12
Ləgwanə agyanə *uusəra ŋga əpisəka
(Mar. 2.23-28; Luka 6.1-5)
1 Ma ka ətə saa'i, Yeesu a pitəgi da səkərə, waatoo rə ŋga aləkamaara. Ma uusərakii, uusərə ŋga əpisəka. Ma lyawarənaakii, kə ɗii maɗəfənə tə tii. Wata təya dzə də ɓiiyiinə aləkamaara, təya tsəɓə. 12.1 Dzək. 23.25-26. 2 Makə nee *Farisanyinə ka tii, wata təya ba ka Yeesu, “Tsaamuu! Watiitsə lyawarənaaku ka ɗaaɗa sətə maviimə *bariya rəgwa ŋga ɗanə uusərə ŋga əpisəka.” 12.2 Shig. 20.8-10. 3 Əŋki Yeesu ka tii, “Pooshi unə jaŋgii sətə ɗii *Dawuda tii da ənjaakii saa'itə maɗəfənə a ɗa tə tii kuna? 12.3-4 1 Sam. 21.2-7; Leew. 24.5-9. 4 Kə dəməgərə ci aasəkə *yi ŋga Əntaŋfə, ca ŋgiragi burooditə ɗəkəpaa ənji ka Əntaŋfə, təya adə da ənjaakii, taa ŋgahi ma buroodita, pooshi bariya vii ka tii rəgwa ŋga adənə, maɗaamə ka limanyinə daanətii. 5 Anii pooshi unə jaŋgii asəkə bariya ŋga Muusa oo'i, taa ŋgutə uusəra ŋga əpisəka patə, ma limanyinə, ha'ə nə tii agi taŋəgi bariya ŋga uusəra ŋga əpisəka acii agi slənənə nə tii asəkə yi ŋga Əntaŋfwa? Amma, patə da ha'ə, pooshi 'waslyakəənə ashitii. 12.5 Ɓaan. 28.9-10. 6 Wanyinə ca ba koonə: tə'i uushi ganə palee ka yi ŋga Əntaŋfə. 7 Kə bii Əntaŋfə asəkə malaaɓa ləkaləkatə oo'i: ‘Nəhə təgunuunə ŋga ənji mwayi nyi, əntaa ɗa ka nyi sataka də daba.’ Maci kə shii unə sətə ci waɓəətsə a moo banə, kaɗa pooshi unə nja ba oo'i, tə'i 'waslyakəənə ashi ənjitə pooshi agi ɗa 'waslyakəənə. 12.7 9.13. 8 Acii ma nyi *Uuzənə ŋga ənda, Slanda uusəra ŋga əpisəkə nə nyi.”
Əndə mantə ciinə
(Mar. 3.1-6; Luka 6.6-11)
9 Ma daba'əkii, wata Yeesu a maɗə gatə, ca dzə, ca dəməgərə aasəkə *kuvə də'watii. 12.9-14 Mar. 2.27-28. 10 Asee, tə'i əndə davə ətə ɗii ciinəkii mantəkii. Hara ənji davə a ləgwa ka Yeesu, əŋki tii, “Ya əna, maɗa kə mbəɗəpaa ənji də əndə uusəra əpisəka, kə taŋəgi ənji bariya kwa?” Ma bii tii ha'ə, kaa təya shii upaa sə ŋga idəpaanə ashikii. 11 Yeesu a ba ka tii, “Yaci tə'i əndə'i əndə da bagaakii agyuuna, maɗa kə kulagərə aa gu'u uusərə ŋga əpisəka, paa ci ka ŋgiraginə kwa? 12.11-12 Luka 13.15-16; 14.5. 12 Kə palee əndə ka baga ka shaŋə. Acii ha'ə, kə vii *bariya rəgwa ŋga ɗa ŋga'əənə uusərə ŋga əpisəka.” 13 Wata əŋki Yeesu ka əndətə ɗii ciinəkii mantəkii, “Təɗapaa ciinəku.” Wata ca təɗapaa, ciinəkii a ənəpaa ndalə makə ŋga əndə'i. 14 Makə nee Farisanyinə ha'ə, wata təya palə, təya dzə ka ɗa mətərəkinə ŋga ɓələginə tə Yeesu. 12.14 Yooh. 5.16,18.
