6
Kaareenə ka Yeesu də Nazaratu
(Mat. 13.53-58; Luka 4.16-30)
Ma daba'əkii, wata Yeesu a maɗə gatə, ca palə aa hakii aa vəra, hatə girə ci davə. Lyawarənaakii a dzə atsakii. Makə mbu'ya *uusəra ŋga əpisəka, Yeesu a dzə aasəkə *kuvə də'wa ka dzəgunənə ka ənja. Makə fii ənji dzəgunənaakii, kə ɗii ka ənji laŋə ka sə ŋga hurəshishinə, əŋki tii, “Da saŋə upaa əndətsə shiinə ha'a? Wu dzəgunətə ka ca? Iitiitə mbee ci ka ɗa sə ŋga hurəshishinə ha'ə kwa? 6.2 Yooh. 7.15. Əntaa əndə gwaa'a ənfuginə nə ca? Əntaa Mariyaama nə məca? Əntaa i Yakubu da Yoosi da Yahuda da Simoonə nə ndzəkəŋushi'inəkəya? Əntaa ganə ahadaamə nə cikəŋushi'inəkəya?” Wata təya kaaree ka ci. 6.3 Yooh. 6.42. Yeesu a ba ka tii, “Ma *anabi, taa ka ŋgutə vəranə gi ci patə, ka upaanə nə ci məghərəvənə. Amma ma gakii də vəra, da ahada duuraakii da ənji yaakii, paa ci ka upaa məghərəvənə.” 6.4 Yooh. 4.44. Ci ɗii ma dava, pooshi Yeesu upaa rəgwa ŋga ɗa sə ŋga hurəshishinə laŋə. Wata ənji ɓərəhənə gi'u tanə kaalavə ci ciinə aanətii, ca mbəɗəpaa də tii. Kə ɗii ka Yeesu ka sə ŋga hurəshishinə ka shaŋə nə ghatə vii gooŋgatii ka ci.
Sləkeenə ŋga Yeesu ka lyawarənaakii ka waazanə
(Mat. 10.5-15; Luka 9.1-6)
Ma daba'əkii, Yeesu a maɗə, ca palə ka vəranyiitə kədəhə kədəhə. Ca dzə də dzəgunənə ka ənja. Wata ca 'waa'watə tə lyawarənaakii pu'u aji bəra'i aaɓiikii kaa ca sləkee ka tii bəra'i bəra'i. Ca vii ka tii baawəɗa ŋga lyaakagi də ginaajinyinə. Ca ɗa ka tii bariya, əŋki ci, “Goona ŋgərə taa mi ka dzəginə, taa zəma, taa mbuura, taa kwaɓa a lipoonə. Ŋgərəmə zala kə uugi. Ŋgamə ɓiɓinə, amma goona ŋgərəənə əndə'i kəjeerənə.” 10 Əŋki ci əsə, “Maa kə gyuunə aasəkə əndə'i vəranə, ndzaamə ga ənjitə liwu tuunə aahatii aasii, dəŋə ka saa'itə nuunə maɗə gatə. 11 Maɗa kə gyuunə ka hatə pooshi ənji liwu tuunə, təya təkuree ka fa waɓənə goonə, gwa'agimə bərəbərə ŋga vəraatsə asəɗuunə, una dzə sə goonə. Ci na ɓaarii ka tii oo'i, maɗamə tii ŋga'ə.” 12 Wata lyawarənaakii a maɗə, təya palə, təya dzə də waazanə, əŋki tii: wa ənjə a baanə ka Əntaŋfə. 13 Təya dzə də lyaakagi ginaajinyinə laŋə ashi ənja. Təya naahəvə maarə anə ənji ɓərəhənə laŋə, ənjə a upaa mbəɗənə. 6.13 Yak. 5.14.
Əntənə ŋga Yoohana əndə ɗa bapətisəma
(Mat. 14.1-12; Luka 9.7-9)
