6
Saba ya daali ya gbɛr
(Matie 12:1-8; Mark 2:23-28)
*Saba uba ya daali, *Yesu nin uʼpanpaankaab gɛ̀breh ikpàan iba ni, nɛ uʼpanpaankaab coh ijifen* Liike Matie 12:1. ki cienh ki nukeh ki ŋmɔnh. Nɛ *Farisiɛnmbɛ biba niire' bɛ ki ye: «Bɛ tien' ni teh yiko kùɔn' nà *Saba ya daali?» Nɛ *Yesu jiin' bɛ ki ye: «Na kaan' *Dafid là tien' ma bo nɛ-ɛɛ? Mikònm là cuo' wɔn nin uʼnib ma nnɔ, u kɔn' Uwien ya ninbonl ni, ki taa' kpɔnɔ wà bi taa' ki de' Uwien nnɔ ki ŋmɔn', ki taa' ki de' uʼnib, biʼmɔ ŋmɔn'. Ama bitɔtuɔrkaab baba nɛ là ŋmɔbe usɛn bɛ ń ŋmɔn kpɔnɔ nnɔ.» Nɛ ki tɔke' bɛ ki ye: «Unil ya Bijɛ nɛ ŋmɔbe usɛn wɔ ń wuɔn bi li tien nà Saba ya daali.»
Ujɛ uba ya nuɔ faan', Yesu cère' u faake' Saba ya daali
(Matie 12:9-14; Mark 3:16)
*Saba ya dɛtɔl liba, *Yesu tí kɔn' litaanl ya duku ni, ki wɔknh binib Uwien ya gbɛr. Ujɛ uba mɔ te len, uʼnɔjie faan'. *Yiko ya wɔnwɔknb nin *Farisiɛnmbɛ sekndeh bɛ ń liike u li cère unil ń faake *Saba ya daali bii wa ń cère, kimɛ bi nuunh bɛ ń lɛ bi li dule nà bo kí biin wɔ nɛ. *Yesu bɛn biʼyɛnmaale ma nnɔ nɛ ki tɔke' ujɛ wà ya nuɔ faan' nnɔ ki ye: «Fii kí sere siik ni.» U fii' ki sere', nɛ *Yesu niire' bɛ ki ye: «*Saba ya daali la, unil ŋmɔbe usɛn wɔ ń tien nà mɔn bii nà bre nɛ? U ŋmɔbe usɛn wɔ ń ŋmiɛn unil bii wɔ ń ku wɔ nɛ?» 10 U liike' biʼkɛ ki gɔbre' ki bòn', nɛ ki tɔke' ujɛ wà ya nuɔ faan' nnɔ ki ye: «Tɛnde aʼnuɔ.» U tɛnde' uʼnuɔ, nɛ u jire' uʼciɛm. 11 Biʼbenku ni ben' cɛɛn, nɛ bi gbiereh bɛ ń liike bi li tien *Yesu ma.
Yesu gɛ̀nde' uʼtondb piik nin bile
(Matie 10:1-4; Mark 3:13-19)
12 Lidaali liba nɛ *Yesu don' lijuɔl bo wɔ ń tì kàare, ki gɔn' ki kàareh 13 nì tì faa', nɛ u yin' uʼpanpaankaab ki gɛ̀nde' biʼni piik nin bile, ki yin' bɛ uʼtondb. 14 Uʼtondb nnɔ ya yel sɔ: Simɔn, wà u yin' wɔ Piɛr nnɔ nin uʼninjɛ Andre nin Saak nin San nin Filip nin Batelemi 15 nin Matie nin Toma nin Alfe ya bijɛ Saak nin Simɔn wà ya nun mɔ́n uʼdu ya gbɛr bo, 16 nin Saak ya bijɛ Sudas nin Sudas Iskariyɔt wà lá li kuɔre Yesu.
Yesu kpaandeh Uwien ya gbɛr, ki buuh biwiɛnb
(Matie 4:23-25)
17 Yesu nin uʼtondb jiinh lijuɔl nnɔ bo, ki lá sere' liʼñiɛl, uʼpanpaankaab yɛbe nà saan nnɔ. Linigociɛnl liba mɔ là te niʼsaan. Lì ñɛn' ní Sude ya tinfɛnm kɛ ni nin Yerusalɛm ni nin Tir ni nin Sidɔn ya du ni nɛ. Idu nnɔ te miñunciɛnm ya gbaal nɛ. 18 Bi baa' bɛ ń cenge uʼgbɛr nɛ, kí nuunh wɔ ń buu biʼni bà yé biwiɛnb. Nɛ u buu' bɛ, ki ŋɔre' isɛnpol mɔ ì ŋmɔbe binib bà ki jɛ̀ndeh nnɔ saan. 19 Linigol nnɔ kɛ nuunh bɛ ń mɛ wɔ, kimɛ mituɔm miba nɛ ñɛh uʼni ki cèreh biʼkɛ faakreh.