Mataɗə əndə ŋga Əntaŋfə
15 Makə fii Yeesu oo'i, agi ɗanə nə ənji mətərəkinə ŋga ɓələginə tə ci, ca palə saakii. Daɓaala a dzə də nə'unə tə ci. Ca mbəɗəpaa də patənə ŋga ənji bwanea, 16 ca wazə ka tii, “Goona bagi taa wu nə nyi.” 12.16 8.4; 9.30; Mar. 7.36. 17 Ma bii ci ha'ə, ka mbu'utəginə də sətə waɓi anabi Isaaya ətə bii ca: 12.17-21 Isaa. 42.1-4.
18 “Wiitsə lawaraaki ətə ta'i nyi, 12.18 3.17.
kə uu'i nyi tə ci, ci ca uuɗagi səkəki.
Ka sləkeenə nə nyi ka Ma'yanaaki aagyanəkii
kaa ca ba aniyaaki ka patənə ŋga ənji agi duuniya.
19 Paa ci na ɗaaɗa mabizhinə da ənja, taa wazənə,
pa ca waɓə də ŋgeerənə ahada ənja,
20 paa ci ka ɓiiyigi uushi'iitə gwaaŋəgi satii,
paa ci ka ɓələgi garəkuwatə kədəhə ka əntəginə.
Ka ɗanə nə ci ha'ə, see maɗa
jaalii gooŋgaanə ŋga Əntaŋfə agyanə *duuniya.
21 Tə ci nə patənə ŋga ənji a gi'i.”
Bərapaanə ŋga ənji tə slənə ŋga Malaaɓa Ma'yanə
(Mar. 3.22-30; Luka 11.14-23)
22 Ma daba'əkii, wata ənjə a kira ka Yeesu əndə'i muurəfa, kadəguləmə nə ci əsə, acii tə'i ginaaji ashikii. Yeesu a mbəɗəpaa də ci. Ha'ə əndətə a mbee ka waɓənə, ca nee ka ha əsə. 12.22-24 9.32-34. 23 Daɓaala patə a ləgwa, əŋki tii, “Matuu maɗuunə jijinə ŋga *Dawuda ətsə nii?” Acii kə ɗii ka tii ka sə ŋga hurəshishinə ka shaŋə nə sətə ɗii Yeesu. 12.23 20.30-31. 24 Makə fii Farisanyinə ətsə ha'ə, təya ba, “Ma ci əndətsə a lyaakagi ginaajinyinə, də baawəɗa ŋga *Byaləzabulə, ŋwaŋwatii.” 12.24 10.25.
25 Shiinə ŋga Yeesu tə sətə ci təya hiima, wata əŋki ci ka tii, “Taa ŋgutə ŋwaŋuunə təkəgi bəra'i putə ŋga mabizhinə, ka əntənə nə ŋwaŋuunəkii. Ha'ə, taa ŋgutə vəranə taa ya ətə təkəgi bəra'i, ka ənslənə nə vəranəkii taa yikii. 26 Maɗa *Seetanə ca vii baawəɗa ŋga lyaakagi sətə ndzaa ka naakii, kə ndzaa ci ətsə kə təkəgi yikii bəra'i, ka ənslənə nə ŋwaŋuunəkii. 27 Yoo, maɗa də baawəɗa ŋga Byaləzabulə cii kya lyaakagi ginaajinyinə, aa wu ɗii vii ka *lyawarənə goonə natii baawəɗa ŋga ɗanə ha'a? Slənatii na ɓaarii oo'i, ma sətə cuuna hiima, pooshi tahu tahu. 28 Amma, makə ɗii ci, də baawəɗa ŋga Ma'yanə ŋga Əntaŋfə cii kya lyaakagi ginaajinyinə, yoo, ci ɓaarii oo'i, kə njaŋə Əntaŋfə ɗa ŋwaŋuunə ahadoonə. 12.28 Luka 17.21.
29 “Pooshi əndə ca dzəgərə aasii aa ha mandalə əndə, ca fə'yagi uushi'inaakii patə, maɗaamə ci kə anəgi mandalə əndəkii zəku'i, taabu'u fə'yaginəkii uushi'inə. 12.29 Isaa. 49.24.
