Ləkaləkatə ŋga Bulusə ka ənji
Kwalasiya
1
Wiinə ləkaləkatə ca dzə daciiki Bulusə, masləkee əndə ŋga Yeesu *Aləmasiihu makə sətə mwayi Əntaŋfə. Inə da ndzəkəŋushi'inaamə Timooti * 1.1 masləkee əndə: Gal. 1.1. ca nəhəpaa tuunə patə ənji ŋga Əntaŋfə də Kwalasiya. Ma una, ndzəkəŋushi'iniinə nuunə ənji gooŋga. Ləɓə da Aləmasiihu nuunə. Wa Əntaŋfə Dəsənaamə a ɗa koonə pwapoonə, ca vii koonə ndzaanə jamə.
Kuyiriinə ŋga Bulusə tə Əntaŋfə putə ŋga ənji Kwalasiya
Ma inə agi ɗa də'wa ka putə goonə, agi kuyiriinə niinə tə Əntaŋfə Dii Slandanaamə Yeesu Aləmasiihu taa guci patə. 1.3 Af. 1.16; 1 Tees. 1.2-3. Agi kuyiriinə niinə tə ci, acii kə fii inə makə sətə vii unə gooŋga ka Yeesu Aləmasiihu. Kə fii inə əsə makə sətə cuuna uuɗə ənji ŋga Əntaŋfə patə. 1.4 Af. 1.15. Ma cuuna ɗa ha'ə, acii agi kanə nuunə nə ka sətə ɗəkəpaa Əntaŋfə koonə gatə dagyə. Dagi fa Ŋunyi Habara, waatoo, waɓənə ŋga tantanyinə, paariigyuunə də sətə ɗəkəpaa Əntaŋfə koonə. 1.5 1 Piita 1.3-4; Af. 1.13. Agi siyinə nə waɓənə ŋga Ŋunyi Habara asəkə duuniya patə. Agi kiranə nə ci ŋunyi ndzaanə a ədzəmə ənji patə, makə sətə cii kəya kira ŋunyi ndzaanə aahadoonə noonə əsə, ndzaŋənə ka saa'itə 'watəgyuunə luu waɓənəkii. Davə paaratəgyuunə paŋgəraŋə makə sətə ɗii Əntaŋfə koonə barəkaanə. 1.6 Slənə 2.41; Rooma 1.13; 1 Tim. 3.16. Kə jigunyuunə pwapoonə ŋga Əntaŋfə acii kaɗashinə geenə Əpafərasə. Ma ca, əndətə ciina slənə ka hakii nə ci; də ədzəmə rəŋwə cii kəya slənə ka Aləmasiihu ahadoonə ka madəɓama geenə. 1.7 Əpafərasə: 4.12; Filim. 23. Ci bii keenə makə sətə kavə Ma'yanə ŋga Əntaŋfə uuɗənə a ədzəmuunə. 1.8 1 Koor. 8.1.
Ci ɗii daga ka saa'itə fii inə habara goonə ha'ə, mazaarəmiinə ka ɗa də'wa ka Əntaŋfə ka putə goonə, ina ɗa də'wa kaa ca shiitə koonə patənə ŋga sətə mwayi ci, waatoo, wa ca tsakə koonə Ma'yanaakii koona upaa haŋkala da shii uushi'inə ŋga'ə. 1.9-10 Af. 1.17; Fil. 1.9. 10 Maɗa kə ɗii ha'ə, ka mbeenə nuunə ka ndzaanə makə sətə mwayi Slandanaamə, una ɗa sətə kaɗeesəkə ka ci taa guci patə. Ka ɗanə nə ndzaanə goonə ŋga'ə də dagwa slənə kama kama, ka tsakənə nuunə dzənə aakəŋwa əsə agi shiinə tə Əntaŋfə. 1.10 Af. 4.1; 2.10; Fil. 1.27. 11 Ma ca, pooshi uushi ətə cii kəya ətee agi məghərəvənaakii. Aciikii agi kədiinə niinə aciikii əsə, kaa ca vii koonə ŋgeerənaakii ka shaŋə, una shii ndzaanə ndihə ndihə, una mbee ka sə'watə taa mi patə. 1.11-12 Rooma 5.2; Af. 1.18. 12 Kuyiriimə tə Dəsənaamə də mooɗasəka, acii kə mbu'utəgi ci duunə bahə upaa ŋunyi uushi'iitə ɗəkəpaa ci ka ənjaakii agi camənə. 13 Ci luupaa taamə acii baawəɗa ŋga təkunə, ca əjipaa taamə jamə agi ŋwaŋuunə ŋga Uuzənaakii kaɗashinaakii. 1.13-14 Yooh. 5.18; Luka 22.53; Slənə 26.18; Af. 1.6,7,21; 2.2; 6.12. 14 Uuzənaakii tifyagi kaamə 'waslyakəənə gaamə, daciikii ndzaa amə ka dimuyinə.
Waɓənə agyanə Yeesu *Aləmasiihu da slənaakii
15 Ma Əntaŋfə, pooshi əndə sha nee ka ci. 1.15 Yooh. 1.18; 2 Koor. 4.4; 1 Tim. 6.16; Ibər. 1.3.
Amma ma Aləmasiihu ənə nee ənji də ginə,
ndilə ndilə makə sətə ɗii Əntaŋfə nə ci.
Ci nə ŋga təkəŋwanə
palee ka patənə ŋga sətə ghənyi Əntaŋfə.
16 Taa mi patə, daciikii ghənyi Əntaŋfə, 1.16 1.13; Yooh. 1.3,19; 1 Koor. 8.6; Ibər. 1.2.
