1 Gawə ŋga limanyinə a ləgwa ka Sətəfanu, əŋki ci, “Gooŋga bii tii nii?” 2 Əŋki Sətəfanu, “Ndzəkəŋushi'inəki da dəsənəkya, fatəmə kaa nya ba koonə. Ma Əntaŋfə Əndə məghərəvənə, kə shigi ci ka dzədzəshi'inaamə Ibərahiima daga ci ma'ə anə hanyinə ŋga Misaputamiya, ci ma'ə madzəmə aa Haranə zəku'i. 7.2 22.1. 3 Əntaŋfə a ba ka ci: ‘Maɗəgi anə hanyinaaku, ha bwasee ka duuraaku, ha dzə aagyanə hanyiitə nii kya ɓaarii ka hə.’ 7.3 'Wat. 12.1; Ibər. 11.8-10. 4 Wata ca bwasee ka hanyinə ŋga Kalədiya, ca dzə ka ndzaanə də Haranə. Makə əŋki dii, Əntaŋfə a ŋgiratə tə ci, ca kira tə ci aanə hanyiinə ɗii unə anəkii əndzə'i. 7.4 'Wat. 11.31; 12.4. 5 Ma saa'yakii, pooshi Əntaŋfə vii ka Ibərahiima taa ha ŋga kapaa səɗəkii anə hanyinəkii kaa ca ndzaa ka naakii. Amma, taa ŋgahi pooshi uuzənə ŋga Ibərahiima saa'ita, patə da ha'ə kə bii Əntaŋfə ka ci: ka viinə nə ci ka ci hanyinəkii tii da slikərənaakii ŋga ba'akii. 7.5 'Wat. 12.7. 6 Əntaŋfə a tsakə banə ka ci: ‘Kadə nə manjeevənaaku a ndzaanə anə məshipətə hanyinə, təya ndzaa ka maviinə, ənjə a ciɓə də tii ŋga fəzə gya'ə ənfwaɗə.’ 7.6-7 'Wat. 15.13-14. 7 Əŋki ci əsə: ‘Kadə nii kya la gəŋwanə agyanə ənjitə nə manjeevənaaku a slənə ka tii. Daba'ə ha'ə, təya ma'yagi anə hanyinəkii, təya shi ka paslənə tə nyi ganə.’ 8 Wata Əntaŋfə a ɗa aləkawalə də *ryaminyanə ahadatii da Ibərahiima. Kə pwayi Ibərahiima tə Isiyaaku. Ca ryaminya tə ci ka tighəsənə ŋga uusəra. Isiyaaku a poo tə Yakubu, ca ryaminya tə ci. Ha'ə ɗii Yakubu əsə ka dzədzəshi'inaamə pu'u aji bəra'i. 7.8 'Wat. 17.9-14; 21.2-4; 25.26; 29.31–30.24; 35.16-18.

9 “Amma, ma dzədzəshi'inaamə, kə shirəhə tii ka əndə'i ndzəkəŋushi'inətii, waatoo Yusufu, təya ɗərəmagi də ci aanə hanyinə ŋga Misəra. Amma kə ndzaa Əntaŋfə kədəhə da ci, 7.9 'Wat. 37.11,28; 39.2,21. 10 ca ŋgiragi tə ci agi ŋgəra'waakii patə. Kə vii ci ka ci pwapoonə da hiima akəŋwacii *Fəriauna, ŋwaŋwə ŋga Misəra. Fəriauna a kavə tə ci ka gawə agyanə taa mi patə anə hanyinə ŋga Misəra da asii gakii. 7.10 'Wat. 41.37-44. 11 Ma saa'ikii, kə ɗii məza maɗəfənə anə hanyinə ŋga Misəra da Kana'ana patə. Kə ciɓee maɗəfənəkii ka ənji ka shaŋə. Ha'ə kə təkuree dzədzəshi'inaamə ka sə ŋga adənə. 7.11-12 'Wat. 41.54; 42.1-2,5. 12 Amma, makə fii Yakubu tə'i sə ŋga adənə anə hanyinə ŋga Misəra, ca sləkee ka manjeevənaakii aadəvə, dzənə ŋga təkəŋwanə. 13 Makə ənyi tii aa Misəra ŋga bəra'inə, ma saa'ikii, kə ɓaarii Yusufu naakii nə ka ndzəkəŋushi'inəkii. Də ha'ə əsə shii Fəriauna tə ndzəkəŋushi'inə ŋga Yusufu. 7.13 'Wat. 45.1,3,16. 14 Wata Yusufu a sləkee ka 'wanə tə dii, waatoo Yakubu da i yaakii patə, ənji məɗəfə pu'unə aji tufə nə tii. 7.14-15 'Wat. 45.9-10,18; 46.6-7,27. 15 Yakubu a maɗə, ca palə aa Misəra. Davə əntəgi ci da hara dzədzəshi'inaamə. 16 Makə məətəgi tii, ənjə a kira tə tii aa Sikamə. Davə ŋgəɗəgi ənji tə tii a gu'əndə ŋga Ibərahiima ətə shi ca ɗərəgi acii manjeevənə ŋga Hamoorə də Sikamə. 7.16 'Wat. 23.3-16; 49.29-30; 50.13; Jasə. 24.32; Ibər. 11.9,13.

