17
Masləkee ənji də Teesaloonika
Kə gi tii dasəkə vəranyinə ŋga Amfipuli da Apulooniya, təya mbu'u aa Teesaloonika, hatə ɗii *kuvə də'wa ŋga Yahudiinə davə. 17.1-9 1 Tees. 2.1-2. Bulusə a dzə aa dəvə aa kumu, makə sətə sənaavə ci ka ɗanə taa da patə. Luuma makkə nə ci ka waɓənə da ənja, ca dzə də jaŋganə asəkə malaaɓa ləkaləkatə. 17.2 9.20; 13.5,14,44; 14.1; 16.13; 17.10,17; 18.5,26; 19.8-9; 28.17. Ca waɓə ka tii, ca ɓaarii ka tii tantanyinə ŋga sətə bii malaaɓa ləkaləkatə oo'i, ma *Aləmasiihu, see a sa ci ŋgəra'wa, ca əntə, ca maɗətə agi maməətə ənja. Ca ba əsə, “Yeesu ənə cii kya ba koonə, ci nə Aləmasiihu.” 17.3 3.18. Hara ənjə a luuvə, təya nə'ushi da i Bulusə da Silasə. Ha'ə əsə laŋə agi ənji Gərikə ətə ca gərə'u ka Əntaŋfə. Matakəŋwanyinə ŋga makinə laŋə ləɓətəgi də nə da tii əsə. 17.4 13.50; 16.14; 17.17.
Amma kə shirəhə Yahudiinə ka tii. Təya dzatə də badawiinə ŋga vəranə, təya jagi də ənji də kaala bwaya vurənə, təya dzə ka əɓigi yi ŋga Yasoonə, təya alə tə i Bulusə da Silasə davə kaa təya ŋgiragi tə tii ka ənja. *17.5 Yasoonə: Rooma 16.21. Amma paa tii lapaa tə tii. Wata təya kəsəənə tə Yasoonə da hara ənji nə'unə, təya kərə tə tii aakəŋwacii gayinə ŋga vəranə, təya maɗee ka uuratii, təya ba, “Ənjitə gwazətə nə ŋga ənji taa dama patə, watiinə kə shi aa hanə əsə. 17.6 16.20. Yasoonə a luu tə tii gakii asii. Wiinə patənatii kə kaanə tii səɗə ka bariya ŋga maɗuunə ŋwaŋwə ŋga ha də Rooma, təya ba: tə'i əndə'i ŋwaŋwə ətə ɗii ləməkii Yeesu.” 17.7 Luka 23.2; Yooh. 19.12. Makə fii gayinə da ənji ŋga vəranə tə waɓəətsa, haŋkalatii a maɗəgi patə. See də makə ki'i Yasoonə da hara ənji kwaɓa taabu'u kapaa gayinə tə tii.
Masləkee ənji də Biriya
10 Pii ndzəkəŋushi'inə a kəree ka i Bulusə da Silasə aa Biriya davəɗə. Makə mbu'i tii aa dəvə, təya dzə aa *kuvə də'wa ŋga Yahudiinə. 17.10 17.2. 11 Ma Yahudiitə davə kamə, kə palee tii ka ətə də Teesaloonika də hiima, kə banee tii ka haŋkalatii ka fa waɓənə ŋga Slandana. Kə ɗii tii gazhi'waanə ŋga tsaamətənə asəkə malaaɓa ləkaləkatə uusərə patə, kaa təya shii taa gooŋga nə sətə fii tii. 17.11 Yooh. 5.39. 12 Acii ha'ə laŋə agitii vii gooŋga. Laŋə əsə agi matakəŋwanyinə ŋga makinə ŋga Gərikə da ŋguyirənə vii gooŋga. 17.12 11.18. 13 Amma, makə fii Yahudiinə ŋga Teesaloonika oo'i, agi baabanə nə Bulusə waɓənə ŋga Əntaŋfə də Biriya əsə, təya dzə ka tsəvutənə tə daŋkana davə. 17.13 14.5,19; 1 Tees. 2.14-16. 14 Pii wata ndzəkəŋushi'inə a kəree ka Bulusə aama uunəva. Amma Silasə da Timooti a ənəgi davə. 15 Ma ənjitə kəree ka Bulusə, kə gi tii da i ci kura'ə aa Ateena. Ma təya ənya satii aasii, Bulusə a sləkee ka tii kaa təya dzə ka banə ka i Silasə da Timooti oo'i, wa təya shi ka lanə tə ci pii pii.
Ndzaanə ŋga Bulusə də Ateena
16 Ma Bulusə a gəra tə Silasə da Timooti də Ateena, kə zhima tə ci asəkəkii makə nee ci, taa aa dəma patə tsaaməgi ci, see uuləminə neenəkii asəkə vəranəkii. 17 Ci ɗii gi ci aakəŋwa də waɓənə ka ənji uusəra patə. Taa dama gi ci patə asəkə vəranəkii, taa a luuma lii ci ənja ca waɓə ka tii, taa asəkə kuvə də'wa ca waɓə ka Yahudiinə da ənji gərə'unə ka Əntaŋfə. 17.17 17.2,4. 18 Hara ənji dzəgunənə agi kurəgə ŋga *Abikuriyanyinə da Sitookanyinə, kə lii tii tə Bulusə. Hara ənji ahadatii a ba, “Mi saŋə nə əndə waazaanə ka gəgəmənə ha'a? Mi mwayi ci bana?” Hara ənjə a ba, “Mbu'u ma nə ci ka waazanə, agyanə sə ŋga paslənə ŋga məshipətə ənji pamə.” Ma waɓi tii ha'ə, acii ma Bulusə, agyanə Yeesu da agyanə maɗənə agi maməətə ənji cii kəya waɓə. 17.18 4.2; 1 Koor. 1.22. 