sətə agintaŋfə da sətə anə hanyinə,
uushi'iitə ci ginə a nee
da ətə pooshi ginə ka neenə patə,
da uushi'iitə gatə dagyə da i əpinə a matii patə,
taa iitə nə baawəɗatii patə.
Daciikii ghənyi Əntaŋfə uushi'inə patə,
ka ci ghənyi ci əsə.
17 Aləmasiihu nə təkəŋwanə ŋga taa mi patə, 1.17 Yooh. 1.1; 8.58.
ci nə kilatii əsə.
18 Ci nə nə ŋga shishinəkii, waatoo, Ikəliisiya. 1.18 nə ŋga shishinə: 2.19; 3.15; Af. 1.22-23; ci 'watəgi: Slənə 4.2; 26.23; 1 Koor. 15.20; Səniinə 1.5.
Ci 'watəgi də Ikəliisiya,
tə ci 'watəgi Əntaŋfə maɗeenə agi maməətə ənja
kaa ca ndzaanə ka gawə ŋga uushi'inə patə.
19 Acii kə kaɗeesəkə ka Əntaŋfə 1.19 2.9-10; Yooh. 1.16; Af. 1.23.
kaa Uuzənaakii a ŋgərə
tə patənə ŋga ndilə ndilə tə ndzaanaakii.
20 Kə kaɗeesəkə ka Əntaŋfə əsə 1.20 Rooma 3.25-26; Af. 1.9-10,21; 2.13-16.
kaa təya nara daciikii taa tii da mi patə.
Kə kira ci jamənə
dagi əjigi idənə ŋga Uuzənaakii ashi ənfwa.
Də ɗanə ha'ə ɗeegi ci taa ka mi patə
a duuniya da dadagyə,
təya ndzaanə da ci ka ma rəŋwə yadə mabizhinə.
21 Ma ŋga ŋukə, ma una, ənji daawaanə ŋga Əntaŋfə njuunə. Dzaɗə dzaɗə njuunə da ci acii 'waslyakəətə njuuna ɗaaɗa da ətə njuuna hiima. 1.21-22 Rooma 5.10; Af. 2.12-13; 5.27. 22 Amma, ma ŋga ənəna, kə haɗatə Əntaŋfə duunə dagi əntənə ŋga Uuzənaakii, koona ndzaa ka ma rəŋwə ləɓə da ci, una shii ndzaanə ka ənjaakii, una ndzaanə malaaɓakii, yadə idəpaa uushi ashuunə, saa'itə nuunə a dzə aakəŋwaciikii. 23 Maɗa kaa ca ɗa ha'ə, see a dzuunə aakəŋwa də vii ədzəmə ka Yeesu, una kəŋaanə ndihə ndihə, goona guguɗə. Gadə taa mi a ŋgərəgi haŋkala goonə shaŋə, ga hiima goonə a dzəgi anə sətə fii unə asəkə Ŋunyi Habara. Ma nyi Bulusə, slənaaki nə waaza Ŋunyi Habaratsa. Waatoo Ŋunyi Habarakii waazii ənji ka taa wu patə asəkə duuniya. 1.23 2.7; Af. 3.17; 1 Tim. 3.16; Ibər. 3.6.
Slənə ŋga Bulusə ka ənji nə'unə tə Yeesu
24 Yoo, ma ŋga ənəna, ka mooɗasəkə nə nyi putə ŋga ciɓəənə cii kya ciɓə ka putə goonə. Acii dagi ciɓəənə cii kya ciɓə cii kya uudəpaa ciɓətə ɗəkəpaa Aləmasiihu ka putə ŋga shishinəkii, waatoo, Ikəliisiya. 1.24 2 Koor. 1.5; 11.23-29; Af. 3.13. 25 Əntaŋfə ta'i tə nyi kaa nya ndzaa ka əndə slənənə ka Ikəliisiya. Ci kavə tə nyi ka ɗa slənətsə ka putə goonə, waatoo, slənə ŋga waazagi waɓənaakii patə. 1.25 Af. 3.1-3. 26 Ma ŋga ŋukə, ma'umbeekii nji waɓənə ŋga Əntaŋfə ka ənja. Amma, ma ŋga ənəna, kə ŋgiragi ci paŋgəraŋə ka ənjaakii. 1.26-27 2.2; 4.4; Af. 3.6. 27 Ma təya, kə ɗii Əntaŋfə aniya ŋga ŋgiragi ka tii ɗuunuunə da məghərəvənə ŋga sətə nji ma'umbeekii. Ma ətsa, ci nə: unə ətsə əntaa Yahudiinə maa, a ədzəmuunə nə Aləmasiihu. Waatoo, weewee ka ndzaanə nuunə ka hakii da Əntaŋfə agi ɗuunuunaakii. § 1.27 məghərəvənə: 3.4; Rooma 5.2; Af. 1.18. 28 Aciikii tə Aləmasiihu ciina waaza ka ənji patə, ina dzalə tə tii, ina dzəgunə ka tii də haŋkala, keena kərə tə taa wu patə aakəŋwacii Əntaŋfə, taa wu ahadatii, təya ndzaanə mazəŋakii agi ləɓənatii da Aləmasiihu. 1.28 Af. 4.13. 29 Ka putakii cii kya ciŋə agi slənəkii də maɗuunə ŋgeeriitə vii Aləmasiihu ka nyi. Ci ca slənə ashiki kaa nya uudəpaa slənəkii. 1.29 Af. 3.20; Fil. 4.13.