Uwien ya mɔnm te niʼbo
(Matie 5:1-12)
20 Nɛn saan nɛ Yesu caan' uʼpanpaankaab bo inun, ki ye:
«Ninbi bijiinbɛ, Uwien ya mɔnm te niʼbo,
kimɛ Uwien ya bɛl yé niʼyaal nɛ.
21 Ninbi bà mikònm ŋmɔbe nɛ fɛnfɛnnɔ nɔ,
Uwien ya mɔnm te niʼbo,
kimɛ ni lá li ji kí gbo.
Ninbi bà muɔh fɛnfɛnnɔ nɔ, Uwien ya mɔnm te niʼbo,
kimɛ ni lá li lɛ̀.
22 «Binib nɛn nɛ,
ka yíe bɛ ń li lɛnh nɛ,
ki sukreh nɛ,
ki saah niʼyel Unil ya Bijɛ bo la, Uwien ya mɔnm te niʼbo.
23 Bi teh nɛ nnɔ la, cère mɛn niʼyɛnm ń li sɔnge ní li poknh,
kimɛ ni li lɛ lisuul là yɛbe paaki bó.
Biʼyaajɛb mɔ là teh nnɔ nɛ Uwien ya ñɔbonsɔknb.»
Nì bre binib bo
24 «Ama ninbi bifàadɛnbɛ, nì bre niʼbo,
kimɛ ni jin' niʼŋmaa ŋɔ.
25 Ninbi bà jinh ki gbiɛh fɛnfɛnnɔ nɔ,
nì bre niʼbo,
kimɛ mikònm lá li cuo nɛ.
Ninbi bà lɛh fɛnfɛnnɔ nɔ,
nì bre niʼbo,
kimɛ niʼyɛnm lá li saa tɛn ni kɛ mikuum nɛ ki muɔh.
26 Binib kɛ pɛ̀keh nɛ la, nì bre niʼbo.
Biʼyaajɛb mɔ là teh nnɔ nɛ bitonnɛnñɔbonsɔknb.»
Li yíe mɛn niʼnɛnnɛndb
(Matie 5:38-48; 7:12a)
27 «N tɔkeh ninbi bà cengeh nni nɔ nɛ, li yíe mɛn niʼnɛnnɛndb, kí li teh bà nɛn nɛ mɔnmɔnm. 28 Li tɔkeh mɛn binib bà wiɛnh nɛ miŋùum ki teh Uwien ń tien bɛ uʼmɔnm, kí li kàareh ki dienh bà sukreh nɛ. 29 Unil kpɔ̀be' aʼkpiɛnku kuba la, pekre kutɔku mɔ kí de wɔ. Unil fie' aʼliɛrgbenku la, cɛ̀be wɔ aʼliɛrwawaal mɔ. 30 Wà kɛ miɛ' ŋɛ nibonn la, pu wɔ. Wà mɔ taa' aʼbonn la, la niire wɔ niʼbó. 31 Ni yíe binib ń li teh nɛ nà nnɔ, niʼmɔ ń li teh bɛ nɛn.
32 «Ni yíe bà yíe nɛ baba la, ni li lɛ ku lɛ pɛnpɛku? Bibiɛrdɛnb mɔnɔn yíe bà yíe bɛ nɛ. 33 Ni teh mɔnmɔnm bà teh nɛ mɔnmɔnm baba nɛ la, ni li lɛ ku lɛ pɛnpɛku? Bibiɛrdɛnb mɔnɔn teh nnɔ nɛ. 34 Ni kpendeh bà ni daan ki ye bi li jiin nɛ baba la, ni li lɛ ku lɛ pɛnpɛku? Bibiɛrdɛnb mɔnɔn kpendeh biʼtɔb nɛ, ki daan ki teh bi li jiin bɛ bi kpende' nà nnɔ. 35 Ama ninbi li yíe mɛn niʼnɛnnɛndb, kí li teh bɛ nà mɔn, kí li kpendeh binib tibont, ki la daan ki ye bi li jiin nɛ tù. Ni teh nnɔ la, ni li lɛ lisuul là yɛbe, nɛ ki li yé Uwien Wà ŋa ŋmɔbe Nacentɔ ya bumu. Wɔn mɔnɔn teh bibiɛrdɛnb nin binib bà ŋa faareh wɔ tinimɔ̀nt nɛ. 36 Li teh mɛn tinimɔ̀nt tɛn niʼBaa Uwien teh ma bo.»