19 Wata təya ŋgərə tə ci, təya kərə tə ci aakəŋwacii mətərəkinə aanə ɗaŋgəra ətə ci ənjə a 'wa Ariyapaga, təya ba, “Ŋga'ə keenə nə fa sətə bii kura waazaatsə ɗii hə, 20 acii kə kira hə keenə sətə mashimə liminiinə a fii. See a ba hə keenə sətə cii kəya ba.” 21 Ma bii tii ha'ə, acii ma ənji Ateena da mu'umiitə davə patə, pooshi əndə'i uushi nji təya ɗa, see baaba kura uushi'inə taa fa kura waɓənə.
22 Wata Bulusə a maɗətə ahada mətərəkinə ŋga Ariyapaga, əŋki ci, “Unə ənji Ateena, kə nee nyi taa ka ŋgutə rəgwa patə, ənji diina nuunə. 23 Acii ma nya dzə də wiinə asəkə vəranə goonə, kə lapaa nyi uushi'iitə cuuna paslə ka tii. Ha'ə nya lapaa ha ŋga ɗa sataka ətə nyaahə ənji ashikii: ka Əntaŋfə ətə mashiimə ənji. Yoo, ma ətə cuuna paslə mashiimuunə ɗiya, tə ci cii kya ba koonə. 24 Əntaŋfə ətə tagii duuniya patə da uushi'iitə asəkəkii patə, ci nə Slandanə ŋga ha dadagyə da ha a panə. Paa ci ka ndzaanə asəkə kuvə gəratə ghənyi ənji də ciinə. 17.24 7.48; Jab. 146.6; 1 Meem. 8.27. 25 Ha'ə əsə paa ci ka alə tsakənə tə ci, makə ɗii ci pooshi uushi cii kəya moo acii ənda, acii ci vii əpinə ka ənji da taa mi patə. 17.25 Jab. 50.10-13. 26 Də əndə rəŋwə 'watəgi ci taga slikərənyinə ŋga ənji patə kaa təya ndzaa taa dama patə asəkə duuniya, ca kəŋee ka saa'i da i riɓinə ŋga ndzaanatii əsə. 17.26 Dzək. 32.8; Ayb. 12.23. 27 Ma ɗii ci ha'ə, kaa təya alə tə Əntaŋfə, təya ɗa gazhi'waanə ŋga raramənə, mbu'u ka lapaanə nə tii tə ci, taa ŋgahi paa ci dzaɗə da taa rəŋwə agyaamə. 17.27 Isaa. 55.6. 28 Daciikii caama mbəɗə, ama guguɗə, ama ndzaanə. Kə ɗii makə sətə bii hara ənji kaala wanyanə goonə oo'i: gooŋga, slikərənaakii naamə. 17.28 'Wat. 1.27. 29 Yoo, makə ɗii ci, slikərənə ŋga Əntaŋfə naamə, madəɓeemə ama hiima oo'i, kə pusha Əntaŋfə da matsahu ɓurə tibisa, taa viiza taa faara ətə tsahutə əndə də ciinəkii agi hiimaakii. 17.29 19.26; Isaa. 44.9-20. 30 Ma ŋga ŋukə, pooshi Əntaŋfə nja ka nə ka ghatə shiinə ŋga ənda. Amma ma ŋga əna, agi banə nə ci ka patənə ŋga ənji taa dama patə, wa təya baanə ka ci. 17.30 14.16; Rooma 2.4. 31 Acii kə kəŋee ci ka uusərə ŋga ɗa gəŋwanə ka *duuniya patə. Də gooŋga nii kəya ɗa dacii əndətə ta'i ci. Kə ɓaarii ci tantanyinəkii ka ənji patə də maɗeenə ka ci agi maməətə ənja.” 17.31 3.15; 10.42.
32 Makə fii ənji waɓənə ŋga Bulusə agyanə maɗənə agi maməətə ənja, hara ənjə a ŋusə tə ci, hara ənji əsə a ba, “Ka ənyanə niinə ka fa waɓəətsə a maku.” 33 Wata Bulusə a maɗəgi saakii ahadatii. 34 Amma hara ənjə a dzə aaɓiikii, təya vii gooŋga ka Slandana. Ahadatii nə Diyanisiya, əndə ŋga Ariyapaga, da i əndə'i minə ətə ɗii ləmətə Damarisə, da hara ənja.

17:1 17.1-9 1 Tees. 2.1-2.

17:2 17.2 9.20; 13.5,14,44; 14.1; 16.13; 17.10,17; 18.5,26; 19.8-9; 28.17.

17:3 17.3 3.18.

17:4 17.4 13.50; 16.14; 17.17.

*17:5 17.5 Yasoonə: Rooma 16.21.

17:6 17.6 16.20.

17:7 17.7 Luka 23.2; Yooh. 19.12.

17:10 17.10 17.2.

17:11 17.11 Yooh. 5.39.

17:12 17.12 11.18.

17:13 17.13 14.5,19; 1 Tees. 2.14-16.

17:17 17.17 17.2,4.

17:18 17.18 4.2; 1 Koor. 1.22.

17:24 17.24 7.48; Jab. 146.6; 1 Meem. 8.27.

17:25 17.25 Jab. 50.10-13.

17:26 17.26 Dzək. 32.8; Ayb. 12.23.

17:27 17.27 Isaa. 55.6.

17:28 17.28 'Wat. 1.27.

17:29 17.29 19.26; Isaa. 44.9-20.

17:30 17.30 14.16; Rooma 2.4.

17:31 17.31 3.15; 10.42.