17 “Makə uugi saa'i ɗanə kədəhə, waatoo saa'itə shi Əntaŋfə a bii ka Ibərahiima oo'i, ka ɗanə nə ci ka ci sətə bii ci, kə cakə ənji gaamə ɗanə laŋə də Misəra. 7.17-18 Shig. 1.7-8. 18 Ha'ə kə ŋgirə əndə'i kura ŋwaŋwə aa dəgəla. Ma kura ŋwaŋutsa, paa ci sha fii habara ŋga Yusufu. 19 Kə fyaraanə ci ka dzədzəshi'inaamə, kə ciɓə ci də tii ka shaŋə. Ha'ə kə bii ci ka tii, tyasə a vugədəgi tii manjeevənatii acii ga təya girə əpinə. 7.19 Shig. 1.10-22. 20 Saa'ikii pwayi ənji tə Muusa. Ma Muusa, kə ndzaa ci ka dagwa uuzənə akəŋwacii Əntaŋfə. Kə girə ənji tə ci ŋga ləgiɗə makkə asii ga dii. 7.20-21 Shig. 2.2-10; Ibər. 11.23. 21 Makə nee tii, pooshi bahə kapaanə tə ci asii ma'ə, təya ŋgərə tə ci, təya kapaanə a babara. Wata uuzənə ŋga Fəriauna minəkii a ŋgərə tə ci, kya gərətə makə uuzənatə ŋga səkətə. 22 Kə dzəgunətə ənji tə ci də shiinə ŋga Misəra patə. Ha'ə kə ndzaa ci ka ŋgurə waɓənə da slənə patə.

23 “Makə mbu'i Muusa fəzə ənfwaɗə pu'unə, kə shi a ədzəməkii nə dzənə ka tsaamətənə tə ndzəkəŋushi'inəkii ənji *Isərayiila. 7.23-29 Shig. 2.11-15; Ibər. 11.24-27. 24 Makə gi ci, wata ca lapaa tə əndə'i əndə Misəra ka ciɓənə də əndə Isərayiila, wata ca kəsətə tə əndə Misərata, ca dəgəgi tə ci rəŋənə. Də ha'ə ki'i Muusa ka əndə Isərayiilatə naakii. 25 Kə hiimii Muusa ka shiinə nə ənji Isərayiila oo'i, daciikii nə Əntaŋfə a luupaa tə tii. Amma, maneemə tii anəkii taa gi'u. 26 Pukətə hakii əsə, ca lapaa tə ənji Isərayiila bəra'i ka panə. Ca alə haɗatənə də tii, ca ba ka tii oo'i: ‘Ya una, ndzəkəŋushi'inə nuunə. Mi saŋə cuuna pa?’ 27 Ma əndətə ali haliminə ŋga ndzəkəŋuci, kə dzagi ci tə Muusa ataŋgala, ca ba: ‘Wu saŋə kapaa tə hə ka gawə da mala gəŋwanə ahadeena? 28 Ŋga'ə ka hə nə ɓələ tə nyi makə ətə ɓələgi hə tə əndə Misəratə ŋga mbəɗə kwa?’ 29 Makə fii Muusa ha'ə, ca huyipaa saakii aanə hanyinə ŋga Madiyanə, ca ndzaa davə. Davə pwayi ci manjeevənə uuji ŋguyirənə bəra'i. 7.29 Shig. 2.15,21-22; 18.3-4.

30 “Ma daba'ə fəzə ənfwaɗə pu'unə, kə jigagi malaa'ika ka Muusa agi bilinə, ci ataŋgala giŋwə ŋga Siina. Kə jigagi ci də gana ŋga gunə dagi ba. 7.30-34 Shig. 3.1-10. 31 Makə nee Muusa, kə ɗii ka ci ka sə ŋga hurəshishinə, ca əntsahə aaɓii guutə ca ətsa kaa ca tsaamətə ŋga'ə. Wata ma ca fa, uura ŋga Slandanə a waɓə də ci, 32 uu'i ci: ‘Nyi nə Əntaŋfə ətə ci dzədzəshi'inəku a paslə tə ci, waatoo Əntaŋfə ŋga Ibərahiima, da ŋga Isiyaaku, da ŋga Yakubu.’ Makə fii Muusa ha'ə, wata shishinəkii a udzə. Ca ŋgwaləgi dəŋwa'ə ka tsaamənə. 33 Wata Əntaŋfə a ba ka ci: ‘Dəəɗəgi ɓiɓinaaku, acii ma hatsə kəŋaanə hə davə, malaaɓa ha. 34 Neenə nee nyi ka ciɓənə ŋga ənjaaki də Misəra. Kə fii nyi ŋgi'inatii, kə jimagərə nyi kaa nya luupaa tə tii. Shiwa kaa nya sləkee ka hə aa Misəra.’

