13
Sləkeenə ŋga Malaaɓa Ma'yanə ka i Barənaba da Sawulə
Ma asəkə Ikəliisiya ŋga Antakiya, tə'i hara *anabiinə da ənji dzəgunənə, waatoo i Barənaba da Simiyoonə ətə ci ənjə a 'wa əndə dəŋwa da i Lukiyusə əndə Sirina da Manahina ətə girəshi tii da ŋwaŋwə *Hirudusə. Ahadatii nə Sawulə əsə. 13.1 11.27. Ma ka əndə'i uusəra, təya gərə'u ka Slandanə da ɗa suumaya. Əŋki Malaaɓa Ma'yanə ka tii, “Fə'yagimə ka nyi tə i Barənaba tii da Sawulə kaa təya slənə slənətə 'wii nyi tə tii.” 13.2 9.15; 10.19; 22.19; Gal. 1.15-16. Daba'ə suumaya da ɗa də'wa, təya kavə ciinətii aanətii, təya kapaa tə tii. 13.3 6.6.
Waazanə ŋga masləkee ənji anə hanyinə ŋga Kipərusə
Makə sləkee Malaaɓa Ma'yanə ka i Barənaba da Sawulə, təya palə aa Səluukiya, təya dzə ka dəmə kumbawalə davə ŋga dzəginə aanə hanyinə ŋga Kipərusə ətə ahada ma'inə. 13.4 10.19; 15.39. Mbu'unatii aanə hanyinəkii aasəkə vəranə ŋga Salamisa, təya ndzaŋə baaba waɓənə ŋga Əntaŋfə asəkə *kuvə də'wanyinə ŋga Yahudiinə. Kə gi Yoohana ka tsakənə tə tii əsə. 13.5 17.2.
Makə wiigi'itə tii hanyinə ŋga Kipərusə patə kura'ə aa Pafusa, təya lapaa əndə'i əndə hiila ətə ɗii ləməkii Barə-Yeesu. Majirakə ŋga anabi ŋga Yahudiinə nə ci. Guva ŋga ŋgwaməna Sirəgiya Bulusə nə ci əsə. Ma ŋgwaməna, əndə shiinə nə ci. Ca 'wa tə i Barənaba da Sawulə, ca alə fa waɓənə ŋga Əntaŋfə amatii. Amma, ma əndə hiilatsa, ətə ɗii ləməkii Ilimasə də uura Gərikə, kə ɗii ci ka tii mabizhinə, ha'ə kə mwayi ci zhi'wee ka ədzəmə ŋga ŋgwaməna acii ga ca nyi'u gooŋga. 13.8 2 Tim. 3.8. Amma, ma Sawulə, ətə ci ənjə a 'wa tə ci Bulusə əsə, da i Malaaɓa Ma'yanə nə ci, ca tsaamə tə əndə hiilatsa, 10 əŋki ci, “Ma hə, əndə ŋga *Seetanə nə hə, səsəŋwə ŋga gooŋga. See sətə ɗii bwayakii nəndə a ədzəməku. Pukyanə ŋga uusərə patə, ha'ə nə hə ka zhi'wee ka gooŋga ŋga Əntaŋfə ka jirakənə. 11 Acii ha'ə ka dzalənə nə Slandanə tə hə, ha uurəfəgi, pa ha nee ka uusərə ma'ə kwakwatə.” Pii wata təkunə cii kəya nee ma'ə, ca raramə, ənjə a kəsə tə ci ka ciinə, acii paa ci ka nee ka ha ma'ə. 13.11 9.8; 22.11. 12 Makə nee ŋgwaməna ka sətə slənyi, kə vii ci gooŋga ka Slandana, acii kə ɗii ka ci ka sə ŋga hurəshishinə nə dzəgunənə agyanəkii.
Bulusə da Barənaba də Antakiya anə hanyinə ŋga Pisidiya
13 Ma daba'əkii, wata Bulusə da ənji nə'ushinaakii a dəmə kumbawalə də Pafusa, təya palə aa Pirəga anə hanyinə ŋga Paməfiliya. Ma Yoohana, kə bwasee ci ka tii davə, ca ənə aa Urusaliima. 13.13 13.5; 15.38. 14 Amma, ma təya, təya paləgi tə Pirəga, təya palə aa Antakiya ətə anə hanyinə ŋga Pisidiya. Də asavee əsə, təya dəməgərə aasəkə *kuvə də'wa, təya ndzaanə da ənja, 13.14 17.2. 15 ənjə a jaŋga bariya ŋga Muusa da ləkaləkatə ŋga anabiinə. Wata gayinə ŋga kuva a sləkee ka banə ka tii oo'i, “Ndzəkəŋushi'ina, usamə da shinə. Mbu'u tə'i waɓənə ətə ca tsakə tə ənji a moonə.” 13.15 15.21.