14 Kə fii ŋwaŋwə *Hirudusə habara ŋga Yeesu, makə ɗii ci kə uugi ənji fa ləmə ŋga Yeesu taa dama patə. Uu'i hara ənja, “Ma Yeesu, ci nə Yoohana əndə ɗa bapətisəma. Kə ma'i ci agi maməətə ənja. Ci nee unə upaa ci baawəɗa ŋga ɗaaɗa sə ŋga hurəshishinə ha'ə.” 6.14-15 8.28. 15 Hara ənjə a ba, “Ci nə anabi *Iliya.” Uu'i hara ənji əsa, “Anabi nə ci makə anabinyiitə nji ŋga ŋukə.” 6.15 Luka 7.16. 16 Makə fii ŋwaŋwə Hirudusə ha'a, əŋki ci, “Ma əndətsa, ci nə Yoohana əndə ɗa bapətisəma. Kə shi nya lagi nəkii, amma waatsə kə ənyagi.”
17 Ma bii ci ha'ə, acii kə shi ca bii ka ənjə a kəsə tə Yoohana, ənjə a anəgi, ənjə a pa'əgi a furəshina. Ma ɗii ci ha'ə, putə ŋga Hiroodiya, minə ŋga ndzəkəŋuci, waatoo Filibusə. Ma miita, kə ŋgərəma Hirudusə tə ki kaa kya ndzaa ka minaakii. 6.17-18 Leew. 18.16; 20.21; Luka 3.19-20. 18 Amma kə bii Yoohana ka ci oo'i, “Madəɓeemə ha ŋgərə minə ŋga ndzəkəŋu ci ma'ə ka əpinə shaŋə.” 19 Acii ha'ə pooshi Hiroodiya ka moo neenə ka Yoohana. Ŋga'ə də ki nə sətə ca ɓələgi tə ci. Amma pooshi rəgwa. 20 Acii ma Hirudusə, kə shii ci əndə gooŋga nə Yoohana, malaaɓakii nə ci. Ci ɗii cii kəya ŋgwalə, paa ci ka moo sətə ca təɓətə tə Yoohana. Taa guci patə cii kəya fa waɓənə ama Yoohana, wata ədzəməkii a ləɗə ka shaŋə. Patə da ha'a, ŋga'ə ka ci nə fa waɓənaakii.
21 Amma ma ka əndə'i saa'ya, kə upaa Hiroodiya rəgwa ŋga ɓələnə tə Yoohana. Waatoo makə mbu'ya kumənə ŋga uusəratə pwayi ənji tə Hirudusə, ca ɗa əndzanə ŋga kumənəkii. Ca 'wa tə meemiitə atsakii, da gayi soojiinaakii, da madiigərə ənjitə anə hanyinə ŋga Galili patə. 22 Makə ndzaa tii, uuzənə ŋga Hiroodiya uncitə minəkii a dəməgərə, kya udzə. Kə ɗii ŋga'ə ka Hirudusə tii da ənjitə davə patə. Wata əŋki Hirudusə ka ki, “Mi cii kwa uuɗə kaa nya vii ka ha? Ka viinə nə nyi ka hə sətə cii kwa uuɗə patə.” 23 Ca jiɗə ka ki, əŋki ci, “Ka viinə nə nyi ka hə taa mi bii hə patə, taa reeta ŋga ŋwaŋuunaaki.” 6.23 Ees. 5.3,6; 7.2. 24 Wata uncitə miitə a dzə aaɓii məci. Kya ləgwa amatə, əŋki ki, “Mi kədiinəkya?” Məci a ba ka ki, “Nə ŋga Yoohana əndə ɗa bapətisəma kədiinəku.” 25 Pii wata kya ənətə aaɓii ŋwaŋwa, kya ba ka ci, “Ŋga'ə ka nyi ha vii ka nyi nə ŋga Yoohana əndə ɗa bapətisəma əndzə'i asəkə kəŋwa.” 26 Makə fii Hirudusə ha'ə, kə zhimə tə ci asəkəkii ka shaŋə. Amma makə ɗii ci kə ji'i ci akəŋwacii ənjitə davə patə, paa ci mwayi əɓipaa jiɗəkii. 27 Wata pii ca sləkee ka sooja kaa ca dzə aa furəshina ka lyagi nə ŋga Yoohana, ca kira ka ci. Soojatə a dzə, ca lyagi, 28 ca kavə asəkə kəŋwa, ca kira ka uncitə miita. Wata kya luu, kya kərə ka məci. 29 Makə fii lyawarənə ŋga Yoohana haalakii, wata təya shi, təya ŋgərə waakii, təya ŋgəɗəgi.