35 “Ma Muusa, kə kaaree ənji Isərayiila ka ci, təya ba ka ci: ‘Wu saŋə kavə tə hə ka gawə da mala gəŋwanə ahadeena?’ Amma tə ci sləkee Əntaŋfə kaa ca ndzaa ka gawə da maluwatii əsə dagi tsakənə ŋga malaa'ikatə jigagi ka ci dagi ba. 7.35 Shig. 2.14; 3.2. 36 Ci əsə fə'yagi tə tii də Misəra, ca ta ka tii kəŋwanə, ca ɗa uushi'inə ŋga hurəshishinə də Misəra, da a gəərə ətə ɗii ləməkii Madizə Gəəra. Kə ɗii ci ha'ə agi bilinə ŋga fəzə ənfwaɗə pu'unə əsə. *7.36 Shig. 7.3; 14.21-29; da purəŋanə 16.1-17; Ɓaan. 14.33; 20.1-11. 37 Ci nə Muusatə bii ka ənji Isərayiila oo'i: ‘Ka taginə nə Əntaŋfə koonə anabi makə naaki agi ndzəkəŋushi'inuunə.’ 7.37 3.22-23. 38 Ci nə əndə agi ənjitə dzatə də nə agi bilinə, waatoo dzədzəshi'inaamə ənji Isərayiila. Kə ndzaa ci da malaa'ikatə waɓi ka ci agyanə giŋwə ŋga Siina. Ci əsə liwa waɓənə ŋga əpinə acii Əntaŋfə ka kiranə kaamə. 7.38 Shig. 19.1–20.17; Slənə 7.53; Gal. 3.19.

39 “Amma kə naanagi dzədzəshi'inaamə ka fanə tə Muusa. Təya kaaree ka ci. Mooɗəfətii a ənə ka ənənə aa Misəra əsə. 7.39 Ɓaan. 14.3. 40 Əŋki tii ka *Haruna: ‘Ɗawə kaamə uuləmə kaa ca ta kaamə kəŋwanə. Acii ma Muusanə ŋgiragi taamə də Misəra, mashiimaamə sətə ɗii tə ci.’ 7.40-41 Shig. 32.1-8. 41 Təya ɗatə uuləmə ka saa'ita, ətə ca pusha tə uundzə la. Təya paslə tə ci də laala uura ŋga uushi'inə, təya ɗa mooɗasəkə ŋga sətə ɗatə tii də ciinətii. 42 Amma kə zhi'igi Əntaŋfə ka tii də ba'a, ca bwasee ka tii kaa təya paslə tikisanyinə. Wiinə sətə naahətə anabiinə agyanətii: †7.42-43 Am. 5.25-27; Malookə: Leew. 18.11.

54 Makə fii *mətərəkinə ŋga Yahudiinə tə waɓəətə ɗaaɗii Sətəfanu ka tii, kə ɓəzəgi səkətii ka shaŋə. Əbwyanə tə tii asəkətii nə maɓətəsəkəkii. 7.54 Jab. 37.12; 112.10. 55 Amma, ma Sətəfanu, manakii nə ci də Malaaɓa Ma'yanə. Ca tsaamə aadəgyə. Wata ca nee ka məghərəvənə ŋga Əntaŋfə, ca nee ka Yeesu kəŋə da ciizəma Əntaŋfə əsə. 7.55-56 Mat. 26.64; Slənə 2.33. 56 Ca ba, “Kə nee nyi ka səkəntaŋfə mawunəkii, nya nee ka Uuzənə ŋga əndə kəŋə da ciizəma Əntaŋfə.” 7.56 10.11; Luka 3.21; Yooh. 1.51. 57 Makə uugi mbeenə ka tii nə sə'wa maɓətəsəkəkii, wata təya kaala vurənə, təya njiikəgi liminətii, təya dzaanə ka ci də nə patə, 58 təya ələgi tə ci aa ba'a vəranə kaa təya kaala tə ci də faariinə. Seedawanyiinə əsə, təya səəɗəgi kəjeerənatii, təya pukəpaa aɓii əndə'i uundzə dagwa ətə ɗii ləməkii Sawulə. 7.58 22.20. 59 Ma təya kaala tə Sətəfanu də faariinə, ca dzə də ɗa də'wa, “'Ya'ə Slandanəki Yeesu, luuwə ma'yanaaki.” 7.59 Jab. 31.6; Luka 23.46. 60 Wata ca gərə'waanə, ca ŋgəree ka uurakii ka waɓənə, əŋki ci: “'Ya'ə Slandana, tifyagi ka tii 'waslyakəətsatii.” Makə uugi ci baginə ha'ə, wata ca əntəgi. 7.60 Luka 23.34.