30 “Taɗa wu nə əndə pooshi liwə tə nyi, əndə daawaanaakii nə ci ətsa. Taɗa wu nə əndə pooshi agi tsakənə tə nyi agi tsəəkənə əsə, əndə kuzhiɗəginə nə ci. 12.30 Mar. 9.40; Luka 9.50. 31 Acii ha'ə, wanyinə ka banə koonə, taɗa ŋgutə 'waslyakəənə da bərapaanə tə Əntaŋfə, ka tifyaginə nə Əntaŋfə ka ənja. Amma, ma bərapaanə tə Malaaɓa Ma'yanə, pooshi Əntaŋfə ka tifyaginə. 12.31-32 12.24. 32 Ha'ə əsə, taɗa wu bii bwaya uushi aashiki, nyi Uuzənə ŋga ənda, ka tifyaginə nə Əntaŋfə tə ci. Amma, taɗa wu patə bii bwaya uushi aashi Malaaɓa Ma'yanə, pooshi Əntaŋfə ka tifyaginə tə ci əndzə'i ka ca'ə ndəŋwə ndəŋwə.”
Ənfwə da pawaakii
(Luka 6.43-45)
33 “Yoo, maɗa ŋunyikii nə ənfwa, ŋunyikii ndzaanə pookii. Maɗa bwayakii nə ənfwa, bwayakii ndzaanə pookii əsə. Acii ka pookii shiinə ənji ənfwa. 12.33 7.16-18. 34 Ya unə rəhunyina, iitə mbeenuunə ka ba ŋunyi uushi, wiinə boo bwayakii nuunə kwa? Acii sətə pasə asəkə ədzəmə ŋga əndə cii kəya ba. 12.34 3.7. 35 Ma ŋunyi ənda, ŋunyikii ndzaanə slənaakii, acii ŋunyikii nə aginaakii. Ma bwaya əndə əsə, bwayakii ndzaanə slənaakii, acii bwaya aginə nə ci. 36 Wanyinə ka banə koonə: ma uusərə ŋga ɗa gəŋwanə, taa wu patə, ka baabaginə nə ci patənə ŋga uushi'iitə pooshi nafakii ətə shi ca waɓə. 12.36-37 Yak. 3.6-10. 37 Waɓənə goonə nə ənjə a ŋgərə ka la koonə də gəŋwanə. Waɓənə goonə na ɓaarii tuunə taa pooshi 'waslyakəənə ashuunə, taa ka ma'waslyakə ənji nuunə.”
Ləgwa sə ŋga hurəshishinə ama Yeesu
(Mar. 8.11-12; Luka 11.29-32)
38 Ma daba'əkii, hara maliminə da hara Farisanyinə a ba ka Yeesu: “Maləma, ŋga'ə keenə ha ɗa sə ŋga hurəshishinə keena nee.” 12.38-39 16.1-4; Mar. 8.11-12.12.38 Yooh. 6.30; 1 Koor. 1.22. 39 Amma əŋki ci ka tii: “Ma ənji ŋga zamanana, bwaya ənja, ənjitə pooshi ka nə'utə bariya ŋga Əntaŋfə nə tii. Agi alənə nə tii kaa ənjə a ɗa ka tii sə ŋga hurəshishinə. Amma pooshi sə ŋga hurəshishinə ci ənjə a ɗa ka tii, maɗaamə ətə ɗii Əntaŋfə də *anabi Yunana. 40 Makə sətə baa Yunana vəɗə makkə da uusəra makkə asəkə hərəfinə, ha'ə nə Uuzənə ŋga əndə a baanə vəɗə makkə da uusəra makkə maŋgəɗəkii agi hanyinə. 12.40 Yun. 2.1; Mat. 27.63. 41 Ma uusəra ŋga ɗa gəŋwanə, kadə nə ənji Niniva a maɗə, təya vii ma'inə ka ənji ŋga zamanana, acii makə fii tii waazanə ŋga Yunana, kə baa tii ka Əntaŋfə. Yoo, tə'i sətə palee ka Yunana ganə, amma pooshi unə baanə ka ci. 12.41 Yun. 3.5. 42 Ma uusəra ŋga ɗa gəŋwanə, kadə nə miitə ɗii ŋwaŋuunə agyanə hanyinə ŋga Saba a maɗə, kya vii ma'inə ka ənji ŋga zamanana, acii kə ma'ya ki dzaɗə daga anə hanyinatə, kya shi aaɓii ŋwaŋwə Sulayimaanu, kaa kya fa macicirə dzəgunənaakii. Yoo, tə'i sətə palee ka Sulayimaanu ganə, amma pooshi unə agi fa waɓənaakii.” 12.42 1 Meem. 10.1-10.