Adəvənə ŋga Yeesu ka ənji dəbu'u tufə
(Mat. 14.13-21; Luka 9.10-17; Yooh. 6.1-14)
30 Ma ənjitə sləkee Yeesu ka tii ka waazanə, kə ənya tii aaɓiikii, təya ba ka ci patənə ŋga sətə ɗii tii da sətə jigunyi tii ka ənja. 6.30 Luka 6.13; 10.17. 31 Əŋki ci ka tii, “Dzaamə səgaamə ka ndzaanə amə daanaamə ka hatə pooshi əndə davə, koona əpisəka.” Ma bii ci ka tii ha'ə, acii ma hatə ɗii tii davə, agi shiishinə nə ənji laŋə aaɓiikii, taa rəgwa ŋga adə zəma, paa tii ka upaanə. 32 Wata təya palə asəkə kumbawalə ka hatə pooshi əndə davə. 6.32-44 8.1-10. 33 Ma təya palə, ənji laŋə nee ka tii. Kə shii ənji tə tii əsə. Wata ənjə a ma'ya asəkə vəranyinə patə. Təya huyi də səɗa. Ma taabu'u mbu'i Yeesu tii da lyawarənaakii, tii kə mbu'i ŋukə. 34 Yeesu a jimagərə asəkə kumbawala. Makə nee ci ka daɓaala laŋə, kə nyihə ci təgunuunatii, acii makə bagiinə yadə magəra ndzaa tii. Wata ca ndzaŋə dzəgunə ka tii uushi'inə laŋə. 6.34 Irim. 10.21; Əzaki. 34.5; Zak. 10.2; Mat. 9.36; 14.14; 15.32; Mar. 8.2.
35 Ma ətsə kaa uusəra a kula, lyawarənə ŋga Yeesu a əntsahə aaɓiikii, əŋki tii ka ci, “Kə ɗii kədəwanə, wiinə agi bilinə naamə ganə. 36 Bawə ka ənjitsa, wa təya dzə ka ɗərə zəmə ka natii nə ga ənjitsə kədəhə taa asəkə vəranə.” 37 Amma əŋki Yeesu ka tii, “Unə nə vii ka tii zəma.” Əŋki tii ka ci: “Maɗamə inə kə gi ka ira buroodi ŋga kwaɓa gya'ə bəra'i, pooshi ka mbu'unə ka tii.” 38 Yeesu a ləgwa ka tii, əŋki ci, “Moonə nə buroodi acii una? Dəmə ka tsaamətənə.” Makə tsaamətə tii, təya ba ka ci, “Tə'i buroodi tufə da hərəfinə bəra'i.” 39 Wata Yeesu a ba ka tii, wa daɓaala a ndzaanə tsəɓukə tsəɓukə agyanə kuzəna. 40 Wata ənjə a ndzaanə tsəɓukə tsəɓukə. Hara ənji gya'ə gya'ə, hara ənji tufə pu'unə tufə pu'unə. 41 Yeesu a ŋgərə burooditə tufə da hərəfiitə bəra'i, ca maɗee ka ginəkii aadəgyə, ca kuyirii tə Əntaŋfə. Ca ɓaatsəpaa buroodita, ca vii ka lyawarənaakii kaa təya təəkəpaa ka ənja. Ca təəkəpaa ka tii hərəfiitə bəra'i əsə. 42 Ənji patə a zəmə, təya əburə. 43 Ma daba'əkii, lyawarənaakii a tsəəkətə burooditə da hərəfiitə mbəɗaanə, ɗəvə pu'u aji bəra'i. 6.43 2 Meem. 4.43-44. 44 Ma ənjitə agi buroodita, dəbu'u tufə nə ŋguyirənə agitii.
Wiinə ŋga Yeesu anə ma'inə
(Mat. 14.22-27; Yooh. 6.16-21)