La li biindeh mɛn tɔb
(Matie 7:1-5)
37 «La biindeh mɛn nib ŋɔ Uwien mɔ la biin nɛ. La ye mɛn uba kpɛ utudɛre ŋɔ Uwien mɔ la ye niʼmɔ kpɛ utudɛre. Li fèreh mɛn binib biʼbiɛre ŋɔ Uwien mɔ ń fère nɛ niʼyi. 38 Li punh mɛn binib ŋɔ Uwien mɔ ń li punh nɛ. U li gbien niʼyiek kɛ̀ ń gbe wɔ ń yeyeke, kí ñiñi kí gbien nɛ̀ ń wule, nɛ kí de nɛ, kimɛ ni taah nà ki bìkreh tibont ki dienh binitɔb nnɔ Uwien mɔ li taa nɛn nɛ kí biike kí de nɛ.»
39 *Yesu tí pɔn' bɛ mikpɛnjɛnm ki ye: «Ujuɔn li fre kí dìɛ uʼjuɔntɔ-ɔɔ? Biʼkɛ bile ŋa ń lu kubùoku ni-ii? 40 Wà bɛngeh ŋa cɛn' wà wɔknh wɔ. Ama wà kɛ bɛnge' ki tì gben' la, u li te tɛn uʼcɛnbaa nɛ.
41 «Bɛ tien' a lɛnh kumuɔku kùa te aʼtɔ ya nunbu ni, ka ji lɛnh jaantɛlkɛ wà puɔn aʼyaabu ni? 42 A li tien mila kí tɔke aʼtɔ kí ye: ‹Cère ń ñɛn kumuɔku kùa te aʼnunbu ni nɔ›, ŋɔ ka lɛnh jaantɛlkɛ wà puɔn aʼyaabu ni nnɔ. Sin iñuɔn ilele ya nilɔ, kpiɛ kí ñɛn jaantɛlkɛ wà puɔn aʼnunbu ni nnɔ, kí li lɛnh mɔnmɔnm, kí yaan kí fre kí ñɛn kumuɔku aʼtɔ yaabu ni.»
Busubu nin buʼbii ya gbɛr
(Matie 7:16-20; 12:33-35)
43 *Yesu tí tɔke' bɛ ki ye: «Busumɔnmɔnbu ŋa ń fre kí lùon ibii yà ŋa mɔn. Busubu bùa ŋa mɔn mɔ ŋa ń fre kí lùon ibii yà mɔn. 44 Busubu ya bii nɛ cèreh bi bɛndeh bù yé busubu bùa ya bol. Ba pɔ̀h kɛnkɛn konkonbu bo, ka pɔ̀h cɛcɛ mɔ bɛnɛnk bo. 45 Unimɔ̀n ya yɛnmaalmɔnmɔn yà te uʼfɛ̀l bo nɛ cèreh u teh nà mɔn, nɛ ubiɛrdaan ya yɛnmaalbiɛre cèreh u teh nà bre, kimɛ unil kɛ len' ki kun' nà bó la, nì ñɛn' iyɛnmaale yà te uʼfɛ̀l bo nɛ.»
Binib bile mɛn' biʼdur ma bo
(Matie 7:24-27)
46 «Bɛ bo nɛ ni yih nni: ‹Yonbdaan, Yonbdaan,› ka teh n tɔkeh nɛ ní li teh ma bo. 47 Wà kɛ baa' nʼsaan, ki ciih nʼgbɛr, ki teh tù ye ma la, n li wuɔn nɛ u naan udaan wà. 48 U naan ujɛ wà yíe wɔ ń mɛ kuduku ŋɔ ki gbin' nì ñuɔke', ki pu' litɛnpuul kutɛntiɛku bo nɛ. Miwuɔm kɔn' ki puube' ki yile' kuduku nnɔ bo, nɛ ka fre' ki jènge' kù, kimɛ udaan nnɔ mɛn' kù mɔnmɔnm nɛ. 49 Ama unil wà ciih nʼgbɛr, ka teh tù ye ma la, u naan ujɛ wà mɛn' kuduku utintɛle bo nɛ. Miwuɔm kɔn', ki puube' ki yile' kuʼbo, nɛ kù pɔk ki lu' kpɛlkpɛl.»

*6:1 Liike Matie 12:1.