Meeru, mutanayiji ngiisi kwoꞌbushobozi bwa Rurema buli. 25 Abafwiri, ikyanya bagazuuka, batagaki yanga kandi iri kuyangwa. Si bagaaba bakola nga baganda ba mwiꞌgulu!
26 «Kiri na Musa akamenyeesa kwaꞌbafwiri bagazuuka. Mukuba, ikyanya akayandika hiꞌgulu lya kirya kishungu-shungu, anayandika kwo Rurema akamúbwira kwokuno: “Nie Rurema wa Hiburahimu, na wa Hisake, na wa Yakobo.†12.26 Kulyoka 3.6. ” 27 Kwokwo, Rurema atalyagagi Rurema waꞌbafwiri. Si ali Rurema waꞌbagumaana! Ku yukwo, muhubiri bweneene!»
Ulubaaja úlukuliiri izaabo
(Mataayo 22.34-40; Luka 10.25-28)
28 Ikyanya Yesu âli gweti agaganuula na yabo bandu, umwigiriza muguma weꞌmaaja, anayuvwa kwo abashuvya bwija. Kyanatuma agamúbuuza: «Aaho! Mu maaja zooshi, luhi ulwa mbere?»
29 Yesu anamúshuvya: «Ulwa mbere, lwo lwolu: “E Bahisiraheeri! Muyuvwagwe! Nahano, Rurema witu ali muguma naaho, ndaanaye gundi. 30 Kwokwo, ukizi múkunda ku mutima gwawe gwoshi, na ku nzaliro zaawe zooshi, na ku bwenge bwawe bwoshi, na ku misi yawe yoshi!‡12.29-30 Bukengeeze 6.4-5. ” 31 Noꞌlubaaja úlugalulonda, lwo lwolu: “Ukizi kunda noꞌmutuulani wawe, nga kwo uyikuuziri wenyene!” Yizi maaja zombi, ndaalwo lundi úluzikuliiri!§12.31 Balaawi 19.18. »
32 Uyo mwigiriza weꞌmaaja, anamúshuvya: «E mwigiriza, washuvya bwija! Wanadeta ukuli kwo hali Nahano, Rurema muguma naaho, na kwo ndaaye gundi, átali yehe. 33 Ee! Umundu akwiriiri akizi kunda Rurema ku mutima gwage gwoshi, na ku bwenge bwage bwoshi, na ku misi yage yoshi. Anakwiriiri akizi kunda noꞌmutuulani wage, nga kwo ayikuuziri yenyene. Umundu, iri angaba ali mu gira kwokwo, lyo ahimiri úwatanga amatuulo goꞌkusiriiza, naꞌgandi matuulo gooshi.»
34 Yesu, mbu ayuvwagwe ngiisi kwo amúshuvya ku bwitegeereze, anamúbwira: «Utali hala noꞌbwami bwa Rurema.» Ukulyokera ku kirya kyanya, ndaaye mundu úkashubi gira mbu abuuze Yesu ikibuuzo.
Yesu afindikira abandu ifindo
(Mataayo 22.41-46; Luka 20.41-44)
35 Ikyanya Yesu akaba akiri mu yigiriza abandu mu nyumba ya Rurema, anababuuza kwokuno: «Kutagi kwaꞌbigiriza beꞌmaaja bagweti bagaadeta kwoꞌlya Masiya ali Mwana wa mwami Dahudi? 36 Si Dahudi yenyene, mu kurongoorwa noꞌMutima Mweru, akadeta kwokuno:
“Nahano, akabwira Nahamwitu:
Ubwatalage uluhande lwani lweꞌlulyo,
halinde mbiike abagoma baawe mwiꞌdako lyaꞌmagulu gaawe.”
37 «Kwoku, Dahudi yenyene akadeta kwoꞌlya Masiya ye Nahamwabo. Aaho! Kutagi kwoꞌyo Masiya angaki lyoka mwiꞌkondo lyage?»
Yesu ayoboola abigiriza beꞌmaaja
(Mataayo 23.1-36; Luka 20.45-47)
Yabo bandu, bingi banakizi siima ukumúyuvwiriza. 38 Neꞌri akaba akiri mu bayigiriza, anababwira kwokuno: «Mukizi yilangaga naꞌbigiriza beꞌmaaja. Si basiimiri bweneene ukukizi genda bayambiiti amakanju goꞌkuyoleka-yoleka, banasiimiri ukukizi lamusibwa noꞌlushaagwa mu tuguliro. 39 Banagweti bagakizi yigangaaza ku bitumbi byeꞌmbere mu nyumba zeꞌmihumaanano, na ku siku ngulu.
40 «Kundu kwokwo, baabalya bigiriza beꞌmaaja bo bagweti baganyaga inyumba za banamufwiri! Na ha nyuma, banagendi huuna Rurema ulundatwika mu kuyiyeneneka imbere lyaꞌbandu. Abandu mwene yabo, bo Rurema agahaniiriza ingingwe!»
Ituulo lya namufwiri
(Luka 21.1-4)
41 Yaho mu nyumba ya Rurema, Yesu anabwatala ha butambi lyeꞌmbiikiro, anakizi lola ngiisi kwaꞌbandu bagweti bagalokeza mweꞌfwaranga. Abagale bingi, bâli gweti bagalokeza mweꞌfwaranga katundu.
42 Ha nyuma, hanayijaga namufwiri úkekeriiri. Uyo namufwiri, analokeza mwoꞌtungoro-ngoro tubiri tweꞌmiringa,*12.42 tungoro-ngoro tubiri tweꞌmiringa two twâli riiri neꞌkishingo kiniini ku fwaranga zooshi zeꞌyo munda. útwâli riiri neꞌkishingo kininiini bweneene!
43 Iri Yesu akabona kwokwo, anahamagala abigirizibwa baage, anababwira: «Namùbwira ukuli, kwoꞌyu namufwiri, kundu akekeriiri, haliko ye watanga ibindu bingi ukuhima yaba booshi. 44 Mukuba, boohe, amatuulo go batanga, gasaaguka ku kanyamwala keꞌbindu byabo. Haliko yehe, ayami kunangulira mwo byoshi íbyangamútabiiri mu bukeni bwage.»