*1:1 1.1 masləkee əndə: Gal. 1.1.

1:3 1.3 Af. 1.16; 1 Tees. 1.2-3.

1:4 1.4 Af. 1.15.

1:5 1.5 1 Piita 1.3-4; Af. 1.13.

1:6 1.6 Slənə 2.41; Rooma 1.13; 1 Tim. 3.16.

1:7 1.7 Əpafərasə: 4.12; Filim. 23.

1:8 1.8 1 Koor. 8.1.

1:9 1.9-10 Af. 1.17; Fil. 1.9.

1:10 1.10 Af. 4.1; 2.10; Fil. 1.27.

1:11 1.11-12 Rooma 5.2; Af. 1.18.

1:13 1.13-14 Yooh. 5.18; Luka 22.53; Slənə 26.18; Af. 1.6,7,21; 2.2; 6.12.

1:15 1.15 Yooh. 1.18; 2 Koor. 4.4; 1 Tim. 6.16; Ibər. 1.3.

1:16 1.16 1.13; Yooh. 1.3,19; 1 Koor. 8.6; Ibər. 1.2.

1:17 1.17 Yooh. 1.1; 8.58.

1:18 1.18 nə ŋga shishinə: 2.19; 3.15; Af. 1.22-23; ci 'watəgi: Slənə 4.2; 26.23; 1 Koor. 15.20; Səniinə 1.5.

1:19 1.19 2.9-10; Yooh. 1.16; Af. 1.23.

1:20 1.20 Rooma 3.25-26; Af. 1.9-10,21; 2.13-16.

1:21 1.21-22 Rooma 5.10; Af. 2.12-13; 5.27.

1:23 1.23 2.7; Af. 3.17; 1 Tim. 3.16; Ibər. 3.6.

1:24 1.24 2 Koor. 1.5; 11.23-29; Af. 3.13.

1:25 1.25 Af. 3.1-3.

1:26 1.26-27 2.2; 4.4; Af. 3.6.

§1:27 1.27 məghərəvənə: 3.4; Rooma 5.2; Af. 1.18.

1:28 1.28 Af. 4.13.

1:29 1.29 Af. 3.20; Fil. 4.13.