16 Bulusə a maɗətə, ca maɗee ka ciinəkii ka ənja, ca ba, “Unə ənji *Isərayiila da hara ənji gərə'unə ka Əntaŋfə, fatəmə! 17 Ma Əntaŋfə ənə caama nə'u, amə ənji Isərayiila, ci ta'i tə dzədzəshi'inaamə, ca siitə tə tii saa'i tii anə hanyinə ŋga Misəra. Də maɗuunə baawəɗa əsə ŋgiragi ci tə tii də Misəra. 13.17 Shig. 1.7; Dzək. 5.15. 18 Kə sə'wii ci tə tii ha'ə fəzə ənfwaɗə pu'unə agi bilinə əsə. 13.18 Shig. 16.35; Ɓaan. 14.33-34; Dzək. 29.4. 19 Ca zamagi də slikərənə məɗəfə anə hanyinə ŋga Kana'ana, ca vii ka tii hanyinəkii ŋga zəmə ya. 13.19 Dzək. 7.1; Jasə. 14.1. 20 Ma ətsə patə, agi fəzə gya'ə ənfwaɗə da tufə pu'unə. Daba'a ha'ə ca ɗəkəvə ka tii gayinə ahadatii ha'ə mbu'ya ka zamana ŋga anabi Samuyila. 13.20 M.Gəŋw. 2.16; 1 Sam. 3.20. 21 Agi zamanaakii kədii tii kaa ənjə a ɗəkə ka tii ŋwaŋwa. Wata Əntaŋfə a ɗəkəvə ka tii tə Sawulə uuzənə ŋga Kisə, agi duurə ŋga Beejaminə. Ca ɗa ka tii ŋwaŋuunə ŋga fəzə ənfwaɗə pu'unə. 13.21 1 Sam. 8.5,19; 10.21; 11.15. 22 Makə ŋgərəgi Əntaŋfə tə Sawulə, ca ɗəkəvə ka tii tə *Dawuda ka ŋwaŋuunə. Wiinə sətə waɓi Əntaŋfə anəkii, əŋki ci: 13.22 1 Sam. 16.12; 13.14.
‘Kə upaa nyi tə Dawuda uuzənə ŋga Jasii,
Ci nə əndətə cii kya uuɗə,
Ci əsə na slənətə ka nyi sətə cii kya uuɗə patə.’
23 “Agi slikərənə ŋga əndətsə kira Əntaŋfə ka ənji *Isərayiila Maluwa, waatoo Yeesu makə sətə ɗii ci aləkawalə ŋga ɗanə. 13.23 Isaa. 11.1; Rooma 1.3; Səniinə 5.5. 24 Daga Yeesu ma'ə mashimə, kə waazii Yoohana ka ənji Isərayiila patə kaa təya zhi'wagi, təya bwasee ka 'waslyakəənatii, təya luu yiɓə bapətisəma. 13.24 Luka 3.3. 25 Ma Yoohana kədəhə ka uudəpaa slənaakii, kə ləguyi ci ama ənja: ‘Makə wu saŋə cuuna nəhə tə nya? Əntaa nyi nə əndətə cuuna gəra. Ma əndətə cuuna gəra, ma'ə ci ka shinə. Mambu'umə nyi bahə nya dəəɗəgi ka ci ɓiɓinaakii.’ 13.25 Luka 3.15-16.
26 “Ndzəkəŋushi'inə, jijinyinə ŋga Ibərahiima da hara ənji gərə'unə ka Əntaŋfə ahadoonə, kaamə sləkee Əntaŋfə Ŋunyi Habara ŋga luupaanə. 27 Wiinə, ma ənjitə də Urusaliima da gayinatii, pooshi tii kavə nətii ka shiinə tə Yeesu. Ha'ə əsə mafatəmə tii waɓənə ŋga anabinyinə ətə ci ənjə a jaŋga ka tii taa ŋgutə uusərə ŋga əpisəkə patə. Amma, makə lagi tii ka Yeesu gəŋwanə, kə ɗii ka gooŋga nə waɓənə ŋga anabinyinə. 13.27 3.17. 28 Taa ŋgahi ma'upaamə tii tə ci da 'waslyakəənə bahə ɓələnə tə ci, amma kə kədii tii acii *Pilaatu ka ɓələginə tə ci. 13.28 Luka 23.4,14-15,21-23. 29 Makə uudəpaa tii ɗanə ka ci makə sətə shi ənjə a nyaahə agyanəkii patə, ənjə a jimagərə də ci ashi ənfwa, təya ŋgəɗəgi tə ci. 13.29 Luka 23.50-56. 30 Amma kə maɗee Əntaŋfə ka ci agi maməətə ənja. 13.30 3.15. 31 Kə baa ci ɓəzəkii ka ɓaarii naakii nə ka ənjitə shi tii da ci daga də Galili aa Urusaliima. Ma əndzə'i, tii nə seedawanyinaakii ka ənji Isərayiila. 13.31 1.3,8.
32 “Ma inə əsa, kə kireenə koonə ŋunyi waɓənə ətə ɗii Əntaŋfə aləkawaləkii ka dzədzəshi'inaamə. 13.32-33 Jab. 2.7; Rooma 1.3-4. 33 Kə mbu'utə ci kaamə jijinatii də aləkawaləkii əsə. Kə mbu'utəgi ci də maɗeenə ka Yeesu makə sətə nyaahə ənji asəkə Jabuura ŋga bəra'inə oo'i,
‘Ma hə, uuzənaaki nə hə,
daga ənshinə kə ndzaa nyi ka Duu.’
34 Kə waɓi Əntaŋfə agyanə maɗeenə ka ci agi maməətə ənji oo'i, paa ci ka ənənə ka əntənə ma'ə, ca ɓəslə. Wiinə sətə bii ci: 13.34 Isaa. 55.3.
‘Ka viinə nə nyi koonə ndilə ndilə tə malaaɓa barəkaanə
makə ətə vii nyi ka Dawuda.’
