Ŋunyi Habara dacii
Yoohana
1
Waɓəətə ca vii əpinə
'Watəginə duuniya ma'ə matagamə, tə'i waɓənə. Ma waɓənəkii, tii da Əntaŋfə nji ka hakii. Əntaŋfə nə ci. 1.1-2 'Wat. 1.1–2.4; Yooh. 17.5; Fil. 2.6; 1 Yooh. 1.1-2; Səniinə 19.13-16. Ndzaŋənə ka 'watəginə nə waɓənəkii da Əntaŋfə. Daciikii tagii Əntaŋfə patənə ŋga uushi'inə, taa rəŋwə pooshi uushi tagii Əntaŋfə yadə ciinəkii agikii. 1.3-4 1.9-10; 5.26; 1 Koor. 8.6; Kwal. 1.16-17; Ibər. 1.2; Səniinə 3.14. Waɓənəkii ca vii əpinə. Ma əpinəkii, ci ca kira ɓərənə ka ənji shiŋkinə. Ma ɓərənəkii əsə, agi təkunə nə ci ka ɓərənə, pooshi təkunə da baawəɗa ŋga ɓələgi ɓərənəkii. 1.5 'Wat. 1.3-4.
Tə'i əndə'i əndə sləkee Əntaŋfə ka ci kaa ca slənə ka ci, ətə ɗii ləməkii Yoohana. 1.6 Mat. 3.1. Ci shi ka seedaginə ka ənji agyanə ɓərənəkii kaa patənə ŋga ənjə a fa habarakii, təya luuvə. Əntaa ci də nəkii nə ɓərənəkii, amma ma shi ci, kaa ca shi ka ɓaarənə ka ənji agyanə ɓərənəkii. 1.8 1.20.
Ma ɓərənəkii, ci nə tantanyitə ɓərənə. Kə shi ci aa duuniya, kaa ca shii ɓərənə ka patənə ŋga ənji shiŋkinə. 1.9-10 8.12; 17.25; 1 Yooh. 2.8. 10 Asəkə duuniya nji waɓənəkii. Daciikii əsə tagii Əntaŋfə duuniya, amma patə da ha'ə, pooshi *duuniya shii tə ci. 11 Aagi ənjaakii shi ci, amma ma təya, pooshi tii liwə tə ci. 12 Ma ənjitə liwə tə ci, təya vii gooŋga ka ləməkii, kə vii ci ka tii baawəɗa ŋga ndzaanə ka manjeevənə ŋga Əntaŋfə. 1.12 1 Yooh. 3.1; Gal. 3.26; 4.5. 13 Ma təya, Əntaŋfə ci saakii vii ka tii əpinə, əntaa dagi shishinə ŋga əndə shiŋkinə saakii, taa dagi aniya ŋga əndə shiŋkinə əsə. 1.13 3.3,5-6; 1 Piita 1.23; 1 Yooh. 3.9.
14 Ma waɓənəkii, kə ndzaa ci ka əndə shiŋkinə, ca ndzaanə ahadaamə. Kə nee inə ka ɗuunuunaakii, waatoo, ətə vii Dii ka Uuzənaakii rəŋwə dyaŋə. Tə'i ci da pwapoonə da gooŋga ka shaŋə. * 1.14 Gal. 4.4; Fil. 2.7; 1 Tim. 3.16; Ibər. 2.14; 1 Yooh. 4.2; kə nee inə ka ɗuunuunaakii: Mat. 17.2; Yooh. 2.11; 1 Yooh. 1.1-3. 15 Ma Yoohana, kə waɓi ci agyanəkii, ca ŋgəree ka uurakii, əŋki ci: “Waatsə əndətə njii kya ba: ma əndətə na uugya ba'ə ka shinə, kə palee ci ka nyi, acii daga ka 'watəginə nə ci.” 1.15 1.24-27,30; 5.31-34,36. 16 Anəkii anəkii nə waɓənəkii ka ɗa kaamə pwapoonə. Agi malaŋə ŋga'əənaakii ənə cii kəya ɗa kaamə. 17 Ma vii Əntaŋfə bariya, dacii Muusa. Amma ma pwapoonə da gooŋgaanə, dacii Yeesu *Aləmasiihu. 1.17 7.19; Shig. 31.18. 18 Ma Əntaŋfə, pooshi əndə sha nee ka ci shaŋə. Uuzənaakii rəŋwə dyaŋə ci ka nəkii, Əntaŋfə nə ci. Ka hakii nə tii da Dii, ci ɓaarəgi kaamə furəŋənə tə ndzaanə ŋga Əntaŋfə. 1.18 6.46; 14.8-9; Shig. 33.20; Mat. 11.27; 1 Tim. 6.16; 1 Yooh. 4.12.