45 Pii ma daba'əkii, Yeesu a ba ka lyawarənaakii, wa təya ndərəvə aasəkə kumbawala, təya takəŋwa ka ci aa taŋəgi uunəva aasəkə vəranə ŋga Batəsayida, kaa ca ba ka daɓaala a palə satii. 46 Ma ənji agi palənə satii, ca ndərə aa giŋwə ka ɗa də'wa. 6.46 Luka 5.16. 47 Ma ətsə ha pətəpəta, dzaɗə ahada uunəvə nə kumbawalətə ɗii lyawarənaakii asəkəkii əsə. Ma ci naakii, ma'ə ci anə ndəra ci daanəkii. 48 Wata ma ca nee, kə uugi gwazə kumbawalə ɗanə dzawə ka lyawarənaakii, acii ka rəgwatə ci təya dzə aa dəvə nə məɗə ka əgyanə də ŋgeerənə. Ma ətsə ha wurə wurə kaa ca pukə, Yeesu a shi aaɓiitii də wiinə anə ma'inə. Makə kaa ca ələgi aɓitii, 6.48 Ayb. 9.8; Luka 24.28. 49-50 wata kə nee tii ka ci ca wii anə ma'inə. Ma nə tii ka nəhənə, ɓərəhinə ca shi. Makə nee tii ka ci, kə ŋgwali tii ka shaŋə, təya kaala vurənə. Pii pii wata Yeesu a ba ka tii, əŋki ci, “Baneemə ka mooɗəfuunə, nyi əna, goona ŋgwalə.” 6.49 Luka 24.37. 51 Ca ndərəvə aasəkə kumbawalə aaɓiitii. Wata məɗətə a dədəkə ha'ə. Kə ɗii ka tii ka sə ŋga hurəshishinə ka shaŋə. 6.51 4.39. 52 Ma adəvənaakii ka ənji dəbu'u tufə, pooshi tii paaratəgi acii ndalə nə haŋkalatii. 6.52 8.16-18; Mat. 16.7-9.
Mbəɗəpaanə ŋga Yeesu də ənji bwanea də Ginazarətə
(Mat. 14.34-36)
53 Makə taŋəgi tii, təya mbu'u aanə hanyinə ŋga Ginazarətə, təya anəpaa kumbawalə davə ama uunəva. 54 Jimagərənatii asəkə kumbawalə ha'ə, wata pii ənji vəraatə a paaratəgi oo'i, Yeesu ətsa. 55 Təya gwaŋə ka huyinə ka kyaara maɓərəhə ənjatii taa dama patə anə hanyiita, təya kira tə tii ka ci asəkə ədzə baanatii, taa da patə fii tii nə ci davə. 56 Taa dama patə gi ci, taa aasəkə uundzə vəranə, taa aasəkə maɗuunə vəranə, ha'ə nə ənji ka kira ka ci ənji bwanea, təya banee ka tii asəkə luuma, təya kədii aciikii taa wata kəjeerənaakii, wa ənji bwanea a təɓətə. Patənə ŋga ənjitə təɓətə, kə mbə'i tii. 6.56 Mat. 9.20; Slənə 5.15.

6:2 6.2 Yooh. 7.15.

6:3 6.3 Yooh. 6.42.

6:4 6.4 Yooh. 4.44.

6:13 6.13 Yak. 5.14.

6:14 6.14-15 8.28.

6:15 6.15 Luka 7.16.

6:17 6.17-18 Leew. 18.16; 20.21; Luka 3.19-20.

6:23 6.23 Ees. 5.3,6; 7.2.

6:30 6.30 Luka 6.13; 10.17.

6:32 6.32-44 8.1-10.

6:34 6.34 Irim. 10.21; Əzaki. 34.5; Zak. 10.2; Mat. 9.36; 14.14; 15.32; Mar. 8.2.

6:43 6.43 2 Meem. 4.43-44.

6:46 6.46 Luka 5.16.

6:48 6.48 Ayb. 9.8; Luka 24.28.

6:49-50 6.49 Luka 24.37.

6:51 6.51 4.39.

6:52 6.52 8.16-18; Mat. 16.7-9.

6:56 6.56 Mat. 9.20; Slənə 5.15.