35 Aciikii tə'i manaahəkii əsə asəkə əndə'i Jabuura oo'i, 13.35 Jab. 16.10.
‘Paa hə ka bwasee ka shishinə ŋga əndə slənaaku kaa ca ɓəsləgi.’ ”
36 Bulusə a dzə aakəŋwa də banə, əŋki ci, “Ma Dawuda, kə slənyi ci agi zamanaakii makə sətə mwayi Əntaŋfə. Ma daba'əkii, ca əntəgi, ənjə a kagərə tə ci agyanə dzədzəshi'inəkii, ca ɓəsləgi. 13.36 2.29. 37 Amma, ma əndətə maɗee Əntaŋfə ka ci agi maməətə ənja, maɓəsləmə ci.
38 “Acii ha'ə, ndzəkəŋushi'inə, see a shii unə oo'i, dacii Yeesu ciina waaza koonə agyanə tifyaginə ŋga 'waslyakəənə. Acii ma bariya ŋga Muusa, paa ci da ŋgeerənə ŋga luupaanə tuunə acii 'waslyakəənə. 13.38 10.43; 15.10. 39 Amma taa wu patə vii ka Yeesu gooŋga, daciikii upaanəkii luupaanə. 13.39 Rooma 4.25; 6.7; 10.4. 40 Ma ɗii əna, nəhəmə noonə nə acii ga sətə bii anabinyinə a kulyaanə koonə ətə bii tii:
41 ‘Tsaaməmə, unənə ca ushapaa sətə bii Əntaŋfə, 13.41 Hab. 1.5.
haŋkala goonə a gwazəgi, una zagi.
Acii kadə nii kya slənə əndə'i slənə agi zamana goonə
ətə pooshi unə na luuvə taa kə bii ənji koonə.’ ”
42 Ma i Bulusə da Barənaba a gimagi asəkə kuvə də'wa, ənjə a kədii tə tii kaa təya ənə ka batə ka tii waɓəətsə ka əndə'i uusərə ŋga əpisəkətə ca shi. 43 Makə təəkəgi ənji a kuvə də'wa, ənji laŋə nyi'u tə tii, Yahudiinə da ənjitə gimə aagi diinə ŋga Yahudiinə patə. I Bulusə da Barənaba a waɓə ka tii kaa təya ndzaa də ŋgeerənə agi ŋga'əətə ɗii Əntaŋfə ka tii. 13.43 11.23.
44 Zhi'wanə ŋga uusərə ŋga əpisəkə ɗii dzawə, wata ənjə a ənslyagi pəɓə asəkə vəranə aasəkə kuvə də'wa ka fa waɓənə ŋga Əntaŋfə. 13.44 17.2. 45 Makə nee hara Yahudiinə kə dzii ənji də nə laŋə, kə shirəhə tii ka i Bulusə, təya ɗa ka ci mabizhinə, təya dzə da dzaananə tə ci. 46 Amma, ma i Bulusə da Barənaba, kə waɓi tii ka tii yadə ŋgwalənə, təya ba, “Kə ndzaa tyasə, a takəŋwa ənji ba koonə waɓənə ŋga Əntaŋfə taabu'u ka hara slikərənə. Amma, makə kə kaaree unə, una ɓaarii oo'i, madəɓeemə koonə nə upaa əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə, yoo, a zhi'ugiinə səgeenə aaɓii hara slikərənə. 13.46 3.26; 18.6. 47 Acii ha'ə bii Slandanə keenə, əŋki ci, 13.47 Isaa. 49.6.
‘Kə kapaa nyi tə hə kaa ha ndzaa
ka ɓərənə ŋga hara slikərənə,
ha ndzaa ka rəgwa ŋga mbəɗənə
ha'ə mbu'unəkii ka muudinə ŋga duuniya patə əsə.’ ”
48 Makə fii ənjitə əntaa Yahudiinə ha'ə, kə ɗii tii mooɗasəka, təya ɗuunətə tə Slandanə putə ŋga waɓənəkii. Ma ənjitə ta'i Əntaŋfə tə tii ka upaa əpinə ŋga ca'ə ndəŋwə ndəŋwə, kə vii tii gooŋga. 13.48 11.18. 49 Kə təəkəgi waɓənə ŋga Slandanə taa dama patə anə hanyinəkii əsə. 13.49 2.41. 50 Amma Yahudiinə a tsəvutə tə matakəŋwanyinə ŋga vəranə da hara makinə ətə da məghərəvənə; ma makiita, ənji gərə'unə ka Əntaŋfə nə tii əsə. Təya maɗee ka waɓənə agyanə i Bulusə da Barənaba. Təya lakəənə tə tii anə hanyinatii. 51 Ma təya dzə də palənə satii, təya gwa'agi bərəbərə ŋga ɓiɓinatii agyanətii ka ɓaariinə ka tii oo'i, pooshi tii agi haalatii ma'ə. Wata təya palə aa Ikuniya. 13.51 18.6; Luka 9.5. 52 Ma ənji nə'unə ŋga Antakiya, kə ɗii tii mooɗasəkə ka shaŋə. Kə ndzaa tii da i Malaaɓa Ma'yanə asəkə ədzəmətii əsə.