Waazanə ŋga Yoohana
(Mat. 3.1-12; Mar. 1.1-8; Luka 3.1-18)
19 Ma ka əndə'i uusəra, wata *Yahudiinə də Urusaliima a sləkee ka limanyinə da hara ənji agi slikərənə ŋga *Leewi aaɓii Yoohana kaa təya ləgwa ka ci wu saŋə nə ca. Wiinə seedatə vii ci ka tii, 1.19-27 5.33. 20 pooshi ci naanagi ka ənəpaagi ka tii də ləgwanatii, kə waɓi ci ka tii paŋgəraŋə paŋgəraŋə, əŋki ci, “Ma nyi, əntaa Aləmasiihu nə nyi.” 1.20 3.28. 21 Əŋki tii ka ci, “Aa wu ɗii nə ha? Hə nə *Iliya kwa?” Əŋki ci: “Pooshi.” “Aa, hə nə anabitə bii ənji na shi kwa?” Əŋki ci, “Pooshi.” 1.21 Mat. 2.14; Yooh. 6.14. 22 Əŋki tii ka ci, “Aa, bawə keenə taa wu nə ha, acii ŋga'ə keenə nə ənəpaa də waɓənəkii ka ənjitə sləkee keenə. Wu nə hə kwa?” 23 Yoohana a ənəpaagi ka tii də waɓənə asəkə ləkaləkatə ŋga anabi Isaaya, əŋki ci, “Nyi nə əndətə kaalii agi bilinə oo'i, Kəŋeemə ka rəgwa ŋga Slandana, haɗatəgimə.” 1.23 Isaa. 40.3.
24 Ma ənjitsa, *Farisanyinə sləkee ka tii. 25 Təya ba ka Yoohana, “Maɗa əntaa Aləmasiihu taa Iliya taa anabi nə hə saŋa, ka mi cii kwa ɗa ka ənji bapətisəma?” 1.25-26 1.33; Mat. 21.25. 26 Əŋki Yoohana ka tii, “Də ma'inə cii kya ɗa bapətisəma, amma ahadoonə kəŋə nə əndətə mashiimuunə. 27 Ma ca, ci na uugya ba'ə ka shinə. Taa zə'u ŋga ɓiɓinaakii mambu'umə nyi bahə pərəginə.” 1.27 1.15; Slənə 13.25.
28 Ma ətsə patə, də Bayitaniya slənyi, ataŋəgi gəərə ŋga Urədunə, hatə nji Yoohana a yiiɓə bapətisəma ka ənja. 1.28 10.40; Mat. 3.13.
*Uundzə Baga ŋga Əntaŋfə
29 Ma ka pukyatə hakii, kə nee Yoohana ka Yeesu ca shi aaɓiikii. Makə nee ci ka ci, əŋki ci, “Waatsə Uundzə Baga ŋga Əntaŋfə. Ci nə əndə ŋgərəgi 'waslyakəənə ŋga *duuniya. 1.29 1.36; Isaa. 53.6-7; 1 Piita 1.19; 1 Yooh. 2.2; Səniinə 5.6. 30 Waatsə əndətsə njii kya waɓə koonə agyanəkii, ətə njii kya ba, ma əndətə na uugya ba'ə ka shinə, kə palee ci ka nyi, acii daga ka 'watəginə nə ci. 1.30 1.15. 31 Ma nyi, paa nyi sha shii tə ci, amma ma shinaaki, nya ɗa ka ənji bapətisəma də ma'inə, kaa nya shii ɓaariinə tə ci ka ənji *Isərayiila.”
32 Wiinə seedatə vii Yoohana, kə bii ci, “Kə nee nyi ka Malaaɓa Ma'yanə ca jima dadagyə makə kurəkuta, ca kəŋaanə anəkii. 1.32 Mat. 3.16. 33 Ma nyi, paa nyi sha shii tə ci, amma ma Əndətə sləkee ka nyi kaa nya ɗa bapətisəma də ma'inə, ci bii ka nyi oo'i, ma əndətə nii kwa nee Malaaɓa Ma'yanə a jima, ca kəŋaanə anəkii, ci na ɗa bapətisəma də Malaaɓa Ma'yanə. 34 Kə nee nyi də ginəki. Wanyinə ka baginə paŋgəraŋə, ci nə *Uuzənə ŋga Əntaŋfə.” 1.34 Uuzənə ŋga Əntaŋfə: 1.49; 5.18-23; 10.36; 11.27; 20.31; Mat. 3.17; 27.54; Slənə 9.20.
Təkəŋwatə *lyawarənə ŋga Yeesu