Waɓənə ŋga Yeesu agyanə ənyanə ŋga ginaaja
(Luka 11.24-26)
43 “Maɗa kə dzəgi ginaaji ashi ənda, ka dzənə nə ci kura'ə aagi bilinə ka hatə pooshi ma'inə davə ka alə ha ŋga əpisəka. Amma paa ci ka upaanə. 44 Ka banə nə ci ka naakii na: ‘A ənə nyi saaki ka hatə shigi nyi davə.’ Maɗa kə ənyi ci aa dəvə, ca lapaa hakii gbəŋə, maslaabakii, mahaɗakii ŋga'ə əsə. 45 Makə nee ci ha'ə, wata ca palə ka 'waa'wa hara ginaajinyinə məɗəfə ətə palee ka ci də məzaanə. Təya shi, təya dəməgərə aashi əndəta, təya ndzaanə. Wata ndzaanə ŋga əndətə a ɗagi təgugunə palee ka ŋga ŋukə. Ha'ə ɗii na slənə də bwaya ənji ŋga zamanana.” 12.45 2 Piita 2.20.
I məci Yeesu da ndzəkəŋushi'inəkii
(Mar. 3.31-35; Luka 8.19-21)
46 Ma Yeesu ma'ə agi waɓənə ka ənja, wata kə mbu'ya məci tii da ndzəkəŋushi'inəkii, təya kəŋaanə agyə, təya ləgwa kaa təya waɓə da Yeesu. 47 Wata əndə'i əndə a ba ka ci oo'i, “Watiitsə i muu tii da ndzəkəŋushi'inəku kəŋə kəŋə agyə. Ŋga'ə ka tii nə waɓənə da hə.” 48 Əŋki Yeesu ka ci, “Wu saŋə nə yaaya? I wu nə ndzəkəŋushi'inəkya?” 49 Wata ca shiku tə lyawarənaakii, əŋki ci, “Watiinə i yaayi da ndzəkəŋushi'inəki. 50 Acii taɗa wu patə ca slənətə sətə ci Daadə ətə dadagyə a moo, ci nə ndzəkəŋunəki da cikəŋunəki da yaayi.” 12.50 6.10.
12:1 12.1 Dzək. 23.25-26.
12:2 12.2 Shig. 20.8-10.
12:3 12.3-4 1 Sam. 21.2-7; Leew. 24.5-9.
12:5 12.5 Ɓaan. 28.9-10.
12:7 12.7 9.13.
12:9 12.9-14 Mar. 2.27-28.
12:11 12.11-12 Luka 13.15-16; 14.5.
12:14 12.14 Yooh. 5.16,18.
12:16 12.16 8.4; 9.30; Mar. 7.36.
12:17 12.17-21 Isaa. 42.1-4.
12:18 12.18 3.17.
12:22 12.22-24 9.32-34.
12:23 12.23 20.30-31.
12:24 12.24 10.25.
12:28 12.28 Luka 17.21.
12:29 12.29 Isaa. 49.24.
12:30 12.30 Mar. 9.40; Luka 9.50.
12:31 12.31-32 12.24.
12:33 12.33 7.16-18.
12:34 12.34 3.7.
12:36 12.36-37 Yak. 3.6-10.
12:38 12.38-39 16.1-4; Mar. 8.11-12.
12:38 12.38 Yooh. 6.30; 1 Koor. 1.22.
12:40 12.40 Yun. 2.1; Mat. 27.63.
12:41 12.41 Yun. 3.5.
12:42 12.42 1 Meem. 10.1-10.
12:45 12.45 2 Piita 2.20.
12:50 12.50 6.10.