13:1 13.1 11.27.

13:2 13.2 9.15; 10.19; 22.19; Gal. 1.15-16.

13:3 13.3 6.6.

13:4 13.4 10.19; 15.39.

13:5 13.5 17.2.

13:8 13.8 2 Tim. 3.8.

13:11 13.11 9.8; 22.11.

13:13 13.13 13.5; 15.38.

13:14 13.14 17.2.

13:15 13.15 15.21.

13:17 13.17 Shig. 1.7; Dzək. 5.15.

13:18 13.18 Shig. 16.35; Ɓaan. 14.33-34; Dzək. 29.4.

13:19 13.19 Dzək. 7.1; Jasə. 14.1.

13:20 13.20 M.Gəŋw. 2.16; 1 Sam. 3.20.

13:21 13.21 1 Sam. 8.5,19; 10.21; 11.15.

13:22 13.22 1 Sam. 16.12; 13.14.

13:23 13.23 Isaa. 11.1; Rooma 1.3; Səniinə 5.5.

13:24 13.24 Luka 3.3.

13:25 13.25 Luka 3.15-16.

13:27 13.27 3.17.

13:28 13.28 Luka 23.4,14-15,21-23.

13:29 13.29 Luka 23.50-56.

13:30 13.30 3.15.

13:31 13.31 1.3,8.

13:32 13.32-33 Jab. 2.7; Rooma 1.3-4.

13:34 13.34 Isaa. 55.3.

13:35 13.35 Jab. 16.10.

13:36 13.36 2.29.

13:38 13.38 10.43; 15.10.

13:39 13.39 Rooma 4.25; 6.7; 10.4.

13:41 13.41 Hab. 1.5.

13:43 13.43 11.23.

13:44 13.44 17.2.

13:46 13.46 3.26; 18.6.

13:47 13.47 Isaa. 49.6.

13:48 13.48 11.18.

13:49 13.49 2.41.

13:51 13.51 18.6; Luka 9.5.