35 Pukyatə hakii əsə, kəŋə kəŋə nə Yoohana tii da lyawarənaakii bəra'i. 36 Makə nee ci ka Yeesu ca dzə a rəgwa, əŋki ci, “Waatsə Uundzə Baga ŋga Əntaŋfə.” 1.36 1.29.
37 Wata kə fii lyawarənaakii ətə bəra'i ca ba ha'ə, wata təya palə atsaa Yeesu. 38 Yeesu a zə'ugi. Ma ca nee wata təya nə'u tə ci, ca ləgwa ka tii, “Mi cuuna ala?” Əŋki tii ka ci, “Rabbi, (makə bana maləma) da saŋə nə ha?” 39 Əŋki ci ka tii, “Shoomə ka neenə.” Wata təya palə, təya dzə ka neenə ka hatə ɗii ci davə. Ma saa'ikii, tibisə ənfwaɗə ŋga kədəwanə. Wata təya uudəpaa ka uusərakii da ci.
40 Ma ənjitə bəra'i fii waɓənə ŋga Yoohana, təya nə'unətsa tə Yeesu, Andərawəsə nə ləmə ŋga əndə'i əndə agitii, waatoo, ndzəkəŋuci Simoonə Piita. 1.40-42 Mat. 4.18-20. 41 Pii wata ca dzə ka alətənə tə ndzəkəŋuci, waatoo, tə Simoonə, ca ba ka ci, “Kə lapaa inə tə Aləmasiihu” (makə bana, Mataɗəkii). 1.41 4.25. 42 Wata ca kərə tə Simoonə aaɓii Yeesu. Yeesu a tsaamə tə ci, əŋki ci, “Simoonə nə ləməku, uuzənə ŋga Yoohana. Ma aakəŋwa, Keefasə ndzaanə ləməku.” Ma ləmə Keefasə, uushi rəŋwə da 'wanə Piita, waatoo, pasla. 1.42 Mat. 10.2; 16.18.
'Wanə ŋga Yeesu tə Filibusə tii da Nataniyalə
43 Ma pukyatə hakii, kə ma'i Yeesu kaa ca palə aanə hanyinə ŋga Galili. Wata ca dzə, ca lapaa tə Filibusə, ca ba ka ci, “Nyi'wawə tə nyi.” 44 Ma Filibusə, əndə Batəsayida nə ci. Waatoo manjeevə vəranə rəŋwə nə tii da i Andərawəsə da Piita.
45 Wata Filibusə a lapaa tə Nataniyalə, əŋki ci ka ci, “Ma əndətə nyaahə Muusa agyanəkii asəkə ləkaləkatə ŋga bariya, i anabiinə maa, kə nyaahə tii agyanəkii, kə lapaa inə tə ci, waatoo Yeesu uuzənə ŋga Yusufu əndə Nazaratu.” 1.45 Dzək. 18.15; Isaa. 9.5; 42.1-4; Əzaki. 34.23; Mika 5.1-3. 46 Əŋki Nataniyalə ka ci, “Bahə tə'i uushi ŋunyikii ca shigi asəkə vəranə ŋga Nazaratu nii?” Əŋki Filibusə, “Shiwa nda nee ka ci.”
47 Makə nee Yeesu ka Nataniyalə ca shi aaɓiikii, kə waɓi ci agyanəkii, əŋki ci, “Waatsə tantanyitə uuzətə Isərayiila, tə'i gooŋgaanə ashikii.” 48 Nataniyalə a ləgwa ka Yeesu, əŋki ci, “Dama saŋə shii hə tə nya?” Əŋki Yeesu ka ci, “Taabu'u 'wii Filibusə tə hə, kə nee nyi ka hə atsa ənfwə uudəva.” 49 Əŋki Nataniyalə, “Maləma, hə nə Uuzənə ŋga Əntaŋfə tanyi, ŋwaŋwa ŋga ənji Isərayiila.” 1.49 1.34; 12.13; Mat. 27.42. 50 Əŋki Yeesu, “Kə vii hə gooŋga acii bii nyi kə nee nyi ka hə atsa ənfwə uudəva tanə nii? Ka neenə nə hə ka hara madiigərə uushi'inə palee ka ətsa.” 51 Wata ca tsakə banə ka ci, əŋki ci, “Tantanyinə cii kya ba koonə, ka neenə nuunə ka dadagyə mawunəkii; malaa'ikanyinə ŋga Əntaŋfə a ndərə, təya jima aagyanəki, nyi *Uuzənə ŋga ənda.”

1:1 1.1-2 'Wat. 1.1–2.4; Yooh. 17.5; Fil. 2.6; 1 Yooh. 1.1-2; Səniinə 19.13-16.

1:3 1.3-4 1.9-10; 5.26; 1 Koor. 8.6; Kwal. 1.16-17; Ibər. 1.2; Səniinə 3.14.

1:5 1.5 'Wat. 1.3-4.

1:6 1.6 Mat. 3.1.

1:8 1.8 1.20.

1:9 1.9-10 8.12; 17.25; 1 Yooh. 2.8.

1:12 1.12 1 Yooh. 3.1; Gal. 3.26; 4.5.

1:13 1.13 3.3,5-6; 1 Piita 1.23; 1 Yooh. 3.9.

*1:14 1.14 Gal. 4.4; Fil. 2.7; 1 Tim. 3.16; Ibər. 2.14; 1 Yooh. 4.2; kə nee inə ka ɗuunuunaakii: Mat. 17.2; Yooh. 2.11; 1 Yooh. 1.1-3.

1:15 1.15 1.24-27,30; 5.31-34,36.

1:17 1.17 7.19; Shig. 31.18.

1:18 1.18 6.46; 14.8-9; Shig. 33.20; Mat. 11.27; 1 Tim. 6.16; 1 Yooh. 4.12.

1:19 1.19-27 5.33.

1:20 1.20 3.28.

1:21 1.21 Mat. 2.14; Yooh. 6.14.

1:23 1.23 Isaa. 40.3.

1:25 1.25-26 1.33; Mat. 21.25.

1:27 1.27 1.15; Slənə 13.25.

1:28 1.28 10.40; Mat. 3.13.

1:29 1.29 1.36; Isaa. 53.6-7; 1 Piita 1.19; 1 Yooh. 2.2; Səniinə 5.6.

1:30 1.30 1.15.

1:32 1.32 Mat. 3.16.

1:34 1.34 Uuzənə ŋga Əntaŋfə: 1.49; 5.18-23; 10.36; 11.27; 20.31; Mat. 3.17; 27.54; Slənə 9.20.

1:36 1.36 1.29.

1:40 1.40-42 Mat. 4.18-20.

1:41 1.41 4.25.

1:42 1.42 Mat. 10.2; 16.18.

1:45 1.45 Dzək. 18.15; Isaa. 9.5; 42.1-4; Əzaki. 34.23; Mika 5.1-3.

1:49 1.49 1.34; 12.13; Mat. 27.42.